Results found: 2

Search results

Sort By:

Limit search:

Marmur. Dwie wersje artykułu hasłowego do „Słownika ludowych stereotypów językowych”

100%

Mazurkiewicz M.

Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury

1990

vol. 3

71–75

Autorka przedstawiła dwie wersje artykułu hasłowego marmur. Pierwsza – silnie uschematyzowana, adresowana raczej do odbiorców z kręgu badaczy folkloru i języka, druga – ujęta swobodniej, przeznaczona do szerszego odbioru (także dla nieprofesjonalistów). Zasadnicze kategorie, stanowiące o strukturze kognitywnej hasła, są w obu wersjach eksplikacji takie same: (1) usytuowanie w nadrzędnej klasie wraz z etymologią słowa; (2) wygląd; (3) cechy nie związane z wyglądem; (4) kolekcje (współwystępowanie); (5) zastosowanie jako materiału. Wersja pierwsza jest pozbawiona odniesienia do języka ogólnego, wersja druga – jako bardziej popularna – zawiera takie odniesienie. Inne jest w obu wersjach miejsce odnotowania liczby potwierdzeń wystąpienia wyrazu: w wersji pierwszej – łącznie z dokumentacją, w wersji drugiej – w ramach eseistycznej eksplikacji. Poza tym dokumentacja dla obu ujęć jest jednakowa.

The author presents two versions of an entry for the word marble. The first, highly schematized version is addressed to a rather specialized audience, i.e. folklore researchers and linguists. The second definition – treated more freely – is addressed to a wider audience (also to non-professionals). The underlying categories that constitute the cognitive structure of both entries are the same: (1) they are placed within the superordinate class along with the etymology of the word; (2) its appearance; (3) its characteristics unrelated to the appearance; (4) sets (co-occurrence); (5) the application as the material. The first version does not include a reference to general language, while the second version does include such a reference. The location of the record confirming the number of occurrences of the word is different in the two definitions; in the first version – included in the examples; in the second – as a part of an essayistic explication. Apart from this difference, the examples provided are the same.

Praca i sacrum w polszczyźnie ludowej

100%

Mazurkiewicz M.

Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury

1989

vol. 2

7–28

W kulturze ludowej praca to każda czynność, która jest działaniem, wymaga od wykonawcy pewnego wysiłku fizycznego i stanowi czynność celową, zapewniającą środki do życia. Jako taka jest przeciwstawiana lenistwu i próżniactwu. Artykuł ma odpowiedzieć na pytanie o stosunek pracy do sfery sakralnej. Przyjęto tu teorię sacrum M. Eliadego, a przez sakralizację rozumie się proces waloryzacji rzeczy i zdarzeń pod wpływem sacrum. Waloryzacji tej poszukiwano na płaszczyźnie językowej (semantycznej) poprzez analizę wybranego słownictwa związanego z pracą; uzupełnieniem stały się dane etnograficzne. Materiał egzemplifikacyjny pochodzi z wybranych tomów Dzieł wszystkich Oskara Kolberga. Analiza materiału pokazała, że w kulturze ludowej praca nie jest czynnością sakralną, a tylko sakralizowaną. Na niesakralny charakter pracy wskazują: zachodząca w typowych warunkach rozłączność czasu sakralnego i czasu pracy, konieczność sakralizacyjnych działań człowieka (modlitwa, akt poświęcenia, czynności magiczne) skierowanych m.in. na miejsce, narzędzia, rezultat pracy czy też na samą pracę, w końcu – proces sakralizacji językowej. Językowa sakralizacja pracy dokonuje się na kilka sposobów, najczęściej przez bezpośrednie przedstawianie osób świętych na roli lub w polu jako wykonawców albo sprawców pracy czy też obecność tam ich atrybutów, przez bezpośrednie wartościowanie pracy, narzędzi i rezultatów pracy przy pomocy słów typu: święty, złoty, błogosławiony. Istotną rolę odgrywają tu sposoby konstruowania tekstu językowego metodą zestawień tautologicznych.

In folk culture, work is defined as any activity that requires some intentional physical effort aimed at providing means of support. As such, work is contrasted with laziness and idleness. The present article aims at answering the question of what the relation between work and sacrum is. The theory used in this study is M. Eliade’s theory of sacrum, and by sacralization the author means the process of ascribing value to objects and events through sacrum. The author looks for this kind of valorisation at the linguistic (semantic) plane in the linguistic material analysed that includes selected words related to work. In addition, ethnographic data were taken into consideration. The analysed material comes from the selected volumes of Dzieła wszystkie [The Complete Works] by Oskar Kolberg. The analysis of the said material shows that – in folk culture – work is not a sacral activity, but only a sacralised one. The non-sacred character of work is exemplified by: the disjunction between the sacred and working times (in typical conditions), the human need for sacralising activities (such as prayers, the act of sacrifice, or magical activities) aimed, among other things, at a place, an object, the result of work, work per se, or – finally – at the process of linguistic sacralization. The linguistic sacralization of work is accomplished in a few ways; most often through the direct depiction of saints as individuals working in the field, or through the presence of their attributes in the said context. Moreover, other ways include the direct valuation of work, tools, and the results of work through linguistic means, i.e. words such as: holy/ sacred, golden, or blessed. The ways of constructing a linguistic text through the method of tautological comparisons play an important role in this context.

Refine search results

2 Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury

2 Mazurkiewicz M.

1 1990

1 1989

Search results

Marmur. Dwie wersje artykułu hasłowego do „Słownika ludowych stereotypów językowych”

Praca i sacrum w polszczyźnie ludowej