Search results - CEJSH

1

Instytucja stanów nadzwyczajnych a stan wojenny

100%

Dzimińska-Mosio M.

Przegląd Policyjny

|

2017

|

vol. 3(127)

167-182

PL

Publikacja poświęcona jest omówieniu regulacji konstytucyjnych dotyczących stanów nadzwyczajnych. Analizie zostały poddane regulacje prawne stanu wojennego i stanu wojny. W publikacji podjęto próbę wykazania różnic między tymi reżimami prawnymi.

2

Sprawiedliwość kontrybutywna w stosunkach pracy jako przejaw konstytucyjnej zasady sprawiedliwości społecznej

100%

Skowron R. T.

Krytyka Prawa. Niezależne studia nad prawem

|

2022

|

vol. 13

|

issue 2

163-183

PL

Celem autora jest analiza pojęcia sprawiedliwości kontrybutywnej oraz możliwości jej normatywnego ujęcia w polskim porządku konstytucyjnym. Punktem wyjścia rozważań jest zasada sprawiedliwości społecznej wyrażona w art. 2 Konstytucji i wypracowany na jej podstawie model sprawiedliwości rozdzielczej. Autor, posługując się metodami formalno-dogmatyczną, teoretyczno-prawną oraz porównawczo-prawną, wskazuje na cechy sprawiedliwości kontrybutywnej oraz bada normatywną i praktyczną możliwość zmiany paradygmatu konstytucyjnego państwa sprawiedliwego poprzez nowatorskie podejście do sprawiedliwości skupiające się na sprawiedliwej kontrybucji, zamiast dotychczas dominującego wzorca dystrybutywnego. Wynikiem prowadzonych badań jest wniosek, zgodnie z którym z przyczyn uzasadnionych systemem ustrojowym oraz prakseologią miejsca pracy sprawiedliwość kontrybutywna w sposób wartościowy i pożądany poszerza pojęcie konstytucyjnej sprawiedliwości społecznej

3

Skarga konstytucyjna w prawie polskim – podstawy normatywne, doświadczenia, perspektywy

100%

Naleziński B.

Horyzonty Polityki

|

2018

|

vol. 9

|

issue 28

43-57

PL

CEL NAUKOWY: Artykuł przedstawia podstawy normatywne skargi konstytucyjnej jako środka ochrony praw podstawowych, analizę praktyki stosowania tej instytucji, formułuje również postulaty de lege ferenda, w tym zmian unormowań konstytucyjnych. PROBLEM I METODY BADAWCZE: Rozważania przedstawione w tekście oparte są na analizie dogmatycznej podstaw prawnych skargi konstytucyjnej, odwołują się także do wieloletniej praktyki stosowania obowiązujących unormowań, przede wszystkim przez Trybunał Konstytucyjny. PROCES WYWODU: Wywód oparty na językowej i funkcjonalnej interpretacji regulacji konstytucyjnych i ustawowych, z uwzględnieniem stanowiska polskiego sądu konstytucyjnego odnośnie do przesłanek i funkcji skargi konstytucyjnej. WYNIKI ANALIZY NAUKOWEJ: Przyjęty przez polskiego prawodawcę wąski model skargi konstytucyjnej w niewielkim stopniu służy realizacji podstawowej funkcji tego środka prawnego, jakim jest ochrona konstytucyjnych wolności i praw jednostki. Założony model normatywny skargi uległ dalszemu zawężeniu w działalności orzeczniczej Trybunału Konstytucyjnego, którego przeobrażenie może być uzależnione od interwencji prawodawcy, w tym konstytucyjnego. Dodatkowe zagrożenia dla efektywności skargi jako środka ochrony upatrywać trzeba w podważeniu demokratycznej legitymacji sądu konstytucyjnego jako organu trzeciej władzy. Na skuteczność skargi wpływ może mieć również stanowisko sądów wobec problemu bezpośredniego stosowania norm konstytucyjnych gwarantujących podstawowe wolności i prawa jednostki. WNIOSKI, INNOWACJE, REKOMENDACJE: Potrzeba rozważenia zmian normatywnych, które umożliwią poszerzenie kognicji Trybunału Konstytucyjnego wobec aktów prawnych poddanych kontroli w trybie skargi konstytucyjnej. Sugerowane jest także doprecyzowanie przesłanek wstępnej kontroli skargi w postępowaniu prowadzonym przez sąd konstytucyjny.

4

Problem rozbieżności orzeczniczych Sądu Najw yższego i Naczelnego Sądu Administracyjnego w zakresie transkrypcji zagranicznych aktów urodzenia dzieci par jednopłciow ych na tle Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z 2 kwietnia 1997 r.

100%

Michałkiewicz-Kądziela E.

