Search results

1

Kształtowanie brytyjskiego systemu imperialnego w Zatoce Perskiej po zakończeniu I wojny światowej

100%

Bania R.

Athenaeum. Polskie Studia Politologiczne

|

2017

|

vol. 55

151-164

EN

The British Empire had tried to build its dominant position in the Persian Gulf from the second half of the 18t century. The region was seen as a key position for the security of the naval routs between Great Britain and the Indian Sub-Continent. During the 19th century, the British Empire managed, using the so-called Exclusive Treaties, to cease its control over the Arab sheikdoms of the Gulf. The Gulf ’s significance for the British Empire has risen in the eve of the Great War. After the end of WWI, Great Britain became a dominant power in the Middle East. This situation forced the British Empire to establish new rules of the political and imperial engagement in the Middle East. This process was finished in the end of the 1920s. The rules of the imperial policy towards this region that had been established that time were executed till the end of the 1940s.

PL

Począwszy od połowy XVIII wieku Imperium Brytyjskie było zaangażowane w budowanie silnej pozycji mocarstwowej w obszarze Zatoki Perskiej. Obszar ten był traktowany jako istotny dla zabezpieczenia morskich szlaków komunikacyjnych pomiędzy metropolią a Indiami Brytyjskimi. W XIX wieku Wielka Brytania zdołała w oparciu o tzw. traktaty na wyłączność uzależnić od siebie arabskie szejkanaty Zatoki, obejmując je nieformalnym protektoratem. Rola Zatoki Perskiej dla Imperium Brytyjskiego wzrosła w przededniu wybuchu I wojny światowej, z uwagi na znaczenie znajdujących się tam zasobów ropy naftowej dla Royal Navy. Zakończenie I wojny światowej i objęcie przez Wielką Brytanię pozycji dominującego mocarstwa na Bliskim Wschodzie wymusiło konieczność opracowania nowych zasad polityki imperialnej wobec tego obszaru. Wypracowanie zasad tej polityki zostało zakończone pod koniec lat 20. XX wieku. Przyjęte wtedy rozwiązania określały podstawy brytyjskiej polityki wobec subregionu Zatoki do końca lat 40. XX wieku.

2

Dominia jako semiperyferia politycznej struktury imperium brytyjskiego.

67%

Dańda A.

Kultura i Polityka

|

2010

|

issue 7

29-52

PL

W teorii światowego systemu gospodarczego Immanuel Wallerstein formułuje trzy podstawowe założenia, które stanowią bazę dla proponowanego przezeń geoekonomicznego podziału współczesnego świata: • Relacje ekonomiczne i polityczne między różnymi regionami świata oparte są na podziale na rdzeń (centrum), peryferie i semiperyferie; • Istnienie peryferii jest niezbędne dla istnienia rdzenia; • Istnienie semiperyferii jest wystarczającą nagrodą dla ich mieszkańców i dlatego odczuwają oni wspólnotę interesów z rdzeniem. • Próba zastosowania zaproponowanej przez Wallersteina siatki pojęciowej dla opisu struktury politycznej Imperium Brytyjskiego skutkuje wnioskami następującej treści: istotnie możliwe jest wyodrębnienie w brytyjskiej strukturze imperialnej elementów wymienianych przez Wallersteina jako konstytuujące strukturę geoekonomiczną określonego systemu. W Imperium Brytyjskim pierwszej połowy XX w. wyraźnie daje się wyodrębnić centrum (Anglia, czy też szerzej – Wielka Brytania), semiperyferie (dominia brytyjskie: Kanada, Australia i Nowa Zelandia) oraz peryferie (posiadłości afrykańskie, dalekowschodnie i inne). Również i druga teza Wallersteina znajduje swoje potwierdzenie w zaobserwowanych faktach: istnienie peryferii – czyli kolonii – istotnie było w realiach imperialnych niezbędne dla przetrwania rdzenia. Poważne trudności pojawiają się dopiero przy próbie dopasowania trzeciej z tez Wallersteina do obrazu Imperium Brytyjskiego. Można zaryzykować wręcz twierdzenie przeciwne do tej trzeciej tezy: to właśnie fakt, że pewne kraje wchodzące w skład Imperium cieszyły się na różnych etapach jego rozwoju statusem semiperyferiów sprawił, że kraje te prędzej lub później wyłamywały się z jednolitej struktury politycznej Imperium Brytyjskiego. Niniejszy artykuł, konfrontując tezy Wallersteina z brytyjską imperialną rzeczywistością, analizuje zarazem proces, w wyniku którego z jednolitego organizmu politycznego brytyjskiego Imperium wyodrębniły się inne podmioty stosunków międzynarodowych – quasi-niezależne jednostki państwowe: dominia brytyjskie.

