Search results

1

Garść uwag na jubileusz Profesora Zygfryda Rymaszewskiego

100%

Matuszewski J.

Czasopismo Prawno-Historyczne

|

2014

|

vol. 66

|

issue 1

295-300

PL

Życiorys i dorobek wybitnego historyka prawa skreślony ręką wytrawnego uczonego i kolegi.

2

O czym opowiadają przepisy prawa? Elementy narracyjne w leges barbarorum

100%

Tyczka P.

Czasopismo Prawno-Historyczne

|

2014

|

vol. 66

|

issue 1

301-322

PL

Pomysł, aby teksty prawne, takie jak wczesnośredniowieczne leges ludów,rozpatrywać jako wypowiedź narracyjną może (zwłaszcza historykom) wydać się nie oczywisty lub zgoła wątpliwy. Wedle nadal stosowanej klasyfikacji źródeł historycznych za przekazy narracyjne uznawane są kroniki, roczniki czy żywoty. Zbiory praw natomiast określa się jako źródła normatywne. Rozróżnienie to opiera się na dość wąskim i, dodać trzeba, nieprzystającym do funkcjonujących obecnie w humanistyce poglądów, rozumieniu narracji. W typologii tej została ona utożsamiona z rozbudowanymi tekstami historiograficznymi lub żywociarskimi o mniej lub bardziej wyraźnych cechach literackich.

3

Neue Quellen aus dem Kreis des deutschen Ordens zum Krieg von 1409–1411

100%

Kwiatkowski K.

Zapiski Historyczne

|

2010

|

vol. 75

|

issue 4

67-112

PL

Prezentowany artykuł jest publikacją źródłową. Zawiera omówienie jednego z rękopisów pruskiej proweniencji przechowywanego obecnie w Bibliotece Litewskiej Akademii Nauk im. Wróblewskich (Lietuvos mokslų akademijos Vrublevskių biblioteka) w dziale rękopisów (Rankraščių skyrius), w zespole F 15 (Rankraščių rinkinys „Borussica“), pod sygnaturą 73 (LMAVB, RS, F 15-73). W tekście przedstawiony został szczegółowy opis zewnętrzny rękopisu składającego się z dwóch oddzielnych części. Pochodzący z pierwszej połowy XVI stulecia dość znacznej objętości (290 kart papierowych) manuskrypt w formacie in folio zawiera regesty (w łącznej liczbie ok. 1725) wewnętrznej korespondencji zakonnej (oraz nielicznych dokumentów) z okresu 1270–1497, przy czym znaczna część zapisów nie została opatrzona datami rocznymi. Przeprowadzona dokładna analiza foliantu pozwoliła w obu częściach wyodrębnić 58 (lub 62) regestów dotyczących okresu wojny Królestwa Polskiego i Wielkiego Księstwa Litewskiego z zakonem niemieckim 1409–1411 r. Ustalono, że z tej liczby aż 40 (lub 44) regestów dotyczy listów, których oryginały zaginęły nie później niż w końcu XVIII w. Tak więc stanowią one materiał źródłowy do wojny 1409–1411 r., który nauce historycznej (począwszy od L. v. Baczki) dotychczas w ogóle w żadnej formie nie był znany (pozostałe 18 regestów dotyczy korespondencji, która zachowała się do dziś w oryginalnym zapisie i przechowywana jest w zespole OBA w GStA PK w Berlinie-Dahlem). Do analitycznej źródłoznawczej części artykułu dołączono obszerny załącznik źródłowy (Quellenmaterial), w którym publikowane jest 39 regestów dotyczących wydarzeń 1409–1411 r., znajdujących się w 2 części manuskryptu (w tym 37 regestów listów dotychczas nieznanych i 2 regesty listów zachowanych w oryginale). Pozostałe 3 regesty z 1 części manuskryptu (i 4 domniemane odnoszące się do wojny 1409–1411 r. zapisane w 2 części) opublikowane zostaną w II części artykułu, gdzie zaprezentowana zostanie również próba identyfikacji autora rękopisu oraz przyczyn i celu jego powstania.