Przegląd Prawa Konstytucyjnego

|

2021

|

issue 2 (60)

203-221

PL

W ostatnich latach odmowa dokonania transkrypcji aktów urodzenia dzieci par jedno-płciowych coraz częściej staje się przedmiotem rozstrzygnięć Naczelnego Sądu Admini-stracyjnego oraz Sądu Najwyższego. Ten niezwykle aktualny i zarazem skomplikowany problem prawny został poddany w niniejszym opracowaniu wieloaspektowemu bada-niu. Interpretacja przepisów, regulujących kwestię wydawania aktów urodzenia, pozwo-liła na określenie ich miejsca w procesie tworzenia tożsamości dziecka. Z kolei analiza orzecznictwa dokonana w drugiej części artykułu umożliwiła wskazanie konkretnych konsekwencji odmowy przeniesienia zagranicznego aktu urodzenia do krajowego reje-stru stanu cywilnego. Najważniejszą i zarazem najobszerniejszą część rozważań stano-wi jednak odniesienie skutków prawnych przyjętych rozwiązań do podstawowych za-sad i wartości konstytucyjnych i międzynarodowych. Tak szerokie ujęcie problemu dało podstawę do sformułowania ostatecznych wniosków w kwestii słuszności podjętych przez państwo polskie działań, które miały służyć ochronie krajowego porządku prawnego.

EN

In recent years, refusal to transcribe birth certificates of children of same-sex cou-ples has increasingly become the subject of decisions of the Supreme Administrative Court and the Supreme Court. This extremely current and at the same time compli-cated legal problem has been subjected in this study to a multifaceted study. The in-terpretation of the provisions regulating the issue of birth certificates allowed to de-fine their place in the process of creating the child`s identity. On the other hand, the analysis of the case law made in the second part of the article made it possible to indicate specific consequences of the refusal to transfer foreign birth certificate to the national register of marital status. The most important and at the same time the most extensive part of the considerations is, however, the reference of the legal effects of the adopted solutions to the basic constitutional and international princi-ples and values. Such a broad approach to the problem provided the basis for formu-lating final conclusions as to the rightness of the actions taken by the Polish state to protect the domestic legal order.

5

Konstytucyjne instrumenty ograniczenia długu publicznego w Polsce

100%

Kielin Ł.

Zeszyty Studenckie Wydziału Ekonomicznego „Nasze Studia”

|

2019

|

issue 9

136-146

PL

Problem zadłużenia państw stał się szczególnie widoczny w trakcie kryzysu finansowego. W celu zapobiegnięcia skutkom nadmiernego długu publicznego państwa wprowadzają do swoich porządków tzw. reguły fiskalne. Najważniejsza tego typu regulacja znajduje się w Konstytucji RP, która wyznacza granicę zadłużenia jako 3/5 PKB Stanowi ona skuteczne rozwiązanie, bowiem pod jej rządami dług publiczny w Polsce nie przekroczył granicy 60%.

EN

The problem of countries' indebtedness became particularly evident during a financial crisis. In order to prevent the effects of excessive public debt, the states introduce so-called fiscal rules into the legal orders. The most important regulation of this type is stipulated in the Constitution of the Republic of Poland, which determines the limit of debt as 3/5 of GDP. It is the effective solution since public debt in Poland has never exceeded the 60% limit.

6

Konstytucyjność zmiany skali podatku PIT z 2006 roku

88%

Litwin T.

Horyzonty Polityki

|

2016

|

vol. 7

|

issue 20

PL

CEL NAUKOWY: Ocena zgodności zmiany skali podatkowej z 2006 roku w końcowej wersji obowiązującej od 2009 roku z Konstytucją z 1997 roku oraz zakresu swobody ustawodawcy odnośnie do możliwości konstruowania stawek podatkowych PIT. PROBLEM I METODY BADAWCZE: Konstytucyjność zmiany skali PIT z 2006 roku, która w praktyce była bardzo korzystna dla osób zamożnych, a w niewielkim stopniu dla pozostałych i miała charakter ewolucji w kierunku od modelu progresywnego do modelu liniowego, budzi poważne wątpliwości na tle wybranych przepisów Konstytucji. Analiza przepisów prawnych opiera się na metodzie prawno‑dogmatycznej, a ich interpretacja na następujących metodach wykładni: językowo‑logicznej, celowościowej, systemowej i prawno‑historycznej. PROCES WYWODU: Po opisaniu podstawowych funkcji i zadań podatków w państwie demokratycznym, przedstawieniu motywów, jakie kierowały politykami wprowadzającymi zmianę skali PIT, oraz analizie ewentualnego wpływu tej zmiany na sytuację ekonomiczną państwa, autor rozważa konstytucyjność podstawowych modeli konstrukcji stawki podatkowej PIT: liniowego i progresywnego, a także zmiany skali podatku PIT z 2006 roku. WYNIKI ANALIZY NAUKOWEJ: Wyniki analizy naukowej wskazują, że w związku z konstytucyjnymi zasadami: sprawiedliwości społecznej i równości, solidaryzmu społecznego, społecznej gospodarki rynkowej oraz dobra wspólnego, tylko model progresywny jest zgodny z przepisami Konstytucji, zaś z punktu widzenia zgodności z Konstytucją zmiana stawek PIT z 2006 roku jako ewolucja w kierunku modelu liniowego budzi poważne wątpliwości. WNIOSKI, INNOWACJE, REKOMENDACJE: Wnioski sprowadzają się do stwierdzenia, że z punktu widzenia konstytucyjności przepisów prawnych należałoby rekomendować powrót do skali podatkowej z 2006 roku, odpowiednio dostosowanej do przeciętnej wysokości brutto zarobków w gospodarce narodowej.