EN

In his theory of world economic systems Immanuel Wallerstein formulates three basic statements which constitute the basis for his proposition concerning the geoeconomic division of the contemporary world: • The economic and political relations which exist between the various world regions are based on a division into the core (the center), the periphery and the semi-periphery; • The existence of a periphery is essential for the existence of the core; • The existence of a semi-periphery is a sufficient reward for its inhabitants and that is why they feel connected, by their common interests, with the core. The attempt to apply Wallerstein’s terminology for the purposes of the description of the British Empire’s political structure results in the following conclusions: indeed, it is possible to distinguish in the British imperial structure the elements named by Wallerstein as the constitutive elements for a given geoeconomic system. In the British Empire of the first half of the 20th century the division into the core (England or, to accept the wider point of view, Great Britain), the semi-periphery (the British dominions: Canada, Australia and New Zealand) and the periphery (the African and Middle Eastern dependencies as well as other overseas territories) is clearly seen. Also, the second statement of Wallerstein finds its corroboration in the factography: the existence of a periphery – meaning: the colonies – was indeed essential for the continuous existence of the core in imperial reality. Only the third of Wallerstein’s statements presents some substantial problems when trying to match a general structural relation described by Wallerstein to the particular case of the British Empire. We can even risk a hypothesis which is contradictory to Wallerstein’s: the fact that certain countries comprising the British Empire were given the status of semi-periphery later compelled those countries to break away from the political structure of the British Empire. This article, while confronting Wallerstein’s generalizations with British imperial reality, also concentrates on an analysis of the process which ultimately led to the dissolution of the solid imperial political structure. The final stage of this process was marked by a new group of actors entering the international relations domain: the quasi-independent British dominions.

3

Dzieci Imperium. O kształtowaniu angielskiej tożsamości w latach 1890-1914

67%

Galewski J.

Studia z Teorii Wychowania

|

2021

|

vol. XII(2 (35))

159-167

EN

Britain was an imperial power in the quarter-century before the outbreak of World War. Leaders expressed a sense of moral responsibility for ensuring competent and just rule for the nations of the Empire. At the same time, the fulfillment of this duty was a justification for the exercise of power itself, understood in ethical terms, and involved the preparation of a citizen of the Empire, both educated and shaped by universally accessible school education. The teaching of history, linked to the formation of the identity of the model citizen, has been subordinated to this preparation. The current article is an attempt at indicating the presence and purpose of historical threads in materials intended for the initial learning of reading.

PL

Brytania w ćwierćwieczu poprzedzającym wybuch wojny światowej była potęgą imperialną. Przywódcy wyrażali poczucie moralnej odpowiedzialności za zapewnienie kompetentnych i sprawiedliwych rządów narodom Imperium. Wypełnienie tego obowiązku było zarazem uzasadnieniem samego sprawowania władzy, rozumianym w kategoriach etycznych i zakładało przygotowanie obywatela Imperium, wykształconego i ukształtowanego przez powszechnie dostępną edukację szkolną. Nauczanie historii, powiązane z kształtowaniem tożsamości modelowego obywatela, zostało podporządkowane temu przygotowaniu. Niniejszy artykuł jest próbą wskazania obecności i zastosowania wątków historycznych w materiałach przeznaczonych do początkowej nauki czytania.

4

Traktat z Waitangi jako przykład twórczej translacji politycznej.

67%

Dańda A.