4

Regionalny poradnik genealogiczny – stan zachowania ksiąg metrykalnych parafii rzymskokatolickich w gminie Uniejów

88%

Szkutnik P.

Biuletyn Uniejowski

|

2012

|

vol. 1

177-187

EN

Genealogy is becoming increasingly popular in Poland. Growing interest in family history, including genealogy, is also visible in Uniejów municipality. Reconstruction of the history of a particular family over several generations is based on orally transmitted information and stories, and private documents. The history of older generations can be established only by studying archival documents. Parish registers of births, marriages and deaths kept by the Roman-Catholic Church and documents in state registries are the primary source for genealogical research. Documents for four parishes in Uniejów municipality have been preserved in a fairly good state: Wielenin (since1594), Uniejów (since 1612), Spycimierz (since 1723) and Wilamów (since 1762).

5

Regionalny poradnik genealogiczny – treść oraz przydatność do badań metryk i akt stanu cywilnego parafii rzymskokatolickich w gminie Uniejów

88%

Szkutnik P.

Biuletyn Uniejowski

|

2013

|

vol. 2

125-137

EN

Registers of births, marriages and deaths contain primary genealogical data, such as names, surnames, dates of birth and death, places of residence, names of parents, witnesses and church registrars. This type of information is a valuable source supplementing the history of a region. The data can be analysed from various angles and for different purposes: biographical, genealogical, demographic, anthroponomastic and toponomastic. The information obtained is particularly useful for researchers studying the history of the registry, medicine, material culture and ethnography.

6

Zróżnicowanie ekstensji tekstowej wariantów graficznych w "Sprawie chędogiej o męce Pańskiej" (kodeks Wawrzyńca z Łaska, 1544)

63%

Osiewicz M.

Język Polski

|

2020

|

vol. 100

|

issue 2

89-101

PL

Celem artykułu jest analiza graficzna Sprawy chędogiej o męce Pańskiej, apokryfu stanowiącego część tzw. kodeksu Wawrzyńca z Łaska. Analiza dowodzi, że w zakresie najliczniej poświadczonych w tekście oboczności graficznych apokryf dokumentuje odmienne stany frekwencyjne, a umowna granica tekstowa między nimi przypada między stronami 42 i 42v kodeksu. Zgromadzone dane skłoniły do sformułowania hipotezy o nieingerowaniu przez Wawrzyńca z Łaska w strukturę graficzną przepisywanego rękopisu.

EN

The aim of the article is a graphic analysis of "Sprawa chędoga o męce Pańskiej", an apocryph forming part of the codex of Wawrzyniec from Łasko. The analysis proves that in the scope of the most numerous apocrypha attested in the text, it attests to different frequency states, and the probable textual border between them falls between pages 42 and 42v of the codex. The collected data led to the formulation of the hypothesis that Wawrzyniec of Łask did not interfere in the graphic structure of the transcribed manuscript.

7

Oddział Książki Rzadkiej i Rękopisów: kolekcje, działalność naukowa i popularyzatorska

63%

Borodichin A.

Z Badań nad Książką i Księgozbiorami Historycznymi

|

2015

|

issue 9

41-60

EN

The Division of Rare Books and Manuscripts of the State Public Scientific Technological Library of the Siberian Branch of the Russian Academy of Sciences (Госуда́рственная публи́чная нау́чно-техни́ческая библиоте́ка Сиби́рского отделе́ния Росси́йской акаде́мии нау́к) houses signifi cant collections of printed matter and archival materials, dated from the 13th century until today. The general number of items held has surpassed 90.000. The collections are constantly developed. The core of the oldest part of the collection came with the legacy of the Academician Tikhomirov, received by the Library during the years 1967–1969. Other important acquisitions came from special fi eld expeditions organised by the Siberian Branch of the RASc. These activities resulted in doubling the numer of the oldest part of the holdings, and in setting up of separate territorial collections. This type of fi eld work is still continued. To date, the holdings of the Division of Rare Books and Manuscripts encompass over 1300 old Russian manuscripts and 2,500 of Cyrillic old prints (including the publications of the Old Believers, 18th–19th century). Eighteenth-century prints executed with the Cyrillic types westernized by Peter the Great form a separate collection; similarly, nineteenth-century works of Russian authors printed during their lifetimes, as well as by the authors of the Russian Silver Age (beginning of the 20th century). Books prohibited by Soviet law, printed both in Russia and abroad, are also kept separately. Alongside fi eld work, the staff of the Division is gathering materials towards a union catalogue of old and rare books held at state repositories in Siberia and the Russian Far East. Catalogues of manuscripts, old prints, and rare books are regularly published. The arrival of digital technology resulted in new activities of the Division. Digitisation of materials is systematically carried out for preservation purposes and for databases – bibliographical and full text – devoted to Siberian history are compiled. Thanks to the holdings of the Division the Museum of the Book was organised, which conducts popularisation activities for the educational institutions of Novosibirsk, the inhabitants of the city, and all persons interested in the history and culture of the book.

