Search results

1

Między niemieckim Arnswalde a polskim Choszcznem: Armia Czerwona w Choszcznie i powiecie choszczeńskim w 1945 r.

100%

Baziur G.

Studia Zachodnie

|

2016

|

vol. 18

157-176

PL

Choszczno, miasto powiatowe położone na Pomorzu Zachodnim, które należy do Polski od lutego 1945 r. jest jednym z ciekawszych i ładniejszych miast tego regionu. Do czasu zdobycia go 23 lutego 1945 r. przez wojska 61 Armii, dowodzonej przez gen. płk. Pawła Biełowa, walczącej w ramach I Frontu Białoruskiego miasto nosiło nazwę Arnswalde. Niniejszy tekst traktuje o dziejach Arnswalde / Choszczna w okresie historycznego przełomu, na przełomie stycznia i lutego 1945 r. Artykuł składa się z dwóch części: w pierwszej autor opisał przebieg walk o zdobycie wówczas niemieckiego Arnswalde, a w drugiej sytuację miasta po jego zdobyciu 23 lutego 1945 r. przez wojska sowieckie: opustoszałe i niemal doszczętnie zniszczone miasto, powstania i początek władzy sowieckiej komendantury wojennej pod dowództwem ppłk. Jaworowicza i jego zastępcy do spraw gospodarczych i akcji żniwnej, mjr. Drozdowa. W tym okresie wojska sowieckie zajęły się zabezpieczaniem poniemieckich obiektów gospodarczych, demontażem i wywozem ich urządzeń do ZSRS. Warto podkreślić, że znaczną część tego procederu Sowieci realizowali za zgodą niesuwerennego Rządu Tymczasowego, który powstał z przekształcenia Polskiego Komitetu Wyzwolenia Narodowego 31 grudnia 1944 r. Na tym tle ukazano też podstawy prawne sowieckich działań gospodarczych w Polsce, którą w latach 1944-1945 Stalin traktował w kategoriach swojej kolonii. Centralną część teksu stanowi opis działalności polskich Grup Operacyjnych, zadaniem których była lustracja obiektów gospodarczych. Dwa miesiące po zdobyciu Arnswalde, w kwietniu 1945 r. do Choszczna przyjechała Grupa Operacyjna pod przewodnictwem Bolesława Kowalczyka, która zajęła się organizacją terenowych struktur władzy Rządu Tymczasowego RP oraz przejęciem obiektów gospodarczych, maszyn i urządzeń, a także zabezpieczeniem ich przed dalszym demontażem i wywozem do ZSRR. Drugą była GO Resortu Gospodarki Narodowej i Finansów pod przewodnictwem Antoniego Berschki, która miała przejąć od sowieckich władz wojskowych zakłady przemysłowe. Z tą ostatnią kwestią Polacy mieli najwięcej problemów, zwłaszcza w wypadku większych zakładów przemysłowych, zlokalizowanych w Choszcznie, Drawnie i Reczu, choć występowały one też przy przejmowaniu obiektów rolnych: majątków, gospodarstw, pól, łąk pastwisk itp. Stopniowe przejmowanie obiektów gospodarczych w powiecie choszczeńskim trwało od kwietnia do sierpnia 1945 r., a ostateczny raport, dotyczący stanu gospodarki w powiecie choszczeńskim szef GO KERM sporządził w październiku 1945 r. w tym też czasie Sowieci przeprowadzili akcję żniwną, korzystną głównie dla stacjonujących wojsk sowieckich oraz repatriację obywateli ZSRS, którzy w latach 1941-1944 zostali wywiezieni do Niemiec na przymusowe roboty. Sytuacja społeczno-polityczna i gospodarcza w Choszcznie i na terenie powiatu choszczeńskiego ulegała stopniowej stabilizacji dopiero po wycofaniu z końcem 1945 r. większości oddziałów sowieckich, wysiedleniu ludności niemieckiej i osiedleniu na jej miejsce Polaków z Polski centralnej i wysiedleńców polskich z Kresów Wschodnich. Na końcu tekstu wspomniano też o wciąż stającym w centrum Choszczna sowieckim Pomniku Wdzięczności – za rzekome „wyzwolenie” miasta w 1945 r. „spod okupacji niemieckiej”…

2

Współpraca Reichswehry i Armii Czerwonej przed 1933 rokiem – fakty a mity polskiej historiografii

88%

Fudalej K.

Dzieje Najnowsze

|

2017

|

vol. 49

|

issue 1

PL

Współpraca Niemiec przed dojściem Adolfa Hitlera do władzy ze Związkiem Socjalistycznych Republik Sowieckich, a zwłaszcza jej aspekt wojskowy, wciąż wzbudza szczególne zainteresowanie polskich historyków. Niestety, w swoich pracach bazują oni niemal wyłącznie na zachowanych dokumentach polskiego Oddziału II Sztabu Generalnego (Głównego) oraz publikacjach w języku polskim i angielskim, nie wykorzystując dostępnych niemieckich i rosyjskich materiałów archiwalnych ani nawet wydanych zbiorów źródeł. Prowadzi to do powtarzania i utrwalania pewnych mitów dotyczących współdziałania Reichswehry i Armii Czerwonej.Niniejszy artykuł ma na celu wyjaśnienie różnych pokutujących wciąż błędów, w oparciu o materiały zgromadzone podczas kwerend w archiwach niemieckich, uzupełnione informacjami z publikacji niemieckoi anglojęzycznych oraz trzech pozycji zawierających dokumenty z archiwów rosyjskich. Cooperation between the Reichswehr and Red Army before 1933 – facts and myths in Polish historiographyA cooperation of Germany with the Soviet Union in the period before Adolph Hitler came to power, and especially its military aspect, still enjoys keen interest of Polish historians. Unfortunately, they base their study almost solely on the preserved documents of the Second Department of Polish General Staff and publications in Polish and English, without using accessible German and Russian archival materials or even published source material. This resulted in some myths on cooperation between the Reichswehr and Red Army being restated and preserved.The purpose of the present study is to rectify various persisting errors of the Polish literature on the subject on the basis of materials collected in German archives, complemented by the information from Germanand Russian-language publications and three publications of documents from Russian archives.

