Search results

1

Recepcja francuskiego modelu instytucji prokuratora w Księstwie Warszawskim.

100%

Klimaszewska A., Jagusz D.

Z Dziejów Prawa

|

2013

|

vol. 6(14)

67-82

EN

The public prosecutor, unknown in the legal system in the Polish-Lithuanian Commonwealth, appeared in Polish law as a result of the reception in the Duchy of Warsaw of the French legislation (e.g. the French Code of civil procedure (1806) and the principles of the court structure). The authors of this paper try to show an outline of the history of the prosecutor in the Duchy of Warsaw (1807—1815) and underline the individual stages of the implementation process of the French codes of the Napoleon’s Era and number of other laws that pertain to the functioning of the office in the domestic legal system. The legislation said that prosecutor should have remained unaffected by individual interests and the use of prosecutorial discretion should have been exercised independently. Undoubtedly, the hierarchical organization of the office and reporting to the minister of justice was not intended to foster better realization of these attributes. The characteristics of the office were exhaustively enumerated in the civil procedure. The prosecutor could not lodge an appeal in any case in the first instance. In the Duchy of Warsaw, there was not introduced a French penal code (Code penal 1810), which met with strong opposition on the polish ground where it was thought to be reactionary. Consequently, the role of the prosecutor in the criminal procedure was limited due to the existence of the inquisitorial principles in trial. The article also shows that the process of adoption of the French model of the public prosecutor tackled a huge range of hurdles, but, wherefore, it was the first step to the implementation of the modern system in the domestic basis of law. This statement seems to be confirmed by the actions made during the next century of the existence of the Kingdom of Poland.

2

La transposition du Conseil d’Etat francais dans le Duche de Varsovie (1807–1813). Aux origines de la proximite juridique franco-polonaise (acte 2)

100%

Klimaszewska A., Soleil S.

Miscellanea Historico-Iuridica

|

2023

|

vol. 22

|

issue 1

59-80

EN

Despite drawing on French culture in earlier centuries, it was not until Napoleon created the Duchy of Warsaw in 1807 that a flood of direct and indirect transpositions of French institutions and legal solutions affected Polish lands. Under radically different socio-economic conditions, however, they frequently evolved differently from their country of origin, more than once in an unexpected direction. This article is a part of a series of publications in which, by comparing two different optics for analysing the same phenomenon, the authors encourage us to abandon national subjectivism in favour of a more objective dialogue. Indeed, the same reality can give rise to several interpretations, especially when it comes to the transposition of legal models from one country to another.

3

On a Virtuous Official and a Good Citizen: Canon Augustyn Lipiński’s Philosophy of Exercising Power (Based on the Sermon Preached in Krakow on 8th May 1810)

100%

Ziółek E. M.

Roczniki Humanistyczne

|

2019

|

vol. 67

|

issue 2: Historia - Selected Papers in English

67-77

EN

The Polish version of the article was published in Roczniki Humanistyczne 61 (2013), issue 2. This article is devoted to a presentation of the contents of one of the political sermons preached in Krakow Cathedral on 8th May 1810. A Cathedral Canon, Rev. Augustyn Lipiński delivered it on the feast of St Stanislaus in the presence of King Frederick Augustus I of Saxony and Duke of Warsaw, his court and the dignitaries who accompanied him: the Minister of War, Prince Józef Poniatowski, the Prefect of the Krakow Department, Prince Henryk Lubomirski, and many department and municipal officials. In its content the sermon was devoted to authority and the way to exercise it. It is constructed as a polemic with contemporary currents striving after secularization of the ethos of the official. The preacher expressed his conviction that a virtuous official and a good citizen are ones who regard the good of the country and of their fellow-citizens more highly than their own good or even their lives; they are ready to serve them and the king who is exercising power by the will of Providence, and they never look to their own gain in this service – either material profits or fame.

4

Udział wojska litewskiego w kampanii 1812 roku

100%

Nawrot D.

Prace Historyczne

|

2013

|

vol. 140

|

issue 1

45-63

EN

When the Great Army crossed the Niemen river taking over the eastern territories of the former Commonwealth of Poland and when in Warsaw the Parliament announced the creation of the Polish Kingdom, Napoleon imposed a new organization upon Lithuania and decided that a Lithuanian army should be created there. The new regiments were to be a proof of Lithuanian involvement on the side of the French emperor and besides, they were to secure and protect the supply lines of the war activities. Apart from the 3rd Chevaux-Légere Regiment of the Imperial Army, work was started on the organization of infantry regiments which received the successive numbers of the regiments of the Warsaw Duchy, from the 18th to the 22nd as well as the Ulhan regiments (light cavalry) with the numbers from the 17th to the 20th. The front line units were supplemented with two regiments consisting of volunteers, namely the 21st regiment of mounted riflemen and a squadron of the Tatars. The formation of the Lithuanian armed forces encountered considerable diffi culties and the lack of funds made it virtually impossible to provide adequate equipment and uniforms to the troops. The ulhan regiments struggled with a lack of horses which the country had earlier on been deprived of by the Russians and the French. In this situation, the Lithuanian troops could achieve full combat efficiency only towards the end of 1812. Yet contrary to the previous opinions, the army had an efficient officer corps and the recruits drafted to the infantry and cavalry regiments were young and healthy individuals, out of which nearly 10% were volunteers. Some of the Lithuanian regiments which had not yet been fully formed and trained confronted the Russians already during the 1812 campaign. This was partly due to the threat which emerged in the south of the Lithuanian territories, together with the arrival of the army of admiral Tschitshagov from the Turkish front; the latter wished to cut off the retreat route of the Napoleonic army. In the article, the author presents the battles which the Lithuanian troops had fought, among others at Slonim, Kojdanov, and ultimately at Berezina and in defense of Vilnius. The analysis allowed the author to assess anew the involvement of Lithuanians in the war of 1812 and to clarify numerous inaccuracies and errors which occurred in the descriptions of the war activity of the Lithuanian regiments. The author also discusses the retreat of the new regiments to the west which, following their reorganization in 1813 and the taking over by the French, allowed them to take part in the defense of Modlin as well as in the campaigns of 1813 and 1814 on the territory of Germany and Denmark

