Results found: 2

Search results

Search:
in the keywords: Carpathian Bukovina

Sort By:

Limit search:

Problematyka pożyczek ukraińskich w polskiej gwarze górali bukowińskich

100%

Krasowska H.

Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej

2017

vol. 52

The problem of Ukrainian borrowings in the Polish dialect of Bukovinian highlandersThe article is based on dialectal material, collected from Bukovinian highlanders according to the guidelines published in the All-Carpathian Dialect Atlas, in which a considerable role is played by Ukrainian vocabulary. The latter has been divided into two groups: 1) natively Ukrainian words; and 2) words that are borrowings in Ukrainian, and that have become part of the Bukovinian highlanders’ lexicon presumably via Ukrainian.Noteworthy in the first group (Ukrainian borrowings) are the words commonly used in all six studied villages. The Ukrainian lexemes used in four or five of the villages either: a)while having a Slavic origin, are also known in Romanian; or b) are words of Proto-Slavic origin. Finally, borrowings appearing in one, two or three villages can probably be explained by the influence of the state language on the dispersed highlander population.In the second group of borrowings, i.e., farther borrowings in Ukrainian, the most frequent of subgroups are Hungarian borrowings into Romanian and Ukrainian. Another subgroup are Latin borrowings, which must have been passed to Ukrainian through Romanian, as well as direct or indirect borrowings from Turkish. The material also features borrowings from Romanian, German via Polish, and French.Ukrainian borrowings in the Polish dialect of Bukovinian highlanders are a difficult interpretational and classificatory problem. The question of whether the highlanders borrowed these words from Ukrainian or Romanian cannot be answered unambiguously, especially since between 1918 and 1944 Bukovina was a part of Romania and Romanian was the language of education, official communication etc. Similarly, we do not know if the words originating from Romanian have been borrowed directly from this language or via Ukrainian. The same can be applied to Hungarian and German. The presented material can thus only be treated as one part of the vocabulary of the Bukovinian highlanders’ dialect. Problematyka pożyczek ukraińskich w polskiej gwarze górali bukowińskichW przeanalizowanym materiale, zebranym wśród polskich górali bukowińskich na podstawie kwestionariusza Ogólnokarpackiego atlasu dialektologicznego, znaczną rolę odgrywa słownictwo ukraińskie. Zostało ono podzielone na dwie grupy: 1) rodzime wyrazy ukraińskie i 2) pożyczki przejęte z innych języków przez język ukraiński, które znalazły się w polskiej gwarze górali bukowińskich zapewne za jego pośrednictwem.W pierwszej grupie (pożyczki ukraińskie) zwracają uwagę wyrazy występujące powszechnie we wszystkich sześciu zbadanych wsiach, związane z życiem codziennym. Leksemy występujące w czterech lub pięciu wsiach można natomiast podzielić na: a) znane też w języku rumuńskim, które przeszły ze słowiańskiego; b)wyrazy prasłowiańskie. Wreszcie pożyczki występujące w jednej, dwóch lub trzech wsiach można prawdopodobnie wyjaśnić wpływem języka państwowego na rozproszoną ludność góralską.W drugiej grupie pożyczek, tzn. pożyczkach dalszych w języku ukraińskim, na pierwszy plan wysuwają się pożyczki węgierskie w języku rumuń skim i ukraińskim. Kolejną podgrupę tworzą pożyczki z łaciny, które musiały przejść przez język rumuński do ukraińskiego; znajdują się tu także pożyczki z języka tureckiego w ukraińskim lub poprzez turecki. W zebranym materiale znajdziemy także zapożyczenia z języka rumuńskiego, z niemieckiego za pośrednictwem polskiego oraz z języka francuskiego.Zapożyczenia ukraińskie w polskiej gwarze górali bukowińskich stanowią poważny problem interpretacyjny i klasyfikacyjny. Na pytanie, czy górale przyjęli te pożyczki z ukraińskiego czy z rumuńskiego, nie można dać jednoznacznej odpowiedzi; tym bardziej że Bukowina w okresie od 1918 do 1944 roku należała do Rumunii i język rumuński był językiem szkół, urzędów itd. Nie wiadomo także, czy wyrazy pochodzenia rumuńskiego przeszły przez język ukraiński, czy też zapożyczone zostały bezpośrednio. To samo dotyczy języka węgierskiego i niemieckiego. Przedstawiony materiał może być więc traktowany tylko jako jedna z części ogólnego zasobu słownikowego gwary górali bukowińskich.

Współczesna sytuacja polszczyzny na Bukowinie Karpackiej

86%

Krasowska H.

