Full-text resources of CEJSH and other databases are now available in the new Library of Science.
Visit https://bibliotekanauki.pl

Results found: 6

first rewind previous Page / 1 next fast forward last

Search results

Search:
in the keywords:  Jan Baudouin de Courtenay
help Sort By:

help Limit search:
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
1
Content available remote

Jan Baudouin de Courtenay o kwestii narodowości

100%
Saloni Z.
LingVaria : Półrocznik Wydziału Polonistyki UJ poświęcony zagadnieniom języka i językoznawstwa
|
2017
|
issue 23
283-290
EN
The great Polish linguist Jan Baudouin de Courtenay spoke many times of the issue of nationality and problems related to it. He stated concisely: “If one strictly abides by the freedom of conscience and respect for human dignity, one may consciously not include oneself in any nationality, as well as one may consciously include oneself in and emotionally belong to two or more nationalities.” In tsarist times he promoted the idea of federalization of the Russian empire and granting autonomy to other nationalities; in independent Poland he defended the rights of national minorities. Thanks to his bold and consistent attitude, de Courtenay gained great respect among people. In 1922 he was nominated by members of national minorities as a candidate for the president of Poland. De Courtenay was particularly sensitive to confusing the concepts of nationality and citizenship.
2
Content available remote

Listy Jana Baudouina de Courtenay jako świadectwo autobiograficzne

100%
Sękowska E.
LingVaria : Półrocznik Wydziału Polonistyki UJ poświęcony zagadnieniom języka i językoznawstwa
|
2017
|
issue 23
291-302
EN
Based on a selection of de Courtenay’s letters, the paper presents those aspects of everyday life which characterize him as a teacher, publicist, and an active participant in social and political events. Only a fragment of de Courtenay’s vast correspondence has been used. His letters made it possible to focus on less known areas of his life, such as work in various scientific centres and contacts with other linguists, but also with social activists and publishers. They show de Courtenay’s attitude towards various events through which he lived: revolution, war, change of workplace. They also allow us a peek into some of his personality traits. Letters can be treated as a source of knowledge about the cultural and social reality.
3
Content available remote

[Recenzja książki] Liliana Spinozzi Monai, Il Glossario del dialetto del Torre di Jan Baudouin de Courtenay, [revisione linguistica dei testi sloveni P. Weiss e K. Kenda-Jež; traduzione dal polacco di A. Litwornia], [Udine]: Consorzio Universitario del Friuli; [San Pietroburgo]: St. Peterburg Branch of the Archive of the Russian Academy of Sciences; [Lubiana]: Znanstvenoraziskovalni center Slovenske akademije znanosti in umetnosti – Inštitut za slovenski jezik Frana Ramovša, 2009, 704 pp.

88%
Дуличенко А. Д.
Rocznik Slawistyczny
|
2012
|
vol. 61
146-149
4
Content available remote

Jan Baudouin de Courtenay w carskim więzieniu

75%
Kowalski M.
Przegląd Wschodnioeuropejski
|
2021
|
vol. 2
121-134
EN
The subject of the submitted article was a high-profile court case against the Polish linguist and columnist Jan Baudouin de Courtenay for publishing in 1913 the brochure Natsional’nyi I territorial’nyi priznak v avtonomii. Only few works have been published that fully and thoroughly expose this event from the life of a Polish-Russian scholar. The source material that I collected and developed allowed me to present the lawsuit, the trial and imprisoment of Jan Baudouin de Courtenay from the perspective of his family life (which is a novelty in previous studies). The analyzed research material consisted primarily of private documents of the Baudouin de Courtenay family, most importantly so called „Diary for the family” by Romualda Baudouin de Courtenay (the manuscript is in the Archives of the Polish Academy of Sciences in Warsaw) and letters from Jan Baudouin de Courtenay to other Polish linguists. The source material also allowed me to sketch the socio-cultural background of the era, showing the activity of the St. Petersburg Polonia on the eve of the outbreak of the First War and in its first year.
5
Content available remote

