Search results

1

Der „Krönungssturm“ König Sigismund von Luxemburg, Großfürst Witold von Litauen und das gescheiterte politische Bündnis zwischen beiden Herrschern

100%

Bar P.

Roczniki Historyczne

|

2017

|

vol. 83

PL

Artykuł dotyczy sporów o planowaną koronację wielkiego księcia litewskiego Witolda (1429-1430). Zawiera analizę dokumentu koronacyjnego (krytyczną edycję w aneksie), instrukcji dla wysłanników króla rzymskiego na Litwę oraz identyfikację osób wchodzących w skład delegacji. Autor podkreśla znaczenie przewidzianej koronacji księcia Witolda jako podstawy do zawarcia sojuszu politycznego pomiędzy Litwą a krajami związanymi z królem Zygmuntem. The paper deals with the dispute around the planned coronation of the Lithuanian Grand Duke Vytautas (1429-1430). It contains an analysis of the coronation document (with its critical edition in the appendix), instructions for the envoys of the Roman King to Lithuania, and identification of members of the legation. The author stresses the importance of the expected coronation of Duke Vytautas as the foundation for a political alliance between Lithuania and the countries related to King Sigismund.

2

Jagellonian Ledgers as Sources for Watermark Research and Paper History Studies: The First Papermills of East-Central Europe

100%

Rábai K.

Średniowiecze Polskie i Powszechne

|

2020

|

vol. 12

324-340

PL

Niniejsze studium opiera się na analizie papieru i tekstów królewskich oraz książęcych sprawozdań, w których skrybowie odnotowywali codzienne przychody i wydatki czterech dworów Jagiellonów, zlokalizowanych w różnych częściach Europy Środkowo-Wschodniej na przełomie XV i XVI wieku. Okres ten obejmuje powstanie i pierwsze lata funkcjonowania papierni na Śląsku i w Królestwie Polskim. Biorąc pod uwagę brak źródeł archiwalnych, dotyczących założenia i działalności tych papierni - kolebek papiernictwa w Europie ŚrodkowoWschodniej - trzeba wykorzystać wiele różnych, dosyć lakonicznych źródeł pisanych, aby rzucić światło na tamte rewolucyjne lata. Chociaż sprawozdania zawierają wzmianki o zakupach, handlu i wykorzystywaniu papieru, w większości przypadków informacje zawarte w tekście nie są wystarczające do tego, aby zrekonstruować szczegółowy i jasny obraz papiernictwa - trzeba, aby naukowcy zbadali samo narzędzie wykorzystywane do pisania, jakim jest papier. Zamiast badania pojedynczych stronic papieru, użyteczne okazały się składane karty papieru, małe notesy i zszywane księgi zawierające sprawozdania. Można porównać karty z tych tomów i odnaleźć ślady prowadzące do papierni, z których one pochodzą. Dzięki szczegółowemu badaniu jednej, szczególnie bogatej i ciekawej księgi rachunkowej z dworu księcia Zygmunta, autorka stara się wykazać możliwości, jakie daje badanie znaków wodnych. Ponadto, celem artykułu jest naświetlenie olbrzymiej luki, którą łatwo można zauważyć w dziedzinie badań znaków wodnych i historii papieru w Europie Środkowo-Wschodniej, jak również konieczności rozwoju bazy danych ze znakami wodnymi, odzwierciedlającymi historię papiernictwa w tym regionie.

DE

Die vorliegende Studie basiert auf der Analyse von Papier und königlichen Texten sowie fürstlichen Berichten, in denen die Schreiber die täglichen Einnahmen und Ausgaben von vier jagiellonischen Höfen in verschiedenen Teilen Mittel- und Osteuropas um die Wende des 15. und 16. Jahrhunderts aufzeichneten. Dieser Zeitraum umfasst die Gründung und die ersten Betriebsjahre der Papierfabriken in Schlesien und im Königreich Polen. Angesichts des Mangels an Archivquellen, die die Gründung und das Funktionieren dieser Papierfabriken - Wiegen der Papierherstellung in Mittel- und Osteuropa - betreffen, müssen viele verschiedene, ziemlich lakonische schriftliche Quellen herangezogen werden, um die damaligen revolutionären Jahre zu beleuchten. Obwohl in den Berichten von dem Kauf, dem Handel und der Verwendung von Papier die Rede ist, reichen die Informationen im Text in den meisten Fällen nicht aus, um ein detailliertes und klares Bild der Papierindustrie zu rekonstruieren. Es ist erforderlich, dass Wissenschaftler das Schreibwerkzeug selbst, das Papier, erforschen. Anstatt einzelne Papierseiten zu untersuchen, erweisen sich gefaltete Blätter, kleine Notizbücher und geheftete Bücher mit Berichten als nützlich. Es ist möglich, die Blätter aus diesen Bänden miteinander zu vergleichen und solche Spuren zu entdecken, die zu Papierfabriken führen, aus denen sie stammen. Mit der detaillierten Analyse eines besonders reichen und interessanten Rechnungsbuchs vom Hof des Herzogs Sigismund versucht die Autorin, die Möglichkeiten aufzuzeigen, die die Untersuchung von Wasserzeichen bietet. Ziel des Beitrags ist es auch, auf die riesige Lücke zu verweisen, die im Bereich der Wasserzeichenforschung und der Papiergeschichte in Mittel- und Osteuropa leicht zu erkennen ist. Außerdem sollte die Notwendigkeit bewusst gemacht werden, eine Datenbank mit Wasserzeichen zu entwickeln, die die Geschichte der Papierherstellung in dieser Region widerspiegeln.

