Search results

1

Swój „Obcy”. Wewnętrzni uchodźcy w Gruzji

100%

Budzisz-Cysewska S.

Refleksje. Pismo naukowe studentów i doktorantów WNPiD UAM

|

2016

|

issue 13

11-20

PL

Strangers in their own country. Internally Displaced Persons After the collapse of the Soviet Union, Georgia participated in the armed conflicts over South Ossetia (1991-1992 and 2008) and Abkhazia (1992-1993). As a consequence, Georgia had to accept forced displaced persons. The following thesis focuses on the Abkhazian conflict, its causes and effects. The thesis is based on the analysis of the specific situation of IDPs which has gone on since 1993. The thesis describes the living conditions and prospects of the group of Abkhazian Georgians who were displaced within the territory of their own country and became internally displaced persons.

2

Rola Szamila Basajewa w walce o niepodległość Czeczenii

100%

Wasielewski S.

Studia Gdańskie. Wizje i rzeczywistość

|

2018

|

vol. XV

61-74

PL

Shamil Basayev was one of the most famous fighters, taking part in the Russian–Chechen wars. Thanks to his experience and skills acquired during the wars in Abkhazia and Nagorno-Karabakh, he took part in battles that were decisive for the war. His steadfastness and attitude dur-ing the rally on Budionnowsk in 1995, lead to the negotiations that end-ed the first Chechen war. The raid on Dagestan that Basayev undertook with Emir Chattab, was one of the deciding moments in his history. He not only lost his glory, but his actions caused the outbreak of the Second War in 1999. Also because of his ruthless tactics and being the master-mind of the most horrific terrorist attacks in Russia (Moscow Theatre 2002, Bieslan School 2004), Basayev became Putin’s sworn enemy. His actions were complicating the already tense relations between Moscow and Grozny. The fight in the name of religion and extremism distorted the image of Basayev as a freedom fighter, making him a ruthless terror-ist, ready to sacrifice the innocent in the name of his own ideas. Due to his attitude, Basayev remains one of the symbols of the conflict in the Caucasus region.

3

Góry Kaukaz jako wrota Orientu. Motywy orientalne w twórczości Tadeusza Łady-Zabłockiego

86%

Gadamska-Serafin R.

Góry, Literatura, Kultura

|

2017

|

vol. 11

111-141

EN

The East, its culture and literature were always part of the rich, erudite poetic imagination of Tadeusz Łada-Zabłocki (1811–1847), a tsarist exile to the Caucasus. He spoke Oriental languages (Georgian and Persian) and had a thorough knowledge of the Koran, a short fragment of which he even translated (probably from French). Although today we only have his poetry inspired by the Caucasian mountains, he was also no stranger to extensive travel accounts (unfortunately, his Dziennik podróży mojej do Tyflisu i z Tyflisu po różnych krajach za Kaukazem (Journal From My Journey To and From Tiflis Across Various Countries Beyond the Caucasus) and notes from his Armenian expedition were lost). An important source of inspiration for Zabłocki, encouraging him to explore the East, were the Philomaths’ translations of Oriental poetry by Jan Wiernikowski and Aleksander Chodźko, while his model of reception of the Orient were the oeuvres of Mickiewicz (primarily his Crimean and Odessa Sonnets), Byron and Thomas Moore (especially the fragment of Lalla Rookh — Paradise and the Peri). The exile brutally brought Zabłocki into contact with the real Orient, terribly dangerous and diametrically different from the one described by Western travellers. It is, therefore, not surprising, that their superficial and simplified accounts were criticised by the Polish poet and soldier. Zabłocki’s oeuvre, both pre-exile and Caucasus period works, is full of various Oriental reminiscences: from the Biblical topos of the Paradise ab Oriente, through numerous splendid images of Caucasian nature, scenes from the life of Caucasian highlanders, poetic imitation of the metre of Caucasian folk dances, apt ethnographic observations in the verses, borrowings from Oriental languages, extraordinarily sensual eastern erotic poems, to translations of texts of Caucasian cultures (Tatar, Azeri and Georgian songs). Zabłocki drew on both folk culture of Caucasian tribes, and on Eastern mythologies as well as universal culture of the Islamic world. He presents an ambivalent image of Caucasian highlanders in his poetry: sometimes they acquire traits of noble, free, valiant and indomitable individuals, typical of the Romantic idea of highlanders, on other occasions the label “Son of the East” becomes a synonym of Asian barbarity. Freed from the service in the tsarist army, Zabłocki planned travels across nearby Persia, Asia Minor, and even Arabia, Nubia and Palestine. However, the plans never became a reality, owing to a lack of funds and the poet’s early death of cholera. Zabłocki’s “Eastern” oeuvre fully reveals the “liminal”, demarcational nature of the Caucasian mountains, for centuries constituting the limes between Europe and Asia, the East and the West, a meeting place of the Christian and the Muslim Orients.