3

Rekwizycja czy rabunek? Studium przypadku przywłaszczenia mienia przez Armię Czerwoną na przykładzie powiatu wrzesińskiego w 1945 r.

75%

Kościuszko M.

Historia Slavorum Occidentis

|

2018

|

issue 1 (16)

72-88

EN

This article is dedicated to the phenomena of requisitions and robberies committed by the soldiers of the Red Army in Września county (Poznań province) in 1945–1946. It is a case study which refers to a broader issue of Soviet troops stationing in the province. Their im¬pact on the economic conditions and the financial situation of the civilians was significant. While in the definition context, the difference between requisition and robbery in unambig¬uous, it was in fact blurred in the reality of 1945–1946. Cooperation between the military administration of the Red Army with the war commandants representing it and the Polish administration was in fact very difficult. Frequently, the “right of power” was the determina¬tive factor in the relations between civilians and the Red Army soldiers.

4

Przestępstwa popełnione przez żołnierzy Armii Czerwonej na Środkowym Nadodrzu po zakończeniu II wojny światowej (1945–1946) w świetle repertoriów Prokuratury Sądu Okręgowego w Zielonej Górze

75%

Siemaszko K.

Miscellanea Historico-Iuridica

|

2022

|

vol. 21

|

issue 2

269-285

EN

The western and northern territories of Poland (former German territory) were a troubled area in the few months after the end of the war. In the first post-war period, there were no stable power structures, including organs of justice and public order. The prevailing state of anarchy in this territory was the reason for an increase in crime. The perpetrators of crimes were not only civilian settlers but also Red Army soldiers stationed in the area. It should be emphasized that they often treated the territories of the western and northern territories as a conquered territory, and not as part of an allied state. The author presents the issue of post-war criminality in the Lubuskie Region (the so-called recovered territory), where the perpetrators were soldiers of the Red Army. This article was developed on the basis of the indexes of Prosecutor’s Office of the Regional Court in Zielona Góra from 1945-1946. The prosecutor’s office of the Regional Court in Zielona Góra, like the Regional Court in Zielona Góra, started its operation in the early autumn of 1945. Initially, the judiciary and public order authorities in the Lubuskie Region were struggling with personnel and organizational problems typical of the post-war period, therefore their effectiveness in prosecuting and preventing crime was relatively low. Moreover, it should be remembered that the Red Army soldiers were not subject to the jurisdiction of Polish courts and the prosecutor’s office. Cases concerning crimes committed by Soviet soldiers, registered by the prosecutor’s office in Zielona Góra, were transferred to the Military Prosecutor’s Office of the Red Army in Poznań.

PL

Ziemie Zachodnie i Północne stanowiły tuż po zakończeniu wojny niespokojny obszar. W pierwszym powojennym okresie nie istniały na tzw. ziemiach odzyskanych stabilne struktury władzy, w tym organa wymiaru sprawiedliwości i porządku publicznego. Panujący na tym terytorium stan anomii był powodem lawinowego wzrostu przestępczości. Sprawcami przestępstw kryminalnych byli nie tylko cywilni osadnicy i tzw. szabrownicy, ale także żołnierze Armii Czerwonej stacjonujący na tym obszarze. Podkreślić należy, że nierzadko traktowali oni tereny ziem Zachodnich i Północnych jako terytorium podbite, a nie jako część sprzymierzonego państwa. Pokrzywdzonymi tego rodzaju przestępstwami byli nie tylko niemieccy mieszkańcy Ziemi Lubuskiej, ale także przybywający na te obszary polscy przesiedleńcy. Autor przedstawia zagadnienie powojennej przestępczości kryminalnej na Ziemi Lubuskiej (tzw. ziemie odzyskane), której sprawcami byli żołnierze Armii Czerwonej. Zagadnienie to zostało opracowane na podstawie zachowanych repertoriów ds. Prokuratury Sądu Okręgowego w Zielonej Górze z lat 1945–1946. Prokuratura Sądu Okręgowego w Zielonej Górze podobnie jak Sąd Okręgowy w Zielonej Górze rozpoczęła działalność wczesną jesienią 1945 r. Początkowo organy wymiaru sprawiedliwości i porządku publicznego na Ziemi Lubuskiej borykały się z typowymi dla okresu powojennego problemami kadrowymi i organizacyjnymi dlatego też ich skuteczność w ściganiu i zapobieganiu przestępczości była stosunkowo niska. Ponadto należy pamiętać, że żołnierze Armii Czerwonej nie podlegali jurysdykcji polskich sądów oraz prokuratury. Sprawy dotyczące przestępstw popełnionych przez żołnierzy radzieckich zrejestrowane przez zielonogórską prokuraturę przekazywano Wojskowej Prokuraturze Armii Czerwonej w Poznaniu.

5

Cena zwycięstwa. Pamięć o II wojnie światowej we współczesnym społeczeństwie rosyjskim

63%

Iwanow N.

Biuletyn Historii Pogranicza

|

2022

|

issue 22

22-33

EN

The victory over fascism has been a source of national pride and inspiration for the majority of Russian society to this day. But is it possible to speak about a victory whereas the country was completely ruined and lost at least one ninth of its population? In today's Russia undermining the importance of victory is considered almost a common crime by official state factors. The memory of the "great war" is to be sacred and no one has the right to cast a shadow of doubt on the great victory of the nation and its leader. That is why few historians and politicians have the courage to tell the truth about war and victory. This truth lies in the recognition of the fact that, from the first to the last day of World War II, the German Wehrmacht never outnumbered the Red Army on the Eastern Front. It was also definitely inferior to the Red Army in terms of the quantity and quite often the quality of all types of weapons. The great victories of 1941–1942 were achieved by the Germans mainly due to the organizational weakness of the Red Army, the terrible command and the lack of motivation to fight among millions of Soviet soldiers. However, with each new defeat of the Red Army, its advantage over the Wehrmacht just increased. The vast majority of citizens found out that German fascism posed a much worse threat to them than Stalinism. The war with Germany did turn into a patriotic war for most of Soviet society. In 2011, the Russian Duma published government documents from the war period. They show that the human losses of the Soviet Union in the Great Patriotic War of 1941–1945 amounted to 41 million 979 thousand people. This is almost 15 million more than the Gorbachev commission thought. Another 10 million 833 thousand is the mortality from the so-called natural causes among the civilian and military population. The victory of the Soviet Union in World War II was a Pyrrhic victory that further strengthened the inhuman totalitarian system known as Stalinism. Most Russians, however, perceive such statements almost as a personal insult.

