Search results

1

Światostwórstwo. Motywy solarne i lunarne w dziecięcej poezji Jerzego Ficowskiego

100%

Armatowska J.

Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Historicolitteraria

|

2016

|

vol. 16

240-249

PL

World-creating. Solar and lunar motifs in children’s poetry by Jerzy Ficowski The subject of inquiries in this sketch is an ancient Slavonic fairy tale About Swaróg Swarożyc by Jerzy Ficowski – a work directed to the youngest readers, which the author describes as a theogonical poem. It launches two main interpretative contexts. The first is the specifics of children’s literature, in particular the role of the child as an active recipient of poetry in which the metaphor gains an advantage over morality. The second one – a look at Ficowski’s childhood artwork of solar and lunar motifs through the prism of pre-Slavic beliefs. In the mythological Slavonic pantheon, it was the mentioned in the title Swaróg, the god of the sun and the fire, who occupied the highest position, at the same time ruling life-giving force and deadly power. The author shows how this heterogeneous, dissonant world of the poet reveals a subjective approach to children, treating them as an equal literary readers. Key words: About Swaróg Swarożyc; children’s poetry; children’s imagination; Slavonic mythology; proto-Slavicism; sun; moon;

2

Empiryczne dowody wielkiego bombardowania (LHB) na Księżycu na podstawie danych zaczerpniętych z Geologicznego atlasu Księżyca

84%

Telecka M.

Annales Universitatis Mariae Curie-Sklodowska, sectio B – Geographia, Geologia, Mineralogia et Petrographia

|

2013

|

vol. 68

|

issue 2

EN

Lunar cratering chronology is a basis for chronology of meteorite impacts on Mars, Earth and on the other terrestrial planets. Moon is a calibration plate for cratering record for all inner solarsystem. There are two methods of preparing lunar flux curve: theoretical size-frequency distribution (SFD) proposed by Neukum et al. (2001) and empirical, based on the samples collected by thespace probes Apollo and Luna. In this paper I checked empirically SFD method based on two maps: Geologic Map of the North Side of the Moon (1978) and Geologic Map of the South Side of the Moon (1979) collected in the Geologic Atlas of the Moon. There was count all craters dated on the each of the lunar stratigraphic units.Boundaries of the lunar geologic units are related to impact structures and lava flows. The most problematic is the age of these forms. Most of the known ages of the lunar basins and craters which are the limits of the stratigraphic units (Nectaris, Imbrium and Orientale basins and Copernicus crater – Table 1) were compared in this paper. If the number of craters in the lunar geological period is constant, duration of the geological units affects the diagram of the impact flux (Fig. 3–8). The period with the most intensive frequency of meteorite collisions is called Large Heavy Bombardment (LHB), but, as we see on figures 3–8, it changes depending on the used data. The length and boundaries of LHB period is a clue to understanding of early evolution of terrestrial planets and inner solar system.

PL

Artykuł nie zawiera abstraktu w języku polskim

3

Per aspera ad astra, czyli „National Geographic Polska” w kontekście informacji na temat Kosmosu (2017–2022)

67%

Kobiałka B.

Acta Universitatis Lodziensis. Folia Librorum

|

2023

|

vol. 1

|

issue 36

51-72

EN

The "National Geographic" magazine, which has been published in the United States since the 19th century, appeared on the Polish market in 1999 due to the political transformation that had taken place and led to many changes, also in context of media system, in the country. This magazine, due to its characteristics, belongs to the segment of popular science journals. Its editors aim to spark readers' curiosity about various topics, including outer space. The article presents a formal and content analysis of the periodical as a potential source of information in this area of interest. In addition, it discusses the historical overview of the magazine on the Polish publishing market, statistical data on selected publications, their substantive, cognitive and aesthetic value.

PL

Magazyn „National Geographic”, ukazujący się w Stanach Zjednoczonych od XIX wieku, pojawił się na polskim rynku w 1999 roku w efekcie zaistniałej transformacji ustrojowej, która doprowadziła do wielu zmian, również na rynku medialnym w kraju. Czasopismo to ze względu na zawartość przynależy do segmentu prasy popularnonaukowej. Jego redaktorzy za cel wyznaczają wzbudzanie w czytelnikach zainteresowania rozmaitymi zagadnieniami, w tym tymi, dotyczącymi Kosmosu. W artykule przedstawiono analizę formalno-treściową periodyku jako potencjalnego źródła informacji w tej sferze zainteresowania. Omówiono m.in. zarys historyczny tytułu na polskim rynku wydawniczym, przybliżono dane statystyczne dotyczące wybranych publikacji, ich wartość merytoryczną, poznawczą oraz estetyczną.