PL

Oddział Książki Rzadkiej i Rękopisów GPNTB SO RAN (Госуда́рственная публи́чная нау́чно-техни́ческая библиоте́ка Сиби́рского отделе́ния Росси́йской акаде́мии нау́к – Państwowa Publiczna Naukowo-Techniczna Biblioteka Oddziału Syberyjskiego Rosyjskiej Akademii Nauk) przechowuje znaczące zbiory książek i archiwaliów powstałych w okresie od XIII w. do dnia dzisiejszego. Ogólna liczba zbiorów przekracza obecnie 90 000 jednostek; zbiory są systematycznie uzupełniane. Podwaliny najstarszej części zbiorów stanowi kolekcja starych druków i rękopisów akademika M. N. Tichomirowa, którą Biblioteka otrzymała w latach 1967–1969. Ekspedycje archeograficzne organizowane przez Syberyjski Oddział RAN, przyczyniły się do ponad dwukrotnego powiększenia najstarszej części zasobów Biblioteki i powstania osobnych kolekcji terytorialnych. Do dzisiaj ten kierunek prac Oddziału stanowi perspektywiczny sposób uzupełniania najstarszej części kolekcji. W chwili obecnej Oddział Książki Rzadkiej i Rękopisów dysponuje ponad 1300 staroruskich rękopisów i 2500 rosyjskich starodruków, doliczając do tego zbioru wydania drukarń staroobrzędowców XVIII–XIX w. Z innych kolekcji wyodrębniono książki XVIII w. drukowane tzw. grażdanką, a także wydane za życia autorów utwory rosyjskich pisarzy XIX w. i rosyjskiego srebrnego wieku oraz kolekcję prohibitów – wydanych nielegalnie i zagranicznych. Równolegle do terenowej pracy archeograficznej Oddział gromadzi materiały do zbiorczego katalogu wydań rzadkich i książek zabytkowych przechowywanych w zasobach państwowych bibliotek na terytorium Syberii i Dalekiego Wschodu. Regularnie wydawane są katalogi rękopisów, starych druków i książek rzadkich. W związku z wykorzystywaniem nowych technologii i techniki cyfrowej pojawiają się nowe kierunki pracy Oddziału. Planowo przeprowadza się prace polegające na wykonywaniu cyfrowych kopii zabezpieczających rękopisy i druki, prowadzone są prace nad tworzeniem baz danych – bibliograficznych i pełnotekstowych – zawierających informację o dawnych książkach zabytkowych w regionie syberyjskim. Oddział Książki Rzadkiej i Rękopisów: kolekcje, działalność naukowa i popularyzatorska W oparciu o zbiory Oddziału zostało stworzone i funkcjonuje Muzeum Książki, które prowadzi działalność naukowo-popularyzatorską dla placówek edukacyjnych miasta, mieszkańców Nowosybirska i wszystkich zainteresowanych historią kultury książki.

8

Formy dopełniacza i celownika liczby pojedynczej rzeczowników rodzaju męskiego w Sprawie chędogiej o męce Pana Chrystusowej i Ewangelii Nikodema (kodeks Wawrzyńca z Łaska, 1544). Przyczynek do chronologizacji

63%

Osiewicz M.