Baudouin de Courtenay on language and gender -- the past and the present context

71%
Szpyra-Kozłowska J.
Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury
|
2010
|
vol. 22
195-210
PL
W związku ze wzmożonym zainteresowaniem problematyką wzajemnych relacji między językiem a płcią, określanych mianem lingwistyki płci (gender linguistics), które można zaobserwować w polskim językoznawstwie ostatniej dekady, autorka artykułu przypomina często pomijane i zapomniane zasługi na tym polu jednego z największych polskich językoznawców Jana Baudouina de Courtenay, sytuując jego poglądy zarówno w perspektywie historycznej, jak i współczesnej. Pierwsza część artykułu relacjonuje najważniejsze obserwacje Baudouina dotyczące asymetrii rodzajowo-płciowych w języku polskim, które cechuje maskulinizacja (dominacja rodzaju męskiego nad pozostałymi) oraz wirylizacja (wyodrębnienie i uprzywilejowanie rzeczowników męskoosobowych w gramatyce polskiej). Zjawiska te przejawiają się m.in. w istnieniu rodzaju męskoosobowego i niemęskoosobowego w liczbie mnogiej, gatunkowości rzeczowników męskoosobowych czy derywacji form żeńskich od męskich. Baudouin nie poprzestaje na suchym opisie tych faktów, ale krytycznie ocenia je jako niesprawiedliwe i pozbawione logiki. Podkreślając ścisły związek między myśleniem i językiem, uznaje, że maskulinizacja oraz wirylizacja polszczyzny, wynikające z tradycji patriarchalnej, mają negatywny wpływ na myślenie i działanie jej użytkowników. Poglądy Baudouina na kwestie języka i płci zostają następnie usytuowane w kontekście zarówno współczesnych jemu badań tej problematyki, jak i prac najnowszych. Autorka wykazuje, że polski językoznawca znacznie wyprzedzał swoją epokę, porównując jego postępowe podejście z typowym dla tamtych czasów stanowiskiem Otto Jespersena, które dziś określić można mianem seksistowskiego. W najnowszych badaniach nad asymetriami rodzajowo-płciowymi w języku polskim wyodrębnia kilka stanowisk: niedostrzeganie problemu, podejście informująco-relacjonujące, podejście relacjonującokrytyczne, negacja seksizmu językowego oraz językoznawstwo feministyczne. Dowodzi, że poglądy Baudouina de Courtenay są najbliższe temu ostatniemu nurtowi, ze względu na jego bardzo krytyczny stosunek wobec zjawisk maskulinizacji i wirylizacji oraz ich społecznokulturowych konsekwencji, jak również traktowanie języka jako narzędzia, które można i należy usprawniać tak, by wyrażało poglądy posługujących się nim ludzi.
EN
The present paper sets itself two major goals. First, it intends to review Jan Baudouin de Courtenay’s largely and unjustly forgotten views on language and gender. Secondly, it attempts to place Baudouin’s ideas both in the past and the present perspective by comparing them with, on the one hand, the stance of his famous contemporary, a Danish linguist Otto Jespersen, and, on the other hand, with the current Polish research on gender linguistics. We argue that Baudouin’s critical attitude towards linguistic sexism, his conviction of its negative impact on people’s way of thinking and acting as well as his view that language should be modified to fit the needs of its users allow us to regard him as a genuine forerunner of modern feminist linguistics.
6
Publication available in full text mode
Content available

Cezaria Anna Baudouin de Courtenay- -Vasmer-Ehrenkreutz-Jędrzejewiczowa (1885-1967)

