Search results

1

„Społeczeństwo dało dowód dojrzałości politycznej”. Grudzień ’70 w województwie katowickim

100%

Dziuba A.

Polska 1944/45-1989. Studia i Materiały

|

2022

|

issue 19

113-148

EN

The paper discusses the social and political situation in the Katowice Voivodeship in December 1970 after the announcement of the increase in food prices, prevention and order activities undertaken by the Citizens’ Militia (MO) and the security apparatus during the crisis and the reaction of the Polish United Workers’ Party (PZPR) to the growing agitation of society. Despite mounting tension, reinforced by the news of workers’ revolt in the cities of the Coast, the police forces effectively paralysed weak attempts to stir up strikes and demonstrations in the Katowice Voivodeship. Political changes in the PZPR leadership prevented the crisis from escalating. The attitudes of the region’s inhabitants were also influenced by: the strong position of the PZPR, the preventive arrest of nearly a thousand potential leaders of protests and riots, relatively good living conditions in the Katowice Voivodeship, and the divergent interests of various groups of the province’s population.

PL

W artykule omówiono sytuację społeczno-polityczną w województwie katowickim w grudniu 1970 r., po ogłoszeniu podwyżki cen artykułów spożywczych, działania prewencyjne i porządkowe podejmowane przez MO i aparat bezpieczeństwa w dniach kryzysu oraz reakcję PZPR na wzrastające wzburzenie społeczeństwa. Mimo narastającego napięcia, wzmacnianego przez wieści o robotniczej rewolcie w miastach Wybrzeża, siły policyjne skutecznie paraliżowały słabe próby wzniecenia strajków i manifestacji w województwie katowickim. Polityczne zmiany w kierownictwie PZPR zapobiegły eskalacji kryzysu. Na postawy mieszkańców regionu wpłynęły ponadto: silna pozycja PZPR, prewencyjne aresztowanie blisko tysiąca potencjalnych liderów protestów i zamieszek, relatywnie nie najgorsze warunki życia w województwie katowickim, rozbieżne interesy różnych grup ludności województwa.

2

Pieśni pogrzebowe na pograniczu kulturowym i etnicznym (Borucin w Raciborskiem).

80%

Lach K.

Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury

|

1997-1998

|

vol. 9-10

335–345

PL

Autorka przedstawia śląskie pieśni pogrzebowe, które są utworami charakterystycznymi dla pogranicza kulturowego i etnicznego. Zebrane przez nią pieśni pochodzą ze wsi Borucin (południowo-zachodnia część dawnego województwa katowickiego). W badanym środowisku lokalnym, żyjącym na pograniczu wielokulturowym i etnicznym, pozyskany materiał autorka klasyfikuje według kryterium odrębności językowej, wyróżniając cztery podstawowe grupy pieśni: polskie, morawskie, niemieckie i łacińskie. W ramach tej klasyfikacji wyodrębnia trzy grupy pieśni pogrzebowych: (1) pieśni śpiewane w domu zmarłego przez tzw. krzykaczkę w trakcie trzech kolejnych „pustych” wieczorów (od śmierci do pogrzebu), (2) pieśni śpiewane przez chór kobiet w dniu pogrzebu w drodze do kościoła i podczas pochówku, (3) pieśni śpiewane w kościele zarówno przez wszystkich uczestników ceremonii pogrzebowej, jak i indywidualnie przez miejscową organistkę.

3

Czy jutro wybuchnie wojna? Władze i społeczeństwo w czasie kryzysów berlińskiego i kubańskiego z lat 1961–1962 (na przykładzie województwa katowickiego)

80%

Dziuba A.

Polska 1944/45-1989. Studia i Materiały

|

2019

|

issue 17

PL

Artykuł prezentuje nastroje ludności województwa katowickiego w okresach trwania kryzysów berlińskiego i kubańskiego w latach 1961 i 1962 oraz próby „zarządzania” kryzysami przez władze partyjno-państwowe i aparat bezpieczeństwa. W miesiącach wzrostu zagrożenia wojną nuklearną wzmogły się działania propagandowe prowadzone przez miejscowe struktury PZPR, prowadzono działania administracyjne, mające ograniczyć powszechną panikę. Nasiliła się akcja wymierzona w przeciwników ustroju i kraju. Mimo aktywności władz partyjnych i aparatu bezpieczeństwa, w społeczeństwie narastała wojenna psychoza, przejawiająca się najczęściej masowym wykupem towarów i szerzeniem się podsycających obawy plotek. Do innych zaburzeń nie doszło.

EN

The article presents the moods of the population of the Katowice voivodship during the Berlin and Cuban crises in 1961 and 1962, as well as attempts to “manage” crises by the party-state authorities and the security apparatus. In the months of the growing threat of nuclear war, propaganda activities carried out by the local structures of the Polish United Workers’ Party intensified, and administrative activities were carried out to limit widespread panic. Action aimed against opponents of the system and the country intensified. Despite the activism of the party authorities and the security apparatus, war psychosis increased within the society, manifesting itself most often in the mass purchase of goods and the spread of rumours that fuelled fears. No other disorders occurred.

Refine search results

2 Polska 1944/45-1989. Studia i Materiały

1 Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury

2 Dziuba A.

1 Lach K.

1 2022

1 2019

„Społeczeństwo dało dowód dojrzałości politycznej”. Grudzień ’70 w województwie katowickim

Pieśni pogrzebowe na pograniczu kulturowym i etnicznym (Borucin w Raciborskiem).

Czy jutro wybuchnie wojna? Władze i społeczeństwo w czasie kryzysów berlińskiego i kubańskiego z lat 1961–1962 (na przykładzie województwa katowickiego)