Full-text resources of CEJSH and other databases are now available in the new Library of Science.
Visit https://bibliotekanauki.pl

Results found: 10

first rewind previous Page / 1 next fast forward last

Search results

Search:
in the keywords:  Komunia św.
help Sort By:

help Limit search:
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
1
Publication available in full text mode
Content available

Udzielanie Komunii Św. osobom rozwiedzionym? Analiza Adhortacji Amoris Laetitia papieża Franciszka

100%
JANCZEWSKI Z.
Prawo Kanoniczne
|
2016
|
vol. 59
|
issue 2
41-58
EN
Many catholic peoples after divorce can receive the blessed Eucharist. New popes document “Amoris laetitia” details relative to that question. This elaboration in the first part shows Eucharist as expression of unity in the Church and marriage. Next part is about receiving Body of Christ by persons leaves  in not sexual relations in the civil marriage. The last part is about Holly communion divorced persons on the scope of “Amoris laetitia”. This document not changes Doctrina of the Church in those matter. Pope Francis try changes only discipline of Roman Catholic Church.
PL
 Niniejsze opracowanie stanowi próbę odpowiedzi na pytanie, czy osoby rozwiedzione, żyjące w nowych, niesakramentalnych związkach, całkowicie utraciły prawo do przyjęcia sakramentalnego Ciała Chrystusa, w świetle obowiązujących dokumentów Stolicy Apostolskiej, a szczególnie wydanej ostatnio adhortacji papieża Franciszka Amoris laetitia. Posynodalna adhortacja Amoris laetitia stanowi zwieńczenie i zarazem posumowanie wcześniejszych obrad Synodu Biskupów poświęconego małżeństwie i rodzinie. W obliczu skomplikowanej sytuacji rodzin poranionych, duszpasterze dla miłości i prawdy, mają obowiązek właściwego jej rozeznania. Stopień odpowiedzialności małżonków za rozpad ich małżeństwa nie jest równy w każdym przypadku i mogą wystąpić czynniki ograniczające zdolność podejmowania przez nich decyzji. Papież Franciszek zaznacza, że „nie można już mówić, że wszyscy, którzy znajdują się w sytuacji tak zwanej nieregularnej, żyją w stanie grzechu śmiertelnego, pozbawieni łaski uświęcającej”. Ponadto osoba znająca dobrze normę moralną może mieć duże trudności w zrozumieniu zawartych w niej wartości, albo też znaleźć się w określonych warunkach niepozwalających działać inaczej i podejmować inne decyzje bez zaciągania nowej winy. Tak więc mogą zaistnieć czynniki ograniczające zdolność podejmowania decyzji przez interesujące nas osoby. Skoro w takich przypadkach nie występuje przesłanka dobrowolności popełnianego grzechu konieczna, aby uznać go za ciężki, spowiednik, zgodnie z wielowiekową praktyką i nauczaniem doktrynalnym Kościoła, ma prawo, jak się wydaje, udzielić rozgrzeszenia, a przez to dopuścić do przyjęcia Eucharystii. Jednak przed rozgrzeszeniem proszący o sakrament powinni przejść dłuższy okres rozeznania swojej sytuacji duchowej pod kierownictwem swojego duszpasterza.
2
Publication available in full text mode
Content available

Die Diskussion über die Unauflöslichkeit der Ehe im Zusammenhang mit dem nachsynodalen apostolischen Schreiben Amoris laetitia. Einige offene Fragen

