Search results

1

Profile of Rafael Kamhi

100%

Sujecka J.

Colloquia Humanistica

|

2012

|

issue 1

EN

Profile of Rafael KamhiThe short biography of Rafael Kamhi, one of the founders of the Internal Macedonian Revolutionary Organization (IMRO-VMRO), and an introductio to his text "The Borders of Macedonia".

2

Profile of Grigor Prličev (Grigorios Stawridis)

100%

Sujecka J.

Colloquia Humanistica

|

2012

|

issue 1

EN

Profile of Grigor Prličev (Grigorios Stawridis)The short presentation of Prličev's biography with a comment on the confusion that today's scholars have if their want to determine his national or ethnic identity (identities). The text with the translation of Prličev's poem are an excellent source complementing the debate on the Macedonian identity.

3

Armatol

100%

Prličev G.

Colloquia Humanistica

|

2012

|

issue 1

EN

ArmatolPolish translation of the famous epic poem of Grigor Prlichev (Grigorios Stawridis), "Armatol"; translated from New-Greek by Małgorzata Borowska.

4

Релациите меѓу Високата Порта и Охридската архиепископија во 18 век (причини за приближување и одделување)

80%

Миронска-Христовска [Mironska-Hristovska] В. V.

Slavia Meridionalis

|

2011

|

vol. 11

EN

Relations between the Sublime Porte and the Archbishopric of Ohrid in the 18th century (reasons for rapprochement and estrangement)Non-canonical abolition of the Ohrid Archbishopric on May 17, 1767 is an act that made deep impact in Macedonian history. The abolition of the Ohrid Archbishopric, conducted at the discretion of the Constantinople Patriarchate – is the key axis around which present denials of Macedonian Church revolve together with the denial of historical cultural tradition of Macedonian nation, Macedonian territories and Macedonian name. As a result of this situation, from today’s perspective, we are given the opportunity to highlight the raising of Macedonian question, which unfortunately hasn’t been resolved primarily due to the politics of our neighbours.Since the abolishment occurred during the Ottoman rule in Macedonia, the subject matter results from it as well as the consideration of relations between the Sublime Porte and the Ohrid Archbishopric. Ever since the 14th century Macedonia was territorially and administratively under the Sublime Porte, where as spiritually it was independent (as of the 10th century). The Porte not interfering with the autocephaly of Ohrid Archbishopric provided a range of benefits to the development of Macedonian medieval written tradition (notably by scriptor centers), the continued development of Slavic church services, the development of other cultural spheres as well as preservation of Macedonian folk language and Macedonian beat.The key turning point in deteriorated relationship between the Archbishopric and the Porte occurred in the late 17th or early 18th century, when the Porte was highly engaged in European political and military events, when its economic power declined, when phanariotes strengthened their positions as Constantinople Patriarchate and in the external and internal politics of the Ottoman empire. Their propaganda against Ohrid church