4

Chińskie mity i wierzenia związane z księżycem (yuè 月, yuèliang 月亮)

67%

Paterska-Kubacka A.

Roczniki Humanistyczne

|

2019

|

vol. 67

|

issue 9: Sinologia

101-118

EN

This article is an attempt to gather in one place the most popular myths, symbols and characters associated with the Moon. It has been divided into two parts. The first part refers to legends and presents residents of the Silver Globe (Chang’e, bunny/rabbit, toad/frog, Wu Gang) and objects located there (cinnamon tree, Moon Palace). The second part is an attempt to scientifically verify these beliefs and myths. It refers to such issues as frog deity and Moon deity in the context of femininity, fertility and immortality. Next, it deals with the relationship between Moon and number “seven.” The last two sections briefly discuss the traditional Chinese holidays, connected with the Moon (Mid Autumn Festival and Double Seventh Festival) and the Chinese Lunar Exploration Project, which could be a modern proof of the Chinese people’s attachment to traditions and popular beliefs (names of space vehicles).

PL

Niniejszy artykuł stanowi próbę zgromadzenia w jednym miejscu najpopularniejszych mitów, symboli i opisów postaci związanych z Księżycem. Został podzielony na dwie części, z których pierwsza odnosi się właśnie do legend i przedstawia mieszkańców Srebrnego Globu (Chang’e, zając/królik, ropucha/żaba, Wu Gang) oraz obiekty tam się znajdujące (drzewo cynamonowe, Pałac rozległego zimna). Druga część to próba naukowej weryfikacji opisanych wcześniej wierzeń i mitów. Obejmuje takie zagadnienia, jak kult bóstwa żaby i bóstwa Księżyca w kontekście kobiecości, płodności i nieśmiertelności. Dalej, zajmuje się związkiem Księżyca i cyfry „siedem”. Ostatnie dwie części omawiają krótko święta, które tradycyjny kalendarz chiński łączy z Księżycem (Święto Środka Jesieni oraz Święto Podwójnej Siódemki), oraz Chiński Projekt Eksploracji Księżyca, który jest współczesnym dowodem na przywiązanie Chińczyków do tradycji i ludowych wierzeń (nazwy pojazdów kosmicznych od imion mitycznych postaci).

5

Romantyczne science fiction. Przyszłość według Teodora Tripplina

67%

Mikołajczuk J.

Literatura Ludowa

|

2019

|

vol. 63

|

issue 2

EN

The present article aims to show the nineteenth century vision of the future in one of the first Polish science fiction novels, A Journey around the Moon (Podróż po Księżycu), written in 1858 by Teodor Tripplin. In the first (theoretical) part, the author characterizes the science fiction genre, highlighting a distinctive role of technological invention and scientific method, as well as locating the story in a future perspective. A concise description of the Polish science fiction genesis allows for relating Tripplin’s novel to a wider context and, hence, for considering it as a unique phenomenon in Polish literature. In the second part of the article, the author discusses Tripplin’s vision of the future, which is classified into three categories in the novel: 1) the future of technological inventions, 2) the future of medicine development, and 3) the future of society.

PL

Celem niniejszego artykułu będzie zaprezentowanie XIX-wiecznej wizji przyszłości, ukazanej w jednej z pierwszych polskich powieści fantastycznonaukowych – Podróży po Księżycu (1858) autorstwa Teodora Tripplina (1812–1881). W pierwszej, teoretycznej części artykułu przedstawiony zostanie gatunek science fiction, ze szczególnym uwzględnieniem dystynktywnej roli wynalazku technologicznego, metody naukowej oraz osadzenia fabuły w realiach przyszłościowych. Skrótowe omówienie początków polskiej fantastyki naukowej pozwoli na osadzenie Podróż po Księżycu w szerszym kontekście, a co za tym idzie uznanie jej za ewenement w literaturze krajowej. W drugiej części artykułu skupiono się na ukazaniu wizji przyszłości, wykreowanej przez Teodora Tripplina w Podróży po Księżycu w podziale na trzy kategorie obecne w utworze 1) przyszłość wynalazków technologicznych, 2) przyszłość w rozwoju medycyny, 3) przyszłość społeczeństwa.

6

Fenomen „duszy” w heksaemeronie

59%

Lasek P. A.