89%
Machinek M.
Studia Teologiczno-Historyczne Śląska Opolskiego
|
2017
|
vol. 37
|
issue 1
121-140
EN
The indissolubility of sacramental marriage has been over the centuries the crucial point of the teaching of the Catholic Church about marriage based on the Jesus’ expressions about marriage and divorce. The indissolubility of marriage can be understood in a twofold manner. The first dimension is the moral indissolubility which means a serious moral obligation of being faithful towards the husband. Marriage should not be dissolved but in fact it is dissolved in an increasing number of Christian couples. But there is also the second dimension – the ontological indissolubility. Being a creation of God the sacramental marriage cannot be dissolved, even if the relationship breaks apart. Though Pope Francis emphasizes that the Church’s teaching about marriage remains unchanged, some passages of the Papal Letter cannot be interpreted clearly. As a result, the statements of the particular bishop conferences as well as the guidelines launched by some bishops concerning the pastoral care of divorced and remarried couples are ambiguous. The author of the article stands for the integral keeping of the entire teaching of the church about the indissolubility of the sacramental marriage in every new proposal for the pastoral care of people living in “irregular” situations.
PL
Nierozerwalność sakramentalnego małżeństwa była przez wieki centralnym punktem nauczania Kościoła katolickiego o małżeństwie, bazującego na wypowiedziach Jezusa na temat małżeństwa i rozwodu. Pojęcie „nierozerwalność małżeństwa” można rozumieć w dwojaki sposób. Pierwszym wymiarem jest nierozerwalność moralna, która oznacza poważne zobowiązanie do wierności wobec prawowitego małżonka. Małżeństwo nie powinno być rozwiązywane, jednak w praktyce rozpada się i ostatecznie rozchodzi się pokaźna liczba chrześcijańskich małżeństw. Jednak jest jeszcze drugi wymiar, jakim jest nierozerwalność ontologiczna. Jako Boże dzieło sakramentalne małżeństwo nie tylko nie powinno, ale nie może zostać rozwiązane nawet wtedy, gdy rozpada się relacja między małżonkami. Mimo deklaracji papieża Franciszka, że nauczanie Kościoła w tym obszarze pozostaje niezmienione, pewne fragmenty adhortacji mogą być różnie interpretowane. W efekcie oświadczenia różnych episkopatów oraz pierwsze instrukcje duszpasterskie wydane przez biskupów, a dotyczące duszpasterstwa rozwiedzionych żyjących w nowych związkach, są bardzo różne. Autor artykułu opowiada się za tym, by we wszystkich nowych propozycjach dotyczących duszpasterstwa osób znajdujących się w sytuacjach nieregularnych zachowana została integralność nauczania Kościoła o nierozerwalności małżeństwa.
3
Publication available in full text mode
Content available

Komunia Święta na sposób Wiatyku

89%
Kaszak R.
Studia Koszalińsko-Kołobrzeskie
|
2015
|
issue 22
107-114
PL
Specyfika Komunii św. na sposób Wiatyku polega na tym, że wierny chrześcijanin przyjmuje Go w najbardziej decydującym, a zarazem delikatnym momencie swojego życia, tzn. w chwili przejścia z tego świata do wieczności, a przynajmniej w bliskiej perspektywie tego momentu. Udzielanie i przyjmowanie Komunii św. jako Wiatyku jest jednym z najstarszych zwyczajów Kościoła. Wiatyk powinien przyjąć wierny znajdujący się z jakiejkolwiek przyczyny w niebezpieczeństwie śmierci. O wypełnienie tego obowiązku powinni zadbać przede wszystkim duszpasterze, ale także sam wierny oraz jego rodzina lub najbliżsi. W przypadku zaistnienia różnych wątpliwości duszpastersko-prawnych zawsze należy rozstrzygać na korzyść wiernego, zgodnie z zasadą, że najwyższym prawem jest zbawienie dusz.
EN
The specificity of the Holy Communion in the way of Viaticum is receiving Him in the most decisive yet delicate moment of life, for example at the moment of passing from this world into eternity or at least in the short perspective of this moment. Giving and receiving Holy Communion as Viaticum is one of the oldest traditions of the Church. The faithful should receive Viaticum in any danger of death. Not only priests should take care of the fulfillment of this obligation, but also the faithful himself and his family and relatives. In the case of any pastoral and legal concerns the salvation of souls should be the most important so the problem should be always resolved in favour of the faithful.
4

Misterium Eucharystii w świetle katechez z Agendy ks. Hieronima Powodowskiego a echa Soboru Trydenckiego