PL

Do dziś zwycięstwo nad faszyzmem stanowi dla przeważającej części społeczeństwa rosyjskiego źródło narodowej dumy, inspiracji i natchnienia. Czy można jednak mówić o zwycięstwie, kiedy kraj został doszczętnie zrujnowany i stracił co najmniej jedną dziewiątą swojej ludności? Podważanie znaczenia zwycięstwa w dzisiejszej Rosji uważane jest przez oficjalne czynniki państwowe niemal za przestępstwo pospolite. Pamięć o „wielkiej wojnie” ma być święta i nikt nie ma prawa rzucić cienia wątpliwości na w wielkie zwycięstwo narodu i jego przywódcy. Dlatego nieliczni historycy i politycy mają odwagę mówić prawdę o wojnie i zwycięstwie. Prawda ta polega na uznaniu faktu, że od pierwszego do ostatniego dnia II wojny światowej niemiecki Wehrmacht nigdy na froncie wschodnim nie miał przewagi liczebnej. Zdecydowanie ustępował on również Armii Czerwonej pod względem ilości i dość często jakości wszystkich typów uzbrojeń. Wielkie zwycięstwa z lat 1941–1942 Niemcy odnieśli głównie dzięki słabości organizacyjnej Armii Czerwonej, fatalnemu dowództwu i braku motywacji do walki u milionów żołnierzy sowieckich. Jednak z każdą nową porażką Armii Czerwonej jej przewaga nad Wehrmachtem jedynie wzrastała. Ogromna większość obywateli przekonała się, że faszyzm niemiecki stanowi dla nich o wiele gorsze zagrożenie niż stalinizm. Wojna z Niemcami dla przeważającej części społeczeństwa sowieckiego rzeczywiście przekształciła się w wojnę ojczyźnianą. W roku 2011 Duma rosyjska upubliczniła dokumenty rządowe z okresu wojny. Wynika z nich, że straty ludzkie Związku Sowieckiego w wojnie ojczyźnianej 1941–1945 roku sięgają 41 mln 979 tys. osób. Jest to o prawie 15 mln więcej, niż sądziła komisja Gorbaczowa. Jeszcze 10 mln 833 tys. – to śmiertelność z tzw. przyczyn naturalnych wśród ludności cywilnej i wojskowych. Zwycięstwo Związku Sowieckiego w II wojnie światowej było zwycięstwem pyrrusowym, które jeszcze bardziej wzmocniło nieludzki, totalitarny system zwany stalinizmem. Większość Rosjan jednak odbiera podobne twierdzenia niemal jako obrazę osobistą.

6

ZACHOWANIE ŻOŁNIERZY ARMII CZERWONEJ NA TERENIE PÓŁNOCNO-ZACHODNICH POWIATÓW WOJEWÓDZTWA WARSZAWSKIEGO W 1945 I 1946 R. W DOKUMENTACH ARCHIWALNYCH. CZĘŚĆ II – POWIATY PŁOCKI I GOSTYNIŃSKI

63%

Gołębiewski G., Źuławnik M.

Notatki Płockie. Kwartalnik Towarzystwa Naukowego Płockiego

|

2020

|

issue 1(262)

s. 16-29

PL

Żołnierze Armii Czerwonej przechodzili przez teren województwa warszawskiego dwukrotnie: w styczniu 1945 r. w czasie ofensywy przeciwko wojskom niemieckim i latem tego roku, wracając do Związku Sowieckiego po wygranej wojnie. W obu przypadkach część z nich dopuszczała się wobec ludności polskiej napadów, gwałtów, kradzieży i bezprawnych rekwizycji, co zostało odnotowane w dokumentach władz powiatowych i wojewódzkich.

EN

Red Army soldiers passed through Warsaw voivodeship twice: in January 1945 during the offensive against German troops and this summer, returning to the Soviet Union after winning the war. In both cases, some of them committed assaults, rape, theft and illegal requisition against the Polish population, which was noted in the documents of poviat and voivodeship authorities.

7

ZACHOWANIE ŻOŁNIERZY ARMII CZERWONEJ NA TERENIE PÓŁNOCNO-ZACHODNICH POWIATÓW WOJEWÓDZTWA WARSZAWSKIEGO W 1945 I 1946 R. W DOKUMENTACH ARCHIWALNYCH CZĘŚĆ I – POWIATY SIERPECKI I PŁOŃSKI. SUPLEMENT

63%

Gołębiewski G.

Notatki Płockie. Kwartalnik Towarzystwa Naukowego Płockiego

|

2020

|

issue 2(263)

s. 26-28

PL

Żołnierze Armii Czerwonej przechodzili przez teren województwa warszawskiego dwukrotnie: w styczniu 1945 r. w czasie ofensywy przeciwko wojskom niemieckim i latem tego roku, wracając do Związku Sowieckiego po wygranej wojnie. W obu przypadkach część z nich dopuszczała się wobec ludności polskiej napadów, gwałtów, kradzieży i bezprawnych rekwizycji, co zostało odnotowane w dokumentach władz powiatowych i wojewódzkich.