7

Istota i status konstytucyjnej zasady zrównoważonego rozwoju (według orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego)

75%

Wyrembak J. G.

Przegląd Prawa Konstytucyjnego

|

2021

|

issue 5 (63)

259-270

EN

The term „sustainable development” is a”constitutional” term in Poland – in the sense that the Constitution uses, but does not define it. In the Polish legal language, it is a relatively new concept, formed in the early 1990s. By not introducing a definition of „sustainable development” into the Constitution of the Republic of Poland, the lawmakers of the constitutional system left it, in practice, relatively open to interpretation. The current study aims to analyze the decisions of the Constitutional Tribunal in Poland, especially concerning the scope of art. 5 of the Constitution, on the basis of which, among others, the principle of sustainable development was put forward.

PL

Określenie „zrównoważony rozwój” jest w Polsce pojęciem „konstytucyjnym” – w tym znaczeniu, że Konstytucja go używa, jednak go nie definiuje. Na gruncie polskiego języka prawnego, jest to pojęcie stosunkowo nowe, ukształtowane na początku lat dziewięćdziesiątych XX w. Rezygnując z wprowadzenia do Konstytucji RP definicji „zrównoważonego rozwoju”, ustrojodawca pozostawił praktyce stosowania prawa dość szeroką przestrzeń interpretacyjną dla zabiegów dookreślających istotę tego pojęcia. Przedmiotem prezentowanej publikacji jest analiza orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego w zakresie, w jakim wywody w nim zawarte były ukierunkowane na dookreślenie istoty pojęcia „zrównoważony rozwój” – i na rozstrzygnięcie o tym, czy zasada zrównoważonego rozwoju na gruncie konstytucyjnoprawnym ma walor zasady autonomicznej.

8

Trybunał Konstytucyjny – trzecia odsłona

75%

Miłkowski T.

Roczniki Administracji i Prawa

|

2015

|

vol. 15/2

19-32

PL

Przedmiotem artykułu jest ogólne spojrzenie na trzy kolejne ustawy o Trybunale Konstytucyjnym, z: 1985, 1997 i 2015 roku. Każda z nich osadzona jest w nieco odmiennych realiach ustrojowych. Pierwsza pochodzi jeszcze sprzed zmian ustrojowych w 1989 r., i po nich podlegała dostosowaniu do tworzonych dopiero zrębów ustroju demokratycznego. Druga jest efektem Konstytucji z 1997 r. i obszerniejszych regulacji w niej zawartych, odnoszących się do Trybunału Konstytucyjnego. Ostatnia, z roku 2015, to wynik analizy dorobku sądu konstytucyjnego, a w jego ramach zauważonej konieczności zmian lub korekt. Czas pokaże, czy zamiar ustawodawcy został osiągnięty.

EN

The article shows a general overview on three acts dedicated to the Constitutional Tribunal, dating of 1985, 1997 and 2015 year. Each of them is embedded in different reality of legal regime. The first comes from before the political changes in 1989. Later, it was only adapted to a democratic system. But this system was just created that time. The Constitution of 1997 r. is a reason of enact the second act. There are much broader regulations concerning the Constitution Tribunal what was the reason of necessity to passing the bill in the Parliament. The last, from 2015, is the result of analysis of the achievements of the constitutional court, and within it noticed needs for changes or corrections. Time will answer if the intention of the following legislature proceeding has been reached.

9

O dowodach nielegalnych z perspektywy artykułu 51 ustęp 4 Konstytucji RP

75%

Dąbrowski K.

Przegląd Prawa Konstytucyjnego

|

2023

|

issue 1(71)

161-173

PL

Pojmowanie Konstytucji jako podstawowego aktu normatywnego systemu prawnego skłania do poszukiwania w niej odpowiedzi nawet na najtrudniejsze pytania. Jednym z nich jest problem statusu dowodów nielegalnych, których stosowanie choć ułatwiać może prowadzenie postępowań sądowych budzi wątpliwości z perspektywy zasad konstytucyjnych. Dlatego też zadaniem niniejszej pracy jest próba ustalenia statusu takich dowodów z perspektywy art. 51 ust. 4 Konstytucji przy uwzględnieniu teoretycznoprawnego rozróżnienia norm kształtujących reguły formalizacji i konwencjonalizacji czynności dowodowych.

EN

Understanding the Constitution as the essential act of a legal system prompts us to seek answers to even the most difficult questions in it. One of them is the problem of the status of illegal evidence, the use of which, although facilitating court proceedings, raises doubts from the perspective of constitutional principles. Therefore, this study’s task is to establish the status of such evidence from the perspective of Art. 51.4 of the Constitution, taking into account the theoretical and legal distinction between norms shaping the rules of formalization and conventionalization of evidence activities.

10

Konstytucyjnie określona świadcząca rola samorządu terytorialnego w aspekcie prowadzenia gospodarki komunalnej

75%

Feret E.

