Full-text resources of CEJSH and other databases are now available in the new Library of Science.
Visit https://bibliotekanauki.pl

Results found: 10

first rewind previous Page / 1 next fast forward last

Search results

Search:
in the keywords:  Matka Boska
help Sort By:

help Limit search:
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
1
Publication available in full text mode
Content available

Obraz Matki Boskiej z Dzieciątkiem z kościoła pw. św. Klemensa w Trzemeśni – dzieło szkoły praskiej z około 1600 roku. Uwagi konserwatora

100%
Nowalińska M., Sękowska A.
Ochrona Zabytków
|
2012
|
issue 3-4
43-52
EN
The painting Matka Boska z Dzieciątkiem (Madonna with Child), called Matka Boska Pocieszenia (Our Lady of Consolation) (fig. 1) until now attributed to the Netherlandish School, dated to the end of the 16th century. Renovation of the painting – performed in 2010/2011 – was a unique opportunity to “discover” the masterpiece, to verify its attribution and dating. Conservation works comprised technical and aesthetical renovation: dismantling the metal applications, removal of overpaints, completing lost paint covers (fig. 2, 4-9). Analyses performed enabled to draw the conclusion that originally the painting was not the panel-type, as it had been painted on canvas. The representation was probably framed with a painted, round-shaped framing, its corners adorned with tulips (pic. 15 depicts the attempted computer recreation of the original image). During one of the previous renovations (possibly in the 1960s) the picture of Matka Boska z Dzieciątkiem (Madonna with Child) was cut out of the canvas-based easel painting “along the shape” and subsequently adhered to wooden base. The cut out upper part of the composition was complemented with adhesive/chalky mortar, in which the floral ornament was engraved and gilded. Then the painting was repainted, as a result the original robes of the figures were covered, and painted crowns added to them. The high class of the original painting was fully appreciated, once the overpaints were removed. The characteristic physiognomic features of Madonna’s face (shape of eyes, lifted corners of the mouth, high protruding forehead, shape of leaning head, hands with extended fingers) enable to certify the association of the painting with the Prague school, ca 1600 (fig. 10a-10e, 11, 12). Perhaps Matka Boska z Dzieciątkiem is a work from the circle of Matthäus Gundelach. The preserved two of the original four double-flower tulips in the corners of the painting, point to the use of Mannerist drawings and the influence of Netherlandish art, that compose the special features of the Prague school of the early 17th century.
2
Publication available in full text mode
Content available

Wizerunki świętych kobiet w wybranych utworach hagiograficznych dla dzieci i młodzieży po 1989 roku

100%
Olszewska B.
Literatura Ludowa
|
2019
|
vol. 63
|
issue 6
EN
The Mother of God – as the mother of Jesus and the embodiment of boundless love, goodness and fidelity – is the prototype for the presented models of holy women in contemporary hagiographical works for children becomes. These values constitute the core of all portraits of holy women, regardless of the accepted divisions and their different ways of achieving holiness. They can be found in brides and mystics, virgins and martyrs, teachers and educators, mothers and wives. And it is they who, besides sacrifice, mercy and the ability to look at God and listen to Him, determine the consistency of the portrait of a holy woman. Serving man meant serving God, going beyond one's own egoism, temporal hedonism, and materialism. The spirituality of future saints was shaped by the religious atmosphere of the family home, personal sensitivity and reading. These models were still united by the beauty, delicacy, frail health, serene disposition, and smile shown to people. Some can be treated as special signs, appearing in early childhood, which already then suggested their otherness as well as the gifts received, e.g. bilocation or the surrounding light and shine. The images of saints and the blessed in contemporary hagiographical works for the young reader are in line with the poetics, but they also force us to reflect on the awareness of goals, victory over weaknesses and the power of love. 
PL
 Prototypem dla zaprezentowanych wzorców świętych kobiet we współczesnych utworach hagiograficznych dla dzieci staje się Matka Boska, jako matka Jezusa i ucieleśnienie bezgranicznej miłości, dobroci i wierności. Te wartości stanowią rdzeń wszystkich portretów świętych kobiet, bez względu na przyjęte podziały i ich różne drogi dochodzenia do świętości. Odnajdziemy je u oblubienic i mistyczek, u dziewic i męczennic, nauczycielek i wychowawczyń, matek i żon. I to one obok poświęcenia, miłosierdzia oraz umiejętności wpatrywania się w Boga i słuchania Go decydują o spójności portretu świętej kobiety. Służba człowiekowi oznaczała służbę Bogu, wyjście poza własny egoizm, doczesny hedonizm, materializm. Duchowość przyszłych świętych kształtowała religijna atmosfera domu rodzinnego, osobista wrażliwość, a następnie lektura. Łączyła je jeszcze uroda, delikatność, wątłe zdrowie, pogodne usposobienie, uśmiech okazywany ludziom. Niektóre można traktować jako znaki szczególne, pojawiające się we wczesnym dzieciństwie, które już wtedy sugerowały ich odmienność podobnie jak otrzymane dary, np. bilokacji czy otaczająca je światłość i blask. Wizerunki świętych i błogosławionych we współczesnych utworach hagiograficznych dla młodego czytelnika pozostają w zgodzie z poetyką, ale też zmuszają do refleksji nad świadomością celów, przezwyciężaniem słabości i siłą miłości.
3
Publication available in full text mode
Content available

