Results found: 1

Search results

Search:
in the keywords: żeglarstwo w epoce żelaza

Sort By:

Limit search:

The semantic development of Germanic *steur-: poles, rudders, anchors, withies and retractable keels

100%

Heide E.

Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury

2022

vol. 34

167-179

This article discusses the relationship between the Old Germanic words for ‘a rudder’: Old Norse stýri / stjórn, Old High German stiura, Old English steor, etc., and Old Norse staurr, ‘a (pointed) stake’. These words in all probability stand in an ablaut relation to each other but it is difficult to tell what the cognitive link might be. The standard answer is that a stýri etc. originally was a beam/log/pole, understood as something similar to an oar, used to steer a ship. But it is difficult to steer a ship with a beam, log or pole, and a steering oar does not look much like these things. My suggestion is that a stýri etc. originally was more or less the same as a staurr, namely a pole which goes down into a substance that provides resistance and which thus anchors something. On the earliest depictions of ships with stýris etc. in Northern Europe, which are rowing ships, it seems that the function of the stýri was not to give the ship direction but to prevent it from drifting sideways on the water. On a stjóri ‘primitive anchor’ (Old Norse), the decisive element is a pointed transverse at the bottom end which digs into the ground. Similarly, a stjóri in Faroese is a rope or fastening whereby people and goods are pulled ashore through the surf. Norwegian stjor(e) also have meanings that are fundamentally similar to this. The essential argument for the proposed understanding is that it allows stýri/stjórn/stiura etc. to have an original meaning close to that of Old Norse staurr, which the etymological relatedness demands. Our semantic complex surrounding to steer, steuern, etc., probably co-evolved with the directional stýri etc. that accompanied the evolution of the Northern European sailing ship during the Merovingian age.

Autor omawia relację między starogermańskimi słowami oznaczającymi ster, czyli staronordyjskim stýri / stjórn, starowysokoniemieckim stiura, staroangielskim steor itd., oraz staronordyjskim staurr ‘(zaostrzony) słup’. Słowa te najprawdopodobniej łączy wymiana samogłosek (ablaut), trudno jest jednak ustalić kognitywny związek między nimi. Zazwyczaj twierdzi się, że słowa stýri i in. pierwotnie oznaczały podobną do wiosła belkę, kłodę lub słup, których używano do sterowania statkiem. Trudno to jednak robić przy pomocy tego typu przedmiotów, a wiosło sterowe nie wygląda jak żaden z nich. W artykule stawia się zatem tezę, iż stýri (i inne wymienione wyżej słowa) pierwotnie znaczyły mniej więcej to samo, co staurr, czyli słup wprowadzany w stawiające opór podłoże i kotwiczący dany obiekt. Z najwcześniejszych przedstawień północnoeuropejskich staków ze stýris (czyli staków wiosłowych) wynika, iż funkcją stýri nie było nadawanie statkowi kierunku, lecz zabezpieczenie go przed bocznym dryftem. Na stjóri (co w staronordyjskim znaczyło ‘prymitywny rodzaj kotwicy’) kluczowym elementem jest znajdujący się w dolnej części zaostrzony element wbijany w dno. Podobnie w języku farerskim, stjóri to lina lub zapięcie, przy pomocy którego wyciągane są z morza na brzeg ludzie i towary. Podobne znaczenie mają norweskie słowa stjor/stjore. Kluczowym argumentem przemawiającym za stawianą tu hipotezą jest to, iż stýri / stjórn / stiura itd. mają oryginalne znaczenie bliskie staronordyjskiego staurr, jak wskazują na to związki etymologiczne między nimi. Istniejący obecnie kompleks semantyczny to steer (ang.), steuern (niem.) itd. prawdopodobnie ewoluował wspólnie ze stýri (i innymi słowami), towarzysząc rozwojowi północnoeuropejskiego statku żaglowego w okresie dynastii Merowingów.

Refine search results

1 Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury

1 Heide E.

1 2022

Search results

The semantic development of Germanic *steur-: poles, rudders, anchors, withies and retractable keels