4

(Auto)portret intelektualny Antoniego Rehmana a formy komunikacji z czytelnikami w „Kilku kartkach z Kaukazu”

72%

Pękalska D.

Napis. Pismo poświęcone literaturze okolicznościowej i użytkowej

|

2021

|

vol. 27: IZOLACJA I KOMUNIKACJA – ROZWAŻANIA NAD FORMAMI KOMUNIKACJI LITERACKIEJ I KULTUROWEJ

231-252

EN

The subject of this article is a forgotten text, A few Pages form the Caucasus. Passages from a Journey Previously not Announced in Print, Made in 1873, published in 1879 in the Pamiętnik Towarzystwa Tatrzańskiego [Tatra Society Memoir] by Antoni Rehman, a Galician scholar, traveller and plant collector. The author of the article endeavours to identify elements of an intellectual (self)portrait of Rehman, evident in the author’s strategies of describing the region. The author of the article examines Rehman’s research sensitivity, characteristics of his professional ethos and, finally, his subjectivity as a traveller and as an author of travel accounts. The author of the article continually confronts the portrait of the scholar prepared in this way with Rehman’s visible need to communicate with a readership not versed in scientific research. Furthermore, the author of the article situates the above-mentioned examination in a postcolonial perspective. This, however, is not done in a way that would exhaust the topic, but as a supplement to the postcolonial portrayal of Rehman, which already exists in literature of this field.

5

Stosunki polsko-gruzińskie w latach 1918 – 1921

72%

Włodarczyk M.

Świat Idei i Polityki

|

2016

|

issue 15

452-476

PL

Tradycja stosunków polsko-gruzińskich sięga kilkuset lat. Przejawiała się w różnej formie. Pierwotnie ideologicznej w sarmatyzmie oraz dyplomatycznej w szukaniu sojusznika w wojnie z Turcją. Następnie w formie podmiotów wchodzących w skład Imperium Rosyjskiego oraz walczących o niepodległość z tym samym wrogiem. Zagadnienie wspólnych kontaktów ma podłoże historyczne oraz polityczne, związane z przesiedleńczą polityką Rosji. Nawiązanie stosunków dyplomatycznych w krótkim okresie istnienia Demokratycznej Republiki Gruzińskiej wiązało się z uznaniem początkowo de facto, a następnie de iure Gruzji na mapie świata. Współpraca opierała się głównie na zapewnieniu bezpiecznego powrotu do Polski licznej Polonii na Zakaukaziu oraz na sprzyjającej nowopowstałym państwom koncepcji federalistycznej marszałka Józefa Piłsudskiego. Stosunki obu państw były wzmocnione przez podpisanie sojuszu wojskowego oraz utworzenie Polsko-Gruzińskiego Związku Przemysłowo-Handlowego. Współpracę zakończyła agresja Rosji Radzieckiej na Gruzję w 1921 r.

EN

The tradition of Polish-Georgian relations is many centuries old. It manifested itself differently over the course of history, originally based on the ideology of the Sarmatism and a diplomatic alliance in the war against Turkey. Later, when they were annexed by the Russian Empire, it was based on their fight for independence against a common enemy. Their relations have a political and historical background, and are associated with the resettlement policy of Russia. Establishing diplomatic relationships during the short period of the Democratic Republic of Georgia’s existence meant acknowledging Georgia internationally, first de facto, and then de iure. The cooperation was focused mainly on providing safe return for large Polish minority living in Transcaucasia, and on Marshal Józef Piłsudzki’s federalist agenda which supported newly emerged states. Both countries’ relations were reinforced by signing a military alliance and creating Polish-Georgian Industrial and Trade Union. The cooperation was finally ended by Soviet Russia’s assault on Georgia in year 1921.