[Recenzja]: "Jasnogórska Hetmanka w polskiej tradycji rycersko-żołnierskiej", Eustachy Rakoczy ZP, Warszawa 1998

100%
Zbudniewek J. H.
Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne
|
2000
|
vol. 73
478-485
4
Publication available in full text mode
Content available

Z „diabelskiego” słownictwa

84%
Budziszewska W.
Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury
|
2001
|
vol. 13
227–230
EN
The Polish words szeroka, szerocy ‘wide’ have been noted to mean, surprisingly, ‘the Virgin Mary’ and ‘the saints’. The oldest recorded evidence presumably comes from the year 1560. The speaker was the devil, who wanted to avoid mentioning the names proper. Having compared Latin, Polish and Slovak records, the author concludes that the expressions are indicative of linguistic taboo. Their origin, it is hypothesized, is the Latin expression extensa mulier, used in reference to the Virgin Mary in magic texts.
PL
W polszczyźnie notowano zagadkowe użycie słów Szeroka, Szerocy w znaczeniu ‘Matka Boska i postaci świętych’. Najstarszy odnaleziony zapis takiego kontekstu datowany jest na 1560 r. i został włożony w usta diabła, unikającego wymówienia właściwego imienia. Porównując zapisy łacińskie, polskie i słowackie, autorka dochodzi do wniosku, że mamy tu do czynienia z tabu językowym i stawia hipotezę o jego pochodzeniu z łac. wyrażenia extensa mulier, użytego na nazwanie Matki Boskiej w tekstach magicznych.
5
Publication available in full text mode
Content available

Łaskami słynąca rzeźba Matki Boskiej Płaczącej w Dębowcu

84%
Wanat B. J.
Folia Historica Cracoviensia
|
2000
|
vol. 7
EN
The article recounts the growth of the worship of Our Lady of La Salette. Made of basswood and famous for its graces, the statue in Dębowiec depicts the weeping Our Lady of La Salette. The statue shows the apparition of the Mother of God on 19th September 1846 in La Salette (France).
PL
Artykuł omawia rozwój kultu Matki Boskiej Saletyńskiej. Łaskami słynąca statua z Dębowca, wykonana z drzewa lipowego, przedstawia Matkę Bożą Płaczącą z La Salette. Rzeźba ilustruje fakt objawienia się Matki Boskiej w dniu 19 września 1846 r. w La Salette we Francji.
6

Strategie deskrypcyjne w Jana z Szamotuł Kazaniach o Maryi Pannie Czystej

84%
Matusiak-Kempa I., Przybyszewski S.
Prace Językoznawcze
|
2014
|
issue 16/4
81-88
EN
The article presents strategies in describing Our Lady in the 16th century text of sermon attributed to Jan of Szamotuły, commonly called Paterek. The description of Mother of God reveals the medieval views on aesthetic issues and shows the common way of thinking about the canons of beauty. The description is performed on the basis of both the theological truths and existing stereotypes. The rhetorical strength of the sermon is enhanced by appealing to religious authorities and to the Bible.
7
Publication available in full text mode
Content available

