Search results

1

Geneza i powstanie katolickiej placówki duszpasterskiej w Suszu

100%

Jodkowski M.

Studia Warmińskie

|

2013

|

issue 50

251-262

PL

W 1831 r. utworzono w Suszu garnizon wojskowy. Z tego względu od 1832 r. dwa razy do roku proboszcz z Dzierzgonia odprawiał nabożeństwa w suskiej świątyni ewangelickiej. Od 1856 r. msze św. celebrowano w tej miejscowości już 4 razy do roku. Comiesięczną posługę duszpasterską w Suszu zainicjowano 15 maja 1861 r. Kilka lat później – w 1867 r. zakupiono za 1500 talarów budynek, w którym urządzono mieszkanie dla miejscowego księdza, a także tymczasową salę lekcyjną oraz kaplicę. Koszty pozyskania nieruchomości pokrył diecezjalny komitet Stowarzyszenia świętych Bonifacego i Wojciecha w Pelplinie. Pierwszego duszpasterza w Suszu – ks. Franza Alberta Loepera ustanowiono 20 czerwca 1870 r. dzięki deklaracji ze strony Stowarzyszenia św. Bonifacego w Dorsten, które zobowiązało się przekazywać na rzecz uposażenia duchownego 300 talarów rocznie przez 10 lat. W tym czasie mieszkało na obszarze analizowanej placówki ok. 230 katolików (w tym 40 żołnierzy). Prywatną szkołę katolicką w opisywanej miejscowości erygowano 13 kwietnia 1871 r. Początkowo uczyło się w niej 15 dzieci. W 1872 r. opiece ks. F. Loepera powierzono katolików mieszkających w Zalewie. W ciągu pierwszych lat działalności władze państwowe odmawiały przyznania placówce duszpasterskiej w Suszu praw parafialnych. W efekcie zrezygnowano tymczasowo z planów budowy własnej świątyni.

EN

In 1831, a garrison was created in Susz. Considering this, since 1832, the rector of Dzierzgoń celebrated Masses twice a year in the Evangelical church in Susz. Since 1856, Masses were celebrated in this place four times a year. Monthly clerical services in Susz were initiated on 15th May 1861. A few years later, in 1867, a building was bought for 1,500 thalers, where an apartment for the local priest was located, as well as a temporary classroom and a chapel. The costs of the acquisition of the property were covered by the diocesean committee of the Boniface and Adalbert Association in Pelplin. The first priest of Susz, Franz Albert Loeper, was appointed on 20th June 1870, thanks to a declaration of the St. Boniface Association in Dorsten, which pledged to assign 300 thalers a year for a period of 10 years for the priest’s remuneration. At that time, about 230 Catholics (including 40 soldiers) lived in the discussed area. A private Catholic school in the described place was founded on 13th of April 1871. At first, 15 children were educated there. In 1872, Catholics living in Zalewo were placed under the care of F. Loeper. During the first few years of activity, the pastoral institution of Susz was denied the rights of a parish by the state authorities. As a result, the plans to build a local temple were temporarily abandoned.

DE

Nachdem die Stadt Susz/Rosenberg im Jahre 1813 Garnisonsstadt geworden war, hielt der Probst aus Dzierzgoń/Christburg zweimal im Jahr in der evangelischen Kirche in Susz/Rosenberg einen katholischen Gottesdienst ab. Von 1856 an wurden bereits viermal im Jahr Heilige Messen in der Stadt gefeiert. Mit dem 15. Mai 1861 begann ein monatlicher Seelsorgedienst in Susz/Rosenberg. Einige Jahre später, nämlich im Jahre 1867, wurde für 1500 Taler ein Gebäude erworben, in dem man eine Wohnung für den örtlichen Pfarrer einrichtete. Außerdem befanden sich dort eine Kapelle sowie vorübergehend ein Unterrichtsraum. Die Kosten für die Anschaffung der Immobilie wurden vom Diözesankomitee des Bonifatius-Adalbertusvereins in Pelplin übernommen. Dank einer Erklärung von Seiten des Bonifatiusvereins in Dorsten konnte am 20. Juni 1870 in Susz/Rosenberg der erste Seelsorger, Pfr. Franz Albert Loeper, eingeführt werden. Der Bonifatiusverein in Dorsten verpflichtete sich, für die Vergütung des Geistlichen 10 Jahre lang jährlich 300 Taler anzuweisen. In dieser Zeit wohnten im Einzugsbereich der beschriebenen Einrichtung etwa 230 Katholiken (davon 40 Soldaten). Am 13. April 1871 errichtete man in Susz/Rosenberg eine katholische Privatschule, in der anfänglich 15 Kinder unterrichtet wurden. Pfr. F. Loeper übernahm im Jahre 1872 auch die geistliche Betreuung der katholischen Einwohner von Zalewo/Saalfeld. In den ersten Jahren verweigerten die staatlichen Behörden der Seelsorgestelle in Susz/Rosenberg die Anerkennung als Kirchengemeinde, was dazu führte, dass zunächst auf den Bau eines eigenen Gotteshauses verzichtet wurde.