EN

Red Army soldiers passed through Warsaw voivodeship twice: in January 1945 during the offensive against German troops and this summer, returning to the Soviet Union after winning the war. In both cases, some of them committed assaults, rape, theft and illegal requisition against the Polish population, which was noted in the documents of poviat and voivodeship authorities.

8

The entry of the armored warfare of the Red Army into the breakthrough of the German front in the north of Mazovia in January 1945

63%

Gliniecki T.

Zeszyty Naukowe Ostrołęckiego Towarzystwa Naukowego

|

2017

|

vol. Zeszyt

|

issue XXXI

293-310

PL

Artykuł przedstawia manewr wprowadzenia 5 Armii Pancernej Gwardii w przełamanie frontu podczas starć niemiecko-sowieckich w styczniu 1945 roku, który został wykonany w ramach operacji ofensywnej drugiego frontu białoruskiego Armii Czerwonej z północnego Mazowsza w kierunku ówczesnych Prus Wschodnich. Autor, korzystając z dokumentów Centralnego Archiwum Ministerstwa Obrony Federacji Rosyjskiej w Podolsku oraz literatury przedmiotu, prezentuje bezpośrednie przygotowania do uderzenia pancernego, marsze na pozycje bojowe oraz pierwszy dzień walk.

EN

The article presents the maneuver of the entry of the 5th Guards Tank Army into the frontal breakthrough during German-Soviet clashes in January 1945, which was carried out as part of the offensive operation of the 2nd Belorussian Front of the Red Army from northern Mazovia towards the former East Prussia. The author, using the documents of the Central Archive of the Ministry of Defense of the Russian Federation in Podolsk and literature on the subject, presents direct preparations for the armored strike, marches for combat positions and the first day of fighting.

9

Pamiętnik z okropnej wojny i przeżycia z roku 1945 Emanuela Pietyry. Mieszkańcy Zarzecza, Podlesia i Kostuchny w obliczu tragicznych wydarzeń końca II wojny światowej

63%

Mokrosz J., Hojka Z., Ruchniewicz M.

Zaranie Śląskie. Seria druga

|

2023

|

vol. 9

169-196

EN

Emanuel Pietyra's Memoir of a Terrible War and Experience of 1945 is a record of the events that took place in the first months of 1945 in the areas of Zarzecze, Podlesie and Kostuchna. These areas have been part of Katowice since 1975. Their inhabitants, faced with the Red Army troops advancing into Upper Silesia, experienced many traumatic experiences. In 1945, the Soviets carried out arrests, thefts, arson and rape throughout the region. They behaved similarly in Zarzecze, Podlesie and Kostuchna. In addition to noting the Red Army's behaviour, which was symptomatic for many areas of the post-war Poland, the Memoir also contains information about battles between the Soviets and the Germans fought between January and March 1945 in the regions of Mikołów, Tychy, Żory and Rybnik, as well as the news about various everyday events. E. Pietyra’s notes also provide a glimpse of the emotions that the local population felt in the then uncertain and chaotic times. His memoirs therefore detail some aspects of the 'Upper Silesian tragedy' in relation to the now southern part of Katowice. They also provide an insight into the emotions prevailing among the local community.

PL

Pamiętnik z okropnej wojny i przeżycia z roku 1945 Emanuela Pietyry stanowi zapis wydarzeń rozgrywających się w pierwszych miesiącach 1945 roku na terenie Zarzecza, Podlesia i Kostuchny. Obszary te od 1975 roku są częścią Katowic. Ich mieszkańcy w obliczu zetknięcia się z wykraczającymi na Górny Śląsk oddziałami Armii Czerwonej doświadczyli wielu traumatycznych przeżyć. W 1945 roku w całym regionie Sowieci dokonywali zatrzymań, kradzieży, podpaleń i gwałtów. Podobnie zachowywali się w Zarzeczu, Podlesiu i Kostuchnie. Poza odnotowaniem symptomatycznych dla wielu rejonów powojennej Polski zachowań czerwonoarmistów, w Pamiętniku… znalazły się również informacje o walkach pomiędzy Sowietami a Niemcami, jakie ci w okresie od stycznia do marca 1945 roku stoczyli w rejonach Mikołowa, Tychów, Żor i Rybnika, a także wiadomości o różnych wydarzeniach życia codziennego. Zapiski E. Pietyry pozwalają też na dostrzeżenie emocji, które miejscowa ludność odczuwała w ówczesnych, niepewnych i chaotycznych czasach. Jego wspomnienia uszczegóławiają zatem niektóre aspekty „tragedii górnośląskiej” w odniesieniu do obecnie południowej części Katowic. Pozwalają także na odczytanie emocji panujących wśród lokalnej społeczności.

10

Armia Sowiecka na Warmii i Mazurach w latach 1945–1948. Szkic do monografii

63%

Gieszczyński W.

Zeszyty Naukowe Ostrołęckiego Towarzystwa Naukowego

|

2013

|

vol. Zeszyt

|

issue XXVII

59-75

EN

In the light of preserved literary sources and the existing knowledge, it would be difficult to further advance the thesis that in 1945 the territory of East Prussia was „liberated” by the Red Army. The above thesis appears absurd today, and during the communist era the term was used purely for propaganda purposes. It should be stressed that after the Second World War, nearly half of the Polish territory was annexed and incorporated into the Soviet Union, and the Poles who had been living there for centuries were forced to leave their homeland which was cut off from the main part of Poland. Particular attention should be paid to a wave of rapes and robberies committed by Soviet soldiers, which had a destabilizing effect on both the settlement process and public safety. Plunder and theft increased the size of war damage and caused considerable financial losses, thus hindering the rebuilding of war-torn Warmia and Mazury.