Sigillum provincialatus cum Beata Maria Virgine. Studium pieczęci polskich prowincjałów dominikańskich z XIV i XV wieku

84%
Turek J.
Studia Źródłoznawcze. Commentationes
|
2016
|
vol. 54
PL
Zarys treści: Na podstawie dziesieciu zachowanych odcisków pieczęci prowincjałów polskich dominikanów z XIV i XV w. można wyodrębnić cztery typariusze. Wszystkie są hagiograficzne, a w ich polu wyobrażona została Matka Boska z Dzieciątkiem oraz klęcząca i modląca się postać symbolizująca dysponenta. Wyobrażenia i legendy są stereotypowe, co umożliwiało przejmowanie typariusza przez kolejnych następców na tym samym urzędzie. Dysponentami jednej pieczęci było kilku prowincjałów (dwóch lub trzech), a jeden tłok funkcjonował przez ok. dwadzieścia-trzydzieści lat. Pieczęć prowincjalska miała charakter urzędowy. Ponadto, odgrywała znaczną rolę w propagandzie ich władzy, była symbolem jej ciągłości i jedności prowincji. Prowincjałowie pieczętowali nią swoje listy oraz współpieczętowali dokumenty wystawiane przez konwenty.Abstract: Four stamps may be distinguished upon the basis of the preserved imprints of seals used by Polish Dominican provincial superiors in the fourteenth and fifteenth century. All are hagiographic and their field displays the Madonna and Child as well as a kneeling and praying figure symbolising the holder. The images and legends are stereotypical, making it possible for the stamp to be passed to successors holding the office in question. A single seal was at the disposal of several (two or three) provincial priors and a single stamp functioned for about 20–30 years. The seal was official and performed a prominent part in the propaganda of the holders’ power as well as being a symbol of its continuum and the unity of the office. The provincial superiors used it to seal both their letters and the documents issued by monasteries.
EN
Dominican documents at the State Archive in Wrocław offer an opportunity for taking a close look at seven imprints of seals used by provincial superiors during the fourteenth and fifteenth century. Another three such monuments are kept at the State Archives in Opole and Toruń. An analysis of the iconography and legends makes it possible to determine that we are dealing with four stamps. The first was at the disposal of Maciej of Cracow (I), the second – of Piotr Wasserrabe (II), the third (III) – of three provincial superiors: Andrzej Rusiniec, Jan Arnsberg and Jan Biskupiec, and the fourth (IV) – of Jan Advocati and Jakub of Bydgoszcz. All four are hagiographic, with a field featuring the Madonna and Child as well as a kneeling and praying person symbolising the provincial prior. The legend is stereotypical, making it possible for the stamp to be passed on to successors to the office. The seals remained at the disposal of several (two or three) provincial superiors, with a single stamp functioning for about 20–30 years. The provincial superiors used an official seal attached below their letters and the documents of assorted monasteries, which they attested. The corroboration of the former described the seal as: sigillum mei provincialatus. In the second instance, information about the consent of the provincial superior was included in the contents of the document and the corroboration mentioned: sigillum prioris provincialis. Only Jan Arnsberg, by way of exception, added his own formula below the basic contents. The seal of the provincial prior was attached in the middle or as the first seal to the left. The seal in question played a considerable role in the propaganda of the provincials’ power by symbolising its continuum and the unity of the given province. An analysis of the mediaeval seals of provincial superiors allows us to assert that their constant programme involved the Madonna.
8
Publication available in full text mode
Content available