5

Doświadczenia Księstwa Warszawskiego w zakresie edukacji prawniczej

75%

Oniszczuk A.

Krytyka Prawa. Niezależne studia nad prawem

|

2016

|

vol. 8

|

issue 3

67-90

EN

The article deals with legal education in the Duchy of Warsaw (1807–1815), which was a transitory period between a feudal and modern state. The urgent need for institutional education of a state personnel resulted from existence of legal provisions stemming from several legal orders, divergence in qualifications of personnel in administration and judiciary, as well as a necessity for efficient implementation f Napoleonic law. Those circumstances were precisely diagnosed by the minister of justice. He initiated courses of law followed by the School of Law and School of Administration. As the Duchy’s territory was enlarged, legal teaching had place also at the university in Cracow. It seems that although the state existed for only a short period, a more or less cohesive governmental concept of legal education’s role existed. It was to serve mainly the development of the state and this utilitarian goal dominated. It is worth reminding that those first Polish endeavours in the field of modern legal education took place at the time of a public finance crisis. Although majority of income was devoted to military needs and many projects were put off until later, authorities noticed that for an efficient governing of a state a well-educated personnel is needed. At that time this belief was not common.

PL

W artykule omówiono przedsięwzięcia w zakresie edukacji prawniczej w Księstwie Warszawskim (1807–1815), a więc w fazie przejściowej między państwem feudalnym i nowoczesnym. Wobec współistnienia przepisów z kilku porządków prawnych, różnego stopnia przygotowania pracowników administracji i wymiaru sprawiedliwości oraz konieczności sprawnej implementacji napoleońskiego prawa, instytucjonalne kształcenie kadr okazało się niezbędne. Trafnie ocenił tę sytuację minister sprawiedliwości, współorganizując kursy prawa, a następnie Szkołę Prawa i Nauk Administracyjnych. W zakresie prawa kształcono też na uniwersytecie w Krakowie, znajdującym się w obrębie Księstwa od 1809 r. Wydaje się, że mimo krótkiego okresu istnienia państwa wykształciła się w miarę spójna koncepcja w zakresie roli edukacji prawniczej – służyć miała głównie wzmocnieniu budowy struktur Księstwa i ten utylitarny cel dominował. Co warto podkreślić, te pierwsze nowoczesne przedsięwzięcia edukacyjne w zakresie prawa przypadły na okres kryzysu finansów państwowych – mimo przeznaczania większości dochodów na cele wojskowe i odkładania wielu projektów na przyszłość, dostrzeżono, że dla sprawnego zarządzania państwem niezbędne są odpowiednio wykształcone kadry. Pogląd ten nie był wówczas jeszcze powszechny.

6

O cnotliwym urzędniku i dobrym obywatelu. Kanonika Augustyna Lipińskiego filozofia sprawowania władzy. (Na kanwie kazania wygłoszonego 8 maja 1810 roku w Krakowie)

75%

Ziółek E. M.

Roczniki Humanistyczne

|

2013

|

vol. 61

|

issue 2: Historia

283-293

EN

The article is devoted to presentation of the contents of one of political sermons preached in the Krakow Cathedral on 8th May 1810. A Cathedral Canon, Rev. Augustyn Lipiński delivered it on the feast of St Stanisław in the presence of King Frederick Augustus I of Saxony and Duke of Warsaw, his court and dignitaries who accompanied him: the Minister of War, Prince Józef Poniatowski, the Prefect of the Krakow Department, Prince Henryk Lubomirski and many department and municipal clerks. In its content the sermon was devoted to authority and the way to exercise it. It is constructed as a polemics with contemporary currents striving after secularization of the ethos of the clerk. The preacher expressed his conviction that a virtuous clerk and a good citizen is one who the good of the country and of his fellow-citizens regards more highly than his own good or even his life; he is ready to serve them and the king who is exercising power by the will of Providence, and he never looks for his own profits in this service – either for material profits, or for fame.

7

Kwestia włościańska w listach pasterskich i kazaniach w Księstwie Warszawskim

75%

Ziółek E. M.

