Full-text resources of CEJSH and other databases are now available in the new Library of Science.
Visit https://bibliotekanauki.pl

Results found: 26

first rewind previous Page / 2 next fast forward last

Search results

Search:
in the keywords:  Norwegia
help Sort By:

help Limit search:
first rewind previous Page / 2 next fast forward last
EN
The aim of this article is to presentthe political activities of Aleksandra Kollon­tai during her stay in Norway 1915-1917. Aleksandra was born on April 1, 1872 in Sankt Petersburg to an aristocratic family. At age twenty-one, she married her cousin - a czarist generał, Vladimir Kollontai. However, they soon separated and she de- cided to go to Western Europę to study economics so as to become a radical journalist. During her stay in Europę, she came into contactwith the leftist Marxists. She also engaged herself in thebuildingof a working women’s movementboth in Western Eu­ropę and her homeland. Conseąuently, Aleksandra had to flee Russia in 1908. Next eight years she lived in exile. In 1915, Kollontai moved to Oslo after being expelled from Sweden for participation in anti-military propaganda. During her stay in Norway, she was an active representative of the Bolsheviks. Aleksandra was promoting Lenin’s theories among socialist youth, was in touch with one of the most prominent social activists, Mar­tin Tranm^l, and took an active part in the Norwegian women’s movement. Moreover, thanks to her influence, Scandinavian representatives supported Lenin’s fraction connected with the revolutionary internationalism during the conference in Zimmerwald in 1915. Furthermore, she also played a crucial role in the re-opening of the northern smuggling route thatled through harbors in Vard0 and Murmańsk. As a result, Lenin was able to keep in constant contact with the revolutionary movement in Russia during the WWI. In particular, Aleksandra Kollontai was regarded by the Norwegian socialists as a beautiful, temperamental woman as well as a talented speaker. Not surprisingly, her diplomacy also led to recognition of Soviet Russia by Norway in 1924.
EN
The paper discusses the civil security system of the Kingdom of Norway, which, like Poland, needs a reform of its civil protection. The system was modernized after the events on the island of Utøya on 22 Jul 2011, where69 people were killed as a result of a terrorist attack. This dramatic event showed the ineffectiveness of the system and accelerated the implementation of the change. In addition, the author presents the determinants of Norway's crisis and war risks in the context of the current form of its civil security system.
XX
Okres drugiej wojny światowej jest niewątpliwie jednym z najważniejszych w dziejach norweskiej floty handlowej. Norweski fracht morski dzięki swemu zaangażowaniu w morskie transporty i płynącym stąd dochodom umożliwiał działalność norweskiego rządu na emigracji, a także, wobec niewielkich sił zbrojnych Norwegii, stanowił rzeczywisty wkład w działania wojenne Norwegów. Jednakże zanim tonaż ten dostał się pod zarząd norweskich władz państwowych, należało wpierw ochronić norweską flotę handlową przed zakusami nie tylko III Rzeszy, ale i aliantów. Celem niniejszego artykułu jest przedstawienie działań norweskich dyplomatów, a także rządu norweskiego, zmierzających do wprowadzenia norweskiej floty handlowej w służbę państwa norweskiego, a następnie aliantów. Omówiono więc założenie Nortraship, największej organizacji żeglugi morskiej podczas drugiej wojny światowej, wraz z towarzyszącymi temu przesłankami, oraz wydanie, jak i okoliczności przygotowania Tymczasowego rozporządzenia ze Stuguflåten, na mocy którego rząd norweski zarekwirował rodzimy fracht morski. Zasięg chronologiczny prezentowanej pracy obejmuje okres od 9 kwietnia 1940 r., a więc od niemieckiej agresji na Danię i Norwegię, do 26 kwietnia, czyli założenia norweskiej organizacji żeglugowej Nortraship.