6

Listy dotyczące osób pochodzenia kaukaskiego służących w Wojsku Polskim i działaczy ruchu prometejskiego, przechowywane w polskich archiwach w Londynie

72%

Adamczewski P.

Studia z Dziejów Rosji i Europy Środkowo-Wschodniej

|

2015

|

vol. 50

|

issue 2

PL

W niniejszej pracy zaprezentowano listy przechowywane w archiwach Instytutu Józefa Piłsudskiego w Londynie, Instytutu Polskiego i Muzeum im. gen. Sikorskiego, a także Studium Polski Podziemnej. Dotyczą one osób pochodzenia kaukaskiego służących w armii polskiej w czasie II wojny światowej, a także kaukaskich działaczy ruchu prometejskiego, którzy pozostawali w kręgu zainteresowania polskich polityków emigracyjnych w Londynie.This article outlines the lists stored in the archives of the Joseph Pilsudski Institute in London, the Polish Institute and Sikorski Museum, and Polish Underground Movement Study Trust. These documents enumerate the persons of Caucasian descent having served in the Polish army during World War II, as well as the Caucasian activists of the Promethean movement, who were of interest to Polish politicians in exile in London.

7

On the correspondence of the Adam Czartoryski party with imam Shamil and his naibs

72%

Adamczewski P.

Studia z Dziejów Rosji i Europy Środkowo-Wschodniej

|

2018

|

vol. 53

PL

Artykuł dotyczy korespondencji pomiędzy polskim obozem niepodległościowym, na czele którego stał Adam Czartoryski, a imamem Szamilem i jego naibami. Główną bazę źródłową, na której się oparłem, stanowią dokumenty archiwalne, przechowywane obecnie w Bibliotece Książąt Czartoryskich w Krakowie, a także wspomnienia Michała Czajkowskiego, który w latach 40. XIX w. był agentem A. Czartoryskiego w Stambule. The article deals with correspondence between the Polish independence party headed by Adam Czartoryski and imam Shamil and his naibs. The main source base I relied on was archival documents now held at the Czartoryski Princes Library in Kraków, as well as the memoirs of Michał Czajkowski, who was Czartoryski’s agent in Istanbul in the 1840s.

8

Jusuf-bek Umaszew and the importance of the Caucasus for Polish intelligence services during World War II in view of documents kept in Polish archives in London

72%

Adamczewski P.

Studia z Dziejów Rosji i Europy Środkowo-Wschodniej

|

2020

|

vol. 55

|

issue 3

57-73

EN

The article outlines the wartime fate of Jusuf-bek Umaszew. A contract officer in the Polish Army until 1939, during World War II he resided in Turkey, where he was recruited by Polish intelligence. The article’s second theme concerns the importance of the Caucasus for the Polish secret service. The article is based on archival materials kept within Polish archives in London.

PL

W artykule zaprezentowano wojenne losy Jusuf-bek Umaszewa. Do 1939 r. był on oficerem kontraktowym w Wojsku Polskim, zaś w okresie II wojny światowej, przebywając w Turcji, został zwerbowany przez polski wywiad. Drugim poruszonym w tekście wątkiem jest znaczenie Kaukazu dla polskich służb specjalnych. Artykuł oparto na materiałach archiwalnych przechowywanych w polskich archiwach w Londynie.

9

Ulichnye Familii among Doukhobors of the Caucasus and Canada

61%

Kalmakoff J.

Onomastica

|

2019

|

vol. 63

67-114

EN

Ulichnye Familii among Doukhobors of the Caucasus and Canada A longstanding folk tradition among rural Russian peasants, ulichnye familii (‘street surnames’) were used by Doukhobors colloquially ‘on the street’ of a village to distinguish among families sharing the same official surname. Similar to Quebecois dit names and Scottish sept names, ulichnye familii arose because of the low surname stock within Doukhobor society. Passed down to succeeding generations and transferred between settlements, these names became a recognized form of address among Doukhobors, helping structure kinship networks and organize social interactions among villagers. When a large contingent of Doukhobors emigrated from the Caucasus to the Canadian prairies in 1899, they continued this naming practice in their settlements well into the early 20th century. A ubiquitous part of their culture for generations, today ulichnye familii have all but disappeared among Doukhobors, as a result of their assimilation, dispersal and modernization. This article offers an analysis of the Doukhobor anthroponymic custom of ulichnye familii: the social factors leading to their adoption; the etymological processes through which these names were formed; the manner in which they were used and transmitted; and the elements contributing to their eventual decline and disuse. It also includes an inventory of extant ulichnye familii among the Doukhobors of the Caucasus and Canada, obtained through extensive field interviews and archival research.