Acta Baltico-Slavica

2019

vol. 43

The current situation of the Polish language in Carpathian BukovinaThe use and the state of preservation of the Polish language in Carpathian Bukovina is very diverse for a number of reasons. There are villages in which it is not only spoken in the family domain by people invited to take part in this study, but also serves as the basic code of communication in public space: all local residents, including those of origin other than Polish, know it. This is the case in Nyzhni Petrivtsi, Pleşa, Poiana Micului, Stara Krasnoshora, Soloneţu Nou and Terebleche. In turn, the town of Rădăuți and such villages as Bulai, Cacica, Davydivka, Davydivka Zrub, Frumoasa, Gura Humorului, Hlyboka, Păltinoasa, Racovăț, Seret, Sfântu Ilie, Vicşani and Verkhni Petrivtsi have quite a few Polish families; their members, however, speak Polish very rarely, only on exceptional occasions. In some places in the region all that remains is the local memory of Poles who once lived in the area and of Polish speech that could be heard there in the past; this memory, however, seems to be disappearing. We can find traces of their historical presence: houses, cemeteries, churches and so on in Arbore, Banyliv, Budenetsʹ, Dubivtsi, Ispas, Miliieve, Nova Zhadova, Rokytne, Solca, Stara Zhadova, Vashkivtsi and Vytylivka.Places that once had Polish communities and are now dominated by Ukrainian or Romanian speakers include the villages of Banyliv, Boiany, Cheresh, Chudeĭ, Komarivtsi, Krasnoïlʹsʹk, Lashkivka, Lukivtsi, Luzhany, Mihoveni, Nova Krasnoshora, Ridkivtsi, Vășcăuți and Zhadova, and the towns of Câmpulung Moldovenesc and Vyzhnytsia. There are some individual elderly people living there whose first language was Polish. Considering that they function in the Ukrainian- or Romanian-speaking environment, they use it sporadically as all spheres are served by Ukrainian/Romanian or their dialectal variations. The functionality of Polish in such villages and towns as Kitsmanʹ, Korchivtsi, Panka, Sadhora, Storozhynetsʹ, Zastavna and Zelenyĭ Haĭ is very limited indeed: local Poles no longer speak it in the family or the neighbourhood, but only on special occasions, such as encounters with visitors from Poland, which do not occur very often. Współczesna sytuacja polszczyzny na Bukowinie KarpackiejUżywanie języka polskiego na Bukowinie Karpackiej jest bardzo zróżnicowane. Na przyczyny tego stanu składa się wiele czynników. Są rodziny i wsie, w których mowa polska występuje nie tylko w sferze rodzinnej osób zaproszonych do badania, lecz także stanowi podstawowy kod służący do komunikacji w przestrzeni publicznej, który znają wszyscy mieszkańcy, również osoby o niepolskim pochodzeniu (Nowy Sołoniec, Piotrowce Dolne, Plesza, Pojana Mikuli, Stara Huta, Tereblecze). W takich miejscowościach jak: Bulaj, Dawideny-Centrum i Dawideny-Zrąb, Frumosa, Głęboka, Gura Humoru, Kaczyka, Paltynosa, Piotrowce Górne, Radowce, Rakowiec, Seret, Sfiyntu Illie, Wikszany mieszkają dość liczne rodziny polskie, ale w środowisku rodzinnym i sąsiedzkim ich członkowie mówią po polsku bardzo rzadko, używają tego języka w wyjątkowych sytuacjach. W miejscowościach, w których istnieje już tylko pamięć (wydaje się, że w zaniku) obecnych mieszkańców o języku polskim, rozbrzmiewającym niegdyś w przestrzeni lokalnej, i o Polakach, którzy tam żyli, znajdujemy pozostałości kultury materialnej: domy, cmentarze, kościoły itp. (Arbore, Baniłów n/Czeremoszem, Budyniec, Dubowce, Ispas, Milijów, Solka, Nowa Żadowa, Rokitna, Stara Żadowa, Witelówka, Waszkowce w Ukrainie).Miejscowości zdominowane przez przedstawicieli społeczności ukraińskiej lub rumuńskiej to Baniłów n/Seretem, Bojany, Czeresz, Czudej, Kimpulung Mołdawski, Komarowce, Krasnoilsk, Łaszkówka, Łukawiec, Łużany, Mihoweny, Nowa Huta, Rarańcza, Waszkowce w Rumunii, Wyżnica, Żadowa. W otoczeniu ukraińsko- lub rumuńskojęzycznym żyją pojedyncze starsze osoby, których pierwszym językiem był język polski, posługują się one nim jednak sporadycznie, a wszystkie sfery obsługuje język ukraiński/rumuński lub odmiana dialektalna języka ukraińskiego/ rumuńskiego. Funkcjonalność polszczyzny w życiu codziennym Polaków z takich wsi, jak: Kocmań, Korczeszty, Panka, Sadagóra, Storożyniec, Zastawna, Zielony Gaj jest bardzo ograniczona. Nie używają oni już języka polskiego w komunikacji rodzinnej i sąsiedzkiej, po polsku rozmawiają tylko w sytuacjach szczególnych, np. z przybyszami z Polski.

Refine search results

1 Acta Baltico-Slavica

1 Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej

2 Krasowska H.

1 2019

1 2017

Search results

Problematyka pożyczek ukraińskich w polskiej gwarze górali bukowińskich

Współczesna sytuacja polszczyzny na Bukowinie Karpackiej