65%
Zamojska D.
Nauka i Szkolnictwo Wyższe
|
2011
|
issue 2(38)
15-25
EN
Cezaria Baudouin de Courtenay-Jędrzejewiczowa (1885-1967) belonged to the narrow circle of women researchers active in the interwar period. Her success was was attained not only through her inborn skills, perseverance and talent for organization, but also through many favorable coincidences. Daughter of the prominent linguist Jan Baudouin de Courtenay, she left her home with a substantial intellectual Capital, but also with her family’s support for her scientific ambitions. Thanks to this support - and the unique circumstances of the improved political situation in Russia after 1905 - she managed to complete her studies at the University of Saint Petersburg. Her interest remained highly influenced by the personality of her father and focused around the issue of linguistics - although beyond the phenomena of language she quickly started to recognize the cultural ones, directing her attention to the anthropology issues. She started her professional activity as a teacher of Latin in female secondary schools in Warsaw, however her moving to Vilnius opened possibilities for her working as an academic lecturer - what could be achieved by habilitation at the University of Warsaw in 1922. In the following years, first as Deputy Professor, and from 1929 as Assistant Professor of  Ethnology and Ethnography at the University of Stefan Batory in Vilnius, she organized an ethnographic center in Vilnius, established numerous relationships with local associations supporting the folk industry, created a Museum of Ethnography and began systematic field studies of the local folklor. In 1934 she moved to Warsaw, where she received a nomination for Professor of Polish ethnography at the University of Warsaw. Warsaw also owes her the organization and the revitalization of the ethnography department, the extracting from the collections of the State Museum of Ethnography, the education of a group of dedicated and talented students. After the outbreak of the second world war, Cezaria Baudouin de Courtenay flew through Romania to the Middle East, where she conducted research and participated actively in the creation of Polish scientific institutions: the Iranistic Studies Society in Tehran, the Office of Middle and the Middle East Studies, the Polish Humanist Institute of Science in Jerusalem. After the war, she settled in England, where she acted, among others, in the Polish Scientific Organization Abroad and the Polish Abroad University, where as from 1958 she was the Rector. Her private life raised many comments: married three times at a time when divorce was barely acceptable socially, every time she chose distinguished men: her first husband was Maximilian Vasmer, a classmate from her studies in St Petersburg, and in the futurę, Professor in Berlin and the star of world Slavonics, the second - Stefan Ehrenkreutz, activist of the Polish Socialist Party, and afterward Professor of the Old Lithuanian Law at the University of Stefan Batory in Vilnius and the last Rector of this University, the third - Janusz Jędrzejewicz, activist of the Polish Socialist Party and The Polish Army Organization, a co-worker of Józef Piłsudski, the Minister of Religions and Public Education and Prime Minister. The unfriendly ones claimed that the position of the last spouse did not remain without influence on the scientific career of Cezaria Baudouin de Courtenay. In such situations, we normally appeal to the judgment of passing time: in the case of our heroine it is probably favorable for her: her work are still reissued, and her ideas and concepts are still alive and appreciated. The website of the Institute of Ethnology and Cultural Anthropology of The Warsaw University welcomes us with her photograph as the “mother founder".
PL
Cezaria Baudouin de Courtenay-Jędrzejewiczowa (1885-1967) należała do wąskiego grona kobiet naukowców czynnych w okresie międzywojennym. Na jej sukces złożyły się nie tylko wrodzone zdolności, wytrwałość i talent organizacyjny, ale i wiele korzystnych zbiegów okoliczności. Córka wybitnego językoznawcy, Jana Baudouina de Courtenay, z domu wyniosła niemały kapitał intelektualny, ale i wsparcie rodziny dla swych naukowych ambicji. Dzięki temu wsparciu - i wyjątkowym okolicznościom politycznej odwilży w Rosji po 1905 roku - zdołała ukończyć studia wyższe na Uniwersytecie Petersburskim. Jej zainteresowania pozostawały wówczas pod silnym wpływem osobowości ojca i ogniskowały się wokół kwestii językoznawczych - chociaż szybko poza zjawiskami językowymi zaczęła dostrzegać kulturowe, kierując swą uwagę na problematykę antropologiczną. Pracę zawodową rozpoczęła jako nauczycielka łaciny w gimnazjach żeńskich w Warszawie, jednak przeprowadzka do Wilna otworzyła przed nią możliwości pracy jako wykładowca akademicki - co udało się osiągnąć dzięki habilitacji na Uniwersytecie Warszawskim w 1922 roku. W latach następnych, najpierw jako zastępca profesora, a od 1929 roku profesor nadzwyczajny etnologii i etnografii Uniwersytetu Stefana Batorego w Wilnie, zorganizowała wileński ośrodek etnograficzny, nawiązała liczne więzi z lokalnymi stowarzyszeniami wspierającymi przemysł ludowy, stworzyła Muzeum Etnograficzne i rozpoczęła systematyczne badania terenowe miejscowego folkloru. W 1934 roku przeniosła się do Warszawy, gdzie uzyskała nominację na profesora zwyczajnego etnografii Polski Uniwersytetu Warszawskiego. Również Warszawa zawdzięcza jej zorganizowanie i ożywienie działalności tutejszej Katedry Etnografii, wyodrębnienie ze zbiorów państwowych Muzeum Etnograficznego, wykształcenie grona oddanych i utalentowanych uczniów. Po wybuchu drugiej wojny światowej Cezaria Baudouin de Courtenay przez Rumunię wyjechała na Bliski Wschód, gdzie prowadziła badania naukowe i uczestniczyła czynnie w tworzeniu polskich instytucji naukowych: Towarzystwa Studiów Iranistycznych w Teheranie, Biura Studiów Bliskiego i Środkowego Wschodu, Polskiego Humanistycznego Instytutu Naukowego w Jerozolimie. Po wojnie osiadła w Anglii, gdzie działała m.in. w Polskim Towarzystwie Naukowym na Obczyźnie i Polskim Uniwersytecie na Obczyźnie, którego rektorem była od 1958 roku.  Wiele komentarzy wzbudzało jej życie prywatne: trzykrotna mężatka w czasach, gdy rozwody były z trudem akceptowane społecznie, za każdym razem wybierała mężczyzn nieprzeciętnych: jej pierwszym mężem był Maksymilian Vasmer, kolega ze studiów w Petersburgu, a w przyszłości profesor w Berlinie i gwiazda światowej slawistyki, drugim - Stefan Ehrenkreutz, działacz PPS, a następnie profesor dawnego prawa litewskiego na Uniwersytecie Stefana Batorego w Wilnie i ostatni tegoż Uniwersytetu rektor, trzecim - Janusz Jędrzejewicz, działacz PPS i POW, współpracownik Józefa Piłsudskiego, minister Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego i premier RP Nieżyczliwi twierdzili, że pozycja zwłaszcza ostatniego małżonka nie pozostawała bez wpływu na naukową karierę Cezarii Baudouin de Courtenay. W takich sytuacjach zwykle odwołujemy się do wyroku upływającego czasu: w wypadku naszej bohaterki wypada on chyba korzystnie dla niej: jej prace są nadal wznawiane, a idee i koncepcje - wciąż żywe i cenione. Strona internetowa Instytutu Etnologii i Antropologii Kulturowej UW wita nas jej zdjęciem jako „matki założycielki”.
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.