Roczniki Humanistyczne

|

2015

|

vol. 63

|

issue 2: Historia

137-152

PL

Artykuł 4. konstytucji Księstwa Warszawskiego z 1807 r. znosił poddaństwo chłopów oraz zrównywał wobec prawa wszystkie warstwy polskiego społeczeństwa. Jednak ogólność zapisów powodowała, że wywołały one niepokoje na wsi, ponieważ wielu chłopów uznało je za równoznaczne ze zniesieniem pańszczyzny i innych świadczeń na rzecz dworu. Z kolei wśród szlachty pojawiły się obawy przed zbiegostwem i rozruchami. 21 grudnia 1807 r. Fryderyk August, książę warszawski, wydał dekret, który uściślał zapisy konstytucyjne. Ale już około dwa miesiące wcześniej minister spraw wewnętrznych Jan Paweł Łuszczewski wezwał biskupów Księstwa, aby polecili duchowieństwu głoszenie nauk mających uspokoić nastroje. Minister oczekiwał, że Kościół wesprze władzę swoim autorytetem. W odpowiedzi biskupi ogłosili listy do duchowieństwa z zaleceniami przeprowadzenia stosownych nauk. Z zachowanych listów, jak i jedynie trzech znanych kazań o powyższej tematyce, wynika niezbicie, że Kościół nie tylko pouczał włościan o konieczności zachowania spokoju i wypełniania zobowiązań wobec dworów, ale przede wszystkim napiętnował dotychczasową sytuację społeczną. Podkreślano, że poddaństwo chłopów kłóci się z nauczaniem Kościoła i jest niesprawiedliwością. Kaznodzieje: ks. ks. Teodor Mietelski, Karol Arendt i Jan Paweł Woronicz uznali, że szlachta musi zaakceptować nowe regulacje prawne, bo dopiero uznanie wolności osobistej wszystkich obywateli i ich równości wobec prawa przywraca cywilizowany kształt stosunków społecznych na ziemiach polskich oraz stanowi gwarancję odzyskania pełnej niepodległości przez Rzeczpospolitą.

EN

Article 4 of the Constitution of the Duchy of Warsaw of 1807 abolished serfdom of the peasants and made all layers of the Polish society equal before the law. However, the regulations were so vague that they caused unrest in the country, since a lot of peasants recognized them as equal to abolition of socage and other services to the lord. In turn, among the nobility fears appeared that peasants could flee from their lords and that riots could break out. On 21st December 1807 Frederick Augustus, the Duke of Warsaw, issued a decree that made the regulations in the Constitution more specific. But as soon as about two months later Minister for Interior and Religious Affairs Jan Paweł Łuszczewski called on the bishops in the Duchy to order the clergy to preach the teachings that would calm down peasants. The minister expected the Church to support the authorities with its authority. In response the bishops proclaimed letters to the clergy with recommendations to teach the faithful the proper lessons. The preserved letters, as well as the three sermons concerning the subject that are known today, evidently show that the Church not only instructed the peasants that it was necessary to maintain the peace and meet their obligations to the lord, but first of all criticized the social situation that obtained at that time. It was emphasized that the peasants’ serfdom could not be reconciled with the Church’s teaching and was unjust. The preachers: Rev. Teodor Mietelski, Rev. Karol Arendt and Rev. Jan Paweł Woronicz decided that the nobility had to accept the new regulations by law, because it was only recognizing the personal freedom of all citizens and their equality before the law that could restore the civilized shape of the social relations in the Polish territories, and was a guarantee of restoring complete independence by the Republic of Poland.

8

Sekretariat Stanu Księstwa Warszawskiego (1807-1813)

75%

Ławniczak P.

Archiwa – Kancelarie – Zbiory

|

2013

|

issue 4(6)

s. 33 - 77

PL

Urząd ministra sekretarza stanu Księstwa Warszawskiego powstał na mocy konstytucji z lipca 1807 roku. Sekretariat Stanu Księstwa Warszawskiego stanowił aparat pomocniczy ministra sekretarza stanu, a jego główną siedzibą, wynikającą z obowiązków urzędnika, było Drezno. Zatem Cezura czasowa funkcjonowania Sekretariatu Stanu to lata 1807-1813. Głównym wyznacznikiem zadań, wykonywanych w Sekretariacie Stanu, były zadania, wynikające z obowiązków ministra sekretarza stanu. Tym obowiązkom podporządkowano system pracy kancelarii. Jakość wykonywanych zadań przy ich nadmiarze pozostawiała czasem wiele do życzenia. Jakkolwiek, Sekretariat Stanu stanowił jedyną drogę dla obywateli do skontaktowania się z monarchą. Gabinet Stanisława Augusta miał wspólne elementy z gabinetem saskim, a Sekretariat Stanu był kancelarią przy saskim królu. Zatem w przypadku tej kancelarii królewskiej możemy spodziewać się raczej kontynuacji wcześniejszych zwyczajów niż wprowadzenia nowej formy akt spraw, charakterystycznej dla XIX wieku. Argumentem przemawiającym za zastosowaniem w Sekretariacie Stanu znanych już rozwiązań, jest także fakt, że król saski był niechętny gwałtownym zmianom. Choć w Księstwie Warszawskim wprowadzano nowoczesne rozwiązania ustrojowe i kancelaryjne, to jednak Królestwo Saksonii było w tym okresie bardziej zachowawcze. Fryderyk August ostrożnie podchodził do przeprowadzanych w Księstwie reform i nie zamierzał w krótkim czasie przenosić ich na grunt saski. Mogło to także powodować sceptyczne podejście do nowoczesnej kancelarii akt spraw. Zatem Sekretariat Stanu został urządzony ogólnie według rozwiązań XVIII-wiecznych, z uwzględnieniem potrzeb kancelarii do spraw Księstwa Warszawskiego. Unowocześnienie polskiej kancelarii królewskiej, za jaką należy uznać Sekretariat Stanu Księstwa Warszawskiego, w tym przypadku stanowiły rozbudowane pomoce ewidencyjne. W kancelarii stanisławowskiej dopiero zaczynano wprowadzać dzienniki korespondencyjne ogólne. Akt królewski we wszystkich egzemplarzach: oryginał w archiwum, wpis w protokole sekretariatu stanu i kopia urzędowa, czyli wypis z protokołu sekretariatu stanu, powinien zawsze być zgodny co do treści. Według prawa odpowiadał za to minister sekretarz stanu. Niestety, przeglądając protokoły posiedzeń Rady Stanu, dowiadujemy się o uchybieniach w tym zakresie.