4
61%
PL
Norweskie obszary morskie to ponad 2,5 mln km2. Spośród morskich zasobów norweskich największą rolę odgrywają złoża ropy naftowej i gazu ziemnego znajdujące się w obrębie obszarów morskich państwa (wykonano około 6 000 odwiertów, 4996 na Morzu Północnym, 836 na Morzu Norweskim i 168 na Morzu Barentsa). Norwegia jest obecnie szóstym producentem gazu i 13 producentem ropy naftowej na świecie. Eksport ropy i gazu dał Norwegii w 2016 roku wpływy 350 mld koron, co stanowi 37% wartości eksportu en bloc (47% wartości eksportu towarów). Stabilność rynku surowców oraz utrzymanie niezakłóconej eksploatacji wzniesionych instalacji wydobywczych mają więc pierwszoplanowe znaczenie dla utrzymania wysokiego poziomu bezpieczeństwa socjalnego, ekonomicznego i politycznego Norwegii. W niesprzyjającej sytuacji polityczno-wojskowej istnieje jednak ewentualność przeistoczenia się górnictwa morskiego w najtrudniejszy do ochrony element infrastruktury krytycznej państwa, jego prawdziwą piętę achillesową. Z kolei wartość eksportu produktów rybołówstwa i powiązanego z nim ściśle przemysłu przetwórczego szacowana jest na około 48 mld koron, co również jest wartością znacząca na liście dochodów budżetu. Poza tym wymienione gałęzie odgrywają istotną rolę społeczną, co w państwie dobrobytu również jest zagadnieniem niezwykle ważkim. Dwa powyższe przykłady świadczą dobitne, że Norwegowie mają powody by chronić swoje obszary morskie. Zadaniu temu dedykowana jest specjalistyczna formacja zwana Strażą Wybrzeża (Kystvaken).
EN
It is difficult to find a country in Europe as sea oriented as Norway. The country is surrounded by the waters of the North Sea from the southwest, Skagerrak from the south, the Norwegian Sea from the west and the Barents Sea from the northeast. Due to its geography, Norway has one of the longest and most extensive coastlines in the world. The country also comprises 50,000 islands, the largest of which is Spitsbergen in the Svalbard archipelago. Continental Norway encompasses 323,772 km². The country’s total area, including Svalbard and the island of Jan Mayen, is 385,017 km². 95,000 km² of Norway’s territory (this includes Svalbard and Jan Mayen) lies in the north Polar Circle. Its continental shoreline is 25,148 km long. If we include the islands, the number increases to 83,281 km.
5
Content available remote

Emigranci z Polski na norweskim rynku pracy

61%
EN
Norway is a country with a wealth of experience in the field of migratory movements. Specificity of the growing immigration stream into Norway in recent years lies in the fact that labor from the countries of the European Economic Area, particularly from the new EU member states, constitutes a dominant component of this stream. Poles are the largest immigrant group in Norway. Therefore, the article attempts to analyze the wave of Polish economic emigration to Norway following the accession to the European Union in the context of the influx of foreigners into the country in the last forty years. Shown is the scale of the phenomenon, the evolution of the emigration structure, with particular attention paid to sectors of the economy in which the immigrants are employed. Considered within this work are also the problems associated with occupational integration, working conditions and pay, the changing life conditions, as well as career and social aspects relevant to the Polish immigrants.
PL
Norwegia jest krajem, który ma bogate historyczne doświadczenie w dziedzinie ruchów migracyjnych. Swoistość narastającego w ostatnich latach strumienia imigracyjnego do Norwegii polega na tym, że jego dominującą część stanowią przepływy zasobów pracy z krajów Europejskiego Obszaru Gospodarczego, zwłaszcza z nowych krajów członkowskich Unii Europejskiej. Polacy stanowią największą grupą imigrantów w Norwegii. Dlatego w artykule podjęto próbę analizy fali emigracji zarobkowej z Polski do Norwegii po akcesji do Unii Europejskiej w kontekście napływu cudzoziemców do tego kraju w ostatnim czterdziestoleciu. Przedstawiono rozmiary zjawiska, ewolucję struktury emigrujących, z uwzględnieniem sektorów gospodarki, w których są oni zatrudniani. Zwrócono także uwagę na problemy związane z integracją zawodową, warunki pracy i płacy oraz zmieniający się status życiowy, zawodowy i społeczny polskich emigrantów.