Jak „opowiedzieć” Matkę Bożą? Postać Maryi w kazaniu Samuela Brzeżewskiego

83%
Dybek D.
Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica
|
2019
|
vol. 53
|
issue 2
243-264
EN
Samuel Brzezewski was a monk, highly regarded as a priest and hagiographist in the 17th century. Two out of three of his sermons that have remained till today talk about Virgin Mary. One of them is Zaciąg dworzanów na kurią Najaśniejszej Królowej nieba i ziemie Maryjej, in which the author describes the criteria necessary for becoming a part of the Virgin Mary’s court. While portraying the Virgin Mary, he uses many epithets taken from the Biblical tradition. The Virgin Mary is e.g. the Queen, the Empress, second Eva, the Gate, the Window and… the Fire Place. Brzezewski tries to explain these metaphorical descriptions and their theological meanings. Wespazjan Kochowski did the same, writing Ogród panieński. It is possible that Kochowski was inspired by the sermons written by Brzezewski.
PL
Samuel Brzeżewski to zakonnik, który w XVII w. był docenianym kaznodzieją i hagiografem. Dwa z trzech zachowanych jego kazań dotyczą Maryi. Należy do nich Zaciąg dworzanów na kurią Najaśniejszej Królowej nieba i ziemie Maryjej, w którym autor użył konceptu: przedstawia kryteria doboru chrześcijan na dwór Matki Bożej. Opisując Maryję, stosuje wobec niej bardzo wiele określeń, które zaczerpnął z tradycji biblijno-patrystycznej. Matka Boża to m.in. królowa, cesarzowa, druga Ewa, brama, okno i… piec. Brzeżewski używając tych nazw, starał się wyjaśnić ich metaforyczny lub teologiczny sens. Podobnie postąpił w tym samym stuleciu Wespazjan Kochowski, pisząc Ogród panieński. Niewykluczone, że barokowy twórca inspirował się również kazaniem krakowskiego zakonnika.
9
Publication available in full text mode
Content available

Arcabas’s paintings in the Shrine of Our Lady of La Salette

67%
Szweda P.
Folia Historica Cracoviensia
|
2016
|
vol. 22
497-512
EN
Acting under the nickname Arcabas, Jean-Marie Pirot is a contemporary French religious painter, totally unknown in Poland. Arcabas’s artistic output is enormous, albeit difficult to catalogue. Today his works can be admired in many churches in France, in other locations across Europe, as well as in North and South America, or even in distant Japan. Our article presents a synthesis of the artistic path of Arcabas as a versatile painter who likes to influence human senses by colours while looking for harmony and beauty as God’s humble follower. In his works he transfers biblical scenes to canvas, transforming them into visual art. Moreover, we analysed six Arcabas’s paintings exhibited in the cradle of the congregation of Missionaries of Our Lady of La Salette, i.e. in the shrine of Our Lady of La Salette in France: The Wedding at Cana, Mouring at Calvary, Christ Pantocrator, The Symbols of Five Evangelists, Crowned Madonna with Child Jesus, La Salette – the Encounter. The artist’s smooth transitions from the literal to the abstract, and even combining both in a single work cause Arcabas’s works to be greeted with enthusiasm on the one hand, but criticized on the other. Jean-Marie Pirot’s art is far from clear or easy to absorb; it is rather challenging and ambiguous. It holds a mystery that intrigues, invites and encourages us to look deeper. It contains strong links to traditional Christian art, both eastern and western. The painter is not satisfied with merely becoming part of the long tradition and being inspired by themes from the repertoire of the past. He is not a slave to traditional figurative art, although his works do contain references to this tradition; instead, he demonstrates his creativity, always coming up with something new. In addition, Arcabas’s output demonstrates exceptional freedom in intertwining the sacred with the profane, sometimes suggesting that the very division should be rejected. His works, including those displayed in the shrine in La Salette, raise many questions, and provoke deep thoughts and many feelings, ranging from negative to positive. It should be emphasized that Arcabas’s paintings in the shrine of Our Lady of La Salette are not kitsch, but exemplify brilliant art of the 20th century.
PL
Jean-Marie Pirot, działający pod pseudonimem Arcabas, to współczesny francuski malarz religijny, w Polsce zupełnie nieznany. Dorobek artystyczny Arcabasa jest ogromny, choć dzisiaj trudny do skatalogowania. Jego dzieła można podziwiać w wielu kościołach we Francji, a także w innych miejscach w różnych częściach Europy, w Ameryce Północnej i Południowej czy nawet w odległej Japonii. W naszym artykule ukazaliśmy w sposób syntetyczny drogę artystyczną Arcabasa, malarza wielostronnego, lubiącego działać na zmysły przez kolor, szukającego przy tym harmonii i piękna jako skromny naśladowca Stwórcy. W swoich dziełach przenosi on sceny z Pisma Świętego na płótno, czyniąc z nich sztukę malarską. Przeanalizowaliśmy ponadto sześć malowideł autorstwa Arcabasa znajdujących się w kolebce Zgromadzenia Księży Misjonarzy Saletynów, w sanktuarium Matki Boskiej w La Salette we Francji: Wesele w Kanie Galilejskiej, Ubolewanie na Kalwarii, Chrystus Pantokrator, Symbole czterech Ewangelistów, Ukoronowana Madonna z Dzieciątkiem, La Salette – spotkanie. Swobodne przechodzenie artysty od sensu obrazowego do abstrakcyjnego, a nawet łączenie obydwu w jednym dziele sprawia, iż realizacje Arcabasa z jednej strony przyjmowane są z wielkim entuzjazmem, a z drugiej krytykowane. Twórczość Jean-Marie Pirota nie należy do łatwej w odbiorze, jednoznacznej i czytelnej. Zawiera w sobie tajemnicę, która intryguje, zaprasza i zachęca do odkrywania. Widać w niej mocne odniesienie do tradycjonalnej sztuki chrześcijańskiej, tak wschodniej, jak i zachodniej. Jego sztuka nie zadowala się wpisywaniem się w długą tradycję i czerpaniem tematów z repertuaru przeszłości. Nawiązując do figuratywizmu tradycyjnego, nie pozostaje on jego niewolnikiem, ale tworzy i wynajduje coś nowego. W twórczości Arcabasa można dostrzec ponadto niezwykłą wolność w przenikaniu się tematów sacrum i profanum, sugerującą niekiedy, że taki podział należy odrzucić. Jego dzieła, także realizacje malarskie eksponowane w sanktuarium w La Salette, rodzą wiele pytań, prowokując do myślenia, wywołując u widza wiele różnych odczuć – od negatywnych po pozytywne. Trzeba więc podkreślić, że malowidła w sanktuarium Matki Boskiej w La Salette autorstwa Arcabasa nie są kiczem, lecz stanowią przykład wybitnej sztuki współczesnej XX wieku.
10
Publication available in full text mode
Content available