PL

W świetle zachowanych źródeł, jak i dotychczasowego stanu wiedzy na ten temat obecnie raczej trudno już obronić tezę o „wyzwoleniu” w 1945 r. Prus Wschodnich przez Armię Czerwoną. Dzisiaj brzmi ona absurdalnie zwłaszcza, że w okresie rządów komunistycznych twierdzenie to miało czysto propagandowy charakter. Warto też przypomnieć, że po wojnie blisko połowa terytorium Polski została zagarnięta i wcielona do Związku Sowieckiego, a zamieszkująca od wieków te ziemie ludność polska w praktyce zmuszona do opuszczenia swoich ojczystych stron, które zostały odcięte od macierzy. Należy też podkreślić liczne przypadki gwałtów i przestępstw dokonywanych przez żołnierzy sowieckich, które wywierały destabilizujący wpływ zarówno na przebieg akcji osadniczej, jak i stan bezpieczeństwa na tych terenach. Z kolei rabunki i grabieże, nie tylko znacząco powiększały skalę zniszczeń, ale również w istotny sposób powodowały straty finansowe i tym samym znacznie utrudniły powojenną odbudowę gospodarczą Warmii i Mazur.

11

Pisanie historii przemocy seksualnej: przekraczanie granic

63%

Pető A.

Pamięć i Sprawiedliwość

|

2015

|

issue 2(26)

27-37

EN

Writing the History of Sexual Violence – Beyond Borders The article reviews the present research and discourses on rapes committed by Red Army soldiers in Hungary. The article after defining two analytical frameworks present in the Hungarian historiography, the intentionalist and the structuralist, tries to overcome this dichotomy with analysing visual sources.

12

Zdobycie Elbląga przez Armię Czerwoną w rozkazach dowódcy 2 Armii Uderzeniowej ze stycznia i lutego 1945 roku

63%

Gliniecki T.

Studia Elbląskie

|

2018

|

vol. 19

135-154

EN

The article presents the battle for Elbląg during the Second World War based on the orders of the commander of the 2nd Strike Army, General Colonel Ivan Fiediuniński, given in January and February 1945. The author, using the documents of the Central Archive of the Ministry of Defense of the Russian Federation and literature of the subject, presents day by day – from January 24 to February 12, 1945 – direct preparations for the armor strike, marches for combat positions and the fighting, including artillery, tanks, self-propelled guns and engineering forces, highlighting also personal ambitions and disagreements among Soviet commanders.

PL

Artykuł prezentuje walki o Elbląg podczas II wojny światowej według rozkazów dowodzącego 2 Armią Uderzeniową, generała pułkownika Iwana Fiediunińskiego, wydanych w styczniu i lutym 1945 roku. Autor, bazując na dokumentacji Centralnego Archiwum Ministerstwa Obrony Federacji Rosyjskiej oraz literaturze przedmiotu prezentuje dzień za dniem – od 24 stycznia do 12 lutego 1945 r. – walki o miasto, prowadzone przez jednostki armijne i przydzielonego wsparcia, wskazując zajmowane przez nie rubieże, trasy przemarszu, działania bojowe, w tym również artylerii, czołgów i dział samobieżnych oraz wojsk inżynieryjnych, zauważając także osobiste ambicje i animozje między sowieckimi dowódcami.

13

Dębica i powiat dębicki pod władzą Armii Czerwonej w latach 1944–1945 w aspektach społeczno-politycznym i ekonomicznym

63%

Baziur G.

Dzieje Najnowsze

|

2019

|

vol. 51

|

issue 3

EN

The article deals with the effects of the stay of Red Army troops in the District of Dębica in 1944–1945. It discusses the impact of the Soviet troops and the Soviet security services staying in the district on the socio-political situation as well as on the security of the population and socio-economic life, in the aspect of predatory economy, especially in the sector of agriculture.

PL

Artykuł poświęcony jest skutkom pobytu oddziałów Armii Czerwonej w powiecie dębickim w latach 1944–1945. Omówiono wpływ wojsk sowieckich i organów bezpieczeństwa ZSRR, przebywających na terenie tego powiatu, na sytuację społeczno-polityczną, a także na bezpieczeństwo ludności oraz życie społeczno-gospodarcze, w aspekcie rabunkowej gospodarki, zwłaszcza w sektorze rolniczym.

14

ZACHOWANIE ŻOŁNIERZY ARMII CZERWONEJ NA TERENIE PÓŁNOCNO-ZACHODNICH POWIATÓW WOJEWÓDZTWA WARSZAWSKIEGO W 1945 I 1946 R. W DOKUMENTACH ARCHIWALNYCH. CZĘŚĆ I – POWIATY SIERPECKI I PŁOŃSKI

63%

Gołębiewski G.

Notatki Płockie. Kwartalnik Towarzystwa Naukowego Płockiego

|

2019

|

issue 4(261)

15-29

PL

Żołnierze Armii Czerwonej przechodzili przez teren województwa warszawskiego dwukrotnie: w styczniu 1945 r. w czasie ofensywy przeciwko wojskom niemieckim i latem tego roku, wracając do Związku Sowieckiego po wygranej wojnie. W obu przypadkach część z nich dopuszczała się wobec ludności polskiej napadów, gwałtów, kradzieży i bezprawnych rekwizycji, co zostało odnotowane w dokumentach władz powiatowych i wojewódzkich.

EN

Red Army soldiers passed through Warsaw voivodeship twice: in January 1945 during the offensive against German troops and this summer, returning to the Soviet Union after winning the war. In both cases, some of them committed assaults, rape, theft and illegal requisition against the Polish population, which was noted in the documents of poviat and voivodeship authorities.

15

Kwestia narodowości żołnierzy Armii Czerwonej pochowanych na trenie województwa podlaskiego

63%

Nikołajuk J.

Biuletyn Historii Pogranicza

|

2023

|

issue 23

62-78

EN

Red Army soldiers found themselves in the eastern territories of the Second Polish Republic first as a result of Soviet aggression in September 1939, and then during military operations conducted by the Soviets in 1944–1945. Immediately after the war, the problem of exhumation and identification of the Red Army soldiers who died in these areas arose. Also in the area of the present Podlaskie Voivodeship, in the first post-war years, the first exhumation action was carried out (then there were more, the last one in 2018). After its completion, most of the soldiers' remains were buried in cemeteries of Red Army soldiers created for this purpose or in war and municipal cemeteries shared with soldiers of the Polish Army or civilians. In addition, in many places there are collective and individual graves, in which, for example, prisoners of war who died in camps rest. A total of 137,450 Soviet soldiers are buried in cemeteries in the Podlaskie Voivodship. The names of only 2.2% of all those buried are known.