EN
Norway is a country which successfully managed to escape the 2007-2008 economic crisis. The combination of changes to the interest rates and M0 aggregate put in place by the Norway's Central Bank helped the country in delaying the downturn (in Norway crisis began in 2009) and reduce its depth. The selection of the above mentioned tools has determined the application of the Austrian business cycle theory to identify business cycle phases in the Norwegian economy. Based on statistical data one full business cycle has been distinguished (running from Q4 2006 until Q4 2013) together with two phases of the subsequent cycle (from Q1 2014 until Q1 2018). While during the first full cycle the Norway's central bank was able to impact the economic situation by manipulating the exchange rate and M0 aggregate, during the on-going cycle the only tool that could be effective has been the adjustment of the monetary base.
PL
Norwegia jest krajem, któremu udało się uniknąć kryzysu z lat 2007-2008. Dzięki zastosowaniu przez Bank Norwegii (Norges Bank, NB1) kombinacji zmian stopy procentowej i agregatu M0, krajowi temu udało się opóźnić wystąpienie załamania (kryzys miał tam miejsce w 2009 r.) i zmniejszyć jego głębokość. Zastosowanie tych narzędzi uzasadnia wykorzystanie austriackiej teorii cyklu koniunkturalnego do identyfikacji faz cyklu w gospodarce norweskiej. Na podstawie danych statystycznych wyodrębniono pełny cykl koniunkturalny (od IV kwartału 2006 r. do IV kwartału 2013 r.) oraz dwie fazy kolejnego cyklu (od I kwartału 2014 r. do I kwartału 2018 r.). O ile w przypadku pierwszego zidentyfikowanego cyklu Bank Norwegii mógł wpływać na koniunkturę, wykorzystując manipulowanie stopą procentową i agregatem M0, o tyle w przypadku trwającego cyklu jedynym narzędziem, które może okazać się skuteczne, jest sterowanie poziomem bazy monetarnej.
PL
"Przeprowadzone z rodzimej perspektywy badania mediów z krajów skandynawskich to temat ważny nie tylko dla polskich studentów i pracowników naukowych zajmujących się językiem i kulturą tej wspólnoty geopolitycznej. To również źródło wielce użyteczne dla dynamicznie rozwijającej się w naszej ojczyźnie grupy miłośników natury i kultury północnych obszarów Europy. Jako entuzjasta tej drugiej frakcji z wielką radością przyjąłem więc wiadomość, że pracowniczka mojej alma mater właśnie opublikowała obszerną monografię poświęconą radiu i telewizji w Danii, Norwegii i Szwecji pt. W służbie ludu i inżynierii społecznej. Media publiczne w Danii, Norwegii i Szwecji w perspektywie historycznej i kulturowej. Już po zapoznaniu się z ostatnim członem tytułu książki, a także po przejrzeniu spisu treści, czytelnicy zorientują się, że praca dr Mai Chacińskiej zaoferuje im znacznie więcej niż analizę systemu medialnego krajów Skandynawii. Zaprezentowane w niej badania składają się bowiem na erudycyjne kompendium wiedzy nie tylko o mediach, ale również narodach szerzej postrzeganej wspólnoty państw nordyckich."
PL
Poczucie równowagi między pracą a życiem prywatnym wpływa nie tylko na jakość życia pracowników i ich wydajność, ale również na funkcjonowanie całej firmy. Dlatego też podejmowanie działań zmierzających do zachowania równowagi przynosi korzyści pracownikom, pracodawcom, władzom państwowym, a także badaczom. Polska i Norwegia stanowią przykłady dwóch europejskich krajów o odmiennej polityce społecznej w zakresie wspierania równowagi praca–dom, zarówno na poziomie prawnym, jak i organizacyjnym. Celem niniejszego artykułu jest: a) porównanie rozwiązań prawnych w dwóch państwach różniących się poziomem ekonomicznym oraz b) przegląd aktualnych badań nad równowagą praca–dom w tychże krajach. Norwegia jest krajem o wiele bogatszym, stwarzającym większe możliwości, jeśli chodzi o oferowane wsparcie dla obywateli. Jednakże norweskie rozwiązania prawne są podobne do tych, które obowiązują w Polsce, z wyjątkiem systemu urlopów rodzicielskich. Polscy badacze, w przeciwieństwie do norweskich, w swoich badaniach skupiają się przede wszystkim na wykorzystywaniu i dostępności poszczególnych rozwiązań. Z kolei badania norweskie prezentują psychologiczne wyznaczniki i skutki równowagi praca–dom (bądź jej braku). Autorzy artykułu podają również pewne wskazówki co do dalszych badań, które mogłyby się przyczynić do kształtowania prawidłowej polityki prospołecznej, zarówno w Polsce, jak i w Norwegii.