EN

The office of the Duchy of Warsaw Minister Secretary of State was created pursuant to the adoption of 1807 Basic Law. The Secretariat of State for the Duchy of Warsaw was an auxiliary apparatus for the minister State Secretary, with its main office located in Dresden, in consequence to the duties of the service. Thus, the office operated between 1807 and 1813. The responsibilities of the minister determined all the most important duties of the Secretariat of State. The system by which the administrative office had functioned was subordinate to those responsibilities. The quality of work, given the overload of assignments, had, at times, left much to be desired. However, The State Secretary Office was the only way, the citizens were able to contact the monarchy. The so-called HRH Cabinet of Stanislaw August was similar to the Saxon Cabinet, and the Secretariat of State served as the chancellery of the Saxon king. Therefore, in the case of this particular Royal Chancery, we can expect the pre-existing order to be upheld rather than introduction of the new filing system, which is characteristic for the 19th century. The most important argument for applying the well-proven solutions in the Secretariat of State, was the fact, that the Saxon king was adverse to dramatic change. In spite of the fact that the Duchy of Warsaw had been introduced to modern political regime and way of operating the chancery, the Kingdom of Saxony was more conservative at the time. Fryderyk August was very cautious about the Duchy being reformed and he didn't intend to introduce the same kind of changes to the Saxon state. This could also be the reason for his being skeptical about the modern approach to case filing. With regard to that, the solutions used to organise the secretariat of State were similar to the ones popular in the 18th century, modified, in order to cater to the needs of the affairs of the Duchy of Warsaw. Polish royal chancery, which the Secretariat of State of the Duchy of Warsaw should be considered as, was modernized by well-developed reference tools. General lodgement records were only just being brought on into Stanisław's chancery. Content of any copy of a given Royal Act, that is, the original document in the archives, as well as official copy - in other words - excerpt from the registry of the secretariat of state, should be consistent. According to the law, this was the responsibility of the Minister Secretary of State. Alas, many shortcomings have been discovered in that regard, while browsing the Council of State memorandums.

9

Umowy między dziedzicami a chłopami w zasobie Archiwum Państwowego w Łodzi (1807–1846)

75%

Pomianowski P. Z.

Czasopismo Prawno-Historyczne

|

2022

|

vol. 74

|

issue 1

159-172

EN

The article presents the relations between peasants and landlords in the period between the issuing of the December Decree (1807) and the publication of the June Act (1846). The constitution of the Duchy of Warsaw granted peasants personal freedom and announced the introduction of the Napoleonic Civil Code, which was to abolish feudalism. However, the December Decree, which was issued shortly afterwards, determined that squires should be considered owners of peasant farms, and not the peasant working there, according to the new capitalist understanding. In 1846, the so-called June Act significantly limited the possibility of ousting peasants by squires as it restored the concept of dominium directum et utile for farms with at least three acres of land. The aim of the present paper is to answer the question to what extent the Napoleonic Code affected the relations between the squires and the peasantry. A detailed analysis of the five contracts concluded at that time which are in the State Archive in Łódź suggests that modern French law had very little impact on property relations in the Polish countryside. In fact, the contracts between squires and peasants resulted in legal arrangements described as dominium directum et utile, although this institution was not even mentioned in the Napoleonic Code.

