Results found: 1

Search results

Search:
in the keywords: Leibniz’ notion of innate ideas

Sort By:

Limit search:

Uniwersalne pojęcia ludzkie i ich konfiguracje w różnych kulturach

100%

Wierzbicka A.

Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury

1991

vol. 4

7–40

Autorka szuka odpowiedzi na pytanie, czy istnieją jakieś znaczenia, które można wyrazić pojedynczymi słowami (pojedynczymi morfemami) we wszystkich językach świata. Czy istnieją jakieś słowa w języku angielskim, które miałyby dokładne ekwiwalenty semantyczne we wszystkich językach i które mogłyby być uważane za „etykietki” dla wrodzonych pojęć uniwersalnych. Dochodzi do wniosku, że jeśli mamy znaleźć prawdziwe pojęcia uniwersalne, musimy szukać ich nie w otaczającym świecie, lecz w naszych umysłach. Pogląd ten pojawił się już u wielkich siedemnastowiecznych racjonalistów: Leibniza, Kartezjusza i Pascala. W szczególności Leibniz sądził, że każda istota ludzka rodzi się z gotowym zestawem idei wrodzonych, które zostają rozwinięte przez doświadczenie. Te idee wrodzone nazywał „alfabetem myśli ludzkich”. Wszystkie myśli złożone wywodzą się z różnych połączeń pojęć prostych. Odkrycie najprostszych elementów („atomów myśli ludzkiej”) uważał Leibniz za zadanie trudne i czasochłonne, ale możliwe do realizacji. Podobny pogląd zaproponował w latach sześćdziesiątych Andrzej Bogusławski. Autorka przyjęła ten program i w oparciu o badania empiryczne zaproponowała pierwszą listę pojęć elementarnych. Zawierała ona trzynaście elementów: ja, ty, ktoś, coś, to, chcę, nie chcę, myślę, wyobrażam sobie, czuję, część, świat, stać się. Wraz z poszerzaniem się bazy empirycznej i postępem w badaniach teoretycznych, lista była korygowana i powiększana. Autorka szuka odpowiedzi na podstawowe pytanie, jak rozpocząć poszukiwania podstawowych pojęć, w Leibnizowskiej idei cegiełek, które muszą „sprawdzać się” w definicjach. Możliwy do przyjęcia zestaw niedefiniowalnych elementów, które mogą definiować wszystkie inne słowa w języku, może być w przybliżeniu ustalony na podstawie jakiegokolwiek języka (łaciny, angielskiego, czy innego). Ale zanim przyjmiemy taki zestaw jako prawdopodobny „alfabet myśli ludzkich”, musimy najpierw sprawdzić, na ile „pasuje” on do innych języków. Kryterium „słów uniwersalnych” szybko obnaża słabe punkty jakiegokolwiek przybliżonego zestawu elementów niedefiniowalnych i wskazuje na potrzebę wprowadzenia poprawek. Ten proces weryfikowania i korygowania może być długi, ale jest to cel konkretny i osiągalny.

The author tries to find the answer to the question whether there are any meanings that can be expressed through the use of single words (single morphemes) in all of the natural languages. Whether there are any words in the English language that would have precise semantic equivalents in all of the languages, and which could be perceived as ‘labels’ for innate universal concepts. She comes to the conclusion that if one is to find real universal concepts, one should not look for them in the outside world, but in the human mind. This idea can be found in the thought of the seventeenth century rationalists: Leibnitz, Descartes, and Pascal. Leibnitz, in particular, believed that every human being is born with a ready-made set of innate ideas that are developed through experience. He called these ideas the ‘alphabet of human thought’. Leibnitz believed that the discovery of semantic primitives (‘the atoms of human thought’) would be an incredibly difficult and time-consuming, and yet, possible task. A similar idea was proposed by Andrzej Bogusławski in the 1960s. The author adopted the research programme, and – on the basis of empirical research – proposed the first list of such primitives. The list included thirteen elements: ja [I], ty [you], ktoś [somebody], coś [something], chcę [(I) want], nie chcę [(I) don’t want], myślę [(I) think], wyobrażam sobie [(I) imagine], czuję [(I) feel], część [part], świat [world], stać się [(to) become]. Along with the expansion of the empirical base, and with the developments in theoretical research, the list has been amended and expanded. The author searches for the answer to the fundamental question of how to begin the search of the primitive notions in the Leibnitz’ idea of ‘[building] blocks’ that must ‘work’ in definitions. An acceptable set of axiomatic elements that can define all other words in a language can be approximately determined on the basis of any language (Latin, English, or any other language). However, before one accepts such a set as a plausible ‘alphabet of human thought’, first, one has to determine whether, and to what extent, it is applicable to other languages. The criterion of ‘universal words’ exposes weak points of any approximate set of axiomatic elements very quickly, and points to the need for making amendments. The process of verification and correction may prove very long; nevertheless, the goal is concrete and attainable.

Refine search results

1 Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury

1 Wierzbicka A.

1 1991

Search results

Uniwersalne pojęcia ludzkie i ich konfiguracje w różnych kulturach