Przegląd Prawa Konstytucyjnego

|

2023

|

issue 4(74)

93-107

PL

Przedmiotem rozważań podjętych w opracowaniu jest potwierdzenie świadczącej roli samorządu terytorialnego w oparciu o unormowania konstytucyjne. Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej jako podstawa funkcjonowania zdecentralizowanej administracji publicznej stanowi potwierdzenie służebnej, świadczącej roli poszczególnych jednostek samorządowych zgodnie z pionowym podziałem władzy. Ten pionowy podział władzy rozumiany jako modelu organizacji państwa, w którym funkcje prawodawcze, wykonawcze i sądownicze zostały oddzielone od siebie i powierzone niezależnym od siebie ciałom zadecydował o tym, że jednostki samorządu terytorialnego zobligowane są do uczestniczenia w sprawowaniu władzy publicznej poprzez wykonywanie istotnej części zadań publicznych w imieniu własnym i na własną odpowiedzialność. Za Konstytucją bowiem należy uznać, że każda z tych jednostek ma wykonywać zadania na rzecz wspólnot samorządowych wykorzystując przypisane im konstytucyjnie środki publiczne, przy czym Konstytucja nie pozbawia jednostek samorządu terytorialnego prawa do realizacji zadań wykraczających poza sferę użyteczności publicznej w ramach prowadzenia gospodarki komunalnej.

EN

The subject of considerations undertaken in the study is the confirmation of the proving role of local government based on constitutional regulations. The Constitution of the Republic of Poland as the basis for the functioning of decentralized public administration should constitute and confirm the subordinate role of individual local government units. Following the Constitution, it should be recognized that each of these units is to perform tasks for local government communities using public funds assigned to them by the Constitution, while the Constitution does not deprive local government units of the right to perform tasks that go beyond the public utility sphere as part of municipal management.

11

Mazurek Dąbrowskiego jako polski hymn państwowy – aspekt historyczno-prawny

75%

Rychlik M.

Przegląd Prawa Konstytucyjnego

|

2016

|

issue 5 (33)

125-139

PL

Celem autora niniejszego artykułu jest przeanalizowanie, jak kształtowało się uregulowanie w sferze prawnej tematyki hymnu państwowego, ze szczególnym uwzględnieniem okresu od 1918 do 1997 r. Zweryfikowana została następująca hipoteza: uregulowanie tej tematyki dokonywało się – mimo zmieniających się realiów politycznych i przestrzeni wielu lat – ewolucyjnie, zaś cały proces można podzielić na odróżniające się etapy. Sprawdzeniu postawionej tezy posłużyła analiza rozwiązań prawnych, dzięki którym konkretne dzieło muzyczne, będące jedną z wielu polskich pieśni hymnicznych – Mazurek Dąbrowskiego – stało się polskim hymnem państwowym. Weryfikacji tej dokonano na tle przebiegu historycznego obejmującego czas od powstania utworu, ze szczególnym uwzględnieniem okresów odradzania się państwowości Polski oraz przyjmowania najważniejszych regulacji prawnych dotyczących symboli państwowych. W ramach tego procesu, poza historycznym podziałem na okresy ściśle powiązane z sytuacją geopolityczną Polski, wyodrębniono w treści niniejszego artykułu etapy istotne ze względu na sposób uregulowania problematyki hymnu prawnego w drodze regulacji prawnych. Wskazano przy tym etapy kształtowania się takich regulacji: od stanu indyferencji prawnej, poprzez istnienie zrębów regulacji prawnych, aż do konstytucjonalizacji i pełnej jurydyzacji.

EN

The aim of the author of this article is to analyse, how the legal regulations concerning the issue of national anthem had been formed, particularly in the view of the period from 1918 to 1997. The following hypothesis was verified: the regulation of this matter had been effectuated – despite the changes of political situation and a long time horizon – evolutionarily and the whole process can be separated in distinctive stages. In order to examine the thesis, the legal solutions have been analysed, thanks to which a specific musical work, being one of many Polish national songs – Dąbrowski’s Mazurka – became the Polish national anthem. The examination has been made against the background of the historical process that includes time from creation of the work, with a special regard to the periods of revival of Polish sovereignty and taking the most important legal regulations concerning national symbols. This process has been divided – apart from the historical splitting into spans strictly connected with the geopolitical situation of Poland – into stages that are crucial, considering the manner, how the case of a national anthem was regulated. Thus, the following stages of forming such regulations have been presented: from the state of legal indifference, throughout existing of frame- works of legal regulations, till the state of full regulation.

12

The Impact of the Covid-19 Pandemic on Economic Freedom in Lithuania

75%

Juškevičiūtė-Vilienė A.