2

Geneza i powstanie katolickiej parafii w Dąbrównie w XIX wieku

100%

Jodkowski M.

Studia Redemptorystowskie

|

2013

|

issue 11

305-316

XX

In the first half of the 19th century the number of Catholics in Dąbrówno in East Prussia began to increase, as a consequence of which pastoral services in this area were necessary. This task was undertaken by the priests of the Bishopric of Culm. Since 1860, Masses were celebrated once a month by the priest from Turowo. Abdon Stengert was appointed as the first priest on 23rd September 1862. A few days later, on 29th September, he started his pastoral services in Dąbrówno; this involved the creation of a pastoral institution. The new priest’s task was to build a parish house, in which a classroom and a teacher’s apartment would also be located. The cost of this building and utility buildings was 4795 Thaler, 9 Silbergroschen and 2 Pfennig. Catholic services were celebrated in the above mentioned classroom, but it was too small for the increasing number of worshippers. In the years 1863–1865 a church was built. It was dedicated to Saint John of Nepomuk by the bishop of Culm, Jan Nepomucen Marwicz – the main benefactor of the church. Dąbrówno received parish rights on 28th October 1863. This decision was approved by the state authorities on 16th March 1864. Private elementary Catholic schools founded in Dąbrówno (7th January 1865) and in Marcinkowo (1st October 1867) functioned till 1877. Th ey were liquidated due to the restrictive policies of the state authorities, related to the Kulturkampf. The pastoral institution was supported financially by the Boniface and Wojciech Association in Pelplin.

3

Z dziejów katolickiej parafii w Miłakowie w XIX wieku

88%

Jodkowski M.

Studia Warmińskie

|

2014

|

issue 51

309-322

PL

Proboszcz z Ełdyt Wielkich ks. Heinrich Renkel (Renze) zakupił 5 kwietnia 1852 r. wolnostojący dom w Miłakowie, aby zaadaptować go na cele kultu religijnego. Urządzono w nim oratorium, które poświęcił ełdycki proboszcz ku czci Krzyża Świętego 12 grudnia 1855 r. Od tego czasu księża z Ełdyt Wielkich okazjonalnie sprawowali w nim katolickie nabożeństwa. W związku ze wzrastającą liczbą wiernych w 1864 r. nabyto parcelę pod budowę kościoła. Tegoż roku utworzono w Miłakowie kurację oraz nominowano pierwszego duszpasterza, którym został ks. Augustin Bargel. Jego następcą ustanowiono w 1865 r. ks. Antona Gerigka, który energicznie przystąpił do realizacji inwestycji budowlanej. Kamień węgielny pod nową świątynię położono w 1867 r. Ostatecznie wybudowano kościół salowy w stylu neogotyckim. Uroczystość jego konsekracji ku czci Znalezienia i Podwyższenia Krzyża Świętego, której przewodniczył biskup Filip Krementz, miała miejsce 4 lipca 1869 r. W 1859 r. erygowano w Miłakowie szkołę katolicką. W czasie kulturkampfu wakował urząd proboszcza w tym mieście. W 1879 r. na obszarze parafii mieszkało 1014 katolików, zaś w 1895 r. – 950. Budowę obiektów kościelnych oraz pensję duszpasterzy i pracowników kościelnych dotowały stowarzyszenia i organizacje katolickie, zwłaszcza Towarzystwo św. Franciszka Ksawerego i Stowarzyszenie św. Bonifacego i Wojciecha we Fromborku.