EN

This study is based on the analysis of the paper and the text of royal and princely accounts in which scribes registered the everyday incomes and expenditures of four Jagiellonian courts, located in different parts of East-Central Europe around the turn of the 15th and 16th-century. The period covers the establishment and the very first years of paper mills in Silesia and the Polish Kingdom. Regarding the lack of archival sources preserving the foundation and running of these mills, the cradles of paper-making in East-Central Europe, one should use many different and quite laconic written sources to shed light upon these revolutionary years. Although accounts could preserve mentions of purchasing, trading and using paper, in most cases the textual information is not adequate to reconstruct a detailed and clear image of paper producing; researchers should examine the medium of writing - the paper - itself. Instead of the investigation of single sheets, folded papers, small notebooks and bound books such as accounts proved to be more useful. One can compare the sheets of the volumes and find those traces which lead to the paper mills, the places of their origin. Through the detailed examination of one especially complex and interesting ledger from the courts of Prince Sigismund, the author attempts to demonstrate the opportunities lay in watermark studies. Furthermore, the article purposes to reflect on the huge hiatus clearly perceptible on the field of watermark research and paper history in East-Central Europe and the necessity of developing a database of watermarks reflecting on the history of paper-making in this region.

3

Oczekiwanie na dziecko w rodzinie królewskiej w Polsce w XV i XVI wieku

80%

Januszek-Sieradzka A.

Wieki Stare i Nowe

|

2023

|

vol. 18

|

issue 23

1-17

EN

The image childhood of royal children is a necessary addition to that of childhood in medieval and modern Poland. It should be noted that the expectation of a royal child had two dimensions, a readily apparent public one and a difficult-to-trace private one. A queen’s destiny for motherhood was emphasised in the process of her becoming the queen, which was divided into stages. In the history the Jagiellonian wives as mothers - six out of eleven wives were also mothers - there were numerous successful deliveries but there were also some miscarriages. The important issues in the research on this period include the queens’ behaviour during their pregnancies, their relationships with the husbands, their following of medical, healthcare, and midwife recommendations, their undertaking of various activities, the securing of the needs of the expected child, and, finally, the way they used this time to build their position and the image of queenship.

PL

Koniecznym dopełnieniem obrazu dzieciństwa w Polsce średniowiecznej i nowożytnej jest dzieciństwo dzieci królewskich. Oczekiwanie na dziecko królewskie miało dwa wymiary - lepiej widoczną perspektywę publiczną i trudniej uchwytny wymiar prywatny. Przeznaczenie królowej do macierzyństwa podkreślane było w rozpisanym na etapy procesie stawania się królową. W macierzyńskiej historii jagiellońskich żon - z jedenastu matkami zostało sześć - liczne były szczęśliwe rozwiązania, ale zdarzały się także poronienia. W badaniach nad kwestią oczekiwania na dziecko ważne są zagadnienia zachowania królowych w czasie ciąży, relacji z małżonkiem, przestrzegania zaleceń medycznych, opieki lekarskiej i akuszerskiej, podejmowania różnych aktywności, zabezpieczania potrzeb mającego się urodzić dziecka czy w końcu wykorzystanie tego czasu na budowanie pozycji królowej i jej queenship.

4

Praktyki religijne króla Jana Olbrachta w świetle rachunków nadwornych

71%

Nalewajek A.

Saeculum Christianum. Pismo Historyczne

|

2020

|

vol. 27

|

issue 1

83-95

EN

John I Albert’s (Jan Olbracht's) (1492-1501) royal accounts, preserved in the Central Archives of Historical Records in Warsaw, contain a considerable amount of hitherto unexploited information on the religious practices zealously performed by this successor of Casimir IV Jagiellonian (Kazimierz Jagiellończyk). He upheld the traditions of piety (pietas regia) forged in the times of the preceding kings of the Jagiellonian dynasty. John I Albert made pilgrimages to the most important Polish sanctuaries and was a generous benefactor to the mendicant monasteries and infirmaries for the poor. He would also conscientiously perform daily and festive religious practices.