Verbum Vitae

|

2022

|

vol. 40

|

issue 3

613-630

EN

The work provides an analysis of the first description of the creation (Gen 1) from the perspective of various categories of created entities, as reflected in the triple use of the verb ברא. Each occurrence of this verb in this biblical text means creating something new and adding this new entity to an already existing world, which gives rise to a new category of created things. The first such category are inanimate things which receive existence and are made only of dead matter. The second category are living creatures which have a body made of the same matter, but who also receive the element of life. The third category is man, who has a body made of the same matter, with the same element of life, but also the third element which makes him similar to God, in fact, God’s image. That third element is not named in the text, but we may see here what we call a soul. So, having a soul distinguishes man from all other beings created by God: Only man has a soul. Animals do not have it, nor do plants, nor the sun and the moon, which were idolized by the ancients -- none of these has a soul but instead belong to the realm of dead matter.

PL

Celem pracy jest analiza pierwszego opisu stworzenia (Rdz 1) pod kątem kategorii stworzeń, jakie tworzy trzykrotne pojawienie się w nim słowa ברא . Każde wystąpienie tego czasownika w tym tekście oznacza stworzenie czegoś nowego i dodanie tego do istniejącego już świata, co powoduje początek istnienia nowej kategorii stworzeń. Pierwszą taką kategorią są rzeczy martwe, które otrzymują istnienie i są zbudowane tylko z martwej materii. Drugą kategorią są istoty żywe, które mają ciało zbudowane z tej samej materii, ale ponadto otrzymują pierwiastek życia. Trzecią kategorią jest człowiek, który ma ciało zbudowane z tej samej materii, ten sam pierwiastek życia oraz trzeci element, który sprawia że jest on „podobny” Bogu i jest Jego „obrazem”. Element ten nie jest nazywany, ale możemy postawić pytanie, czy można dopatrywać się tu tego, co nazywamy „duszą”. W takim razie posiadanie duszy wyróżnia człowieka ze wszystkich innych stworzeń. Duszę posiada tylko człowiek, nie mają jej zwierzęta, ani tym bardziej materia martwa. Duszy nie mają równ

7

Alawici – czciciele Słońca czy Boga Najwyższego?

51%

Rzym M.

Annales Missiologici Posnanienses

|

2017

|

issue 22

63-74

EN

This article presents that numerous unorthodox syncretic groups, which are composed of the elements of various religions, and emerged from Islam over the centuries. Their distinguishing feature was the exaggerated cult of some personalities, generally Ali Ibn Abi Talib. One of these movements is the Alawis that plays an important political role in Syria nowadays. The originality of the Alawis’ worship and doctrine is expressed by the importance of the sun and the moon, among others things. The light is the essence of God and the sun or the moon is considered God’s dwelling.

PL

This article presents that numerous unorthodox syncretic groups, which are composed of the elements of various religions, and emerged from Islam over the centuries. Their distinguishing feature was the exaggerated cult of some personalities, generally Ali Ibn Abi Talib. One of these movements is the Alawis that plays an important political role in Syria nowadays. The originality of the Alawis’ worship and doctrine is expressed by the importance of the sun and the moon, among others things. The light is the essence of God and the sun or the moon is considered God’s dwelling.

8

Символіка Зодіакального Кола в єврейському мистецтві Східної Галичини XVIII – першої третини ХХ ст.

43%

Levkovych N.