superiors was so successful that triggered frequent replacement of archbishops, their financial power was so great that they became leaders in trade on the Balkans, Russia and Europe, they acquired range of privileges, one of the key being that they were official interpreters – dragomen in negotiations between the Porte and European powers. They used it all to achieve their political goal – abolition of the Ohrid Archbishopric, an act through which they tended to realize their Megali Idea for the process of which they began assimilation that interfered with church services, cultural heritage, language, identity and the territory of Macedonian people. Relacje pomiędzy Wysoką Portą a arcybiskupstwem ochrydzkim w XVIII wieku (powody zacieśniania i rozluźniania wzajemnych stosunków) Niekanoniczna likwidacja arcybiskupstwa ochrydzkiego 17 maja 1767 roku okazała się wydarzeniem brzemiennym w skutki dla historii Macedonii. Decyzja patriarchatu w Carogrodzie o jego likwidacji stała się punktem odniesienia, wokół którego koncentrują się problemy współczesności – negowanie istnienia Macedońskiego Kościoła Prawosławnego, kulturowo-historycznej tradycji macedońskiej, narodu macedońskiego, terytorium państwa oraz jego nazwy własnej. Ciągłość tej sytuacji z dzisiejszej perspektywy daje możliwość podkreślenia problemu macedońskiego, który nie został rozwiązany w wyniku polityki, jaką prowadziły sąsiednie państwa.Likwidacja arcybiskupstwa nastąpiła w okresie panowania osmańskiego, co pozwala na ukazanie relacji kształtujących się pomiędzy Wysoką Portą a arcybiskupstwem ochrydzkim. Ziemie macedońskie od XIV wieku znajdowały się pod terytorialną i administracyjną jurysdykcją państwa osmańskiego, utrzymywały jednak od X wieku niezależność religijną.Autokefalię arcybiskupstwa ochrydzkiego wobec Wysokiej Porty umożliwiała średniowieczna tradycja piśmiennicza (skupiona głównie wokół ośrodków skryptorskich), kontynuacja liturgii w języku słowiańskim oraz zachowanie języka, którym posługiwali się słowiańscy mieszkańcy ziem macedońskich.Pogorszenie relacji pomiędzy arcybiskupstwem a Portą nastąpiło pod koniec XVII wieku i na początku wieku XVIII, kiedy imperium osmańskie było maksymalnie zaangażowane w politykę i wojny prowadzone w Europie, kiedy słabło ekonomicznie. Tymczasem fanarioci wzmacniali swe pozycje w patriarchacie w Carogrodzie, zyskiwali też na znaczeniu w wewnętrznej i zewnętrznej polityce państwa. Działania, jakie podejmowali wobec biskupów ochrydzkich, okazały się na tyle skuteczne, że zaczęli wypierać hierarchów macedońskich z ich stanowisk. Fanarioci stawali się coraz większą siłą finansową – zyskali uprzywilejowany status w handlu na Bałkanach, w Rosji i w Europie, otrzymali również liczne przywileje, jakie zapewniała im funkcja oficjalnych tłumaczy (dragomanów) w rozmowach pomiędzy Portą a państwami europejskimi. Wszystko to wykorzystywali do realizacji swoich celów politycznych – likwidacja arcybiskupstwa w Ochrydzie miała być krokiem do urzeczywistnienia Megali Idei, prowadzącym do asymilacji ludności ziem macedońskich poprzez wprowadzenie liturgii w języku greckim, asymilację dziedzictwa kultury, języka i tożsamości.