EN

The parish priest of Ełdyty Wielkie, Heinrich Renkel (Renze), bought a detached house in Miłakowo on 5th April 1852, with an intention of adapting it for religious purposes. An oratory was organised there and dedicated to the Holy Cross by the parish priest of Ełdyty on 12th December 1855. Since that time, priests from Ełdyty Wielkie occasionally celebrated religious services in it. As a consequence of an increasing number of worshippers, a plot of land was bought in 1864 with an intention of building a church. In the same year, a pastoral institution was created in Miłakowo and the first priest, Augustin Bargel, was appointed. In 1865, Anton Gerigk was appointed as his successor. He launched the implementation of the construction project. The foundation stone of the new temple was laid in 1867. Finally, an aisleless Neogothic church was built. The ceremony of its dedication to the Finding and Exaltation of the Holy Cross, conducted by Bishop Filip Krementz, took place on July 4th 1869. In 1859, a Catholic school was founded in Miłakowo. During the Kulturkampf, the office of a parish priest was vacant in the town. In 1879, 1014 Catholics lived in the parish, and 950 in 1895. The construction of the church buildings and the salaries of the priests and church workers were funded by Catholic associations and organisations, particularly the St. Francis Xavier Society and the St. Boniface and Adalbert Association in Frombork.

DE

Der Pfarrer aus Ełdyty Wielkie, Priester Heinrich Renkel (Renze) hat am 5. April 1852 ein freistehendes Haus in Miłakowo erworben, um es zu Zwecken des religiösen Kultes umzugestalten. Darin wurde ein Oratorium eingerichtet, das der Pfarrer von Ełdyty am 12. Dezember 1855 zu Ehren des Heiligen Kreuzes geweiht hat. Seither haben die Priester von Ełdyty Wielkie dort gelegentlich katholische Messen gehalten. Die steigende Anzahl der Gläubigen veranlasste im Jahr 1864 zum Kauf eines Grundstücks für einen Kirchenbau. Im selben Jahr wurde in Miłakowo eine Seelsorgeeinrichtung gegründet und der erste Seelsorger bestellt, der Priester Augustin Bargel. Zu seinem Nachfolger wurde im Jahr 1865 Priester Anton Gerigk berufen, der energisch mit der Durchführung des Bauvorhabens begonnen hat. Der Grundstein für die neue Kirche wurde im Jahr 1867 gelegt. Letzten Endes wurde eine Saalkirche im neugotischen Stil erbaut. Die Kirchweihfeierlichkeiten zu Ehren der Kreuzfindung und –erhöhung, zelebriert durch den Bischof Filip Krementz, fanden am 4. Juli 1869 statt. Im Jahr 1959 wurde in Miłakowo eine katholische Schule errichtet. Zur Zeit des Kulturkampfes blieb der Pfarrposten in dieser Stadt unbesetzt. Im Jahr 1879 bewohnten die Pfarrgemeinde 1014 Katholiken, im Jahr 1895 hingegen 950 Katholiken. Der Bau von kirchlichen Gebäuden oder die Gehälter der Seelsorger und Kirchenangestellten wurden durch die Stiftungen der katholischen Vereine und Organisationen finanziert, insbesondere durch die Gesellschaft des Hl. Franz Xaver und den Verein des Hl. Bonifatius und Hl. Adalbert in Frombork.

Refine search results

2 Studia Warmińskie

1 Studia Redemptorystowskie

3 Jodkowski M.

1 2014

2 2013

Geneza i powstanie katolickiej placówki duszpasterskiej w Suszu

Geneza i powstanie katolickiej parafii w Dąbrównie w XIX wieku

Z dziejów katolickiej parafii w Miłakowie w XIX wieku