Search results

1

Flucht in die Freiheit in Filmproduktionen. Reale und irreale Übergänge durch den Eisernen Vorhang

100%

Matuszak-Loose B. H.

Wortfolge. Szyk Słów

|

2023

|

vol. 7

1-15

PL

Filmowa konfrontacja „na granicy” w czasach zimnej wojny była zarówno rzeczywista, jak i symboliczna. Nierzadko posługiwano się w niej także jedną z bardziej wyrazistych metafor konfrontacji politycznej – żelazną kurtyną. Produkcje filmowe obrazujące to zjawisko dotyczą nie tylko przejawów inkluzji i ekskluzji, procesów przebiegających niejako równolegle do granic systemowych, ale także samego problemu anulowania żelaznej kurtyny, a więc ukazywania jej swoistej przepuszczalności. Szczególnie wyraźnie widać to w specyficznym „trójkącie politycznym” – w relacjach między dwoma państwami niemieckimi a PRL-em. W RFN Polska była postrzegana jako klucz do bloku wschodniego, w NRD – jako potencjalne zagrożenie, ponieważ zarówno w Niemczech Zachodnich, jak i Wschodnich uważano ją za mniej lojalną wobec systemu, a wręcz za liberalną. Autorka artykułu obrazuje tę problematykę na przykładzie wybranych produkcji filmowych i telewizyjnych, poruszając w szczególności kwestię przepuszczalności i (nie)przekraczalności żelaznej kurtyny, zamkniętej granicy czy muru, wzniesionego w samym środku Berlina w 1961 roku oraz roli, jaką w tym kontekście odgrywać miała bądź odegrała Polska.

EN

he cinematic confrontation with the Cold War was both real and symbolic, and repeatedly concerned with the powerful metaphor of political confrontation-the Iron Curtain. The films did not only focus on phenomena of inclusion and exclusion along these system boundaries, but dealt also with the problem of how to overcome the Iron Curtain, i.e. with its permeability. This can be made particularly clear using the example of the German-German-Polish ménage à trois, since the relations between the two German states and the People’s Republic of Poland were specific in many respects. In the Federal Republic of Germany, Poland was seen as the key to the Eastern Bloc, in the GDR as a potential threat, since it was considered far less loyal to the Soviet system of power, downright libertarian, in both West and East Germany. Using a number of film examples, the article shows how the permeability and (in)surmountability of the Iron Curtain, which was literally carved in stone in the middle of Berlin in 1961, was addressed in these films and what role Poland played in this context. The change in the audio-visual representation of flight and transition through the Iron Curtain is traced in a comparative manner, with films for cinema and television being used equally.

DE

Die filmische Auseinandersetzung mit dem Kalten Krieg war real und symbolisch immer wieder auch mit der wirkmächtigen Metapher der politischen Konfrontation, dem Eisernen Vorhang, befasst. Dabei galt das Filmschaffen nicht nur den Phänomenen von Inklusion und Exklusion entlang dieser Systemgrenze, sondern auch dem Problem der Überwindbarkeit des Eisernen Vorhanges, das heißt seiner Permeabilität. Besonders verdeutlichen lässt sich dies am Beispiel der deutsch-deutsch-polnischen Ménage à trois, waren die Beziehungen zwischen den beiden deutschen Staaten und der Volksrepublik Polen doch in vielerlei Hinsicht spezifisch. Polen galt in der Bundesrepublik als Schlüssel zum Ostblock, in der DDR als potenzielle Gefahr, da es – in West wie in Ostdeutschland – für weniger systemtreu, geradezu libertär gehalten wurde. Der Beitrag möchte anhand einiger Filmbeispiele zeigen, wie die Durchlässigkeit und (Un-)Überwindbarkeit des inmitten Berlins 1961 buchstäblich in Stein gemeißelten Eisernen Vorhanges im Film thematisiert wurde und welche Rolle hierbei Polen spielte bzw. Polen zugewiesen wurde. Dabei wird der Wandel der audiovisuellen Repräsentation von Flucht und Übergang durch den Eisernen Vorhang vergleichend nachgezeichnet, wobei gleichermaßen Filme für das Kino und das Fernsehen herangezogen werden sollen.

2

Löcher in der Mauer

88%

Engel U.

Convivium. Germanistisches Jahrbuch Polen

|

2009

31-41

PL

Dla Niemca z RFN nawiązanie w okresie ‚zimnej wojny‘ kontaktów, a nawet ścisłej i długotrwałej współpracy, z kolegami pochodzącymi z państw socjalistycznych nie stanowiło problemu. Jedynie mur berliński i granice między strefami były nie do pokonania, szczelne były również granice Związku Radzieckiego. Autor artykułu opowiada o swoich związkach z Polską, Czechosłowacją, Węgrami i Rumunią do czasu ‚przełomu‘, który zniósł wszelkie bariery.