89%
Pałęcki W.
Roczniki Teologiczne
|
2019
|
vol. 66
|
issue 8: Liturgika
91-110
PL
Sobór Trydencki podjął zadanie przedłożenia nauki o Eucharystii, zwłaszcza w konfrontacji z nauką innowierców. Refleksja ta w sposób systematyczny została zawarta w dekretach uchwalonych na sesjach w 1551 i 1562 r. Naukę tę na płaszczyźnie pastoralnej, jako pomoc dla duszpasterzy, ujęto w Katechizmie Rzymskim, opublikowanym w 1566 r. W myśl nauki Soboru Trydenckiego w agendach polskich zamieszczano katechezy, które miały pomóc wiernym nie tylko zrozumieć głębię teologiczną sakramentów, ale również miały charakter parenetyczny. Przykładem są katechezy dotyczące Eucharystii znajdujące się w Agendzie ks. Hieronima Powodowskiego. Istotnym fundamentem w katechezach w Agendzie Powodowskiego dotyczących Eucharystii były teksty biblijne: zarówno obrazy starotestamentalne, jak też wydarzenia nowotestamentalne. Na podkreślenie zasługuje ukazanie Eucharystii w świetle całej historii zbawienia – od stworzenia świata aż do apogeum misterium Odkupienia. Wezwanie Chrystusa: „to czyńcie na moją pamiątkę” od początku chrześcijaństwa było realizowane w Kościele. Sakrament ten bowiem postrzegano jako źródło wszystkich sakramentów. Istotną treścią takiego ujęcia jest fakt, że Chrystus jest realnie obecny w misterium Eucharystii. Przyjęcie tej prawdy wymaga postawy wiary w realną obecność Chrystusa we Mszy św. Zakłada ona postawę wiary w przeistoczenie, podkreślając znaczenie Eucharystii jako ofiary. Oddzielnym zagadnieniem było przygotowanie wiernych do przyjęcia Komunii św. Zwracano uwagę na konieczność sakramentalnej spowiedzi w przypadku grzechów ciężkich. Jednocześnie Eucharystia chroni przed grzechami ciężkimi, odpuszcza grzechy lekkie, umacnia wiarę, nadzieję i miłość, a jednocześnie pozwala zachować pobożność. Dlatego wymagano postawy pokory i skruchy, na wzór setnika z Ewangelii, i zalecano, aby nie przystępować w roztargnieniu. Historyczne spojrzenie na misterium Eucharystii na pewno przyczyni się do pogłębienia świadomości eucharystycznej wśród wiernych i przyczyni się do pełnego, świadomego i czynnego uczestniczenia we Mszy świętej.
EN
The Council of Trent undertook the task of presenting the doctrine of the Eucharist, especially in confrontation with the teaching of dissenters. This reflection was systematically included in the council decrees adopted at sessions in 1551 and 1562. At the pastoral level, this teaching, as an aid for priests, was included in the Roman Catechism, published in 1566. According to the teaching of the Council of Trent, catecheses were included in Polish agendas, which were to help the faithful not only understand the theological depth of the sacraments, but also had a parenetic character. An example are catecheses on the Eucharist on the agenda of Fr. Hieronim Powodowski. Biblical texts, both Old Testament images and New Testament events, were an important foundation in the Powodowski’s catecheses on the Eucharist. It is worth emphasizing the presentation of the Eucharist in the light of the whole history of salvation—from the creation of the world to the apogee in the mystery of Redemption. Christ’s call: “do this in remembrance of me” has been realized in the Church since the beginning of Christianity. This sacrament was seen as the source of all sacraments. The essential content of this approach is the fact that Christ is really present in the mystery of the Eucharist. Accepting this truth requires an attitude of faith in the real presence of Christ in Mass. It assumes an attitude of faith in transubstantiation, emphasizing the importance of the Eucharist as a sacrifice. Preparing the faithful to receive Holy Communion was a separate issue. Attention was drawn to the need for sacramental confession in the case of grave sins. At the same time, the Eucharist protects against grave sins, forgives venal sins, strengthens faith, hope and love, while maintaining piety. Therefore, humbleness and repentance were required, following the example of the Gospel centurion, and they were advised not to absentmindedly. A historical look at the mystery of the Eucharist will certainly contribute to the deepening of Eucharistic awareness among the faithful and will contribute to full, conscious and active participation in the Holy Mass.
5
Publication available in full text mode
Content available

Przystępowanie do sakramentu pokuty a przyjęcie Eucharystii według prawa kanonicznego