5

The Continuity and Discontinuity. The Question of Territorialism and Double Identity from the Perspective of 20th Century Macedonia

70%

Sujecka J.

Colloquia Humanistica

|

2012

|

issue 1

EN

The Contuinity and Discontinuity. The Question of Territorialism and Double Identity from the Perspective of 20th Century MacedoniaThe sense of territorial identity gains force whenever political means of solving the Macedonian Question, a repugnant legacy of the Eastern issue, become scarce. This attitude is reflected in the articles published by the representatives of the Macedonian diaspora in journals of its different centres. Due to space constraints I decided to present only (and at least) the views of Krste Misirkov, a very complex figure indeed, who in contemporary Macedonia belongs to the undisputable national pantheon. His opinions on the Macedonian Question were far from explicit and his statements delivered at different stages of his life do not fit into a cohesive whole as the national purists would want it. However, it is difficult to imagine a better mirror for “Macedonian matters” in the 20th century and a more comprehensive picture of the twisted paths that the Macedonian Slavs took to reach the concept of ‘Macedonian’ understood as an ethnos, not only in its territorial aspect.A bond with the territory has never disappeared from Macedonian self-perception. Only the constant presence of territorial identity explains the assimilation of the ancient heritage, which is in fact heritage of a territory, into the Macedonian national canon. It is further confirmed by the most recent Macedonian history textbooks for high school students where the ancient tradition is treated as a part of their own heritage. While the bond with the territory is still an integral part of the Macedonian elite’s consciousness, the question of double identity remains less obvious. In Misirkov’s time double identity, expressed through various ethnic configurations, on the one hand shaped Macedonian self-identity and on the other proved the distinctiveness of a ‘Macedonian’ at that time (i.e. in the first half of the 20th century) from a ‘Serb’ in Serbia proper and a ‘Bulgarian’ in Bulgaria proper, thus creating favourable conditions for the emergence of separatist understanding of Macedonianness, allowing even non-Slavs to be Macedonians. Macedonianness began to be founded on Slavicness relatively late and this dependence was propagated quite naturally mainly by Slavophile circles (the circle of Nace Dimov) and by the communists in the 1920’s and 1930’s. However, in the first half of the 20th century there still existed alternatives, such as, for instance, the above-described project of Krste Misirkov. The most evident connection between the term ‘Macedonian’ and Slavicness crystallised in Tito’s post-war Macedonia, de facto undermining the notion of double identity in the sense in which it had functioned in the first half of the 20th century.Ciągłość i jej brak. Kwestia terytorializmu i podwójnej tożsamości z perspektywy macedońskiejPoczucie tożsamości terytorialnej odzywa się ze szczególną siłą w sytuacjach, kiedy wyczerpują się polityczne możliwości rozwiązania problemu macedońskiego, jako niedobrego spadku po kwestii wschodniej. Potwierdzają to wypowiedzi przedstawicieli macedońskiej diaspory publikowane na łamach czasopism, wychodzących w różnych miejscach jej skupisk. Zdecydowałam się na przedstawienie jedynie (i aż) poglądów Krste Misirkova, należącego w dzisiejszej Macedonii do niekwestionowanego panteonu narodowego, w istocie postaci wielce skomplikowanej. Jego poglądy w kwestii macedońskiej były dalekie od jednoznaczności, a wypowiedzi wygłaszane na różnych etapach życia nie układają się w całość, jakiej chcieliby narodowi puryści, natomiast trudno sobie wyobrazić lepsze zwierciadło „spraw macedońskich” w XX wieku i pełniejszy obraz krętych dróg, jakimi macedońscy Słowianie dochodzili do pojęcia „Macedończyk” rozumianego jako éthnie, a nie tylko terytorialnie.Więź z terytorium nigdy nie zniknęła z macedońskiego myślenia o sobie samych. Jedynie stałą obecnością tożsamości terytorialnej można wytłumaczyć asymilację dziedzictwa antycznego, czyli faktycznie dziedzictwa terytorium, do macedońskiego kanonu narodowego. Potwierdzają to najnowsze macedońskie podręczniki do nauki historii dla szkół średnich, w których tradycja antyczna jest traktowana jako część tradycji własnej. O ile jednak więź z terytorium jest nadal integralną częścią świadomości macedońskich elit, to zupełnie inaczej wygląda kwestia podwójnej tożsamości. W czasach Misirkova podwójna tożsamość, wyrażająca się poprzez różne etniczne konfiguracje, z jednej strony kształtowała macedońską tożsamość własną, z drugiej zaś to dzięki niej pojęcie „Macedończyk” w tym czasie (tzn. w pierwszej połowie wieku XX) potwierdzało swoją odrębność od Serba z Serbii właściwej i od Bułgara z Bułgarii właściwej i tym samym sprzyjało kształtowaniu się separatystycznego rozumienia macedońskości. Ten sposób widzenia umożliwiał bycie Macedończykiem także nie-Słowianom. Oparcie pojęcia macedońskości o słowiańskość nastąpiło stosunkowo późno i było propagowane w sposób naturalny głównie przez środowiska słowianofilskie (petersburski krąg Nace Dimova), ale w latach dwudziestych i trzydziestych XX w. także przez środowiska komunistyczne. Jednak w pierwszej połowie XX wieku miało wciąż alternatywne propozycje, jak chociażby omówiony przeze mnie projekt K. Misirkova. Najwyrazistsze powiązanie pojęcia „Macedończyk” ze słowiańskością nastąpiło w powojennej Macedonii czasów Josipa Broz Tity i w istocie podważyło pojęcie podwójnej tożsamości, w tym sensie w jakim funkcjonowała ona w okresie wcześniejszym, tzn. w pierwszej połowie wieku XX.

