Full-text resources of CEJSH and other databases are now available in the new Library of Science.
Visit https://bibliotekanauki.pl

Results found: 5

first rewind previous Page / 1 next fast forward last

Search results

Search:
in the keywords:  żołnierze wyklęci
help Sort By:

help Limit search:
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
1
Publication available in full text mode
Content available

Działalność zbrojna „żołnierzy wyklętych” przeciwko władzy komunistycznej na terenie Gminy Zbuczyn w latach 1944-1956

100%
Charczuk W.
Radzyński Rocznik Humanistyczny
|
2013
|
vol. 11
107-126
PL
Wyparcie wojsk hitlerowskich przez ACz w lipcu 1944 r. z terenu gm. Zbuczyn nie zakończyło działalności podziemia i konspiracji. Zbrojny opór przeciwko narzuconej siłą społeczeństwu komunistycznej władzy trwał tutaj do połowy lat 50 XX wieku, a więc jeszcze przez kilka lat po zakończeniu II wojny światowej. Po pierwszym otrząśnięciu się z wrażania jakie wywołały aresztowania i represje ze strony NKWD i UB, przystąpiono do odtwarzania konspiracyjnych struktur w terenie, m.in. funkcję komendanta Komendy Obwodu AK Siedlce po aresztowaniu oficerów w dniu 4 listopada 1944 r. miał pełnić por. Bolesław Prochenka „Lot” (komendant ośrodka V Zbuczyn) i akcji o charakterze propagandowym, samoobronnym, m.in. 16 września 1944 r. na rynku w Zbuczynie patrol NSZ wykonał wyrok śmierci na Julianie Tomaszewskim-aktywiście PPR, który utrzymywał ścisłe kontakty z Armią Czerwoną. W terenie tworzono oddziały partyzanckie, m.in. Narodowych Sił Zbrojnych. W kwietniu 1945 r. por. Jerzy Wojtkowski „Drzazga” ze Zbuczyna zorganizował oddział „lotny”, nad którym komendę przekazał Tadeuszowi Ługowskiemu „Krogulec” z Chromnej, zaś zastępcą został sierż. Czesław Ługowski „Kobus”, m.in. w skład oddziału NSZ wchodzili: Kazimierz Peryt, Edward Żurawski vel Żórawski, Czesław Charczuk, Jan Chromiński (Ługi Wielkie), Jastrzębski, Eugeniusz Chromiński, Stefan Zdanowski, Władysław Nowosielski. W ramach akcji samoobronnych i przyhamowania represji ze strony aparatu bezpieczeństwa uderzono na posterunki MO instytucje administracji władzy komunistycznej, m.in. oddział sierż. Czesława Ługowskiego „Kobus” 19 maja 1945 r. uderzył na posterunek MO w Zbuczynie. Amnestia z sierpnia 1945 r. nie przerwała ciągłości pracy konspiracyjnej struktur poakowskich na terenie gm. Zbuczyn, np. we wrześniu 1945 r. ujawnił się st. sierż. Jan Zdanowski „Żółw”-dowódca plutonu NSZ, strukturalnie podlegał kompanii 204 –Zbuczyn por. Jerzemu Wojtkowskiemu „Drzazga”, ale nadal utrzymywał związki z podziemiem. Ustawa amnestyjna z 1947 r. nie zakończyła działalności konspiracyjnej na terenie gm. Zbuczyn, m.in. w nocy z 25 na 26 czerwca 1947 r. patrol podziemia dokonał likwidacji w Zbuczynie funkcjonariusza MO Czesława Książka-członka PPR. Po odwilży październikowej 1956 r. siedlecka „bezpieka” nie była bezczynna. Opracowany w 1956 r. przez funkcjonariuszy KdsBP w Siedlcach raport w postaci Charakterystyki terenu jest cennym źródłem wiedzy dla badacza dziejów najnowszych. Z jego zawartości wynika, że w dalszym ciągu konspiratorzy wywodzący się z AK, BCh, NSZ i innych organizacji zbrojnych określane w nomenklaturze języka władzy komunistycznej „jako wrogi element kontrrewolucyjny” byli poddani ścisłej obserwacji przez sieć informatorów, będących na usługach aparatu bezpieczeństwa. Na interesującym nas terenie inwigilacją było objętych 145 osób, których inwigilowało 17 informatorów, w rozbiciu na gminy przedstawiało się w sposób następujący: Zbuczyn określano liczbę „wrogich elementów” na 65 osób, Krzesk na 30 osób i Czuryły na 50 osób. Informacje zbierało będących na usługach Kds.BP w Siedlcach na terenie gm. Zbuczyn-6 informatorów, gm. Krzesk-Królowa Niwa-7 i gm. Czuryły-4 informatorów.