75%
JANCZEWSKI Z.
Prawo Kanoniczne
|
2017
|
vol. 60
|
issue 1
77-95
EN
In the Codex of Canon Law we read: once admitted to the blessed Eucharist, each of the faithful is obliged to receive holy communion at least once a year. This precept must be fulfilled during paschal time, unless for a good reason it is fulfilled at another time during the year. And also: All the faithful who have reached the age of discretion are bound faithfully to confess their grave sins at least once a year. This article is about if always a faithful before communion are bound to confess, in kind and in number, all grave sins committed after baptism, and which have not been confessed in an individual confession.  The first part of article is about history of this problem, the second - individual and integral confession and absolution before admitting to the blessed Eucharist according to Codex of Canon Law. Next parts of article are about confession after general absolution and babies confession before their first holy communion.
PL
Zgodnie z nauczaniem Kościoła, zawartym między innymi w katechizmie Jana Pawła II, wierni powinni przynajmniej raz w roku przyjąć Eucharystię, przygotowując się do tego poprzez sakrament pokuty. Artykuł ma na celu ukazanie relacji, jaka łączy te dwa akty sakramentalne, spowiedzi i Komunii św., w tym między innymi danie odpowiedzi na pytanie, czy zawsze po popełnieniu grzechu wierny musi wcześniej, przed Eucharystią, przystąpić do sakramentu pokuty i pojednania. Pierwszy z rozdziałów przedstawia nakreślony w tytule problem od strony historycznej. Kolejny omawia ogólną zasadę konieczności sakramentalnego wyznania grzechów przed przystąpieniem do Eucharystii, w świetle norm prawa kanonicznego. Rozdział trzeci dotyczy kwestii spowiedzi po uzyskaniu absolucji generalnej, a ostatni potrzeby spowiedzi małych dzieci przed uroczystością ich pierwszej Komunii św. U samych początków chrześcijaństwa, jak się wydaje, wierni po przyjęciu pokuty i odpuszczeniu winy, mogli bez przeszkód uczestniczyć w liturgii Mszy św. i przyjmować Komunię. Od II wieku rozpoczyna się proces radykalizacji traktowania sakramentu pokuty. Pojawiają się poglądy, a wraz z nimi nowa praktyka, zgodnie z którymi, po odpuszczeniu wszystkich grzechów przez chrzest, później tylko raz w życiu można otrzymać rozgrzeszenie w sakramencie pokuty. Praktyka taka musiała prowadzić do konieczności rezygnacji niektórych wiernych z przyjmowania Komunii św., a także nawet z przychodzenia na Eucharystię. Nowe rozstrzygnięcia dotyczące przystępowania do sakramentu pokuty łączyły się z rozpowszechniającą się w Europie praktyką wprowadzaną przez mnichów iroszkockich. Akcentowali oni znaczenie wyznania grzechów, połączonego z żalem za nie i gotowością nawrócenia. Taka sytuacja otwiera niejako na nowo możliwość przystępowania przez większą liczbę wiernych do Eucharystii. Mogli od tego czasu, za każdym razem, po popełnieniu grzechu ciężkiego, skorzystać z sakramentalnego rozgrzeszenia i w pełni uczestniczyć we Mszy św. Obecnie prawo kanoniczne nakłada na wiernego obowiązek wyznawania grzechów ciężkich podczas sakramentalnej spowiedzi. Kościół zobowiązuje wszystkich wiernych do spowiadania się przynajmniej jeden raz w roku, aby przyjąć Komunię w okresie wielkanocnym. Dotyczy to osób po osiągnięciu wieku rozeznania i wyznawania przez nich grzechów ciężkich. Konkretyzując, chodzi tutaj o osoby, które po osiągnięciu wieku rozeznania, posiadają używanie rozumu, a tym samym zdolność do rozeznania wartości moralnej swoich czynów. Zazwyczaj wierny przystępuje do spowiedzi, aby później móc przyjąć Eucharystię. Nie zawsze jednak ma do tego możliwości. Jej brak może łączyć się z niebezpieczeństwem utraty życia. Sytuacja taka ma miejsce podczas konfliktów zbrojnych, ataków terrorystycznych, katastrof, kiedy obecny tam kapłan nie dysponuje czasem na wysłuchanie spowiedzi każdego o to proszącego, nie mając też zazwyczaj przy sobie Chleba Eucharystycznego dla udzielenia Komunii św. Istnieje wtedy możliwość otrzymania tzw. absolucji generalnej. Po Soborze Watykańskim II pojawiły się głosy, aby dzieci przed pierwszą Komunią nie przystępowały do sakramentu pokuty, bo nie popełniają grzechów ciężkich. Na mocy deklaracji Kongregacji Sakramentów i Kongregacji Duchowieństwa należy stosować się do powszechnej praktyki poprzedzania pierwszej Komunii dzieci ich spowiedzią. Podstawą takiego wymogu nie jest stan grzechu, w jakim mogą się znajdować dzieci, ale cel edukacyjny i formacyjny, czyli wychowanie ich od młodego wieku do prawdziwie chrześcijańskiego ducha nawrócenia i pokuty.
6
Publication available in full text mode
Content available