PL

Artykuł dotyczy relacji między chłopami a dziedzicami w okresie między wydaniem dekretu grudniowego (1807) a ogłoszeniem ukazu czerwcowego (1846). Konstytucja Księstwa Warszawskiego przyznała chłopom wolność osobistą i zapowiedziała wprowadzenie zrywającego z feudalizmem napoleońskiego kodeksu cywilnego, ale wydany wkrótce po niej dekret grudniowy przesądził, że za właścicieli gospodarstw chłopskich w nowym kapitalistycznym rozumieniu należy co do zasady uznawać dziedziców, a nie chłopów. Z kolei wydany w 1846 r. tzw. ukaz czerwcowy istotnie ograniczał możliwość rugowania chłopów przez właścicieli ziemskich, przywracając w odniesieniu do gospodarstw obejmujących co najmniej trzy morgi gruntu stan prawny, który można określić mianem własności podzielonej. Celem artykułu jest próba odpowiedzi na pytanie, w jakim stopniu Kodeks Napoleona wpłynął na kształt stosunków między dworami a chłopami. Drobiazgowa analiza pięciu zawartych w tym okresie umów znajdujących się obecnie w zasobie Archiwum Państwowego w Łodzi sugeruje, że nowoczesne francuskie prawo w bardzo niewielkim stopniu oddziaływało na stosunki własnościowe na polskiej wsi. Mocą zawieranych umów tworzono prawa rzeczowe, które można określić mianem własności podzielonej – mimo że instytucja ta została pominięta przez twórców Kodeksu Napoleona.

10

Funkcje kontrolne parlamentów na ziemiach polskich w początkach XIX w.

71%

Pilarczyk P. M.

Opolskie Studia Administracyjno-Prawne

|

2016

|

vol. 14

|

issue 2

143-158

EN

One of the aspects of the principle of separation of powers in the state is control of the executive by the legislature. As regards the Polish lands in the early nineteenth century, we can speak about Polish parliamentarism only in the Duchy of Warsaw, the Kingdom of Poland and the Republic of Cracow. Although these states did not recognize the principle of parliamentary accountability, their parliaments voiced criticism of the authorities and there occurred the problem of controlling the executive. Parliament of the Duchy of Warsaw tried to usurp this right itself. Parliament of the Kingdom of Poland claimed the right to charge a civil officer of the government with crimes committed while in office. In that state the ability to control emerged during the November Uprising. In the Republic of Cracow all attempts at obtaining the right of control encountered the objection on the part of three supervising neighbours (Russia, Prussia, and Austria).

11

Początki społeczności żydowskiej w Strzelnie (1772/1773–1815)

63%

Karczewski D.

Studia Żydowskie. Almanach

|

2022

|

vol. 12

41-51

EN

The Jewish population settled in Kuyavia as early as at the beginning of the 15th century, primarily in royal towns, and, later on, in large numers, also in private towns. As for church towns, Jews were usually not allowed to settle there at all. One of such towns was Strzelno, owned by the local Norbertine order. This situation did not change until 1772, when, as a result of the First Partition of Poland, the town came under Prussian control. Despite the initially unfriendly legislation for Jews, who were barely tolerated during the reign of Frederick II, this group of people quite willingly began to settle in towns that had hitherto been closed to them. The first source of information about Jews living in Strzelno dates back to 1779–1780. This proves that they must have settled in the second half of the 1870s, probably in connection with a fire in the Jewish quarter in Inowrocław in 1775. Initially, the percentage of the Jewish population in Strzelno oscillated around 3%, to rise to about 4% in the period of the Duchy of Warsaw. However, shortly after Strzelno came under Prussian rule again, the number of local Jews doubled.

PL

Na Kujawach ludność żydowska zaczęła się osiedlać już w początku XV wieku, najpierw przede wszystkim w miastach królewskich, aby następnie licznie zamieszkać miasta prywatne. W ośrodkach dóbr kościelnych zazwyczaj w ogóle nie dopuszczano do osiedlania się Żydów. Do tej grupy zaliczało się również Strzelno, będące własnością tamtejszego klasztoru norbertanek. Sytuacja ta zmieniła się dopiero po 1772 roku, gdy w wyniku pierwszego rozbioru Polski miasto znalazło się pod zaborem pruskim. Pomimo początkowo nieprzyjaznego dla Żydów ustawodawstwa, za panowania Fryderyka II zaledwie tolerowanych, ta grupa ludności dość chętnie zaczęła napływać do miast, które dotychczas były dla niej zamknięte. Pierwsza informacja źródłowa o Żydach zamieszkujących Strzelno pochodzi z lat 1779–1780. Dowodzi to, że musieli się osiedlić już w drugiej połowie lat 70. XVIII wieku, prawdopodobnie w związku z pożarem dzielnicy żydowskiej w Inowrocławiu w 1775 roku. Początkowo odsetek ludności żydowskiej w Strzelnie oscylował wokół 3%, aby w okresie Księstwa Warszawskiego wzrosnąć do około 4%. Natomiast tuż po ponownym przejściu Strzelna pod władzę Prus liczba tamtejszych Żydów podwoiła się.

12

Miejsce resortu spraw wewnętrznych w administracji Księstwa Warszawskiego

63%

Gałędek M.

Krakowskie Studia z Historii Państwa i Prawa

|

2013

|

vol. 6

|

issue 4

405–422

EN

The article presents basic issues that arose in the Duchy of Warsaw after the implementation of departmental division of tasks between different offices of central administration, including ministries and structures subject to them. The author investigates the origins of departmental division introduced in the Duchy of Warsaw by Napoleon, its primary shape, later modifications and the degree of its endurance after it fell. A great emphasis has been placed on the issue of general importance and position of the Ministry of the Interior functioning as a kind of a meta-ministry. In addition to the analysis of normative solutions the paper also looks at the actual determinants of the departmental division and at how it was influenced by Polish tradition. In this context the author investigates how normative solutions have been put into practice.