6

Dlaczego literatura macedońska nie chce być literaturą mniejszą?

51%

Sujecka J.

Slavica Wratislaviensia

|

2017

|

vol. 165

401-411

EN

The author takes alook at avery interesting (and still under-investigated) project for creating a Macedonian literature that emerged among the members of what was known as the Macedonian Literary Circle in Sofia (1938–1941), in the context of the concept of “minor literatures” proposed after World War II, in 1975, by Gilles Deleuze and Félix Guattari. The French researchers’ idea appears as aproposal that could build good solutions for the question of the Macedonian Literary Circle’s project being rooted in the Bulgarian linguistic and cultural context, aquestion that is avoided by both Macedonian and Bulgarian discourse.

MK

Во мојата статија анализирам многу интересен проект на македонската литература што го формулираaт членовите на Македонскиот литературен кружок во Софија (1938–1941) воконтекст на концептот за споредни книжевности предлаган од француските истражувачи Жил Делез и Феликс Гуатари (Gilles Deleuze, Félixa Guattari) во 1975 година. Идејата на француските истражувачи може да биде добро решение на одлаганото (од македонскиот и од бугарскиот дискурс) прашање за бугарските корени на предлаганиот проект од членовите на Македонскиот литературен кружок.

7

Kręgi zainteresowań problematyką macedońską w Polsce. Publikacje naukowe

51%

Moroz‑Grzelak L.

Studia z Dziejów Rosji i Europy Środkowo-Wschodniej

|

2015

|

vol. 50

|

issue 2

PL

W tekście przedstawiono prace naukowe poświęcone Macedonii, jakie ostatnio opublikowano w Polsce. Odniesiono się do monografii Ireny Stawowej‑Kawki, która ukazała procesy zachodzące w relacjach albańsko‑macedońskich oraz do powstałego przy jej współautorstwie zbioru dokumentów prezentującego polsko‑macedońskie stosunki dyplomatyczne z okresu 20 lat istnienia samodzielnej Republiki Macedonii. Omówiono też studium Krzysztofa Stępnika, obrazujące zainteresowanie tematyką macedońską na łamach polskiej prasy w przeszłości. Zwrócono uwagę na pracę Macieja Kawki i Pawła Płanety odzwierciedlającą amerykański i polski dyskurs prasowy o Macedonii w latach 1991‑2012.This article presents the academic literature dedicated to Macedonia recently published in Poland. This includes the monograph by Irena Stawowa-Kawka, in which she details the processes occurring in Albanian-Macedonian relations, and the co-authored collection of documents portraying the Polish-Macedonian relations spanning over two decades of existence of the independent Republic of Macedonia. Also discussed is the study by Krzysztof Stępnik characterising the interest in Macedonian matters shown in the past by the Polish press. And finally, the article refers to the study by Maciej Kawka i Paweł Płaneta, which reflects the discourse regarding Macedonia in the American and Polish press in the years 1991-2012.

Refine search results

4 Colloquia Humanistica

1 Slavia Meridionalis

1 Slavica Wratislaviensia

1 Studia z Dziejów Rosji i Europy Środkowo-Wschodniej

4 Sujecka J.

1 Moroz‑Grzelak L.

1 Prličev G.

1 Миронска-Христовска [Mironska-Hristovska] В. V.

1 2017

1 2015

4 2012

1 2011

Profile of Rafael Kamhi

Profile of Grigor Prličev (Grigorios Stawridis)

Armatol

Релациите меѓу Високата Порта и Охридската архиепископија во 18 век (причини за приближување и одделување)

The Continuity and Discontinuity. The Question of Territorialism and Double Identity from the Perspective of 20th Century Macedonia

Dlaczego literatura macedońska nie chce być literaturą mniejszą?

Kręgi zainteresowań problematyką macedońską w Polsce. Publikacje naukowe