EN
The sense of work-life balance has an undoubted impact not only on employees’ quality of life and work performance, but also on the functioning of companies. Therefore, efforts to maintain work-life balance are beneficial to workers, employers, authorities and researchers. Poland and Norway are the examples of European countries with different work-life balance policies both on legal and organizational levels. This paper aims to compare legal solutions in two economically different countries and review current research on work-life balance issues therein. Norway is a much richer country, disposing of higher possibilities in supporting citizens. The state, however, guarantees similar solutions in Poland, except for parental leaves system. Polish researchers, unlike Norwegian ones, focus more on the use and the availability of different benefits. Norwegian studies, in turn, show psychological determinants and effects of work-life (im)balance. The authors of this paper also give some suggestions for future research that could help shaping proper family-friendly policies, both in Poland and Norway.
EN
Due to the social and economic costs the problem of climate change has recently become one of the factors which antagonizes or merges national political systems and their entities. The case of Norway as a leading European producer and exporter of oil and gas seems to deserve particular attention. Although the main political actors in the country, such as the Norwegian Labour Party (DnA), the Conservative Party of Norway (H), the Socialist Left Party (SV), the People’s Christian Party (Kr.F), the Centre Party (S) and the Liberal Party (V) have quite similar ideas about the major objectives of the national climate policy, their opinions differ in operational matters. The position of the Progress Party (Fr.P) is an important exception to the approach towards the discussed issue. This article aims to analyse the programme assumptions about the climate policy and climate protection of all parliamentary groups and assess their practical implementation in the past decade.
PL
Problem zmian klimatu ze względu na koszty społeczne i ekonomiczne staje się w ostatnich latach jednym z czynników antagonizujących bądź scalających narodowe systemy polityczne i występujące tam podmioty. Casus Norwegii jako czołowego w Europie producenta oraz eksportera ropy i gazu wydaje się zasługiwać na szczególną uwagę. Główne podmioty polityczne w tym państwie, jak: Norweska Partia Pracy (DnA), Partia Konserwatywna (H), Socjalistyczna Partia Lewicy (SV), Chrześcijańska Partia Ludowa (Kr.F), Partia Centrum (S), Partia Liberalna (V) wyrażają w kwestii celów narodowej polityki klimatycznej dość istotną zbieżność, choć różnią się w kwestiach operacyjnych. Istotnym wyjątkiem w podejściu do omawianej problematyki jest stanowisko Partii Postępu (Fr.P).Celem artykułu jest analiza założeń programowych w obszarze polityki klimatycznej i ochrony klimatu wszystkich ugrupowań parlamentarnych oraz ocena ich praktycznej implementacji w minionej dekadzie.
EN
Homelessness is a social problem which in spite of its prevalence has not been successfully solved till today. It poses many difficulties in scientific investigation and is even dangerous for researchers or practitioners involved in its prevention. Therefore, there is a postulate of a continuous search for new solutions and improvement of the existing ones. The subject of this article is the phenomenon of homelessness in Norway.
EN
The article presents issues related to the Norwegian education system, paying particular attention to pre-school education and the initial stage of school education, as well as the system of educating teachers in pre-school and early childhood education in Norway. The content was selected based on a sources analysis, the framework plan for kindergartens in Norway, the curriculum of school subjects in the Norwegian education system, legal acts, and the offers of the University of OsloMet in Oslo. The article was also based on reports and statistical analyzes from Norwegian databases available on the Internet and as well as on own experience resulting from many years of work in the Norwegian education system.
PL
Artykuł prezentuje problematykę związaną z norweskim systemem edukacji, zwracając szczególną uwagę na edukację przedszkolną i początkowy etap edukacji szkolnej, a także system kształcenia nauczycieli wychowania przedszkolnego i edukacji wczesnoszkolnej w Norwegii. Doboru treści dokonano na podstawie analizy literatury przedmiotu, ramowego planu nauczania obowiązującego w przedszkolach norweskich oraz podstawy programowej przedmiotów szkolnych w norweskim systemie edukacyjnym, aktach prawnych oraz oferty Uniwersytetu OsloMet w Oslo. Oparto się tu również na raportach i analizach statystycznych z norweskich baz danych dostępnych w Internecie oraz własnych doświadczeniach, wynikających z wieloletniej pracy w norweskim systemie edukacji.