Przegląd Prawa Konstytucyjnego

|

2022

|

issue 2 (66)

353-363

PL

Głównym celem niniejszego artykułu jest omówienie, czy decyzje podjęte przez rząd Republiki Litewskiej nie stoją w sprzeczności z gwarancjami wolności gospodarczej zapisanymi w Konstytucji Republiki Litewskiej. Artykuł analizuje cztery zagadnienia: 1. jakie konstytucyjne podstawy wolności gospodarczej są zakorzenione w Konstytucji Republiki Litewskiej oraz w oficjalnej doktrynie konstytucyjnej Sądu Konstytucyjnego; 2. jakie warunki ograniczenia wolności gospodarczej określa Konstytucja Litwy; 3. czy podczas I i II kwarantanny na Litwie nie została naruszona wolność gospodarcza; 4. omówić pierwszą sprawę na Litwie, w której sąd wskazał, czy wolność gospodarcza nie została naruszona podczas I kwarantanny. Artykuł opiera się na metodach analitycznych (krytyczne analizowana regulacja prawna), ukierunkowanych konstytucyjnie (przedstawiających przepisy Konstytucji i doktryny konstytucyjnej) oraz innych metodach badawczych.

EN

The main purpose of this article is to discuss whether the decisions adopted by the government of the Republic of Lithuania are not in conflict with the guarantees of economic freedom enshrined in the Constitution. The article analyses four issues: 1. what constitutional bases of economic freedom are entrenched in the Constitution of the Republic of Lithuania and the official constitutional doctrine of the Constitutional Court; 2. what conditions for restricting the economic freedom are established by the Lithuanian Constitution; 3. has economic freedom not been violated during the First and Second quarantines in Lithuania; 4. discuss the first case in Lithuania in which the court indicated whether the economic freedom had not been violated during the First Quarantine. The article is based on analytical (critically analyzed legal regulation), constitutionally oriented (presenting the provisions of the Constitution and the constitutional doctrine), and other research methods.

13

Zasada ochrony własności w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej

75%

Szponar-Seroka J.

Przegląd Prawa Konstytucyjnego

|

2017

|

issue 4 (38)

67-84

PL

Ochrona własności jest jedną z zasad naczelnych ustroju Rzeczypospolitej Polskiej, zaś art. 21 Konstytucji zapewnia ochronę własności niezależnie od tego, jakiemu podmiotowi prawo to przysługuje. Wydaje się, że, pomimo niewyrażenia tego wprost w art. 21, ochronie na podstawie tego przepisu podlegają także inne prawa majątkowe, których ochrona wynika z art. 64. Mimo że obowiązek ochrony własności wywodzony z Konstytucji spoczywa głównie na organach państwa, to przyjąć należy, że obciąża on także inne podmioty, w tym prywatne. Prawo własności nie ma charakteru absolutnego i podlega różnym ograniczeniom, przede wszystkim wprowadzanym w drodze ustawy, przy czym ustawodawca, wprowadzając je, powinien kierować się zasadą proporcjonalności. Przykładowo warte rozważenia w tym zakresie wydaje się ograniczenie w nabywaniu nieruchomości rolnych w zestawieniu z liberalizacją przepisów dotyczących wycinki drzew.

EN

Ownership protection is one of the rights in the political system of the Republic of Poland. Article 21 of the Constitution safeguards ownership protection in general. Other property rights also seem to be protected on the basis of that general provision such as the ones resulting from Article 64 of the Constitution. Although the obligation of legal ownership protection is vested mainly in the state authorities, other entities, including private ones, are also obliged to comply. The right to property is not absolute and in accordance with Article 64 “may only be limited by means of a statute” but only to the extent not violating its substance. What seems worth considering in this context is the issue of limitations of the procurement of the agricultural real estate as well as liberalization of the provisions concerning tree removal.

14

Analiza krytyczna rozwiązań ustawy z dnia 8 czerwca 2017 r. o zmianie ustawy o regionalnych izbach obrachunkowych i niektórych innych ustaw

75%

Czesyk D.

Studia Prawnicze KUL

|

2020

|

issue 3

377-395

EN

The Regional Chambers of Audit are financial supervisory authorities for local government units. Their system and organization is regulated by the Act of 7 October 1992 on regional chambers of audit. After 25 years of operation, a draft bill for amending the aforementioned act was created in the Ministry of Internal Affairs. On 8 June 2017, the draft bill was adopted by the Sejm and then by the Senate. The amending provisions introduced significant changes to the system and organization of the regional chambers of audit, and decided about the lawful termination of the employment relationship with personnel employed in the chambers. On July 2017, the President of the Republic of Poland, on the basis of Article 122(5) of the Constitution of the Republic of Poland, refused to sign the act, and sent it back to be reexamined by the Parliament. This publication involves a critical analysis of the vetoed provisions and the motives for the refusal to sign the Act by the President of the Republic of Poland.

PL

Regionalne izby obrachunkowe stanowią państwowe organy nadzoru i kontroli nad jednostkami samorządu terytorialnego. Ich ustrój oraz zasady funkcjonowania uregulowane zostały w ustawie z dnia 7 października 1992 r. o regionalnych izbach obrachunkowych. Po 25 latach funkcjonowania opracowany został projekt ustawy nowelizującej, który w dniu 8 czerwca 2017 r. został uchwalonych przez Sejm oraz Senat. Przyjęta przez parlament ustawa zakładała szereg zmian w zakresie ustroju oraz organizacji regionalnych izb obrachunkowych. Jednocześnie w ustawie zastosowano rozwiązania dotyczące stosunków pracy dotychczasowych pracowników. W dniu 12 lipca 2017 r. Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej, korzystając z przysługującej mu prerogatywy na mocy art. 122 ust. 5 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, odmówił podpisania ustawy. Niniejsza publikacja stanowi krytyczną analizę przyjętych przez parlament rozwiązań ustawowych, a także uzasadnienie odmowy podpisania ustawy przez Prezydenta RP.