10

Współczesna polityka Federacji Rosyjskiej w obszarze „bliskiej zagranicy”

58%

Romanowska A.

Facta Simonidis

|

2015

|

vol. 8

|

issue 1

139-154

EN

Russian Federation sees post-Soviet space as both an area “near abroad”, and its own sphere of influence. It strives to preserve the dominant political and economic role in countries belonging to the area. This applies especially to Ukraine, Moldova and South Caucasus countries. Russian Federation policy is determined historically and geopolitically. These countries are also the subject of potential interest of the European Union which contributes to the creation of a field of rivalry in international relations.

PL

Federacja Rosyjska postrzega przestrzeń poradziecką jako obszar „bliskiej zagranicy” i własną strefę wpływów. W sferze deklaratywnej i praktycznej dąży do zachowania dominującej roli politycznej i gospodarczej w państwach należących do tego obszaru. Dotyczy to zwłaszcza Ukrainy i Mołdawii oraz państw Kaukazu Południowego. Polityka Federacji Rosyjskiej jest determinowana historycznie i geopolitycznie. Państwa te stanowią również przedmiot potencjalnego zainteresowania Unii Europejskiej, co przyczynia się do wykreowania pola rywalizacji tych dwóch podmiotów stosunków międzynarodowych.

11

Kara więzienia dla górali z północnego Kaukazu (XIX–początek XX w.)

58%

Arsanukaeva M.

Res Historica

|

2015

|

issue 39

EN

The aim of the present article is to attempt to highlight selected aspects of functioning of Caucasian highlanders in the Russian Empire. Due to the multi-faceted nature of this problem and a wealth of unexplored documents and materials, the issue of Caucasian highlanders in Russia demands more comprehensive investigations and analyses. Most importantly, geographic specification of places of exile and imprisonment of highlanders, the number of persons arrested and exiled, the age of the convicts, their nationality, prison time and conditions demand special attention.

PL

W niniejszym artykule została podjęta próba omówienia niektórych aspektów funkcjonowania górali kaukaskich w Imperium Rosyjskim. Jednak wiele niezbadanych źródeł i materiałów, rola górali kaukaskich w historii Rosji wpływają na konieczność bardziej wnikliwych badań i analiz. Na szczególne zainteresowanie zasługują geograficzne ustalenie miejsc zesłania i odbywania kar więzienia przez górali, liczba aresztowanych i zesłanych, wiek ukaranych, narodowość, czasokres i warunki odbywania kar.

12

Documents related to the Caucasus during the Second World War in the archive of the Polish Institute and Sikorski Museum in London

58%

Adamczewski P.

Studia z Dziejów Rosji i Europy Środkowo-Wschodniej

|

2017

|

vol. 52

|

issue 3

PL

Artykuł prezentuje dokumenty przechowywane w Instytucie Polskim i Muzeum im. gen. Sikorskiego w Londynie dotyczące Kaukazu w czasach II wojny światowej. Materiał ten niewątpliwie zainteresuje badaczy zajmujących się dziejami Armii Polskiej w ZSRR. Nasuwa się wniosek, że Kaukaz dla polskich polityków był etapem przejściowym w procesie przechodzenia wojska polskiego spod dowództwa sowieckiego pod brytyjskie.The article presents documents from the Polish Institute and Sikorski Museum in London about the Caucasus during the Second World War. The presented material can be of interest to those exploring the history of the Polish Army in the USSR. It can be concluded that the Caucasus in the minds of Polish policymakers was to be a transitional stage in the process of bringing Polish troops out of the Soviet command and under the command of the British.

13

Polish authorities and the attempt to create the Caucasian Confederation (1917–1940)

58%

Libera P.