12
51%
EN
The starting point of the analysis in the article is the notion of Norway’s High North policy (nordområdepolitiken) and the profile of it. What is under investigation is the question, whether this policy is founded on the ideals of cooperation or whether it is rather to be conceived as a disguise. The explanation of the sources and essence of the policy, including Norwegian-Russian relations, suggest that it is characterized by stability, continuity, dynamism and strong ties with Norway’s interests in the domain of domestic policy. These qualities justify the conclusion that Norway’s policy in the High North is really based on the ideals of cooperation between the states.
PL
Punktem wyjścia analiz podejmowanych w artykule jest pytanie o charakter polityki Norwegii na Obszarach Północy (norw. nordområdepolitiken, ang. High North), w szczególności, czy hasło jej oparcia na ideale współpracy jest politycznym kamuflażem, czy tez jest to polityka, która rzeczywiście zmierza do realizacji tego ideału. Wyjaśnienie genezy i treści norweskiej polityki na Obszarach Północy, w tym relacji norwesko-rosyjskich, prowadzi do wniosku, że jest to polityka, którą cechuje stabilność, ciągłość rozwoju, silna dynamika rozwojowa i trwałe powiązanie z interesami narodowymi w ramach polityki wewnętrznej. Te cechy pozwalają sądzić, że omawiana polityka rzeczywiście opiera się na ideałach współpracy miedzy państwami.
EN
The role of Norway for the European Union increased dramatically in the beginning of the 21st century. After being labeled a relatively marginal outsider in integrated Europe, now it is deeply connected with all processes undertaken by Brussels due to its participation in the European Economic Area. Still, Norway’s potential, in the eyes of the EU member states, is shaped by the energy considerations. Norway managed to become the leading exporter of gas to the EU, successfully competing with the Russian Federation. This status will, to a large extent, depend on Norway’s policy in the High North – a region with ever stronger strategic value. This article aims at discussing the main roles played by Norway in the EU context, mainly in the field of energy. It also gives an insight of the Norwegian High North strategy, perspectives of oil and gas extraction, and regional cooperation with Russia.
PL
Rola Norwegii dla Unii Europejskiej znacznie wzrosła na początku XXI wieku. Po okresie, kiedy kraj postrzegany był jako relatywnie marginalny outsider w zintegrowanej Europie, teraz jest bezpośrednio związany ze wszystkimi procesami zachodzącymi w Brukseli z powodu udziału w Europejskim Obszarze Gospodarczym. Potencjał Norwegii w oczach państw członkowskich Unii Europejskiej kształtowany jest przez pryzmat jej potencjału energetycznego. Norwegia stała się wiodącym eksporterem gazu do UE, z powodzeniem konkurującym z Federacją Rosyjską. Ten status zależeć będzie w dużym stopniu od polityki Norwegii na Dalekiej Północy – regionie o coraz wyraźniejszym znaczeniu strategicznym. Artykuł ma na celu omówienie głównych ról odgrywanych przez Norwegię w kontekście celów i polityk UE, głównie w dziedzinie energii. Przybliża również strategię Norwegii wobec Dalekiej Północy, perspektywy wydobycia w tym regionie ropy i gazu oraz regionalną współpracę z Rosją.
14
Publication available in full text mode
Content available

Biblioteki w krainie fiordów

51%
PL
W artykule omówiono funkcjonowanie bibliotek norweskich na przykładzie Biblioteki Narodowej w Oslo, Biblioteki Uniwersyteckiej w Bergen oraz Biblioteki Publicznej w Stavanger. Zaprezentowano nowoczesny architektonicznie budynek Biblioteki Publicznej w Vennesla. Poruszono zagadnienia związane z bibliotekarstwem norweskim (kształcenie bibliotekarzy, organizacje bibliotekarskie, wypożyczenia międzybiblioteczne, czytelnictwo), a także przedstawiono projekt Biblioteki Końca Świata.