PL

Na wschodnich ziemiach II RP żołnierze Armii Czerwonej znaleźli się najpierw w wyniku agresji sowieckiej we wrześniu 1939 r., a następnie w czasie operacji militarnych prowadzonych przez Sowietów w latach 1944–1945. Tuż po wojnie pojawił się problem ekshumacji i identyfikacji poległych na tych obszarach żołnierzy Armii Czerwonej. Także na terenie obecnego województwa podlaskiego w pierwszych latach powojennych została przeprowadzona wówczas pierwsza akcja ekshumacyjna (potem były kolejne, ostatnia w 2018 r.). Po jej zakończeniu większość szczątków żołnierzy złożono na utworzonych w tym celu cmentarzach żołnierzy Armii Czerwonej lub na cmentarzach wojennych i komunalnych wspólnych z żołnierzami Wojska Polskiego lub ludnością cywilną. Ponadto w wielu miejscowościach znajdują się mogiły zbiorowe i indywidualne, w których spoczywają np. jeńcy zmarli w obozach. Na cmentarzach w województwie podlaskim spoczywa łącznie 137 450 żołnierzy sowieckich. Znane są nazwiska zaledwie 2,2% ogółu pochowanych.

16

Armia Czerwona w powiecie szubińskim (w województwie pomorskim) w 1945 roku

63%

Ławniczak R.

Aparat Represji w Polsce Ludowej 1944–1989

|

2021

|

issue 19

552-579

EN

The article describes the activity of the Red Army in the district of Szubin (Pomeranian Voivodeship) in 1945, and social moods and attitudes of its inhabitants towards Soviet soldiers. The entry of the Red Army into the district in January 1945 marked the end of the cruel German occupation, so it was welcomed by the local population. From the very beginning, the Soviet Army was the dominant force in the political, social and economic life of the region. It took part in the appointment of local authorities, obstructed reconstruction work, started systematic looting of private and state property and deportations to labour camps in the USSR. Red Army soldiers committed mass crimes, from theft and devastation, through rape and beatings, to murder. Their activities caused the general public dislike and fear of the Soviet Army, the Red Army was believed to have occupied Poland and was expected to leave the country.

PL

Artykuł opisuje działalność wojsk sowieckich w powiecie szubińskim w województwie pomorskim w 1945 r. oraz nastroje społeczne i stosunek mieszkańców do czerwonoarmistów. Wejście Armii Czerwonej na teren powiatu w styczniu 1945 r. oznaczało zakończenie okrutnej niemieckiej okupacji, zostało więc przyjęte przez miejscową ludność z radością. Od pierwszych chwil wojsko sowieckie było dominującą siłą w życiu polityczno-społeczno-gospodarczym regionu. Uczestniczyło w powoływaniu lokalnych władz, utrudniało prace nad odbudową, rozpoczęło systemową grabież majątku prywatnego i państwowego oraz deportacje do obozów pracy w ZSRS. Czerwonoarmiści dopuszczali się masowych przestępstw – od kradzieży i dewastacji, przez gwałty i pobicia, aż po zabójstwa. Ich działalność spowodowała ogólną niechęć i strach społeczeństwa przed sowieckim wojskiem. Powszechnie uważano, że Armia Czerwona okupuje Polskę, i oczekiwano opuszczenia przez nią naszego kraju.

17

Zniszczenia i straty wojenne poniesione przez rolnictwo województwa krakowskiego w wyniku II wojny światowej

63%

Janicka A.

UR Journal of Humanities and Social Sciences

|

2020

|

vol. 16

|

issue 3

55-76

EN

During World War II, the entire Polish territory twice became a war zone, bearing heavy consequences. Equal or even greater losses were caused by the hostile occupation. When calculating on a per-capita basis, the destruction rate in Poland was the highest in the world. The politics of plunder contributed to the excessive exploitation of domestic resources, social income and national heritage. The situation of agriculture in the Krakow Province after World War II was very difficult, especially in the front-line areas. The damage caused by the German occupier was of a wide-ranging nature. Plant and animal production, farms suffered. By building pillboxes, training grounds, trenches and bunkers, large areas of arable land and sown crops were destroyed. The fields were mined, weed strewn, and impoverished. The soil lay fallow. There were neither draft or slaughter animals. Breeding animals were transported away. Houses, outbuildings, agricultural machinery and tools were destroyed . Devastation of the forest stands was a serious problem. Most damage and destruction was caused by Soviet troops destroying, looting, plundering and requisitioning various items. Captured cattle driven off and herd grazing with bread grain led to a reduction in the supply of feedstuff and food for the local population. With the help of grenades, the state of stock in rivers and standing water was devastated. All these affected the disastrous material situation of the rural population and caused a drastic decline in agricultural production. The Krakow Province faced a difficult task of reconstruction of agriculture from war damage.