Studia z Dziejów Rosji i Europy Środkowo-Wschodniej

|

2017

|

vol. 52

|

issue 3

PL

Przedmiotem artykułu są próby utworzenia związku państw na Kaukazie, realizowane wspólnie przez polityków kaukaskich w latach 1917–1940. Idea ta, mająca na celu przede wszystkim wspólną obronę przed utratą niepodległości, a następnie wspólną walkę o jej odzyskanie, została zrealizowana dopiero przez polityków kaukaskich na emigracji. W 1926 r. powstał Komitet Niepodległości Kaukazu, którego członkowie w 1934 r. podpisali Pakt Konfederacji Kaukaskiej i utworzyli Radę Kaukaską. Od 1925 r. politycy kaukascy współpracowali blisko z władzami polskimi w ramach tzw. ruchu prometejskiego, którego celem było utworzenie wspólnego frontu przeciwko Rosji/ZSRR, a tym samym władze polskie miały wpływ na utworzenie i częściowo na funkcjonowanie Konfederacji Kaukaskiej. The article focuses on the attempts to create a union of states in the Caucasus made collectively by Caucasian politicians in the years 1917–1940. This idea, the primary aim of which was joint defence against the loss of independence, and subsequently a joint struggle to restore it, was only possible to implement by Caucasian politicians in exile. The year 1926 saw the establishment of the Caucasian Independence Committee, whose members signed the Caucasian Confederation Pact in 1934 and formed the Caucasian Council. From 1925 on, Caucasian politicians cooperated closely with the Polish authorities as part of the so-called Promethean movement to create a common front against Russia/the USSR, and thus the Polish authorities influenced the creation and, to some extent, the functioning of the Caucasian Confederation.

14

Kaukaz w polskich planach walki o niepodległość w XIX wieku

58%

Furier A.

Studia Polonijne

|

2019

|

vol. 40

101-122

PL

Imperialna polityka Cesarstwa Rosyjskiego doprowadziła pod koniec XVIII i na początku XIX wieku do zaboru przez to państwo części ziem polskich i Kaukazu. Dostrzegli to polscy politycy emigracyjni, którzy postanowili wykorzystać Kaukaz w walce o niepodległość Polski. W tym celu potrzebne było zbliżenie do Turcji, co pozostawało zbieżne z kierunkiem polityki zachodnich mocarstw – Anglii i Francji, dążących do powstrzymania rosyjskiej ekspansji w Europie i na Bliskim Wschodzie. Opierając się na wsparciu mocarstw zachodnich, wysłannicy kierującego polską polityką emigracyjną księcia Adama Jerzego Czartoryskiego rozwinęli w Turcji działalność skierowaną przeciw Rosji. Artykuł prezentuje polskie działania, których celem było przeniesienie walki o niepodległość na Kaukaz. Ich szczególne nasilenie przypada na okres między powstaniami listopadowym i styczniowym. Modernizująca się w XIX wieku Turcja potrzebowała kadrowego wsparcia, które zaoferowali jej Polacy. Ceną za możliwość działania w Turcji była często konwersja wyznaniowa na islam, co dla wielu Polaków stanowiło ogromny problem. Mimo to polscy wojskowi reformowali turecką armię i dowodzili jej oddziałami. Działając na terenie Turcji, stworzyli też plany walki o niepodległość uwzględniające wykorzystanie sił antyrosyjskich na Bałkanach i Kaukazie. Otworzyło to drogę do utworzenia tam polskich oddziałów wojskowych, które podjęły walkę z Rosją podczas wojny krymskiej i po niej. W artykule zaprezentowano zabiegi polskich wojskowych i emisariuszy wysyłanych przez Hotel Lambert na Kaukaz, wśród których największe zasługi miał Michał Czajkowski oraz generałowie: Wojciech Chrzanowski, Feliks Breański i Ludwik Bystrzonowski. Dopiero jednak w 1857 r. pułkownik Teofil Łapiński stworzył oddział wojskowy, który podjął walkę z wojskiem rosyjskim na Kaukazie. Artykuł podejmuje próbę krytycznej analizy dorobku, która obejmuje dwa elementy. Pierwszym polskim jest polemika z funkcjonującymi w Polsce stereotypami na temat Kaukazu. Drugim – zestawienie dotychczasowych ustaleń ze źródłami wytworzonymi w XIX wieku po rosyjskiej stronie frontu kaukaskiego przez polskich zesłańców i rosyjskie instytucje. Oba prowadzą do wniosku, że mimo niepowodzenia polskiej akcji militarnej na Kaukazie, podjęcie tam działań dowodzi determinacji i rozległości horyzontów myślowych polskich środowisk niepodległościowych w XIX wieku.