13

Działalność notarialna Jana Wincentego Bandtkiego w latach 1808-1843

63%

Kanecki O.

Rejent

|

2023

|

issue 8 (388)

73-86

EN

Jan Wincenty Bandtkie (1783-1846) entered history as a longstanding lecturer, as well as the first Dean of the Faculty of Law and Administration at the University of Warsaw. He combined his academic interests with running a Notary.s Office. As early as the time of the Duchy of Warsaw, King Frederick August I appointed him Notary at the Court of Appeal, which at the time gave him the opportunity to practise the profession throughout the state. He maintained the office he was entrusted with after the establishment of the Kingdom of Poland. Holding the office until 1843, he became famous for his conscientiousness and honesty. He was a supporter of the French model of notary.s office introduced in the Polish lands, although he noticed its drawbacks. As a graduate of the University of Halle, he was superbly prepared for the duties entrusted to him. Bandtkie’s extensive experience, profound knowledge and innate foresight allowed him to effectively protect the interests of the parties to legal transactions.

14

Księstwo Warszawskie – pierwsze nowoczesne państwo polskie?

63%

Czubaty J.

Kwartalnik Historyczny

|

2018

|

vol. 125

|

issue 2

PL

Artykuł dotyczy kwestii ustroju, instytucji państwowych i życia politycznego Księstwa Warszawskiego (1807–1815). Autor przyjmuje, że głównymi cechami nowoczesnego państwa są: zdolność do skoordynowanej kontroli nad obszarami, które obejmuje oraz do stymulowania nowejintegracji kulturowej związanej z rodzącą się świadomością narodową zamieszkującej je zbiorowości. Za istotne kryterium nowoczesności uznaje również gotowość elity rządzącej do podejmowania inicjatyw promujących przemiany cywilizacyjne i zmiany w zakresie struktury społecznej imentalności.The article deals with questions of the political system, state institutions and political life of the Duchy of Warsaw (1807– 1815). The author argues that the main features of the modern state are: the capacity for coordinated control over its territory and for stimulating a new cultural integration resulting from the developing national awareness of the people inhabiting it. They also include the willingness of the ruling elite to undertake initiatives promoting civilizational transformations and changes in the social structure and mentality – recognized as important criteria ofmodernity.

15

Organizacja szkolenia kawalerzysty armii Księstwa Warszawskiego w świetle rozkazów płk. Feliksa Przyszychowskiego

63%

Madziar D.

Wieki Stare i Nowe

|

2023

|

vol. 18

|

issue 23

1-23

EN

In his article, Dawid Madziar describes the organization of cavalry training in the Duchy of Warsaw in the years 1809-1811. It shows how, in the absence of central regulations, regimental commanders coped with the organization of training and drills. The material studied by Madziar consists of the orders issued by the commander of the 9th lancer regiment, Colonel Feliks Przyszychowski. They illustrate the influence of the instructions sent to the detachment by the General Inspector of Riding, General Aleksander Rożniecki. The colonel’s dispatches contain several valuable remarks concerning the organization of the uhlan drill, the applied triangular system, lance exercises, flanking, company and squadron maneuvers, the soldier’s school on foot and on horseback, preparations for the regiment’s vetting by the general riding inspector or advice for officers on how to conduct a “small war”.

PL

W artykule poruszono problem organizacji szkolenia kawalerzysty Wojska Polskiego w czasach Księstwa Warszawskiego. Zasadnicze było podjęcie próby zweryfikowania, jak przy braku centralnego regulaminu dowódcy pułków radzili sobie z organizacją szkolenia oraz manewrów w podległych im oddziałach. W tym celu poddano analizie rozkazy dowódcy 9. pułku ułanów - płk. Feliksa Przyszychowskiego. Zostały one zapisane w księdze pułkowej z lat 1809-1811. Można w nich dostrzec wpływ wysyłanych do oddziału instrukcji generalnego inspektora jazdy gen. Aleksandra Rożnieckiego. W dyspozycjach pułkownika odnajdujemy wiele cennych uwag dotyczących organizacji musztry ułanów - stosowanego systemu trójkowego, ćwiczeń lancą, flankierowania, manewrów kompanii i szwadronów, szkoły pieszej i konnej żołnierza, przygotowań do lustracji pułku przez generalnego inspektora jazdy czy też porad dla oficerów na temat prowadzenia „małej wojny”.

16

Orzecznictwo Sądu Pokoju w Śremie – próba opracowania statystycznego

63%

Pomianowski P.

Miscellanea Historico-Iuridica

|

2023

|

vol. 22

|

issue 1

503-517

EN

The aim of the article is to indicate what the court of the peace in Śrem dealt with during the period of the Duchy of Warsaw, and thus what problems were important for the society of Greater Poland at the beginning of the 19th century, in the initial phase of the transition from feudalism to capitalism. The statistical method was used in the research. The choice of the court in Śrem is dictated by the fact that its files have been preserved to our times in a relatively complete way. The records of courts of this level have usually been completely lost or have been poorly preserved. In addition, the author wishes to answer the question to what extent the judges from Śrem complied with the letter of the laws in force in the Duchy of Warsaw, and to what extent they ruled based on their own sense of justice. It is important that the Napoleonic Code and the Prussian Landrecht of 1794 were in force in the Duchy of Warsaw at the same time, which must have posed numerous challenges to the judges. The Napoleonic Code is a purely capitalist law, while the Landrecht is a transitional era codification with both feudal and capitalist elements. The author tries to assess how well they dealt with this issue.