PL

Rachunki królewskie Jana Olbrachta (1492-1501) zachowane w Archiwum Głównym Akt Dawnych w Warszawie zawierają szereg niewykorzystanych informacji dotyczących praktyk religijnych, które gorliwie wypełniał następca Kazimierza Jagiellończyka. Podtrzymał on tradycje pobożności (pietas regia) ukształtowane w czasach poprzednich królów z dynastii Jagiellonów. Jan Olbracht odbył pielgrzymki do najważniejszych polskich sanktuariów oraz hojnie wspierał jałmużną klasztory mendykanckie i szpitale dla ubogich. Przykładnie wypełniał on również codzienne i odświętne praktyki religijne.

5

Historia Polski historią Biblii pisana

57%

Pietkiewicz R.

Ruch Biblijny i Liturgiczny

|

2011

|

vol. 64

|

issue 2

EN

This paper presents the connection between selected Polish biblical translations and the national and personal history of Polish people (14th–18th century). The history of Florian Psalter (14th/15th century) and that of Queen Sophia’s Bible (15th century) are related to the beginning of the Jagiellonian dynasty. The first printed biblical text in Polish (Prologue to the Gospel according to St. John, 1518/1519) and editions of the New Testament translated by Stanisław Murzynowski (1551–1553) testify to the development of Polish orthography. Both, the woodcuts of the Leopolita’s Bible (1561, 1575/1577) and the notes to the commentary on the Acts of the Apostles by Tomas Falconius (1566) give an account of the tumultuous history of Polish Reformation. The dedication in the second edition of Leopolita’s Bible (1975) and its alteration in 1577 attest to the failure of the first free royal election in Poland. The manuscript notes in Wrocław copy of Simon Budny’s Bible (1572) constitute an eyewitness account of the collapse of Poland at the end of 18th century. Whereas, the manuscript notes in the translation of Psalter by W. Wróbel constitute a chronicle of the Wilieziński family. Therefore, while talking about the history of Polish biblical translations one can talk about the history of Poland as a country, at the same time.

PL

Artykuł prezentuje związek wybranych polskich przekładów biblijnych z narodową i osobistą historią Polaków (XIV–XVI wiek). Dzieje Psałterza Floriańskiego (XIV–XV wiek) i Biblii Królowej Zofii (XV wiek) są związane z początkami dynastii Jagiellonów. Pierwszy druk biblijny po polsku (Prolog do Ewangelii według św. Jana, 1518/1519) oraz edycje Nowego Testamentu w tłumaczeniu Stanisława Murzynowskiego (1551–1553) świadczą o rozwoju polskiej ortografii. Ilustracje do Biblii Leopolity (1561, 1575/1577) i dopiski do komentarzy do Dziejów Apostolskich Tomasza Falconiusa (1566) opowiadają o burzliwych dziejach polskiej Reformacji. Dedykacja drugiego wydania Biblii Leopolity i jej zmiana są świadectwem fiaska pierwszej wolnej elekcji. Rękopiśmienne dopiski we wrocławskim egzemplarzu Biblii Szymona Budnego (1572) opowiadają o upadku I Rzeczypospolitej. Rękopiśmienne zapiski w Żołtarzu w tłumaczeniu Walentego Wróbla (1528) są kroniką rodziny Wiliezińskich. Opowiadając historię polskich przekładów biblijnych, można opowiedzieć historię Polski.

Refine search results

1 Roczniki Historyczne

1 Ruch Biblijny i Liturgiczny

1 Saeculum Christianum. Pismo Historyczne

1 Wieki Stare i Nowe

1 Średniowiecze Polskie i Powszechne

1 Bar P.

1 Januszek-Sieradzka A.

1 Nalewajek A.

1 Pietkiewicz R.

1 Rábai K.

1 2023

2 2020

1 2017

1 2011

Der „Krönungssturm“ König Sigismund von Luxemburg, Großfürst Witold von Litauen und das gescheiterte politische Bündnis zwischen beiden Herrschern

Jagellonian Ledgers as Sources for Watermark Research and Paper History Studies: The First Papermills of East-Central Europe

Oczekiwanie na dziecko w rodzinie królewskiej w Polsce w XV i XVI wieku

Praktyki religijne króla Jana Olbrachta w świetle rachunków nadwornych

Historia Polski historią Biblii pisana