Kultura i Polityka

|

2011

|

issue 10

29-42

PL

6 lutego 1840 roku przedstawiciel Korony Brytyjskiej wicegubernator Hobson oraz 45 wodzów maoryskich z północnej części Wyspy Północnej podpisali Te Tiriti o Waitangi – Traktat z Waitangi. Każdemu z wodzów Maorysów, który złożył już swój podpis pod tekstem dokumentu, Hobson ściskał dłoń w geście braterstwa, dodając: He iwi tahi tatou („Jesteśmy teraz jednym ludem”). Czy Maorysi wiedzieli, na co wyrażają zgodę? Problem z Traktatem z Waitangi polega na tym, że został on przygotowany przez przedstawicieli Korony Brytyjskiej w dwóch wersjach językowych: angielskiej i maoryskiej. Teoretycznie miały być one wersjami jednobrzmiącymi. Jednakże w trakcie późniejszego stosowania przepisów Traktatu okazało się, iż jego tłumaczenie na język maoryski dokonane przez Brytyjczyków wcale nie było dokładnym odzwierciedleniem brytyjskiej wersji umowy. Celem artykułu jest przedstawienie determinant, które wpłynęły na decyzję Brytyjczyków odnośnie do przygotowania dwóch różniących się od siebie wersji językowych dokumentu. Szczególna uwaga zostaje zwrócona na problemy manipulacji, które pojawiają się w procesie przekładu tekstów politycznych oraz na trudności i pokusy, przed jakimi staje tłumacz w sytuacji, kiedy dany język nie jest jeszcze językiem w pełni wykształcony w konkretnej dziedzinie. W końcowych fragmentach tekstu autor stara się wykazać, że Traktat z Waitangi, który został wprowadzony do systemów prawnych Imperium Brytyjskiego i Nowej Zelandii, nie do końca z zachowaniem zasady prowadzenia negocjacji w dobrej wierze, jest obecnie uznawany zarówno przez Maorysów, jak i potomków białych osadników za kluczowy dokument konstytuujący współczesną narodowość nowozelandzką.

EN

On February 6th 1840 Te Tiriti o Waitangi (the Treaty of Waitangi) was signed by the representative of the British Crown – Lieutenant-Governor Hobson – and 45 Maori chiefs from the northern part of the North Island. Each and every Maori chief, who already signed the text of the Treaty, was given a handshake by Hobson and a short remark: „He iwi tahi tatou” („We are now one people”). Did the Maori know what they gave their support to? The problem with the Treaty of Waitangi is that it was prepared by the representatives of the British Crown in two language versions: in English and in Maori. Those two versions were meant to be, in theory, linguistically equivalent. In later practice however, it turned out that the Maori translation prepared by the British was not accurate at all. The aim of the paper is to present determinants which influenced British decision to prepare the two non-equivalent texts of this international treaty. A special attention is given towards the question of manipulation in translation process and the opportunities for abuse which translator has to face when the language of translation is not fully developed in a given field yet. In the concluding remarks the author points out to the fact that the treaty, which has been implemented into the legal systems of both the British Empire and New Zealand not exactly in accord with the principle of negotiating in good faith, is today considered by the Maori and Pākehā alike as a key document which constitutes contemporary nationality of New Zealanders.

5

Политическое развитие британских колоний в Карибском бассейне за Вестминстерской моделью (1931 – 1944 гг.) (на примере Ямайки)

59%

Brajlan I.

Studia Warmińskie

|

2015

|

issue 52

339-347

PL

W artykule autor analizuje ewolucję polityczną Jamajki w l. 1931-1944. W omawianym okresie rozwój polityczny Jamajki pozostaje zdaniem autora pod wpływem Statutu Westmisterskiego z 1931 r. i może być określony jako zgodny z westminsterskim modelem ładu publicznego, który obowiązywał w brytyjskich posiadłościach kolonialnych na Karaibach. Autor bada także wpływ poszczególnych partii i ruchów politycznych na kolonialne społeczeństwo Jamajki. Za punkt zwrotny w historii politycznej Jamajki autor uważa uchwalenie konstytucji tego kraju w 1944 r., która wprowadziła powszechne prawo wyborcze. W omawianym okresie Jamajka była najbardziej rozwiniętym pod względem gospodarczym i politycznym brytyjskim terytorium na Karaibach.