Język Polski

|

2021

|

vol. 101

|

issue 3

89-99

PL

Celem przeprowadzonej analizy jest próba ustalenia czasu powstania Sprawy chędogiej o męce Pana Chrystusowej i Ewangelii Nikodema (apokryfów zamieszczonych w kodeksie Wawrzyńca z Łaska z 1544 roku) na podstawie repartycji leksemowej form dopełniacza i celownika liczby pojedynczej rzeczowników rodzaju męskiego. Analiza potwierdza dotychczasowe ustalenia w tym zakresie – zjawiska fleksyjne poświadczone w obu tekstach prezentują odmienne stany językowe, a ich specyfika świadczy o starszeństwie języka Sprawy chędogiej, który odznacza się cechami właściwymi językowi XV wieku.

EN

The aim of the analysis is an attempt to determine the time of creating Sprawa chędoga o męce Pana Chrystusowej and Ewangelia Nikodema, the apocrypha included in the codex of Wawrzyniec from Łasko of 1544, on the basis of lexemic repartition of genitive and dative forms of masculine nouns. The analysis confirms the findings so far in this scope – inflectional phenomena attested in both texts present different linguistic states, and their specificity proves the old age of Sprawa chędoga language, which has the characteristics of the language of the fifteenth century.

9

Formy celownika, narzędnika i miejscownika liczby mnogiej rzeczowników w Sprawie chędogiej o męce Pana Chrystusowej i w Historyi Trzech Kroli (kodeks Wawrzyńca z Łaska, 1544)

63%

Osiewicz M.

Biuletyn Polskiego Towarzystwa Językoznawczego

|

2020

|

vol. 76

243-255

PL

Celem artykułu jest próba ustalenia spójności językowej, a także relacji chronologicznej oraz geograficznej zachodzących między dwoma tekstami wchodzącymi w skład kodeksu Wawrzyńca z Łaska (1544): Sprawą chędogą o męce Pana Chrystusowej i Historyją Trzech Kroli. Przedmiotem analizy są formy celownika, narzędnika i miejscownika liczby mnogiej rzeczowników; uwzględnia ona następujące aspekty rozkładu analizowanych końcówek: frekwencyjny, rodzajowy, tematyczny oraz leksemowy. Z analizy wynika, że badane apokryfy poświadczają stan językowy właściwy tekstom starszym (z przełomu XV i XVI wieku) lub charakterystyczny dla wczesnych druków krakowskich. Pewne cechy językowe poświadczone w apokryfach mają charakter północnopolski; ich nierównomierny rozkład tekstowy może jednak wskazywać na to, że nie pochodzą one od Wawrzyńca z Łaska.

EN

Forms of the dative, instrumental and locative case of plural nouns in Sprawa chędoga o męce Pana Chrystusowej and Historyja Trzech Kroli (Wawrzyniec of Łask’s Codex, 1544). Summary: The aim of the article is an attempt to establish linguistic coherence as well as chronological and geographical relation between two texts included in Wawrzyniec of Łask’s Codex (1544): Sprawa chędoga o męce Pana Chrystusowej (A Beautiful Tale of the Passion of Christ) and Historyja Trzech Kroli OSIEWICZ(The Story of the Three Kings). The analysis of plural nouns in the dative, instrumental and locative case includes a discussion of the following aspects of the distribution of the analyzed inflectional suffixes: frequency, gender, thematic and lexical aspects. The analysis shows that the apocrypha confirm the language state typical of older texts (from the turn of the 16th century) or characteristic of early Krakow prints. Certain linguistic features evidenced in the apocrypha are of Northern Polish origin. The uneven text distribution may indicate that the apocrypha do not come from Wawrzyniec of Łask. Keywords: language history, inflection, apocrypha, manuscript, source studies

10

Gerard Labuda. Źródła – metoda – źródłoznawstwo

51%

Skibiński E.

Historia Slavorum Occidentis

|

2021

|

issue 3 (30)

96-115

EN

This paper outlines the views of Gerard Labuda, one of the most important Polish medievalists, on the history of historiography, historical methods and the theory of history. In particular, the article focuses on Labuda’s ideas concerning historical methods and their history.