Prawo o sakramentach wtajemniczenia chrześcijańskiego jako imperatyw budujący communio familiaris

71%
Janczewski Z.
Ius Matrimoniale
|
2019
|
vol. 30
|
issue 2
29-47
EN
The baptism, the confirmation and the Eucharist are three christian initiation sacraments. The sacraments were instituted by Christ the Lord and entrusted to the Church. As actions of Christ and of the Church, they are signs and means by which faith is expressed and strengthened, worship is offered to God and our sanctification is brought about. Thus they contribute in the most effective manner to establishing, strengthening and manifesting ecclesiastical communion. The sacraments of christian initiation also to establishing, strengthening and manifesting family communion. This science article shows how the sacramental canon law inspired spouses to build a communio familiaris.
7
Publication available in full text mode
Content available

Integralność sprawowania Ofiary i Uczty w aspekcie kapłańskiego owocu sprawowanej Mszy Świętej

71%
Trojanowski B.
Wrocławski Przegląd Teologiczny
|
2022
|
vol. 30
|
issue 1
159-175
EN
The theological integrity of the Sacrifice and the Banquet celebrated in the Sacrament of the Most Holy Eucharist, namely the necessity to consecrate and consume both species by the priest who celebrates the Eucharistic sacrifice, is also related to the ministerial fruit of the Holy Mass. This is not only a theological question, but it also translates into canon law which clarifies what is the matter of the sacrament of the Holy Eucharist. The Council of Trent adopted the teaching of St. Thomas about the “concomitance” of the Lord’s body in consecrated wine and the Lord’s blood in consecrated bread. For this reason, Holy Communion is possible under one of the species; however, not for the priest celebrating the Sacrifice of the Holy Eucharist. This is related to Aquinas’s teaching about the perfect sacrifice made by a priest. The question then arises of priests who, because of illness, cannot assume one of the consecrated species: consecrated bread or consecrated wine. In response to this problem, the Holy See has issued regulations which, under certain conditions, enable priests suffering from illness to celebrate the Eucharist on low-gluten bread or on must. This possibility brings with it further difficulties concerning the integrity of the Banquet and Sacrifice in the context of the Eucharist being celebrated by a priest who has not consumed both consecrated species. Apossible solution was presented in the article by Father Gianfranco Ghirlanda. He believes that it would be possible for the priest to consume one species and the faithful who take part in the Eucharist, the other, since they all participate in the common priesthood. Then the author’s opinion was also presented as an attempt to discuss and show the issues that are not yet fully resolved. In the current legal regulations , the problem of the integrity of the Banquet and Sacrifice in the aspect of the “ministerial fruit” celebrated by the presbyter or bishop of the Mass has been indirectly taken into account. For this reason, the priest can celebrate the Eucharist under all conditions, after having obtained the consent of the Ordinary. This, in turn, indicates that the Holy See recommends that each case be carefully reviewed taking into consideration all issues related to the integrity of the Banquet and Sacrifice and the possibility of offering the “priestly fruit” of the celebrated Eucharist.
PL
Integralność Ofiary i Uczty w sakramencie Najświętszej Eucharystii, czyli konieczność konsekracji i spożycia obu postaci eucharystycznych przez kapłana, wiąże się z kapłańskim owocem Mszy św. Nie jest to zagadnienie wyłącznie teologiczne – znajduje swoje przełożenie także na prawo kanoniczne. Sobór Trydencki przyjął nauczanie św. Tomasza o „współbytowaniu” Krwi Pańskiej w konsekrowanym chlebie oraz Ciała Pańskiego w konsekrowanym winie, dzięki któremu możliwa staje się Komunia św. pod jedną postacią, jednakże nie dla kapłana sprawującego Ofiarę Najświętszej Eucharystii (istotne okazuje się tutaj nauczanie Akwinaty o doskonałej ofierze). Problem pojawia się, kiedy ze względu na chorobę odprawiający Mszę nie może przyjąć konsekrowanego chleba lub wina. W odpowiedzi Stolica Apostolska wydała przepisy, które – pod pewnymi warunkami – umożliwiają kapłanom dotkniętym chorobą sprawowanie Eucharystii z użyciem niskoglutenowego chleba lub moszczu. Dokument Stolicy Świętej nie rozwiązuje jednak problemu integralności Uczty i Ofiary w kontekście Eucharystii sprawowanej przez kapłana, który nie spożył obu konsekrowanych postaci. W artykule przedstawiono propozycję o. Gianfranco Ghirlandy, według którego możliwe byłoby przyjęcie jednej postaci przez duchownego, a drugiej przez wiernych uczestniczących w Eucharystii, ponieważ wszyscy biorą udział w kapłaństwie wspólnym. Zaprezentowano także krytyczną ocenę tego podejścia oraz wskazano na nie do końca rozstrzygnięte kwestie. W przepisach prawnych pośrednio uwzględniono problem integralności Uczty i Ofiary w aspekcie „owocu kapłańskiego” odprawianej przez prezbitera czy biskupa Mszy św. Dzięki temu może on sprawować Eucharystię, wypełniając wszystkie warunki, po otrzymaniu zgody ordynariusza. To zaś wskazuje, że Stolica Apostolska każdy przypadek zaleca uważnie weryfikować z uwzględnieniem wszystkich kwestii związanych z integralnością oraz możliwością ofiarowania „owocu kapłańskiego”.
8
Publication available in full text mode
Content available