EN
This article discusses the operation of Norwegian libraries on the example of the National Library in Oslo, the Bergen University Library, and the Stavanger Public Library. A modern building of the Public Library in Vennesla is presented. Norwegian librarianship issues (librarians’ education, librarians’ associations, interlibrary loan, reading), as well as the Doomsday Library project are discussed.
EN
It is empirically contested whether the phenomenon of presidentialisation, i.e. the concentration of power around the leading political positions in non-presidential systems, is taking place or not. This study sets out to investigate whether presidentialisation on the executive arena takes place in a collegial political system, more specifically in Norwegian municipalities. Using several independent empirical data in the period from 1992 to 2012, the main conclusion is that there are few traces of presidentialisation on the Norwegian local level. However, there are tendencies towards political concentration in the sense that political power is centralised in the political elite. Rather than presidentialisation or centralisation of power around one position, this can be regarded as an institutional centralisation of power.
PL
Dowody empiryczne świadczące o zjawisku prezydencjalizacji, tj. koncentracji władzy wokół kluczowych stanowisk politycznych w systemach innych niż prezydencki, są niejednoznaczne. Prezentowane badanie omawia kwestię prezydencjalizacji w odniesieniu do władzy wykonawczej w systemie politycznym opartym o zasadę kolegialności, przede wszystkim na przykładzie gmin norweskich. Niezależne dane empiryczne z różnych źródeł dla lat 1992–2012 wskazują, że na szczeblu lokalnym w Norwegii występują nieliczne oznaki prezydencjalizacji. Widoczne są natomiast tendencje zmierzające do koncentracji politycznej w znaczeniu skupienia władzy w rękach elity politycznej. Zjawisko to można uznać raczej za instytucjonalną centralizację władzy niż za prezydencjalizację lub skupienie władzy w jednym stanowisku.
PL
Tematem artykułu są płynące z społecznego i kulturowego ożywienia okoliczności i uwarunkowania powstania pierwszego naukowego towarzystwa w XVIII-wiecznej Norwegii (1760) oraz jego międzynarodowe powiązania. Ukazuje, jak powyższe zjawiska odzwierciedlają na gruncie norweskim recepcję idei oświeceniowych oraz koncepcji europejskiej republiki uczonych.
EN
The 18th century is a period of social and cultural revival in Norwegian history. It is connected to the reception of the European Enlightenment ideas as well as the concept of the Republic of Letters. The foundation and international contacts of the Royal Norwegian Society of Sciences and Letters (1760), which are depicted in this text, are a good example of the above phenomenon.
PL
Artykuł ukazuje Królestwo Norwegii z jednej strony jako rodzaj imperium energetycznego z największym zużyciem elektryczności per capita, a z drugiej – jako producenta ropy i gazu. W tej ostatniej kwestii nastąpiły interesujące zmiany: zmniejszenie produkcji ropy, a zwiększenie produkcji gazu. Równie ciekawie prezentują się posiadane rezerwy oraz możliwość potencjalnych odkryć. Wszystko to w kontekście nowej polityki rządu i jego ambitnych planów zmniejszenia zależności gospodarki od wydobycia węglowodorów.
EN
The article presents the Kingdom of Norway as a contemporary energy empire, which uses most electricity per capita, but on the other hand is itself a major producer of oil and natural gas. The energy industry, however, has undergone significant changes because of the substantial decrease of oil output and the significant increase of gas production. What is equally interesting are the issues of existing energy reserves in this country and the possibilities of new discoveries of the resources, especially in the context of the new governmental policy and the ambitious plans of making the economy less dependent on hydrocarbon extraction.
PL
Niniejsza praca poświęcona jest niewielkiemu norweskiemu wielokulturowemu miastu Kirkenes, które za sprawą swojej historii i położenia geograficznego stało się symbolem norwesko-rosyjskiej współpracy transgranicznej. Tekst poświęcony jest historii arktycznej miejscowości oraz początkom, idei i realizacji współpracy w Regionie Barentsa, która została zainicjowana właśnie tam w 1993 r., a także roli, jaką przygraniczne miasto odgrywa w norwesko-rosyjskich relacjach dwustronnych.