Studia Żydowskie. Almanach

|

2016

|

vol. 6

|

issue 6

195-211

PL

W ostatnich latach obserwuje się coraz większe zainteresowanie badaniem sztuki jako systemu zintegrowanego, w poszukiwaniu elementów zmiennych, które umożliwiają analizę natury i schematów całości procesu oraz poszczególnych zjawisk. Prowadzi to nieuchronnie do poszukiwania symbolu, który pozwala określić cechy sztuki kultur narodowych, opowieści duchowej i ideologii. Sztuka odnosi się do postaci jako jednego ze środków artystycznego wyrazu, wyobrażeniowego myślenia i języka, w którym zawarta jest zakodowana historia i mity, pozwalające odczuwać ją przez pokolenia. Postacie zakodowane w zabytkach sztuki i rzemiosła żydowskiego odzwierciedlają wiodącą ideologię estetyczną ludzi. Wyniki badań potwierdzają pogląd, że używanie symboli astralnych w judaizmie ma bardzo głęboką tradycję. Teksty Tory dość często odwołują się do ciał niebieskich, ich wygląd związany jest z boskim planem [Breishit 1: 14-17]. Zgodnie z wolą Wszechmogącego Słońce zostało stworzone, aby kontrolować pory roku na Ziemi, a Księżyc wyznacza święta. Każdy nowy miesiąc zaczynał się od nowej fazy – nowiu. Te dni były szczególnie obchodzone wśród Żydów w okresie biblijnym. Ludzie składali specjalne ofiary do świątyń, trąbiąc w rytualny róg [Ps. 80.4-5.] Gwiazdy są wspomniane pod koniec procesu tworzenia, ale Tora nie wyjaśnia, dlaczego zostały stworzone; w Talmudzie ich rola w życiu ludzi jest niewystarczająca w przeciwieństwie do Słońca i Księżyca. W komentarzach do Tory Raszi nazywa konstelację „sługami miesięcy”, a Tora z ich pomocą opisuje czas; znaki zodiaku służą do określenia miesięcy w roku. W ten sposób model wszechświata jest wyraźnie ukształtowany w astrologii, a ciała niebieskie stały się integralną częścią kultury żydowskiej, pełniły szereg zasadniczych funkcji. Podział na 12 plemion Izraela odpowiada podziałowi na 12 miesięcy. Biblia opisuje położenie rodów synów Izraela podczas wyjścia z Egiptu wokół Pawilonu Objawienia z czterech stron świata [Bemidbar 2: 2-32]. Znaczenie ciał niebieskich, planet i gwiazd w życiu Żydów jest również wskazywane w tradycyjnych hebrajskich pozdrowieniach, takich jak „Mazel Tov” – „mazel” jest tłumaczone jako konstelacja, znak zodiaku, planeta i los oraz „ tov” oznacza dobry. W pozdrowieniach znaczenie sukcesu i dobrej gwiazdy to podstawa. O znaczeniu żydowskich znaków zodiaku wspomina modlitwa recytowana przez 9 Ave. W dniu, w którym Żydzi zbierają się w synagogach, by opłakiwać zniszczoną Świątynię, wszyscy czytali „Keane” – modlitwę pogrzebową, która opiera się na sekwencji znaków zodiaku. Astronomiczna ideologia Żydów ukształtowała się pod wpływem Babilonu, nauk zoroastryzmu, platonizmu i nauki rzymskiej, które miały znaczący wpływ na cały Bliski Wschód. Ambiwalencja praw do obrazowania ciał niebieskich, planet i znaków zodiaku w debatach teologicznych czołowych europejskich diaspor rowińskich różnych czasów nie doprowadziła do odrzucenia ich reprodukcji we wschodniej Halicynie w XVIII-I tercji XX wieku. Dyski słoneczne, symbole znaków zodiaku, tradycyjnie zdobią najważniejsze miejsca i przedmioty sakralne: ściany synagog i Aron-ha-kodesz, Korony Tory, naczynia rytualne na ceremonię noworodkową. W kompozycji Aron-ha-Kodesz wprowadzono obraz dysku słonecznego z promieniami, często pokrytymi złotem. Boskie światło, głównie zdobiące ogólny projekt, jest symbolem boskiej obecności, a w niektórych przypadkach uzupełnione tetragramem. Również w synagogach wschodniej Halicyny powszechna staje się praktyka zastępowania obrazu Słońca „boskim światłem”, co realizuje się za pomocą okrągłego okna znajdującego się nad aron-ha-kodesz. Przykładem tego rozwiązania jest Aron-ha-Kodesz w synagodze w Żółkwi, Chorostkowie, Podhajcach, Gusiatynie, Samborze. Należy zauważyć, że taka tradycja była typowa dla kościołów chrześcijańskich. Dochodzimy do wniosku, że koło zodiaku jest jednym z najważniejszych elementów w filozofii żydowskiej, która ucieleśnia podstawowe idee kosmologiczne, jest boskim darem ludu Izraela, który kodyfikuje główne punkty orientacyjne historyczne i etapy duchowe. Pojawienie się ciał niebieskich w judaizmie jest aktem woli Bożej, a wizerunki opisane są w drugim przykazaniu Dkadeloha oraz licznych komentarzach czołowych łazików i filozofów. Symbole i znaki zodiaku oraz ikonografię ich wizerunków w kulturze żydowskiej ukształtowała astronomia starożytnego Babilonu. Ideologia procesu tworzenia i wszechświata, sens miesięcy życia Żydów i życzenie powodzenia zostały ucieleśnione w znakach zodiaku. W końcu obrazy symboli zodiaku tracą głębokie znaczenie i nabierają cech ikonicznego motywu zdobniczego.