PL

Celem artykułu jest wskazanie czym zajmował się Sąd Pokoju w Śremie w okresie Księstwa Warszawskiego, i jakie problemy były istotne dla społeczeństwa wielkopolskiego początku XIX w., we wstępnej fazie epoki przechodzenia od feudalizmu do kapitalizmu. W badaniach zastosowano metodę statystyczną. Wybór Sądu Pokoju w Śremie podyktowany jest okolicznością, że jego akta zachowały się do naszych czasów we względnie najpełniejszym stopniu. Spuścizny sądów tego szczebla z reguły zostały całkowicie utracone lub zachowały się w stopniu szczątkowym. Ponadto autor pragnie udzielić odpowiedzi na pytanie na ile sędziowie ze Śremu stosowali się do litery ustaw obowiązujących w Księstwie Warszawskim, a w jakim stopniu orzekali w oparciu o własne poczucie sprawiedliwości. Istotne jest przy tym to, że w Księstwie Warszawskim równolegle pozostawały w mocy Kodeks Napoleona (KN) i Landrecht Pruski z 1794 r., co musiało stawiać przed sędziami liczne wyzwania. Kodeks Napoleona jest ustawą o czysto kapitalistycznym charakterze, podczas gdy Landrecht jest kodyfikacją epoki przejściowej o pierwiastkach zarówno feudalnych, jak i kapitalistycznych. Autor stara się ocenić na ile poprawnie radzili oni sobie z tym problemem.

17

Legal Aspects of Organising the Administration of Food for the Army in the Duchy of Warsaw between 1807 and 1812

63%

Konarski M.

Biuletyn Stowarzyszenia Absolwentów i Przyjaciół Wydziału Prawa Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego

|

2020

|

vol. 15

|

issue 17 (1)

99-128

EN

The aim of this article is to analyse issues related to organising the administration for the army in the Duchy of Warsaw. During this period, the issue of feeding the army was first under the control of civil authorities, namely the Food Committee (1807-1809), then was taken over by military authorities (1810-1811), and finally returned to civil authorities. The analysis covers the course of legislative work preceding the establishment of the permanent food administration under military authority, and the provisions of the royal decrees establishing this administration.

PL

Celem niniejszego artykułu jest analiza zagadnień związanych z organizacją administracji żywności dla wojska w Księstwie Warszawskim. W okresie tym kwestia wyżywienia wojska podlegała wpierw zwierzchnictwu władz cywilnych na czele z Komisją Żywności (1807-1809), następnie zaś administracja żywności wojska przeszła pod zwierzchnictwo władz wojskowych (1810-1811), po czym wróciła z powrotem w kompetencje władz cywilnych. Analiza obejmuje przebieg prac legislacyjnych poprzedzających powołanie stałej administracji żywności znajdującej się pod zwierzchnictwem wojskowym oraz postanowienia dekretów królewskich powołujących tę administrację.

18

Urządzenie Szpitalów dla Woysk Xsięstwa Warszawskiego wydane w Warszawie 6 marca 1809 roku. Dokument sprzed dwóch stuleci współcześnie odczytany

63%

Turos M.

Archiwum Historii i Filozofii Medycyny

|

2012

|

vol. 75/1

54-67

PL

Tekst ten jest próbą wydobycia z zapomnienia oraz omówienia jednego z pierwszych aktów normatywnych dotyczących wojskowej służby zdrowia, jaki został opublikowany drukiem. Przedstawione w nim zostały bardzo drobiazgowo omówione zasady organizacji szpitalnictwa wojskowego oraz pomocy doraźnej świadczonej żołnierzom na miejscu działań zbrojnych, w tym organizacja ruchomych ambulansów. Ze względu na szczegółowość zapisów stanowi on doskonały materiał do badań historycznych dotyczących medycyny wojskowej początku XIX wieku, jak również do prac rekonstrukcyjnych.

EN

The text is an attempt to recall and to discuss one of the first legislative acts of the military health care that has been published in print. It presents thoroughly the rules of organization of military hospitals and emergency provided for the soldiers in battlefields comprising the organization of moving ambulances. Due to the detailed records, it is an excellent material for historical research on military medicine of the early nineteenth century, as well as the reconstruction work.

19

O potrzebie studiów nad historią prawa – przemyślenia na tle rozważań Tomasza Opalińskiego zawartych w monografii Stan chłopski w Księstwie Warszawskim w świetle akt sądowych

63%

Kanecki O.