15

Konstytucyjne określenie obowiązywania prawa Unii Europejskiej i jego miejsca w porządkach prawnych wybranych państw członkowskich

75%

Kłos M., Wrzalik M.

Zeszyt Studencki Kół Naukowych Wydziału Prawa i Administracji UAM

|

2018

|

issue 8

57-73

PL

Status, jaki posiada prawo Unii Europejskiej w konstytucyjnym porządku źródeł prawa, uzależniony jest od przyjętej koncepcji obowiązywania i stosowania norm unijnych w danym państwie. Można w tym zakresie wyróżnić dwa podejścia. Pierwsze zakłada tożsamość prawa Unii Europejskiej z prawem międzynarodowym i przewiduje dla niego to samo miejsce w konstytucyjnej hierarchii źródeł prawa. Istotne są w takich przypadkach klauzule otwierające krajowy porządek na prawo międzynarodowe, gdyż to one zazwyczaj będą wskazywać miejsce w systemie źródeł prawa i zasady stosowania prawa unijnego. Drugie podejście zakłada odrębność systemu prawnego Unii Europejskiej od systemów „tradycyjnego” prawa międzynarodowego. W takim przypadku konstytucje zawierają autonomiczne regulacje co do obowiązywania i stosowania prawa Unii Europejskiej. W artykule przedstawiono szerzej konstytucyjną regulację odnoszącą się do statusu prawa unijnego w państwie członkowskim na przykładzie Konstytucji Irlandii, Konstytucji Republiki Czeskiej, Konstytucji Chorwacji i Konstytucji RP. Wspomniane również będą dwa państwa – Republika Francuska i Republika Federalna Niemiec, które w swoich ustawach zasadniczych nie normują wprost sytuacji prawa unijnego w danym porządku prawnym, jednakże zasady jego obowiązywania i stosowania, a w szczególności stosunek do samej ustawy zasadniczej, stały się przedmiotem bogatego orzecznictwa Rady Konstytucyjnej i Federalnego Trybunału Konstytucyjnego.

EN

The status of the European Union law in the constitutional order of the sources of law depends on the adopted concept of the validity and application of the EU legal norms in a given country. Two approaches can be distinguished in this respect. The first assumes the identity of the European Union law with international law and provides it the same place in the constitutional hierarchy of sources of law. In such cases, clauses opening national order to international law are important, as they will usually indicate their place in the system of sources of law and the principles of application of the EU law. The second approach assumes a legal system of the European Union separate from the systems of “traditional” international law. In this case, the constitutions contain autonomous regulations as to the validity and application of the European Union law. The article presents a constitutional regulation more broadly referring to the status of the EU law in a member state on the example of the Constitution of Ireland, the Constitution of the Czech Republic, the Constitution of Croatia and the Constitution of the Republic of Poland. Two countries will be also mentioned - the French Republic and the Federal Republic of Germany. In the basic acts they do not regulate the situation of the EU law in a given legal order directly, but the principles of its validity and application, and in particular its relation to the basic act itself, which have become the subject of rich case-law of the Constitutional Council and the Federal Constitutional Court.

16

Rozumienie prawa dostępu do informacji publicznej na gruncie Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej

75%

Knapińska J.

Przegląd Prawa Konstytucyjnego

|

2016

|

issue 4 (32)

191-205

PL

Dostęp do informacji publicznej stanowi po stronie obywatela konstytucyjne prawo, zaś po stronie władz publicznych obowiązek umożliwienia jego najpełniejszej realizacji. Przepisy Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej zawierają normy, które te postulaty realizują, jednakże przy ich interpretacji nasuwa się wiele wątpliwości. Dlatego też celem niniejszego opracowania jest wskazanie tych wątpliwości i próba ich racjonalnej, zgodnej z zamierzeniem ustrojodawcy, interpretacji.

EN

The access to public information creates a constitutional right for the citizens, but at the same time it creates the duty for the public authorities to allow its realisation to the greatest extent. The Polish Constitution involves legal norms which meet these requirements, however, doubts arise as to their interpretation. Therefore, the main aim of this paper is to identify these doubts and to aim at their reasonable interpretation, which at the same time would be parallel to the will of the legislator of the con- stitutional system.

17

Konstytucyjne możliwości ograniczania praw i wolności człowieka i obywatela w stanach nadzwyczajnych a rozwiązania przyjęte w Polsce w trakcie pandemii COVID-19

71%

Parkitna A.