EN

In recent years, there has been an increasing interest in the study of art as an integrated system, in the search of variable elements that make it possible to analyse the nature and patterns of an overall process and individual phenomena. This inevitably leads to the research of a symbol, which allows to define the features of national cultures art, spiritual story and ideology. Art refers to a character as one of the means of artistic expression, imaginative thinking and language, which includes encoded history and myths that enables to feel it through generations. Characters, encoded in the monuments of Jewish arts and crafts reflect leading aesthetic ideology of people. The results of the research support the idea that using astral symbols in Judaism has a very deep tradition. The Torah texts quite often appeal to the heavenly bodies, their appearance is connected with the divine plan [Breishit 1: 14-17]. According to the will of Almighty, the Sun was created to control the seasons on the Earth and the Moon determines the holidays. Every new month began with a new phase - the new moon. These days were especially celebrated among the Jews during the biblical period. People brought special sacrifices to temples, trumpeted in a ritual horn [Ps. 80.4-5.] The stars are mentioned at the end of the creation process but the Torah does not explain why they were created; in the Talmud their role in people’s life is not sufficient as opposed to the Sun and the Moon. In the comments to the Torah Rashi calls constellation “servants of months,” and the Torah with their help describes the time; the zodiac signs are used to determine the months of the year. Thus the model of the universe is clearly formed in astrology and the heavenly bodies have become an integral part of Jewish culture, they performed a number of essential functions. Division for 12 tribes of Israel corresponds to the division for 12 months. The Bible describes the location of the clans of sons of Israel during the exodus from Egypt around the Pavilion of Revelation from the four sides of the world [Bemidbar 2: 2-32]. The importance of the heavenly bodies, planets and stars in the lives of the Jews is also indicated in the traditional Hebrew greetings like “Mazel Tov” - “mazel” is translated as constellation, a zodiac sign, a planet, and fate, and “tov” means good. In the greetings the meaning of success and a good star is a basis. The importance of Jewish zodiac signs is mentioned in a prayer that is recited by 9 Aves. The day when Jews gather in synagogues to mourn the destroyed Temple, all read “Keane” – a funeral prayer, which is based on the sequence of zodiac signs. Astronomical ideology of Jews was formed under the influence of Babylon, teachings of Zoroastrianism, Platonism and Roman science that had a significant impact throughout the Middle East. Ambivalence of rights to picture the heavenly bodies, planets and zodiac signs in theological debates of the leading European ravinist diaspora of different times did not lead to the rejection of their reproduction in Eastern Halychyna in the XVIII - the first third of the XX century. The solar disks, symbols of the zodiac signs traditionally decorate the most important sacred sites and objects: synagogues’ walls and Aron-ha-Kodesh, the Crowns of Torah, ritual dishes for the new-born ceremony. An image of the solar disk with rays, often covered with gold, is introduced in the composition of Aron-ha-Kodesh. Mostly decorating an overall design, the divine light is a symbol of the divine presence and in some cases supplemented with Tetragrammaton. Also in the synagogues of Eastern Halychyna the practice to replace the image of the Sun with the “divine light” becomes common, which is implemented by using the round window located above the Aron-ha-Kodesh. The samples of this solution is Aron-ha-Kodesh in the Synagogue in Zhovkva, Khorostkiv, Pidhaitsi, Gusiatyn, Sambir. It should be noted that such a tradition was typical for the Christian churches. We conclude that a zodiacal circle is one of the most important characters in Jewish philosophy, which embodies basic cosmological ideas, it is the divine gift of the people of Israel, whereby codifying the major historical landmarks and spiritual stages. The appearance of the heavenly bodies in Judaism is an act of God’s will, and the images are described in the second commandment of Dkadeloh and numerous comments of the leading ravinists and philosophers. The symbols and signs of the zodiac and iconography of their images in Jewish culture were shaped by astronomy of ancient Babylon. The ideology of the process of creation and the universe, meaning of months in the life of Jews and a wish of good luck were embodied in the signs of zodiac. Eventually the pictures of zodiac symbols lose their deep meaning and acquire the features of an iconic ornamental motif.

Refine search results

1 Acta Universitatis Lodziensis. Folia Librorum

1 Annales Missiologici Posnanienses

1 Annales Universitatis Mariae Curie-Sklodowska, sectio B – Geographia, Geologia, Mineralogia et Petrographia

1 Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Historicolitteraria

1 Literatura Ludowa

1 Roczniki Humanistyczne

1 Studia Żydowskie. Almanach

1 Verbum Vitae

1 Armatowska J.

1 Kobiałka B.

1 Lasek P. A.

1 Levkovych N.

1 Mikołajczuk J.

1 Paterska-Kubacka A.

1 Rzym M.

1 Telecka M.

1 2023

1 2022

2 2019

1 2017

2 2016

1 2013