EN

This article analyzes the political development of Jamaica from 1931 to 1944. The political development of Jamaica can be characterized by the Statute of Westminster 1931 and Westminster model of governance colonies on the example of the British possessions in the Caribbean. The article further studies political parties and movements in Jamaica and their impact on colonial society. The turning point in the political history of Jamaica was the adoption of the Constitution of 1944, which introduced universal suffrage. Jamaica was the most politically and economically powerful colony in the British Caribbean.

DE

Im Artikel wird die politische Entwicklung von Jamaika analysiert. Beispiele von britischen Besitzungen in der Karibik werden durch das Statut von Westminster von 1931 und das Westminster-Modell der Kolonialregierung charakterisiert. Die politischen Parteien und Bewegungen in Jamaika und deren Auswirkungen auf die Kolonialgesellschaft werden studiert. Der Wendepunkt in der politischen Geschichte von Jamaika war die Verabschiedung der Verfassung von 1944, die das allgemeine Wahlrecht einführte. Jamaika war in diesem Zeitraum das in wirtschaftlicher und politischer Hinsicht höchstentwickelte britische Gebiete in der Karibik.

6

Modernizm, imperium i „podróż do”

51%

Snaith A.

Forum Poetyki

|

2018

|

issue 11-12

98-113

EN

Przedmiotem artykułu jest próba opisania, w jaki sposób w dziewiętnastowiecznych relacjach podróżopisarskich został odzwierciedlony problem szybkiego rozwoju środków transportu i nowych możliwości, które zrodziły się przed podróżopisarzami. Wyróżnione zostały trzy charakterystyczne sposoby opisu: dostrzeganie zaniku przestrzeni, zastępowanie przestrzeni czasem bądź kalejdoskopowe opisywanie wrażeń z podróży. W pracy dostrzeżone zostało również to, że mówiąc o doświadczeniach romantycznych podróżopisarzy, można posługiwać się stworzoną przez Marca Augégo kategorią „nie-miejsca”.

PL

Artykuł stanowi fragment wprowadzenia do monografii zatytułowanej Modernist Voyages: Colonial Women Writers in London 1890–1945 (CUP 2014). Została w nim opracowana analityczna podbudowa lektury „londyńskiego” pisarstwa kolonialnych kobiet, odbywających w okresie modernizmu „podróż do”, podbudowa, która podkreśla wagę genderu w nowych badaniach nad modernizmem. Artykuł rozpoczyna się namysłem nad kontrastującymi sprawozdaniami z „przybycia” dwóch karaibskich pisarzy: Uny Marson i C.L.R. Jamesa, którzy dotarli do Londynu w 1932 roku. Następnie zostaje zdefiniowany obszar interesującego autorkę artykułu pisarstwa, obejmującego postaci takie jak Jean Rhys, Sarojini Naidu, Katherine Mansfield i Olive Schreiner, jak również sposoby uczestnictwa ich prac w narracjach obronnych dotyczących zarówno genderu, jak i imperium. Powieści, opowiadania i autobiografie autorstwa tej grupy podróżujących kobiet kształtowane są przez politykę feministyczną i antykolonialną. W artykule omówione zostały sposoby uczestnictwa oraz przełamywania przez autorki dominujących dyskursów handlu imperialnego, wyższości serca imperium i kultury wystawiania na pokaz. Pisarki te są figurami nowoczesności, a ich transgresyjna mobilność ujawnia się w ramach przeobrażającego się imperium oraz ewoluujących idei kobiecego związku z tożsamością narodową.

Refine search results

2 Kultura i Polityka

1 Athenaeum. Polskie Studia Politologiczne

1 Forum Poetyki

1 Studia Warmińskie

1 Studia z Teorii Wychowania

2 Dańda A.

1 Bania R.

1 Brajlan I.

1 Galewski J.

1 Snaith A.

1 2021

1 2018

1 2017

1 2015