PL

W okresie II wojny światowej cały obszar Polski dwukrotnie stał się terenem działań wojennych, które odcisnęły swoje negatywne piętno na życiu ludności. Równie duże, a nawet większe straty spowodowała wroga okupacja. Wskaźnik zniszczeń na 1 mieszkańca był w Polsce najwyższy na świecie. Polityka rabunkowa przyczyniła się do nadmiernej eksploatacji krajowych zasobów, dochodu społecznego i majątku narodowego. Sytuacja rolnictwa na terenie województwa krakowskiego po II wojnie światowej była bardzo trudna, zwłaszcza w obszarze pasa przyfrontowego. Szkody wyrządzone przez okupanta niemieckiego miały wielostronny charakter. Ucierpiała produkcja roślinna, zwierzęca, gospodarstwa rolne. Poprzez budowę schronów, poligonów, okopów i bunkrów zniszczono duże powierzchnie ziemi ornej i zasiewów. Pola były zaminowane, zachwaszczone, wyjałowione. Ziemia leżała odłogiem. Brakowało zwierząt pociągowych i rzeźnych. Wywieziono zwierzęta zarodowe. Niszczono domy, budynki gospodarcze, maszyny i narzędzia rolnicze. Poważnym problemem była dewastacja drzewostanu w lasach. Rozmiary szkód i zniszczeń powiększyły oddziały Armii Czerwonej, niszcząc, grabiąc, plądrując i rekwirując różne przedmioty. Przegon zdobycznego bydła oraz wypas stada zbożem chlebowym doprowadził do ograniczenia zapasów paszy i żywności dla miejscowej ludności. Za pomocą granatów zdewastowano stan zarybienia w rzekach i stawach. Wszystko to wpłynęło na katastrofalne położenie materialne ludności wiejskiej oraz na drastyczny spadek produkcji rolniczej. Przed województwem krakowskim stanęło trudne zadanie odbudowy rolnictwa ze zniszczeń wojennych.

18

Rola i działania korespondentów wojennych Armii Czerwonej podczas ofensywy 2 Frontu Białoruskiego zimą 1945 roku

51%

Gliniecki T.

Przegląd Historyczno-Wojskowy

|

2017

|

vol. XVIII (LXIX)

|

issue 4 (262)

86-108

EN

The Red Army’s struggle with the Wehrmacht was accompanied by information and propaganda activities. In the beginning of 1945 those activities changed its main ideological goal from the incurring of hatred for the enemy in the soldiers and the call for revenge on him to the return of internationalism, manifesting itself in the dissemination of the slogan of the liberation of European nations, including Germans, from fascism. One of the main groups tasked with changing the social attitudes were war correspondents, depicting the conflict in the soviet mass-media. In the article, the author presents the functioning of the „correspondent system” in the Red Army during the war and the activity of journalists in the ranks of the 2nd Belarusian Front. 2nd Belarusian Front at that time was advancing from the line of the Narew river in the direction of the Vistula Lagoon, that is, trough the East Prussia, treated by the Red Army’s soldiers as a lair of German militarism and only later as a part of the post-war Poland.

RU

Битвам Красной Армии с Вермахтом сопутствовали информационно-пропагандистские действия, в начале 1945 года поменявшие свою главную идеологическую цель. Подогревание в солдатах ненависти к врагу и желания отомстить ему сменилось возвращением интернационализма, проявляющегося в распространении лозунгов об освобождении народов Европы, в том числе и немцев, от фашизма. Одной из главных групп, работающих в направлении изменения общественных настроений, были военные корреспонденты, представляющие образ конфликта в средствах массовой информации. В данной статье автор исследует функционирование журналистской системы Красной Армии во время войны и действия журналистов на 2-м Белорусском фронте, атакующим в то время со стороны Нарева по направлению к Вислинскому (Калининградскому) заливу, то есть на территории Восточных Пруссов, воспринимаемых тогда красноармейцами как место концентрации немецкого милитаризма, а позднее – как часть, принадлежащая послевоенной Польше.

PL

Walkom Armii Czerwonej z Wehrmachtem towarzyszyły działania informacyjno-propagandowe. W początkach 1945 r. zmieniły swój główny cel ideologiczny z dotychczasowego wzbudzania w żołnierzach nienawiści do wroga i wzywania do zemsty na nim na powrót internacjonalizmu, objawiającego się upowszechnianiem hasła wyzwolenia narodów Europy, również Niemców, od faszyzmu. Jedną z głównych grup dokonujących zmiany postaw społecznych byli korespondenci wojenni, przedstawiający obraz konfliktu w sowieckich massmediach. W artykule autor prezentuje funkcjonowanie systemu korespondenckiego w Armii Czerwonej w latach wojny oraz działalność dziennikarzy w ramach 2 Frontu Białoruskiego. Front ten nacierał wówczas znad Narwi w kierunku Zalewu Wiślanego, czyli przez Prusy Wschodnie, wówczas traktowane przez czerwonoarmistów jako matecznik niemieckiego militaryzmu, a dopiero później jako część przynależna powojennej Polsce.

19

Decyzje, które ocaliły niepodległość

51%

Odziemkowski J.

Pamięć i Sprawiedliwość

|

2021

|

issue 2

19-36

PL

Na przełomie 1918 i 1919 r. odradzające się państwo polskie stanęło po raz pierwszy w obliczu groźby inwazji Armii Czerwonej. Niepodległa Polska stała na drodze marszu rewolucji na zachód, dlatego zdaniem władz bolszewickich musiała zniknąć z mapy Europy. Mogła istnieć wyłącznie jako kolejna sowiecka republika rad. Polskie elity, polską inteligencję czekałby wówczas los zgotowany przez bolszewików elitom rosyjskim – fizyczne unicestwienie. Wbrew opiniom wyrażanym przez większość ówczesnych polskich polityków i wojskowych, Naczelny Wódz Józef Piłsudski podjął ryzykowną decyzję, aby nie czekać nad Niemnem i Bugiem na podejście Armii Czerwonej, lecz wysłać bardzo szczupłe siły, jakimi dysponował, na wschód, na spotkanie nieprzyjaciela. Pragnął osłonić centrum kraju przed inwazją, która mogła mieć nieprzewidywalne skutki dla tworzącego się dopiero państwa polskiego. Nieliczne polskie formacje, złożone głównie z ochotników, dzięki walorom żołnierza i dobremu dowodzeniu, potrafiły pobić czołowe oddziały Armii Czerwonej, co skłoniło dowództwo bolszewików, nieposiadających informacji o siłach polskich, do zatrzymania ofensywy. Ten fakt miał decydujące znaczenie dla pierwszej fazy wojny polsko-sowieckiej. Przesunięcie frontu na wschód pozwoliło Piłsudskiemu przygotować wiosną 1919 r. uderzenie na Wilno, które uprzedziło ofensywę bolszewicką, odniosło pełny sukces i zapoczątkowało pasmo polskich zwycięstw froncie polsko-bolszewickim w 1919 r.

