Search results

1

Święty Jacek w religijności ludowej i w kulturze polskiej

100%

Świtała-Trybek D.

|

2020

|

vol. 67

|

issue 9

141-158

EN

St. Jacob Odrowąż, a Dominican born in Kamień Śląski close to Opole, canonized in 1594 by Clement VIII, is one of the most prominent figures of the thirteenth century. He is considered to be the founder of the Polish province of the Dominican and initiator of the creation of many monasteries in Poland, Prussia, the Czech Republic (Znojmo, Jihlava, Olomouc and Prague) and Austria (Friesach on the border between Styria and Catharinia). He is called the Apostle of the Northern Europe, the Apostle of the Slavs, the Light of the North, Lux ex Silesiae (the Light from Silesia); he carried out evangelization among the peoples inhabiting today’s Baltic countries and the Black Sea grasslands, also in Kievan Rus. This article is an attempt to discuss and analyse the cult of St. Jack in Polish tradition and religious culture. The author presents the biography of the Saint, legends and myths associated with him as well as proverbs, agrarian and culinary customs. The materials used in this article come from field research that the author conducted in the years 2015-2020, as well as from the available literature.

PL

Święty Jacek Odrowąż, dominikanin urodzony w Kamieniu Śląskim nieopodal Opola, kanonizowany w 1594 r. przez papieża Klemensa VIII, należy do najwybitniejszych postaci XIII wieku. Jest uważany za twórcę polskiej prowincji dominikanów za inicjatora powstania wielu klasztorów w Polsce, Prusach, Czechach (Znojnie, Igławie, Ołomuńcu, Pradze) i Austrii (we Friesach na pograniczu Styrii i Karyntii). Nazywany Apostołem Północnej Europy, Apostołem Słowian, Światłem Północy, Lux ex Silesiae (Światłem ze Śląska), prowadził misje ewangelizacyjne wśród ludów zamieszkujących dzisiejsze państwa bałtyckie oraz stepy nadczarnomorskie, także w Rusi Kijowskiej. Przedmiotem niniejszego artykułu jest próba omówienia i analizy kultu św. Jacka w polskiej tradycji i kulturze religijnej. Autorka przedstawia biografię świętego, legendy i podania z nim związane, także przysłowia, zwyczaje agrarne i kulinaria. Materiały, które stały się podstawą omówienia, pochodzą z badań terenowych, które autorka prowadziła w latach 2015–2020, jak i z dostępnej literatury przedmiotu.

2

Przybycie św. Jacka Odrowąża do Krakowa w 1222 roku w świetle nowo odkrytego źródła

89%

Gałuszka T.

Roczniki Historyczne

|

2023

|

vol. 88

55-76

EN

The paper deals with the problem of the time and circumstance of St. Jacek Odrowąż’s arrival in Cracow. Thanks to the medieval manuscript discovered in the Russian National Library in St. Petersburg, the speculations about the time of Jacek’s appearance in Cracow can finally be brought to an end. Without any doubt he was sent to Poland not by St. Dominic, but by the second general of the Order, Blessed Jordan of Saxony, and came to Cracow in the second half of 1222.

PL

Artykuł dotyczy zagadnienia daty i okoliczności przybycia św. Jacka Odrowąża do Krakowa. Dzięki odnalezienie w zbiorach Rosyjskiej Biblioteki Narodowej w Petersburgu średniowiecznego rękopisu, można ostatecznie przeciąć spekulacje na temat czasu pojawienia się Jacka w Krakowie. Niewątpliwie został on posłany do Polski nie przez św. Dominika, ale przez drugiego generała Zakonu, bł. Jordana z Saksonii, a przybył do Krakowa w drugiej połowie 1222 r.

3

Wielkie formy muzyczne dedykowane św. Jackowi Odrowążowi

71%

Towarek P.

Studia Elbląskie

|

2019

|

vol. 20

177-192

EN

The presented article introduces the modern recipient to great musical forms dedicated to St. Jacek Odrowąż (Hyacinth of Poland). These include first monodic compositions: rhyme officially Adest dies celebris (1540), two Latin sequences Salvator collaudemus (first half of the 16th century) and Funde de caelestibus (from the turn of the 15th and 16th centuries), as well as two melodies of the Mass Alleluia with verses Gaude Hyacinthe and Memor pater, about Hyacinthe (1536). To the group of polyphonic compositions related to St. Jacek Odrowąż includes: a polychoral church concert Ave Florum Flos Hyacinthe by Marcin Mielczewski (d. 1651), an anonymous church concert, as well as a cantata Saint Jacek Patron of the Polish Crown (1780) by JakubGołąbek and priest Wacław Sierakowski (preserved only in the text version). This group also includes two contemporary mass compositions: Mass for St. Jacek Odrowąż (2004) by JacekSykulski and Missa in honorem sancti Hyacinthi (2015) composed by Paweł Bębenek.

PL

Przedłożony artykuł przybliża współczesnemu odbiorcy wielkie formy muzyczne dedykowane św. Jackowi Odrowążowi. Należą do nich najpierw kompozycje monodyczne: oficjum rymowane Adest dies celebris (1540), dwie łacińskie sekwencje Salvatorem collaudemus (I poł. XVI w.) oraz Funde de caelestibus (z przełomu XV i XVI w.), a także dwie melodie Alleluja mszalnego z wersetami Gaude fili Hyacinthe oraz Memor pater, o Hyacinthe (1536). Do grupy kompozycji polifonicznych związanych ze św. Jackiem zaliczamy: polichóralny koncert kościelny Ave Florum Flos Hyacinthe Marcina Mielczewskiego (†1651), anonimowy koncert kościelny Gaude Fili Hiacinthe, a także kantatę Święty Jacek Patron Korony Polskiej (1780) autorstwa Jakuba Gołąbka i ks. Wacława Sierakowskiego (zachowaną tylko w wersji tekstowej). Do kręgu tego należą także dwie współczesne kompozycje mszalne: Msza o św. Jacku Odrowążu (2004) autorstwa Jacka Sykulskiego oraz Missa in honorem sancti Hyacinthi (2015) skomponowana przez Pawła Bębenka.

Refine search results

1 Roczniki Historyczne

1 Roczniki Teologiczne

1 Studia Elbląskie

1 Gałuszka T.

1 Towarek P.

1 Świtała-Trybek D.

1 2023

1 2020

1 2019

Święty Jacek w religijności ludowej i w kulturze polskiej

Przybycie św. Jacka Odrowąża do Krakowa w 1222 roku w świetle nowo odkrytego źródła

Wielkie formy muzyczne dedykowane św. Jackowi Odrowążowi