„Matka Boska w śmiech parschła”. Agon ukryty?

67%
Rzepniewska A.
Prace Filologiczne. Literaturoznawstwo
|
2020
|
issue 10 (13)
67-82
EN
In the poem under discussion, [“Nie to człek duchowny, podług Zana słów...”] [“Ney he is a spiritual man, according to Zan’s words”] by Juliusz Słowacki, the name and surname of Adam Mickiewicz is not mentioned; nevertheless, subtle references indicate that the work may be an ironic statement about him. The article situates it in relation to other references to Mickiewicz in Słowacki’s works and reveals the layers of references to art, under which one can look for a hidden antagonism between the artists. The analysis stems from the conviction that Słowacki used the paintings of Our Lady of Częstochowa and Raphael’s Madonna in a polemical manner. The juxtaposition of two religious attitudes towards these objects could serve to show the differences between him and Mickiewicz in their approach to art and poetry.
PL
W wierszu [Nie to człek duchowny, podług Zana słów...] Juliusza Słowackiego nie pada imię ani nazwisko Adama Mickiewicza, niemniej subtelne nawiązania wskazują, że utwór może być ironiczną wypowiedzią na jego temat. Artykuł sytuuje ją na tle innych odniesień do Mickiewicza w twórczości Słowackiego i odsłania warstwy nawiązań do sztuki, pod którymi można się doszukiwać ukrytego agonu między twórcami. Analiza wyrasta z przekonania, że Słowacki posłużył się obrazami Matki Boskiej Częstochowskiej i Madonny Rafaela w sposób polemiczny. Zestawienie dwóch postaw religijności wobec tych obiektów mogło mu służyć do ukazania różnic między nim a Mickiewiczem w podejściu do sztuki i do twórczości poetyckiej.
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.