Horyzonty Polityki

|

2020

|

vol. 11

|

issue 36

43-58

EN

RESEARCH OBJECTIVE: The aim of the article is to present in abbreviated form the possibility of limiting the freedoms as well as human and citizen rights in states of emergency according to the Constitution of the Republic of Poland published in 1997, to compare the possibilities with the solutions established in Poland during the COVID-19 pandemic and finally to assess the constitutionality of these regulations. THE RESEARCH PROBLEM AND METHODS: The arguments are based on content analysis of constitutional solutions which give the possibility to limit citizens’ rights and freedoms. It also analyses and legally evaluates the regulations adopted by the government during the pandemic. THE PROCESS OF ARGUMENTATION: The considerations have a twofold structure – the first part presents constitutional possibilities of limiting rights and freedoms in states of emergency based on the Constitution and subject literature. The second part discusses the restrictions on rights and freedoms established in Poland during the pandemic, with an attempt to critically analyse them in terms of compatibility with the Constitution. RESEARCH RESULTS: Although the Polish Constitution precisely defines the rules and possibilities of limiting the rights and freedoms in states of emergency, its regulations have not been applied in practice. Normative acts which were introducing restrictions during the pandemic raise very serious reservations from the point of view of their constitutionality. CONCLUSIONS, INNOVATIONS, AND RECOMMENDATIONS: Laws limiting rights and freedoms during the pandemic not only break the rules of the legal system and increase legislative chaos but also undermine citizens’ trust in the law. A lot of people have been fined for not respecting unconstitutional restrictions which, as a result, might lead to a series of claims for damages against the state. Polish post-pandemic society may no longer be as sure of the inviolability of the rights guaranteed by the Constitution.

PL

CEL NAUKOWY: Artykuł ma na celu przedstawienie w skrótowej formie możliwości ograniczania wolności i praw człowieka i obywatela w stanach nadzwyczajnych w ujęciu Konstytucji RP z 1997 roku, a następnie zestawienie z nimi rozwiązań przyjętych w Polsce w trakcie pandemii COVID-19 oraz próba oceny konstytucyjności tychże regulacji. PROBLEM I METODY BADAWCZE: Wywód opiera się na analizie treści rozwiązań konstytucyjnych, limitujących możliwość ograniczania praw i wolności. Poddaje również analizie i ocenie prawnej unormowania przyjęte przez rządzących w czasie pandemii. PROCES WYWODU: Rozważania mają dwudzielną strukturę – w pierwszej części na podstawie ustawy zasadniczej i literatury przedmiotu omówiono konstytucyjne możliwości ograniczania praw i wolności w stanach nadzwyczajnych. W drugiej części omówiono ograniczenia praw i wolności wprowadzone w Polsce podczas pandemii, a także podjęto próbę ich krytycznej analizy względem zgodności z Konstytucją. WYNIKI ANALIZY NAUKOWEJ: Chociaż polska ustawa zasadnicza precyzyjnie określa zasady i możliwości ograniczenia praw i wolności w stanach nadzwyczajnych, to jej unormowania nie znalazły zastosowania w praktyce. Akty normatywne, które wprowadzały ograniczenia w czasie pandemii, budzą bardzo poważne zastrzeżenia z punktu widzenia ich konstytucyjności. WNIOSKI, INNOWACJE, REKOMENDACJE: Przepisy ograniczające prawa i wolności w trakcie pandemii nie tylko łamią zasady systemu prawnego i zwiększają chaos legislacyjny, ale także podważają zaufanie obywateli względem prawa. Wielu ukarano za nieprzestrzeganie niekonstytucyjnych ograniczeń, istnieje zatem ryzyko, że nastąpi szereg pozwów przeciw państwu o odszkodowania. Polskie społeczeństwo postpandemiczne może zatem nie być tak samo pewne jak niegdyś nienaruszalności praw i wolności gwarantowanych ustawą zasadniczą.

18

Teisės akto galiojimo sustabdymo institutas Lietuvos konstitucinės justicijos modelyje

71%

Pūraitė-Andrikienė D.

Acta Universitatis Lodziensis. Folia Iuridica

|

2020

|

vol. 93

89-102

PL

Artykuł 106 zd. 5 Konstytucji Republiki Litewskiej stanowi, że zwrócenie się przez Prezydenta lub Sejm do Sądu Konstytucyjnego o zbadanie zgodności aktu z Konstytucją powoduje zawieszenie obowiązywania takiego aktu. Szczegółowa regulacja zawieszenia obowiązywania takiego aktu zawarta jest w art. 26 ustawy o Sądzie Konstytucyjnym. Niemniej jednak w ciągu ostatnich lat orzecznictwo Sądu Konstytucyjnego w kwestii stosowania tej instytucji stało się przedmiotem bardzo szerokiej dyskusji w litewskim środowisku prawniczym. Opracowanie ma na celu ukazanie problematycznych aspektów dotyczących z jednej strony przepisów Konstytucji i ustawy o Sądzie Konstytucyjnym, które regulują instytucję zawieszenia obowiązywania aktu prawnego, a z drugiej – problematycznych aspektów związanych z rozumieniem tej instytucji, jaka jest kształtowana w orzecznictwie Sądu Konstytucyjnego. Na zakończenie autorka dąży do przedstawienia propozycji ulepszenia regulacji prawnej instytucji zawieszenia obowiązywania aktu prawnego.