EN

The imperial policy of the Russian Empire led to the annexation of part of the Polish lands and the Caucasus by the end of the 18th and the beginning of the 19th century. This was noticed by Polish emigre politicians who decided to use the Caucasus in the fight for Polish independence. To this end, it was necessary to get closer to Turkey, which coincided with the direction of the policy of the Western powers – England and France, striving to stop Russian expansion in Europe and the Middle East. Based on the support of the Western powers, the envoys of Adam Jerzy Czartoryski, who runs the Polish emigre policy, have developed activities in Turkey against Russia. The article presents Polish actions aimed at transferring the struggle for independence to the Caucasus. Their particular intensity falls on the period between the November and January uprisings in Poland. Modernizing in the nineteenth century, Turkey needed the staff support that the Poles offered to her. The price for the possibility of acting in Turkey was often religious conversion to Islam, which for many Poles was a huge problem. Nevertheless, the Polish military reformed the Turkish army and commanded its troops. Operating in Turkey, they also created plans for the fight for independence, taking into account the use of anti-Russian forces in the Balkans and the Caucasus. This opened the way to the creation of Polish military units there, which took up the fight there with Russia during the Eastern War and after it. The article presents the treatment of Polish military and emissaries sent by Hotel Lambert to the Caucasus, among whom the greatest merit was given to Michał Czajkowski and generals: Wojciech Chrzanowski, Feliks Breański and Ludwik Bystrzonowski. However, it was not until 1857 that Colonel Teofil Łapiński created a military unit that fought with the Russian army in the Caucasus. The article attempts a critical analysis of the achievements, which includes two elements. The first is the polemic with the stereotypes in Poland about the Caucasus. The second is the comparison of the existing arrangements with sources produced in the nineteenth century on the Russian side of the Caucasian front by Polish exiles and Russian institutions. Both lead to the conclusion that despite the failure of the Polish military action in the Caucasus, taking action there proves the determination and vastness of the intellectual horizons of Polish independence environments in the nineteenth century.

15

Turkey’s Relations with the Middle East. Political Encounters after the Arab Spring, eds. Hüseyin Işıksal, Oğuzhan Göksel, Springer International Publishing, Cham 2018, ss. 220

58%

Pietrasik K.

Facta Simonidis

|

2022

|

vol. 15

|

issue 2

161-165

16

Współczesna polityka Federacji Rosyjskiej w obszarze „bliskiej zagranicy”

58%

Romanowska A.

Facta Simonidis

|

2015

|

issue 8

139-154

PL

Federacja Rosyjska postrzega przestrzeń poradziecką jako obszar „bliskiej zagranicy” i własną strefę wpływów. W sferze deklaratywnej i praktycznej dąży do zachowania dominującej roli politycznej i gospodarczej w państwach należących do tego obszaru. Dotyczy to zwłaszcza Ukrainy i Mołdawii oraz państw Kaukazu Południowego. Polityka Federacji Rosyjskiej jest determinowana historycznie i geopolitycznie. Państwa te stanowią również przedmiot potencjalnego zainteresowania Unii Europejskiej, co przyczynia się do wykreowania pola rywalizacji tych dwóch podmiotów stosunków międzynarodowych.

EN

Russian Federation sees post-Soviet space as both an area “near abroad”, and its own sphere of influence. It strives to preserve the dominant political and economic role in countries belonging to the area. This applies especially to Ukraine, Moldova and South Caucasus countries. Russian Federation policy is determined historically and geopolitically. These countries are also the subject of potential interest of the European Union which contributes to the creation of a field of rivalry in international relations.

17

Wspólnotowe i prywatne przestrzenie wolności w kaukaskiej literaturze zesłańczej

58%

Gadamska-Serafin R.

Tematy i Konteksty

|

2023

|

vol. 18

|

issue 13

119-148

EN

Caucasian exile literature of the 19th century accumulates records of various ways of experiencing freedom in spite of physical enslavement. An objective, external form of manifesting freedom, often taking on a community character, was conducting a political „apostolic” mission consisting in preaching the idea of freedom; conducting research and scientific work, maintaining ties with national literature, reading individual or aloud in group of exiles. No less important, however, was „touching” freedom in an individual, subjective interior: by releasing unlimited spaces of imagination and launching the creative processes of the creative „I”; thanks to dreams and memory; in love, and finally in contact with nature, which was for romantics a gateway to transcendence. The essence of these poetic visions of „liberation” is in fact the projection of a return to the Paradise.