The Eucharist as a Sacrament Integrating the Family (Under Canon Law)

71%
Janczewski Z.
Kościół i Prawo
|
2023
|
vol. 12
|
issue 2
161-171
PL
Eucharystia jest źródłem i szczytem życia chrześcijańskiego. Niniejszy artykuł zajmuje się analizą przepisów prawa kanonicznego związanych z uczestnictwem w Eucharystii i przyjmowaniem Komunii św. przez rodzinę. Jego cel to ukazanie, w jaki sposób takie działania wpływają na integrowanie się całej wspólnoty rodzinnej, małżonków, ich dzieci, a nawet dziadków. W części pierwszej omówiono Eucharystię, jako sakrament jedności. Następna dotyczy przystępowania rodziny do Komunii św. Ostatnia ukazuje rolę tego sakramentu w życiu małżeństw mieszanych oraz o różnej przynależności obrządkowej.
EN
The Eucharist is the source and top of the Christian life. This article analyzes the regulations of canon law related to participation in the Eucharist and receiving holy communion by the family. The author aims to show how such activities affect the unification of the entire family community, spouses, their children, and even grandparents. The first part discusses the Eucharist as the sacrament of unity. The next one discusses the family’s partaking in holy communion. The last one shows the role of the sacrament in the life of mixed marriages and marriages between individuals of different Catholic rites.
9