20

Rola tajnych służb w rozpoznaniu zagrożenia bezpieczeństwa Polski. O efektach działalności wywiadowczej berlińskiej placówki „In 3”

51%

Ćwięk H.

De Securitate et Defensione. O Bezpieczeństwie i Obronności

|

2020

|

issue 1(6)

24-34

PL

W 1918 r. Polska odzyskała niepodległość. Bezpieczeństwo Drugiej Rzeczypospolitej było jednak oparte na kruchych podstawach. Wynikało to z dużego zagrożenia ze strony wschodniego i zachodniego sąsiada. Niemcy i Rosja nie pogodziły się z ustaleniami traktatu wersalskiego, dążyły do jego rewizji i wojny z Polską. Współpraca wojskowa obu groźnych sąsiadów była wymierzona przeciwko Polsce. Rozpoznanie wywiadowcze dotyczące rozbudowy potencjału militarnego oraz zamiarów obu przeciwników miało wyjątkowe znaczenie. Rotmistrz, a później major Jerzy Sosnowski w latach 1926–1934 kierował berlińską placówką wywiadowczą oznaczoną kryptonimem „In 3”. Przekazywał on do centrali Oddziału II SG wiele cennych informacji dotyczących rozwoju niemieckich sił zbrojnych, współpracy Reichswehry z Armią Czerwoną oraz przygotowań do wojny. Kierownictwo polskiego wywiadu otrzymywało podobne wiadomości z innych źródeł. Wiele z nich przyjmowano z niedowierzaniem i nie wykorzystano we właściwy sposób.

EN

In 1918 Poland regained its independence. However, the security of the Second Polish Republic was based on fragile foundations. This resulted from a high threat from the eastern and western neighbours. Germany and Russia did not accept the provisions of the Versailles Treaty, they sought to revise it and war with Poland. Military cooperation of both dangerous neighbours was directed against Poland. Intelligence reconnaissance regarding the development of military potential and the intentions of both opponents was of exceptional importance. Captain, and later major Jerzy Sosnowski in the years 1926-1934 managed the Berlin intelligence unit codenamed „In 3”. He transferred to the headquarters of the Second Department of the SG a lot of valuable information regarding the development of the German armed forces, cooperation of the Reichswehr with the Red Army and preparations for war. The management of Polish intelligence received similar news from other sources. Many of them were received in disbelief and were not used properly.

Refine search results

Między niemieckim Arnswalde a polskim Choszcznem: Armia Czerwona w Choszcznie i powiecie choszczeńskim w 1945 r.

Współpraca Reichswehry i Armii Czerwonej przed 1933 rokiem – fakty a mity polskiej historiografii

Rekwizycja czy rabunek? Studium przypadku przywłaszczenia mienia przez Armię Czerwoną na przykładzie powiatu wrzesińskiego w 1945 r.

Przestępstwa popełnione przez żołnierzy Armii Czerwonej na Środkowym Nadodrzu po zakończeniu II wojny światowej (1945–1946) w świetle repertoriów Prokuratury Sądu Okręgowego w Zielonej Górze

Cena zwycięstwa. Pamięć o II wojnie światowej we współczesnym społeczeństwie rosyjskim

ZACHOWANIE ŻOŁNIERZY ARMII CZERWONEJ NA TERENIE PÓŁNOCNO-ZACHODNICH POWIATÓW WOJEWÓDZTWA WARSZAWSKIEGO W 1945 I 1946 R. W DOKUMENTACH ARCHIWALNYCH. CZĘŚĆ II – POWIATY PŁOCKI I GOSTYNIŃSKI

ZACHOWANIE ŻOŁNIERZY ARMII CZERWONEJ NA TERENIE PÓŁNOCNO-ZACHODNICH POWIATÓW WOJEWÓDZTWA WARSZAWSKIEGO W 1945 I 1946 R. W DOKUMENTACH ARCHIWALNYCH CZĘŚĆ I – POWIATY SIERPECKI I PŁOŃSKI. SUPLEMENT

The entry of the armored warfare of the Red Army into the breakthrough of the German front in the north of Mazovia in January 1945

Pamiętnik z okropnej wojny i przeżycia z roku 1945 Emanuela Pietyry. Mieszkańcy Zarzecza, Podlesia i Kostuchny w obliczu tragicznych wydarzeń końca II wojny światowej

Armia Sowiecka na Warmii i Mazurach w latach 1945–1948. Szkic do monografii

Pisanie historii przemocy seksualnej: przekraczanie granic

Zdobycie Elbląga przez Armię Czerwoną w rozkazach dowódcy 2 Armii Uderzeniowej ze stycznia i lutego 1945 roku

Dębica i powiat dębicki pod władzą Armii Czerwonej w latach 1944–1945 w aspektach społeczno-politycznym i ekonomicznym

ZACHOWANIE ŻOŁNIERZY ARMII CZERWONEJ NA TERENIE PÓŁNOCNO-ZACHODNICH POWIATÓW WOJEWÓDZTWA WARSZAWSKIEGO W 1945 I 1946 R. W DOKUMENTACH ARCHIWALNYCH. CZĘŚĆ I – POWIATY SIERPECKI I PŁOŃSKI

Kwestia narodowości żołnierzy Armii Czerwonej pochowanych na trenie województwa podlaskiego

Armia Czerwona w powiecie szubińskim (w województwie pomorskim) w 1945 roku

Zniszczenia i straty wojenne poniesione przez rolnictwo województwa krakowskiego w wyniku II wojny światowej

Rola i działania korespondentów wojennych Armii Czerwonej podczas ofensywy 2 Frontu Białoruskiego zimą 1945 roku

Decyzje, które ocaliły niepodległość

Rola tajnych służb w rozpoznaniu zagrożenia bezpieczeństwa Polski. O efektach działalności wywiadowczej berlińskiej placówki „In 3”