PL

Kaukaska literatura emigracyjna XIX wieku kumuluje zapisy różnych sposobów doświadczania wolności pomimo fizycznego zniewolenia. Obiektywną, zewnętrzną formą manifestowania wolności, często przybierającą charakter wspólnotowy, było prowadzenie politycznej misji „apostolskiej” polegającej na głoszeniu idei wolności; prowadzenie badań i pracy naukowej, utrzymywanie więzi z literaturą narodową, czytanie indywidualne lub głośne w grupie zesłańców. Nie mniej ważne było jednak „dotykanie” wolności w indywidualnym, subiektywnym wnętrzu: poprzez uwolnienie nieograniczonych przestrzeni wyobraźni i uruchomienie procesów twórczych twórczego „ja”; dzięki marzeniom i pamięci; w miłości, wreszcie w kontakcie z naturą, która była dla romantyków bramą do transcendencji. Istotą tych poetyckich wizji „wyzwolenia” jest w istocie projekcja powrotu do Raju.

18

Tradycja w wychowaniu dziecka w kaukaskiej przestrzeni kulturowej

44%

Chodubski A. J.

Studia Gdańskie

|

2011

|

issue 28

311-324

PL

W kulturze Kaukazu kimś, kto odgrywa ważną rolę jest dziecko. Jest ono wyrazem miłości rodziców oraz społecznym dopełnieniem małżeństwa. Szczególnie narodziny syna są powodem dumy ojca oraz wzrostu prestiżu matki. Edukacja chłopców obejmowała kształtowanie sprawności fizycznej i umysłowej. Mieli oni w przyszłości stać się dzielnymi wojownikami. Intelekt kształcono w oparciu o Koran i inne księgi religijne. Przygotowując dziewczynki do przyszłej roli żony i matki starano się, aby zdobyły umiejętności przydatne w gospodarstwie domowym. „Europeizacja” edukacji nastąpiła dzięki Rosji, która podporządkowała sobie region kaukaski. Wkład w edukację dzieci i młodzieży kaukaskiej wnieśli Polacy – zesłańcy i żołnierze carskiej armii.

EN

In the culture of Caucasus a child is somebody who plays an important role. It is the fruit of love of its parents and social complement of marriage. The birth of a son is the cause of particular pride of the father and the increase of prestige of the mother. Education of boys included shaping physical and intellectual fitness. They were to become brave fighters in the future. Their intellect was educated basing on the Koran (Quran) and other religious books. While preparing girls for the future role of wife and mother efforts were made for them to achieve skills useful in household. ”Europeisation” of education took place thanks to Russia, which subordinated the caucasian region. The Polish – exiles and soldiers of the czarist army (char’s troops) brought contribution to the education of the caucasion children and youth.

19

Michała Andrzejkowicza-Butowta odkrywanie gór Kaukazu

44%

Gadamska-Serafin R.

Góry, Literatura, Kultura

|

2018

|

vol. 12

191-223

EN

Among Polish exiles who became fascinated with the Caucasus and explored them was Michał Andrzejkowicz-Butowt (ca 1816–1860), a graduate of the University of Vilnius. He spent as much as 18 years in the Caucasus, which enabled him to thoroughly explore this mountainous region (especially its Georgian and Dagestan parts). His forced stay in the region resulted in the two-volume Szkice Kaukazu (Caucasus sketches) (Warsaw 1859), an excerpt from which was published in the 1840s in the Athenaeum magazine by J.I. Kraszewski. Apart from this work, the only surviving writings of Butowt are his letters from the 1840s and 1850s written to Kraszewski and kept in the Jagiellonian Library (5 letters). Andrzejkowicz travelled for about 2,500 kilometres in the Caucasus. His Szkice reveal the author’s great fascination with mountain landscapes of Georgia, Azerbaijan and Dagestan. The several years spent in Shura in the 1840s and participation in military expeditions organised there enabled him to explore and describe in detail the highland wilderness of Dagestan and Chechnya. The Sketches document an interesting oronymic initiative by Andrzejkowicz: he gave the name of “new Olympus” to Mount Achymer (Russian Анчимер) above the village of Andi in western Dagestan (today probably Mount Bakhargan in the Andean Ridge near the border with Chechnya). Like other Caucasian exiles (e.g. Gralewski), the author of the Szkice Kaukazu saw the need for a precise, scientific, rational and cataloguing description of the Caucasus Mountains. The research was to be a continuation of the work of the scholar Jan Potocki, a pioneer of Polish research in this region of the world. Andrzejkowicz’s work reveals the scholarly aspirations of Polish Caucasian Romanticism and is an important contribution to the development of Polish Caucasian studies.