Niedzielne celebracje liturgii bez kapłana w katolickich diecezjach USA

54%
Krakowiak C.
|
2016
|
vol. 63
|
issue 8: Liturgika
57-70
EN
For lack of priests the faithful of many dioceses are unable to celebrate Sundays and Church holidays by attending the liturgy of Holy Mass in their own communities on those days. In recognition of the meaning of Sunday and the Eucharist for the Christian faithful, the Apostolic See issued Directorium de celebrationibus dominicalibus absente presbytero (Directory on the celebration of Sunday in the absence of a priest). As a result, numerous episcopal conferences —in consideration of local circumstances—developed not only separate standards but also liturgical books featuring the celebration of the Sunday liturgy in which the leadership of deacons and lay leaders who have been appointed by the bishop is described. The American Episcopal Conference has issued a book entitled Sunday Celebrations in the Absence of a Priest in English and Spanish (Celebraciones dominicales en ausencia de presbitero), used by deacons and lay leaders during Sunday and holiday celebrations of liturgy in the absence of a priest. The article presents both general indications and legal norms of bishops in this respect, the rights of parish priests, deacons and the laity, as well as the form of liturgical celebrations without a priest. American bishops recommend mainly the celebration of the liturgy of the Divine Word and a fragment of the Liturgy of the Hours: Mattins and Vespers, which can involve the administration of the Holy Communion.
PL
Z powodu braku kapłanów w wielu diecezjach wierni nie mogą świętować niedziel i świąt kościelnych przez uczestniczenie w te dni w liturgii Mszy św. we własnej wspólnocie. Ze względu na znaczenie niedzieli i Eucharystii dla chrześcijańskiego życia wiernych Stolica Apostolska wydała Directorium de celebrationibus dominicalibus absente presbytero (Dyrektorium o świętowaniu niedzieli bez kapłana). Następnie na jego podstawie liczne Konferencje Biskupów, uwzględniając miejscowe warunki, opracowały nie tylko odpowiednie normy, ale także księgi liturgiczne zawierające celebracje niedzielnej liturgii, którym mogą przewodniczyć diakoni i ustanowieni przez biskupa świeccy liderzy. Konferencja Biskupów USA wydała w języku angielskim i hiszpańskich księgę (Sunday Celebrations in the Absence of a Priest. Celebraciones dominicales en ausencia de presbítero), którą posługują się diakoni i świeccy liderzy w czasie niedzielnych i świątecznych celebracji liturgii wtedy, gdy nie ma kapłana. Autor artykułu prezentuje zarówno ogólne wskazania i normy prawne biskupów w tym względzie, uprawnienia proboszcza, diakonów i świeckich oraz formy celebracji liturgicznych bez udziału kapłana. Biskupi USA zlecają w niedziele przede wszystkim celebracje liturgii słowa Bożego oraz części Liturgii Godzin – Jutrznię i Nieszpory, które można łączyć z udzielaniem Komunii św.
10
Publication available in full text mode
Content available

Widzialny znak niewidzialnej łaski. Tzw. komplet żywiecki w skarbcu katedry na Wawelu w świetle badań źródłowych i ikonograficznych