EN
The expulsion of German troops by the Red Army from the Zbuczyn Commune in July 1944 did not put an end to the activity of the underground and conspiracy. The armed resistance against the Communist rule forced upon the Polish community persisted until the mid-1950s, that is even several years after the end of World War II. After the first effects of the captures and repressions by the NKVD and the Office of Public Security were shaken off, conspiratorial structures started to be recreated in the field, i.a., the function of the commander of the 'Siedlce' Home Army Sub-district after the officers were arrested on 4th November 1944, was to be taken over by Lt. Bolesław Prochenka "Lot" (commander of Zbuczyn 5th Station). Also the activities of propaganda and self-defensive character, e.g. on 16 September 1944 on the market square in Zbuczyn, the patrol of the National Armed Forces inflicted the death penalty on Julian Tomaszewski, the Polish Workers' Party activist, who had close connections with the Red Army. Partisan fighters were organised in the field, i.a. of the National Armed Forces. In April 1945, Lt. Jerzy Wojtkowski "Drzazga" from Zbuczyn organised a volatile unit, the command of which he entrusted to Tadeusz Ługowski "Krogules" from Chromna, and the role of deputy was delegated to Sgt. Czesław Ługowski "Kobus". Other members of the division of National Armed Forces were Kazimierz Peryt, Edward Żurawski vel Żórawski, Czesław Charczuk, Jan Chromiński (Ługi Wielkie), Jastrzębski, Eugeniusz Chromiński, Stefan Zdanowski, Władysław Nowosielski. Within the actions aimed at self-defence and lifting the repression from the security apparatus, were attacked the Citizens Militia station, the administra-tive institutions of Communist authority, i.a. the division of Sgt. Czesław Ługowski "Kobus" attacked the Citizens Militia station in Zbuczyn on 19th May 1945. The amnesty of August 1945 did not put an end to the continuation of the conspiratorial work of the post-Home Army structures in the Zbuczyn Commune. For instance, in September 1945, Sgt Maj Jan Zdanowski - "Żółw" ,- commander of the platoon of National Armed Forces came out. He was structurally subordinate to the 204-Zbuczyn company, Lt. Jerzy Wojtkowski "Drzazga", but he still had relations with the underground. The granting of an amnesty of 1947 did not bring the conspiratorial activity in the Zbuczyn Commune to an end. For instance, on the night of June 25th 1947, the under-ground patrol executed Czesław Książek, who was a Citizens Militia officer and a member of the Polish Workers Party. After the Polish October in 1956, the security services in Siedlce were far from idle. The report delivered in 1956 by the Public Security Committee officers in Siedlce entitled "Charakterystyka terenu" (The characteristics of the area) is an invaluable source of information for the researchers of contemporary history. Its content indicates that the conspirators coming from the Home Army, the Peasants' Battalions (Bataliony Chłopskie), the National Armed Forces, and other military organisations, defined in the Communists' terminology as "a hostile counter-revolutionary element", were observed closely by the network of informers reporting to the security-services apparatus. On the territory concerned, the invigilation covered 145 people, monitored by 17 informers. When taking into account the number of "hostile elements" per commune, the distribution was Zbuczyn 65 people, Krzesk 30 people, and Czuryły 50 people. The facts were gathered by informers subordinate to the Public Security Committees in Siedlce, to be precise 6 informers in Zbuczyn, 7 in Krzesk-Królowa Niwa, and 4 in the Czuryły Commune.
2
Publication available in full text mode
Content available