11

Źródło - źródłoznawstwo - metoda w badaniach Aleksandra Gieysztora

51%

Koczerska M.

Historia Slavorum Occidentis

|

2021

|

issue 3 (30)

72-95

EN

This paper describes how Aleksander Gieysztor consciously worked on mastering the research methods of history already during his studies; it presents the diversity of research issues he undertook and shows various types of historical sources (written, archaeological and folklore) that Gieysztor used in his work.

12

Anatomia kreacji. Przypadek Dzienników politycznych Mieczysława F. Rakowskiego

51%

Przeperski M.

Polska 1944/45-1989. Studia i Materiały

|

2020

|

issue 18

EN

The text is an analysis of a journal kept for forty years by Mieczysław Rakowski, presenting a universal, widely used source for the recent history of Poland. Special effort is made to emphasise the various changes introduced by the diary’s author during the preparation of the text for publication in 1998–2005; this made it possible to present a thorough critique of this source and put forward postulates as to its scholarly use in the future.

PL

Tekst stanowi analizę dziennika prowadzonego przez 40 lat przez Mieczysława Rakowskiego, stanowiącego uniwersalne, szeroko używane źródło do najnowszych dziejów Polski. Szczególny nacisk został położony na uwypuklenie zróżnicowanych zmian wprowadzonych przez autora w trakcie przygotowania go do druku w latach 1998–2005, dzięki czemu tekst zawiera gruntowną krytykę tego źródła i formułuje postulaty co do jego badawczego zastosowania na przyszłość.

13

Wołosi na Węgrzech

51%

Grzesik R.

Balcanica Posnaniensia Acta et studia

|

2021

|

vol. 28

|

issue 1

93-132

EN

The article describes the presence of the Wallachians in the Hungarian Kingdom on the basis of sources from the earliest mentions on this population until the early modern period. In the Gesta Hungarorum the Wallachians were described as pastores Romanorum, the former inhabitants (together with the Slavs) of the region between the Great Hungarian Plain and the western part of Transylvania, conquered by Hungarian newcomers. In the description of the Eastern Europe (1308) Wallachians were identified with the pastors of the Romans. According to Simon of Kéza they transferred the knowledge of writing to the Szeklers. From the point of view of the Renaissance Italian and Hungarian humanists, they were the descendants of former Roman soldiers from the Dacia Traiana province. In the Hungarian documents, the Wallachian settlement in Transylvania is confirmed for the beginning of the 13th century, however, the majority of information about them derived from the end of this period. The Wallachian presence was observed in the southern parts of Carpathians and western Transylvanian mountain ranges. Their migrations were reported in the Eastern and Western Carpathians, the main direction ran from Máramaros (Maramureş) (1320) towards Kysuce-Zvolen (Zolyom) region in the 16th century and the border with Moravia. At first, migrated the East Romance population with the great (or dominant) contribution of the Slavic (probably Bulgarian) element. In the sources on Máramaros from the end of 14th century the Wallachian settlers were identified with the Ruthenians. By contrast, west of Spiš (Zips, Szepes) the Slovaks and the Poles were called the Wallachians. There can be also the evolution of character of the Wallachian settlement observed. First, it had primarily ethnic attributes. Later, it came in specific socio-economic forms, connected with the colonization of population (mainly the Slavs), primarily in the mountains. Some representatives of the Wallachian population (kenezii, vojevodae) were ennobled and became the part of the Natio Hungarica. They accepted the Catolicism and Hungarian identity. The rest of the population preserved the Orthodox faith and was subjugated. The Wallachians dealt not only with the transhumant economy, but also the agriculture. Moreover, they were the soldiers (guards) on the borders or communication routes.