45%
Tracz S.
Folia Historica Cracoviensia
|
2017
|
vol. 23/2
427-463
PL
Wyjątkowe miejsce wśród tkanin liturgicznych przechowywanych w skarb­cu katedry na Wawelu zajmuje garnitur składający się z ornatu i dwóch dal­matyk, określany jako tzw. komplet żywiecki (ornat — nr inw. KKK tk/334, dalmatyka ze sceną Komunii świętej — KKK tk/334A, dalmatyka ze sce­ną Spowiedzi — KKK 334B). Paramenty uszyto z włoskiego altembasu ok. 1525 r. we Flandrii i bogato ozdobiono haftami figuralnymi według projektu atrybuowanego Lucasowi van Leyden (zm. 1533). Źródła archiwalne jedno­znacznie wiążą komplet żywiecki od 1598 r. z kościołem parafialnym Naro­dzenia NMP w Żywcu (obecnie konkatedra diecezji bielsko-żywieckiej), co wyklucza możliwość jego późniejszego przekazania lub też ewentualnego odkupienia. Wyjątkowość paramentów z Żywca podkreśla program ideowy na­wiązujący do udzielania sakramentów świętych. Z terenu Europy zachowa­ło się tylko kilka przykładów dekorowania tkanin liturgicznych przedsta­wieniami siedmiu sakramentów — np. w kolegiacie St. Vincent w Soignies (Zinnik) z końca XV w., na borcie z niezachowanej kapy z około 1470 r. fun­dacji hrabiego Giacoma de Savoia-Romont (Berno, Bernisches Historisches Museum, inv. 308), na haftach z flandryjskiej kapy z koń. XV w. (Detrorit, Institute of Arts), mimo iż spotykamy realizacje takich przedstawień w in­nych sztukach plastycznych, zwłaszcza w kręgu piętnastowiecznej sztuki niderlandzkiej — malarstwie ściennym, witrażowym, książkowym, rzeź­bie (głównie w dekoracji chrzcielnic) czy też licznie zachowanych rzeźbio­nych lub malowanych retabulach ołtarzowych oraz na tapiseriach. Na omawianym komplecie cykl sakramentalny rozdzielono po­między trzy obiekty — ornat i dwie dalmatyki, dzięki czemu był on wi­doczny w całości tylko wtedy, gdy używało go podczas liturgii trzech du­chownych — kapłan i dwóch diakonów. Pod względem ikonograficznym przedstawione sceny udzielania sakramentów czerpią z bogatej tradycji określającej sposób ukazywania kolejnego sakramentu w oparciu o wcze­śniej wpracowany typ ikonograficzny, który następnie był rozbudowywany przez dodawanie dodatkowych postaci lub też za pomocą wprowadzania charakterystycznych szczegółów czerpanych z codziennej obserwacji ży­cia liturgiczno-religijnego. Punktem wyjścia do budowania poszczegól­nych kompozycji jest łatwo rozpoznawalny „widzialny znak", konstytuują­cy kolejną scenę, za którym kryje się treść odnosząca się do „niewidzialnej łaski" właściwej dla poszczególnych sakramentów. Powstanie tak bogate­go w treści ideowe zespołu haftowanych przedstawień należy wiązać z ży­wym piętnastowiecznym nurtem określanym jako devotio moderna oraz treściami apologetycznymi w kontekście ruchu reformacyjnego Marcina Lutra po roku 1517, negującego naukę o siedmiu sakramentach Kościoła.
EN
An exceptional place among liturgical vestments in the Treasury of the Wawel Cathedral occupies an ensemble consisting of a chasuble and two dalmatics, referred to as the ‘Żywiec ensemble' (Treasury of the Wawel Cathedral, chasuble — inv. no. KKK tk/334, a dalmatic depicting the Holy Communion — KKK tk/334A, a dalmatic depicting the Confession — KKK 334B). The vestments were sewn from Italian brocade around 1525 in Flan- ders and ornately decorated with figurative embroidery according to a de­sign attributed to Lucas van Leyden (d. 1533). Since 1598 archival sources explicitly link the Żywiec ensemble to the parish church of the Nativity of the Blessed Virgin Mary in Żywiec (currently the co-cathedral of the Bielsko-Biała/Żywiec diocese), which precludes the possibility of a later transfer or any purchase of the ensemble. The exceptional character of the vestments from Żywiec is emphasized by implementation of an ideological programme referring to the administra- tion of the holy sacraments. Only a few examples of European liturgical vestments decorated with images of the seven sacraments are extant — e.g. in St. Vincent Collegiate Church in Soignies (Zinnik) from late 15th centu- ry, on the band of a no longer extant cope of 1470 founded by count Giacomo de Savoia-Romont (Bern, Bernisches Historisches Museum, inv. 308), on embroideries of a Flanders cope from the end of the 15th century (Detroit, Institute of Arts), although we may encounter instances of such images in other fine arts, in particular in 15th century Dutch art: wall paintings, stained-glass paintings, book illustrations, sculptures (esp. font decora- tions) or many surviving sculpted or painted altarpieces and tapestries. The ensemble features a sacramental cycle split between three items, i.e. the chasuble and the two dalmatics. Due to the split, its entirety was vis- ible only when used during the liturgy by three clerics: a priest and two deacons. In terms of iconography, the images depicting the administration of sacraments derive from a wealth of iconographic tradition determining the manner in which the subsequent sacrament is shown, based on a pre- viously developed iconographic type, which was then expanded by the in- clusion of additional characters or by introducing unique details taken from everyday observation of liturgical and religious life. The departure point for constructing individual compositions is an easily recognisable ‘visible sign' constituting the next scene, behind which hides the content referring to ‘invisible grace' specific to each sacrament. The fact that such set of em- broidered images, rich in ideological content, was created must be linked to a vivid 15th century trend referred to as devotio moderna and apologetic content in the context of Martin Luther's reformation movement after 1517, which renounced the Churche's teachings of the seven sacraments.
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.