Aspekty taktyczne działania zbrojnego podziemia tzw. II konspiracji na przykładzie wybranych akcji bojowych zgrupowania Henryka Lewczuka ps. „Młot”

88%
Lasota J.
Obronność – Zeszyty Naukowe Wydziału Zarządzania i Dowodzenia Akademii Sztuki Wojennej
|
2017
|
issue 3(23)
14
EN
The aim of the publication is to present the discussion of the tactical approach to selected combat actions that were carried out between 1945 and 1946 in the Chełm Land by the military grouping “Wolność i Niezawisłość” (WiN) (“Freedom and Sovereignty”) commanded by Hieronim Lewczuk a.k.a. “Hammer.” Their actions were directed against the officers of the Ministry of Public Security and representatives of the government administration, but also against an NKVD unit, the Citizens’ Militia (MO) and the Polish Army.
3
Publication available in full text mode
Content available

Stowarzyszenie PAX jako instytucja pamięci zbiorowej

51%
Kuta C.
Kultura i Polityka
|
2015
|
issue 18
68-80
PL
Stowarzyszenie PAX to organizacja, której geneza wywodzi się ze środowiska skupionego po II wojnie światowej wokół Bolesława Piaseckiego i nazywanego powszechnie – od nazwy wydawanego przez nich od 1945 r. tygodnika – grupą „Dziś i Jutro”. Formalnie Stowarzyszenie PAX zostało zarejestrowane 9 kwietnia 1952 r. Organizacja ta jawnie kolaborowała z władzami komunistycznymi. Mimo to przygarniała w swoje szeregi byłych żołnierzy Armii Krajowej, podziemia niepodległościowego oraz tych, którzy ze względu na działalność antykomunistyczną nie mogli znaleźć zatrudnienia. Prowadzony przez Stowarzyszenie PAX Instytut Wydawniczy był w rządzonym przez komunistów kraju jedynym miejscem, gdzie obok publikacji o charakterze religijnym mogły na szerszą skalę ukazywać się wspomnienia i książki dotyczące Armii Krajowej i Powstania Warszawskiego. W ten sposób Stowarzyszenie PAX pielęgnowało pamięć o bohaterach, o których zabraniała pisać komunistyczna cenzura.
EN
The PAX Association derives from the environment concentrated around Bolesław Piasecki after World War II, and widely called today “Dziś i Jutro” group, from the name of a weekly periodical they have been publishing since 1945. It was formally registered on April 9th, 1952. This organization openly collaborated with the communist authorities. Despite this fact, it admitted into its ranks the former soldiers of the Home Army, the independence underground and those people, who couldn’t find employment as a result of their anti-communist activity. The Publishing Institute run by the PAX Association was the only place in a communist country where, apart from the religious publications, a significant number of memoirs and books about the Home Army and the Warsaw Uprising could appear. In this way the PAX Association was taking care of the memory about the heroes, banned by the communist censorship.
4
Publication available in full text mode
Content available

Etos „żołnierzy wyklętych” w twórczości muzyków tożsamościowych jako przykład kreowania polityki historycznej

51%
Dobrowolski R.
Prawo i Polityka
|
2018
|
issue 8
133-153
EN
Identity music not only has its artistic values but also plays an educational role, as far as it is one of the parts which create politics of memory. The latter focuses on detailed analysis of connection between history and politics of a country. It is an instrument of: creating one’s historical awareness, defending good reputation of state / nation around the world and public activity. A rise of interest in history of Poland is observed among Poles. Issue of the Cursed Soldiers (Anti-Communist Polish Resistance) who became a part of interest for the young Poles as far as cultural code, is distinguished among this. Identity music is not only specific music genre defined by the lyrics concerning contemporary patriotism, but also promotion of national history. Main purpose of the ‘identity artists’ is to show an ethos, story about armed conspiracy during the Second World War and resistance against soviet captivity. Identity artists perform different music genres: bards compose sung poetry, rock, hard rock, heavy metal, neofolk, hip hop, rap and industrial music as well as mixture of the music genres.
5
Publication available in full text mode
Content available

Matka Boża Częstochowska a żołnierze podziemia niepodległościowego w latach 1944-1963

51%
Urbanowicz B.
Studia Gdańskie
|
2020
|
vol. 47
163-174
EN
The so-called “accursed” soldiers were defeated in military terms by the new occupant, but achieved a moral victory because they defended freedom, sovereignty, religion, the Marian cult and patriotic traditions. The Catholic faith had an important meaning for them in this context. It helped them resist the sovietization of Poland and her subordination to the USSR. Thus medallions presenting the image of the Black Madonna of Częstochowa or Our Lady of Ostra Brama were also a part of their struggle. The latter image particularly accompanied soldiers from the Eastern Borderlands of the Polish Commonwealth. It was not until after the war that the new communist leaders completed eliminated medallions from the Polish army.
PL
Żołnierze Wyklęci ulegli zbrojnie nowemu okupantowi, ale odnieśli moralne zwycięstwo, ponieważ bronili wolności, suwerenności, religii, kultu maryjnego i patriotycznych tradycji. W tym kontekście duże znaczenie dla nich miała wiara katolicka, która pomagała im stawić opór wobec sowietyzacji Polski i podporządkowaniu jej Związkowi Sowieckiemu. Dlatego też w ich walkę wpisały się ryngrafy z wizerunkiem Matki Bożej Częstochowskiej lub Ostrobramskiej. Ta ostania towarzyszyła żołnierzom szczególnie na Kresach Wschodnich Rzeczpospolitej. Dopiero w okresie powojennym nowa komunistyczna władza całkowicie wyeliminowała ryngrafy z polskiego wojska.
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.