EN

Paragraph five of Article 106 of the Constitution of the Republic of Lithuania provides that, the presentation by the President of the Republic for the Constitutional Court or the resolution of the Seimas asking for an investigation into the conformity of an act with the Constitution shall suspend the validity of the act. The suspension of validity of legal act is regulated in more detail in Article 26 of the Law on the Constitutional Court. However, in recent years the practice of application of this institute and the concept of this institute formed in the jurisprudence of the Constitutional Court are receiving a very wide discussion in the Lithuanian legal community and in the public in general. This article seeks to reveal the problematic aspects of the provisions of the Constitution and the Law on the Constitutional Court regulating the institute of suspension of the validity of legal act, as well as the problematic aspects of the conception of this institute formed in the jurisprudence of the Constitutional Court and to make proposals on how to improve the legal framework governing this institute.

LT

Lietuvos Respublikos Konstitucijos 106 straipsnio penktojoje dalyje nustatyta, kad Respublikos Prezidento teikimas Konstituciniam Teismui ar Seimo nutarimas ištirti, ar aktas sutinka su Konstitucija, sustabdo šio akto galiojimą. Teisės akto galiojimo sustabdymo institutas detaliau reglamentuojamas Konstitucinio Teismo įstatymo 26 straipsnyje. Vis dėlto pastarųjų metų Lietuvos Respublikos Konstitucinio Teismo jurisprudencija šio instituto taikymo klausimu teisininkų bendruomenėje ir viešojoje erdvėje susilaukia įvairių vertinimų. Šiame straipsnyje siekiama atskleisti Konstitucijos ir Konstitucinio Teismo įstatymo nuostatų, reglamentuojančių teisės akto galiojimo sustabdymo institutą, taip pat šio instituto sampratos formuojamos Konstitucinio Teismo jurisprudencijoje probleminius aspektus, bei pateikti siūlymus, kaip būtų galima tobulinti šį institutą reglamentuojantį teisinį reguliavimą.

19

Status administracyjnoprawny przedsiębiorcy wobec władczej ingerencji organu administracji publicznej – wybrane zagadnienia

63%

Trybka W.

Studenckie Zeszyty Naukowe

|

2018

|

vol. 21

|

issue 36

EN

The legal and administrative status of the entrepreneur in the Polish legal order is determined by the provisions of substantive and procedural administrative law. The basic form of operation of the public administration by means of which the administrative and legal status of entrepreneurs is created is the administrative decision. Under the administrative act, entrepreneurs are granted allowances and obligations. Another is the legal effect of non-compliance with the permission and another the obligation. No implementation of the obligation updates the authority’s ability to apply to the addressee of the administrative measure coercive in the enforcement proceedings.

PL

Status administracyjnoprawny przedsiębiorcy w polskim porządku prawnym wyznaczony jest przez przepisy prawa administracyjnego materialnego i procesowego. Podstawową formą działania administracji publicznej, za pomocą której kreowany jest status administracyjnoprawny przedsiębiorcy, jest decyzja administracyjna. Na mocy aktu administracyjnego podmiotom, które prowadzą działalność gospodarczą, są przyznawane uprawnienia oraz nakładane są na nie obowiązki. Inny jest skutek prawny niewykonania przez przedsiębiorcę uprawnienia, a inny – niewykonania obowiązku. Brak realizacji obowiązku aktualizuje po stronie organów państwowych kompetencje do zastosowania wobec adresata aktu administracyjnego środków przymusu w ramach postępowania egzekucyjnego.

20

Kilka uwag na temat wolności gospodarczej w kontekście rządowego projektu ustawy Prawo działalności gospodarczej z dnia 3 sierpnia 2015r.

63%

Grzegorzewska-Mischka E.

Pieniądze i Więź

|

2016

|

vol. 19

|

issue 2(71)

125-132

PL

W artykule przedstawiono kilka uwag dotyczących kwestii wolności gospodarczej w Polsce. Nawiązano do opracowanego w sierpniu 2015r. rządowego projektu ustawy Prawo działalności gospodarczej, która w zamierzeniu jej autorów miałaby zastąpić obecnie obowiązującą ustawę o swobodzie działalności gospodarczej z 2004 roku. W artykule wskazano wybrane propozycje nowych rozwiązań ujętych w rządowym projekcie, przyjmując ocenę, że proponowane zmiany mogłyby wprowadzić poprawę sytuacji prawnej przedsiębiorców w Polsce w obszarze wolności gospodarczej, ale niestety w niewielkim zakresie.

EN

The article presents some comments on the issue of economic freedom in Poland. It refers to the government’s bill on economic activity law, developed in August 2015, which is intended by its authors to replace the existing law on freedom of economic activity of 2004. The article indicates the selected proposals for new solutions included in the government’s bill, taking the assessment that the proposed changes would improve the legal situation of entrepreneurs in Poland in the area of economic freedom, but unfortunately in a small extent.

Refine search results