Miscellanea Historico-Iuridica

|

2022

|

vol. 21

|

issue 2

433-447

EN

Studies on the history of political systems and law involve a necessity to present historic law institutions with a modern view. This requires from the researcher a good command of legal language and scientific terminology. This article is an attempt to analyze the characteristics of studies dealing with the history of law against the background of Tomasz Opaliński’s thoughts included in the monograph “State of peasantry in the Duchy of Warsaw in the light of court records”. The Author described the situation of peasants in the years 1808–1815 in the light of the judicial documents of courts of peace. This issue is important because the Constitution of the Duchy of Warsaw, abolishing „slavery”, introduced the equality of all citizens in terms of the law, which enabled the establishment of common courts. The historical and legal method was applied in this research. The book consists of four chapters, numerous appendices and its contents were organized according to subject-chronology. The Author discussed general issues (including the organization of the judiciary in the Crown of the Kingdom of Poland and in the Duchy of Warsaw), court records, major social and economic problems of peasants, as well as interstate relations (between peasants, peasants and nobles, peasants and burghers, peasants and Jews, peasants and clergy).

PL

Studia nad historią ustroju i prawa wiążą się z koniecznością przedstawienia dawnych instytucji prawnych we współczesny sposób. Wymaga to od badacza dobrego opanowania języka prawniczego i naukowej terminologii. Artykuł stanowi próbę analizy właściwości opracowań poruszających tematykę historycznoprawną na przykładzie pracy Tomasza Opalińskiego zatytułowanej Stan chłopski w Księstwie Warszawskim w świetle akt sądowych. Autor opisał w niej sytuację chłopów w latach 1808–1815 w świetle dokumentacji sądów pokoju. Zagadnienie to jest doniosłe, gdyż Konstytucja Księstwa Warszawskiego, znosząc „niewolę”, wprowadziła równość wszystkich obywateli wobec prawa, co umożliwiło ustanowienie sądów powszechnych. W badaniach zastosowano metodę historycznoprawną. Książka składa się z czterech rozdziałów i licznych aneksów, a przedstawione treści zostały uporządkowane według kryterium przedmiotowo-chronologicznego. Autor omówił w nich zagadnienia ogólne (w tym organizację sądownictwa w Koronie Królestwa Polskiego i w Księstwie Warszawskim), akta sądowe, główne problemy społeczne i gospodarcze chłopów oraz relacje międzystanowe (pomiędzy chłopami, chłopami i szlachtą, chłopami i mieszczanami, chłopami i Żydami, a także chłopami i duchownymi).

20

Stan górnictwa i hutnictwa w kluczu samsonowskim w świetle lustracji z 1809 roku

63%

Kozak B.

Kwartalnik Historii Nauki i Techniki

|

2021

|

vol. 66

|

issue 3

161–184

EN

The article presents the Survey of the Samsonów complex from 1809, with a historical commentary. The document contains information on the condition of the mining and metallurgy industry, with particular emphasis on blast furnaces in Samsonów and Szałas, fryers, ore supply, organisation of miners’ work, supply of wood for charring, and organisation of charcoal production.

Refine search results

Recepcja francuskiego modelu instytucji prokuratora w Księstwie Warszawskim.

La transposition du Conseil d’Etat francais dans le Duche de Varsovie (1807–1813). Aux origines de la proximite juridique franco-polonaise (acte 2)

On a Virtuous Official and a Good Citizen: Canon Augustyn Lipiński’s Philosophy of Exercising Power (Based on the Sermon Preached in Krakow on 8th May 1810)

Udział wojska litewskiego w kampanii 1812 roku

Doświadczenia Księstwa Warszawskiego w zakresie edukacji prawniczej

O cnotliwym urzędniku i dobrym obywatelu. Kanonika Augustyna Lipińskiego filozofia sprawowania władzy. (Na kanwie kazania wygłoszonego 8 maja 1810 roku w Krakowie)

Kwestia włościańska w listach pasterskich i kazaniach w Księstwie Warszawskim

Sekretariat Stanu Księstwa Warszawskiego (1807-1813)

Umowy między dziedzicami a chłopami w zasobie Archiwum Państwowego w Łodzi (1807–1846)

Funkcje kontrolne parlamentów na ziemiach polskich w początkach XIX w.

Początki społeczności żydowskiej w Strzelnie (1772/1773–1815)

Miejsce resortu spraw wewnętrznych w administracji Księstwa Warszawskiego

Działalność notarialna Jana Wincentego Bandtkiego w latach 1808-1843

Księstwo Warszawskie – pierwsze nowoczesne państwo polskie?

Organizacja szkolenia kawalerzysty armii Księstwa Warszawskiego w świetle rozkazów płk. Feliksa Przyszychowskiego

Orzecznictwo Sądu Pokoju w Śremie – próba opracowania statystycznego

Legal Aspects of Organising the Administration of Food for the Army in the Duchy of Warsaw between 1807 and 1812

Urządzenie Szpitalów dla Woysk Xsięstwa Warszawskiego wydane w Warszawie 6 marca 1809 roku. Dokument sprzed dwóch stuleci współcześnie odczytany

O potrzebie studiów nad historią prawa – przemyślenia na tle rozważań Tomasza Opalińskiego zawartych w monografii Stan chłopski w Księstwie Warszawskim w świetle akt sądowych

Stan górnictwa i hutnictwa w kluczu samsonowskim w świetle lustracji z 1809 roku