20

Orient w twórczości „polskich poetów kaukaskich” (na przykładzie twórczości Tadeusza Łady-Zabłockiego, Władysława Strzelnickiego, Michała Butowta-Andrzejkowicza)

44%

Sattarov S.

Tematy i Konteksty

|

2019

|

vol. 14

|

issue 9

313-326

EN

This paper deals with the theme of the Orient in the creativity of “Polish Caucasian poets” (Tadeusz Łada-Zabłocki, Władysław Strzelnicki and Michał Butowt-Andrzejkowicz), as well as the causes of their interests in The East and The Caucasus. According to the author, it is connected with the blossoming of Romanticism in Europe and Russia in the first half of the 19th century. Romantic writers very often referred in their creativity to the themes of romantic love, knighthood, fight for freedom, nature and its beauty, spiritual essence, Orient, world of fantasies and imagination, as well as mythologism or mysticism. The theme of the Orient allowed them to combine all the above-mentioned themes. For “Polish Caucasian poets”, the Caucasus was the East, and romanticism in their creation contributed to view the Caucasus as a different (than ordinary) world offering other possibilities, a different degree and quality of freedom.Therefore, the romanticism of “Polish Caucasian poets” was closely connected with Caucasian orientalism, which enriched Polish literature with new contents. Orientalism in the creativity of “Polish Caucasian poets” acquired its specificity with the dominant motives referring to freedom, descriptions of nature and beautiful Caucasian landscapes, Eastern (Azerbaijani) mythology, etc. In this way, “Polish Caucasian poets” brought to the Polish romantic literature hitherto unknown in it a new exotic Caucasian colouration and played an important role in the development of relations between the Polish culture and the cultures of Caucasian peoples.

Refine search results

Swój „Obcy”. Wewnętrzni uchodźcy w Gruzji

Rola Szamila Basajewa w walce o niepodległość Czeczenii

Góry Kaukaz jako wrota Orientu. Motywy orientalne w twórczości Tadeusza Łady-Zabłockiego

(Auto)portret intelektualny Antoniego Rehmana a formy komunikacji z czytelnikami w „Kilku kartkach z Kaukazu”

Stosunki polsko-gruzińskie w latach 1918 – 1921

Listy dotyczące osób pochodzenia kaukaskiego służących w Wojsku Polskim i działaczy ruchu prometejskiego, przechowywane w polskich archiwach w Londynie

On the correspondence of the Adam Czartoryski party with imam Shamil and his naibs

Jusuf-bek Umaszew and the importance of the Caucasus for Polish intelligence services during World War II in view of documents kept in Polish archives in London

Ulichnye Familii among Doukhobors of the Caucasus and Canada

Współczesna polityka Federacji Rosyjskiej w obszarze „bliskiej zagranicy”

Kara więzienia dla górali z północnego Kaukazu (XIX–początek XX w.)

Documents related to the Caucasus during the Second World War in the archive of the Polish Institute and Sikorski Museum in London

Polish authorities and the attempt to create the Caucasian Confederation (1917–1940)

Kaukaz w polskich planach walki o niepodległość w XIX wieku

Turkey’s Relations with the Middle East. Political Encounters after the Arab Spring, eds. Hüseyin Işıksal, Oğuzhan Göksel, Springer International Publishing, Cham 2018, ss. 220

Współczesna polityka Federacji Rosyjskiej w obszarze „bliskiej zagranicy”

Wspólnotowe i prywatne przestrzenie wolności w kaukaskiej literaturze zesłańczej

Tradycja w wychowaniu dziecka w kaukaskiej przestrzeni kulturowej

Michała Andrzejkowicza-Butowta odkrywanie gór Kaukazu

Orient w twórczości „polskich poetów kaukaskich” (na przykładzie twórczości Tadeusza Łady-Zabłockiego, Władysława Strzelnickiego, Michała Butowta-Andrzejkowicza)