PL

Artykuł opisuje obecność Wołochów w Królestwie Węgier od najwcześniejszych wzmianek o tej ludności do czasów wczesnonowożytnych. Rozpoczyna się od opisu informacji z Gesta Hungarorum, gdzie Wołosi zostali przedstawieni jako pastores Romanorum. Byli to dawni mieszkańcy (wraz ze Słowianami) pogranicza między Wielką Niziną Węgierską a zachodnim Siedmiogrodem, podbici przez węgierskich przybyszów. Szymon z Kézy sądził, że to rzymscy pasterze, którzy nauczyli Szeklerów pisma. Z pasterzami Rzymian utożsamiano ich w opisie Europy Wschodniej z 1308 roku. Renesansowi humaniści włoscy i węgierscy uważali, że Wołosi byli potomkami dawnych żołnierzy rzymskich z prowincji Dacia Traiana. Wzmianki o osadnictwie wołoskim w Siedmiogrodzie pochodzą z początku XIII wieku, ale najwięcej informacji na ten temat jest z końca tego stulecia. Obecność Wołochów obserwowano w Karpatach Południowych i górach zachodniego Siedmiogrodu. Odnotowano ich migracje w Karpatach Wschodnich i Zachodnich. Osadnictwo dotarło w XVI wieku z Marmaroszu (Máramaros/Maramureş) (1320) do regionu Koszyc i Zwolenia (Zolyom) oraz granicy z Morawami. Początkowo Wołosi byli wschodnio-romańską grupą ludności z dużym (być może dominującym) udziałem elementu słowiańskiego (być może bułgarskiego). W dokumentach o Marmaroszu z końca XIV wieku mowa zarówno o Wołochach, jak i Rusinach. Z kolei na zachód od Spisza (Zips, Szepes) pod nazwą Wołosi kryli się Słowacy i Polacy. Charakter osadnictwa wołoskiego ewoluował od cech etnicznych do rozwiązań społeczno-gospodarczych, przeważnie opartych na pasterstwie i kolonizacji ludności (głównie Słowian). Niektórzy przedstawiciele tej ludności (kenezii, vojevodae) zostali nobilitowani i stali się częścią Natio Hungarica. Zaakceptowali wiarę rzymskokatolicką i węgierską tożsamość. Pozostała ludność zachowała wiarę prawosławną a jej status ludności obniżył się do poziomu ludności zależnej. Wołosi zajmowali się pasterstwem, a później rolnictwem górskim i byli także strażnikami na trasach komunikacyjnych i granicach.

14

Michała Tangla studia dyplomatyczne i źródłoznawcze

51%

Lenort F.

Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne

|

1968

|

vol. 16

295-298

EN

-

Refine search results

Garść uwag na jubileusz Profesora Zygfryda Rymaszewskiego

O czym opowiadają przepisy prawa? Elementy narracyjne w leges barbarorum

Neue Quellen aus dem Kreis des deutschen Ordens zum Krieg von 1409–1411

Regionalny poradnik genealogiczny – stan zachowania ksiąg metrykalnych parafii rzymskokatolickich w gminie Uniejów

Regionalny poradnik genealogiczny – treść oraz przydatność do badań metryk i akt stanu cywilnego parafii rzymskokatolickich w gminie Uniejów

Zróżnicowanie ekstensji tekstowej wariantów graficznych w "Sprawie chędogiej o męce Pańskiej" (kodeks Wawrzyńca z Łaska, 1544)

Oddział Książki Rzadkiej i Rękopisów: kolekcje, działalność naukowa i popularyzatorska

Formy dopełniacza i celownika liczby pojedynczej rzeczowników rodzaju męskiego w Sprawie chędogiej o męce Pana Chrystusowej i Ewangelii Nikodema (kodeks Wawrzyńca z Łaska, 1544). Przyczynek do chronologizacji

Formy celownika, narzędnika i miejscownika liczby mnogiej rzeczowników w Sprawie chędogiej o męce Pana Chrystusowej i w Historyi Trzech Kroli (kodeks Wawrzyńca z Łaska, 1544)

Gerard Labuda. Źródła – metoda – źródłoznawstwo

Źródło - źródłoznawstwo - metoda w badaniach Aleksandra Gieysztora

Anatomia kreacji. Przypadek Dzienników politycznych Mieczysława F. Rakowskiego

Wołosi na Węgrzech

Michała Tangla studia dyplomatyczne i źródłoznawcze