EN

In the period of cold war Western Germans could not be prevented from establishing social contacts with colleagues in socialist countries. In the long run, exterior barriers could not endanger firmly established connections based on tolerance and respect. The author’s report deals with the developing relations to Poland, Czechoslovakia, Hungary, Romania and even with the Soviet Union and the German Democratic Republic from the late fifties to the turning-point about 1990, when the great change began.

DE

Für einen Westdeutschen war es durchaus möglich, während des ‚Kalten Krieges‘ Kontakte zu Kollegen in den sozialistischen Ländern aufzubauen und sogar zu enger und längerfristiger Kooperation zu gelangen. Lediglich die Berliner Mauer und die ‚Zonengrenze‘ waren unüberwindbar, und auch die Grenzen zur Sowjetunion waren dicht. Der Autor berichtet über seine Beziehungen zu Polen, zur Tschechoslowakei, zu Ungarn und zu Rumänien bis zur ‚Wende‘, die alle Schranken aufhob.

3

Angst als Textspur und Bildspur in Graphic Novels zum historischen Geschehen des 20. Jahrhunderts

63%

Schultze B.

Convivium. Germanistisches Jahrbuch Polen

|

2020

7-45

PL

Dla XX wieku, obok wielu innych określeń, jak np. ‘stulecie dyktatorów’, można uznać za właściwe sformułowanie ‘stulecie strachu’. Niniejszy artykuł jest pierwszą próbą opisu tematyki strachu w narracjach tekstowo-graficznych. Ślady tekstowe i graficzne dotyczące strachu – począwszy od politycznie wykorzystywanych technik wytwarzania strachu, a kończąc na doświadczeniu strachu prowadzącym do trwałej traumatyzacji – stanowią jedną z głownych treści znaczeniowych w powieściach graficznych na temat historii XX wieku. Będąc estetycznie i intelektualnie wymagającym zagadnieniem – jako oferta do przerabiania historii – temat strachu nie był do tej pory przedmiotem badań naukowych. Niniejszy artykuł dotyczy przeżywanej i doznawanej historii od I wojny światowej do przełomowego roku 1989. W dokonanym wyborze pięciu noweli graficznych autorstwa niemieckich, francuskich, polskich i czeskich twórców ślady graficzne oferują atmosferyczną zwartość, dokładność i pole do dalszych interpretacji.

EN

Next to many other characterizations, e.g. ‘century of dictators’, the wording ‘century of anxiety’ is probably likewise justified for the Twentieth century. This contribution is a first attempt at inquiring into the presentation of anxiety in verbal-pictorial narratives. Verbal and pictorial traces of anxiety (fear) – i.e. techniques of causing anxiety (fear) for political ends on the one hand and experience of anxiety (fear) on the other hand – are a substantial meaning making offer in many graphic novels on the history of the 20thcentury. Though esthetically and intellectually demanding, hence an offer of reappraisal of the past, so far, the topic of anxiety (fear) has escaped the attention of research projects. This study concerns history experienced and endured from World War One to the time of change around 1989. In a choice of five graphic novels by German, French, Polish and Czech experts of the genre, especially pictorial traces of Angst offer atmospheric density, precision and, at the same time, openness for further interpretation.

DE

Neben vielen anderen Charakterisierungen, etwa ‚Jahrhundert der Diktatoren‘, ist für das 20. Jahrhundert wahrscheinlich auch die Formulierung ‚Jahrhundert der Angst‘ gerechtfertigt. Dieser Beitrag ist ein erster Versuch, die Darstellung von Angst in verbal-piktoralen Narrativen zu erschließen. Text- und Bildspuren zu Angst – politisch genutzte Techniken der Angsterzeugung einerseits und bis zu dauerhafter Traumatisierung gehende Angsterfahrung andererseits – sind in vielen Graphic Novels zur Geschichte des 20. Jahrhunderts ein wesentliches Deutungsangebot. Obwohl ästhetisch und intellektuell anspruchsvoll, somit ein Angebot zur Aufarbeitung von Geschichte, ist diese Fokussierung von Angst der Forschung bislang entgangen. Diese Untersuchung betrifft erlebte und erlittene Geschichte vom Ersten Weltkrieg bis zur Wendezeit um 1989. In einer Auswahl von fünf Graphic Novels deutscher, französischer, polnischer und tschechischer Experten des Genres, bieten gerade die Bildspuren atmosphärische Dichte, Genauigkeit und zugleich Offenheit für weitere Interpretation.

Refine search results

2 Convivium. Germanistisches Jahrbuch Polen

1 Wortfolge. Szyk Słów

1 Engel U.

1 Matuszak-Loose B. H.

1 Schultze B.

1 2023

1 2020

1 2009

Flucht in die Freiheit in Filmproduktionen. Reale und irreale Übergänge durch den Eisernen Vorhang

Löcher in der Mauer

Angst als Textspur und Bildspur in Graphic Novels zum historischen Geschehen des 20. Jahrhunderts