EN
The present paper is dedicated to small multicultural Norwegian city of Kirkenes, which because of its history and geographic location became a symbol of Norwegian- -Russian trans-border cooperation. The text is dedicated to the history of this Arctic city and the beginning, idea and realization of cooperation in Barents Region, which was initiated there in 1993 and the role played by the city in Norway-Russian bilateral relations.
EN
Crude oil exploitation forms the basis for the Norwegian economy and the main source of its high level of economic development. Such dependence, however, could be the reason for the emergence of a set of harmful economic phenomena known as the ‘Dutch disease’. Norway avoided most of the negative effects of the ‘Dutch disease’ as a result of conducting effective economic policy in this regard. The subject of the paper is the verification of the hypotheses that Norway has not fully been able to avoid the impact of the exchange rate channel of the ‘Dutch disease’, which consists of appreciation of the national currency and thus weakening competitiveness in international markets. Verification of this hypothesis was based on an examination of the interrelationship between the time series course NOK/EUR and the price of Brent crude oil, over a time interval from May 2003 to January 2015. This analysis used an econometric macro-model built in accordance with the Engel-Grainger methodology. The results of this analysis showed that the exchange rate channel was active in the Norwegian economy, albeit with different intensities in different periods of the sample interval.
PL
Wydobycie i eksport ropy naftowej jest podstawą gospodarki Norwegii i stanowi podstawowe źródło jej wysokiego poziomu rozwoju gospodarczego. Takie uzależnienie może być powodem pojawienia się zespołu niekorzystnych zjawisk gospodarczych określanych mianem „choroby holenderskiej”. Norwegia uniknęła większości negatywnych efektów „choroby holenderskiej” na skutek prowadzenia skutecznej polityki gospodarczej w tym zakresie. Przedmiotem opracowania była weryfikacja hipotezy, iż nie w pełni udało się jej uniknąć oddziaływania kanału walutowego tej „choroby holenderskiej” polegającego na aprecjacji waluty krajowej i tym samym pogarszaniu konkurencyjności na rynku międzynarodowym. Weryfikacja tej hipotezy dokonana została w oparciu o badanie współzależności pomiędzy  szeregami czasowymi kursu NOK/EUR i cen ropy Brent obejmującymi przedział czasowy maj 2003 – styczeń 2015. W analizie tej wykorzystany został model ekonometryczny zbudowany zgodnie z metodologią Engla-Grangera. Wyniki tej analizy wykazały, że kanał walutowy „choroby holenderskiej” był w gospodarce norweskiej aktywny, aczkolwiek z różną intensywnością w poszczególnych okresach badanego przedziału czasowego.
PL
Celem artykułu jest analiza porównawcza historii i stanu obecnego przedsiębiorstw państwowych (pp) w Wielkiej Brytanii i Norwegii. Oba kraje są zaliczane do najbardziej rozwiniętych krajów świata, a jednocześnie diametralnie różnią się pod względem roli oraz znaczenia pp w gospodarce. Analiza wartości wskaźników IPE, PMR, CSS oraz udziału pp w zatrudnieniu wskazuje, że znaczenie pp w gospodarce norweskiej jest dość wysokie, natomiast w gospodarce brytyjskiej – bardzo niskie. Przeprowadzona analiza wykazała, że obie gospodarki w odmienny sposób podlegały trendom ogólnoświatowym, duży wpływ na przebieg zmian miały wybory polityczne społeczeństwa a obecny kształt sektora przedsiębiorstw państwowych jest uwarunkowany otoczeniem instytucjonalnym, jak też doraźnymi reakcjami na wydarzenia gospodarcze.
EN
The purpose of this article is to conduct a comparative analysis of the history and the current state of state-owned enterprises in the UK and Norway. Both countries are among the most developed economies in the world, but they radically differ in terms of the role and importance of SOEs. The analysis of IPE, PMR, CSS indicators and the share of SOEs in the total employment in both economies indicates that the importance of SOEs in the Norwegian economy is relatively very high, while in the UK economy – very low. The analysis also indicates that both economies reacted in different ways to global trends and also that political choices of societies contributed to this process. Also, we conclude that current shape of SOEs sector is conditioned both by the economic institutions and ad hoc reactions to economic events.
first rewind previous Page / 2 next fast forward last
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.