Search results

1

Zaangażowanie społeczeństwa Mazowsza Północno-Wschodniego w walkę o niepodległość (1794–1918)

100%

Szczepański J.

Zeszyty Naukowe Ostrołęckiego Towarzystwa Naukowego

|

2018

|

vol. Zeszyt

|

issue XXXII

15-36

PL

Mazowsze Północno-Wschodnie odegrało istotną rolę w dziejach walk o niepodległość. Ziem Mazowsza Północno-Wschodniego nie ominęły działania zbrojne wojen napoleońskich i wojny polsko-rosyjskiej 1831 r. (np. bitwy pod Pułtuskiem i Ostrołęką ).Tutejsi mieszkańcy, wśród których byli waleczni Kurpie, zawsze dawali świadectwo patriotyzmu, mając swój wkład w odzyskanie niepodległości przez państwo polskie. Nie wolno także zapomnieć o podtrzymywaniu tożsamości narodowej na obszarze Mazowsza Północno-Wschodniego przez różne partie polityczne, instytucje oświatowe i stowarzyszenia. Akcja zbrojna oddziałów POW w dn.11–12 listopada 1918 r. była tylko dopełnieniem wysiłku kilku pokoleń Mazowszan, którzy nie szczędzili krwi, by po 123 latach niewoli Polska była znów niepodległa.

EN

North-Eastern Masovia played an important role in the history of the struggle for independence. Those lands had not been spared from the military action of the Napoleonic Wars and the Polish-Russian War of 1831 (e.g. the battle of Pultusk and Ostroleka). The local inhabitants, including the courageous Kurpie, always bore authentic witness to patriotism, having their own contribution to the regaining of Polish independence. What must also not be forgotten is the maintenance of national identity within the area of North-Eastern Masovia by various political parties, educational institutions and associations. The military action of the Polish Military Organisation units on 11–12 November 1918 was only a complement to the effort of many generations of Masovians, who had spared no blood so that Poland could be independent again after 123 years of foreign rule.

2

Burzliwe posiedzenie sądu pokoju w Sztabinie na tle okupacji Suwalszczyzny przez Niemców w latach 1915-1919

100%

Ułanowicz M.

Miscellanea Historico-Iuridica

|

2020

|

vol. 19

|

issue 2

81-95

EN

The occupation of the Suwałki Region by the Germans in years 1915-1919 is an often forgotten period in the history of this region. It is all the more amazing that the activities of the occupation forces were aimed at plunder and repression of the local population. In those years, the Polish-Lithuanian conflict also intensified, which resulted in the outbreak of the Sejny Uprising, which was victorious for Poles. When Warsaw, Kraków, or Poznań exulted with regaining their independence - terror was still going on in the Suwałki region. That is why I wrote this article, to revive the memory of those events. The impulse to write the text was that I became acquainted with the minutes of the session of the Peace Court in Sztabin, which was held on 11th June 1919. On that day, German soldiers entered the building where the court was sitting. They started beating the people who were there and they almost took Judge Leopold Zatryb's life. The angry soldiers first wanted to stab him with a bayonet and then smash the judge's head with a metal crucifix. Only the reaction of the German officer prevented more bloodshed. The mentioned minutes is the most important source that I have used. It is in the collection of the State Archives in Suwałki, along with the rest of the documents relating to the activities of German soldiers. Moreover, the memories of Jakób Rółkowski - the parish priest in Sztabin, who was persecuted by the Occupant, were also very helpful. I also used the works of, among others, G. Ryżewski and S. Buchowski.

PL

Okupacja Suwalszczyzny przez Niemców w latach 1915-1919 jest często zapominanym okresem w historii tego regionu. Jest to tym bardziej zdumiewające, że działania wojsk okupacyjnych nastawione były na grabież oraz represjonowanie miejscowej ludności. W tych latach zaognił się również konflikt polsko-litewski, którego efektem był wybuch, zwycięskiego dla Polaków, powstania sejneńskiego. Kiedy Warszawa, Kraków czy Poznań cieszyły się z odzyskanej niepodległości – na Suwalszczyźnie nadal trwał terror. Dlatego też napisałem ten artykuł, aby przybliżyć pamięć o tamtych wydarzeniach. Impulsem do napisania tekstu było zapoznanie się przeze mnie z protokołem z posiedzenia sądu pokoju w Sztabinie z dnia 11 czerwca 1919 r. Tego dnia żołnierze niemieccy wtargnęli do budynku, gdzie obradował sąd. Zaczęli bić przebywających tam ludzi, a sędzia Leopold Zatryb o mały włos nie został pozbawiony życia. Rozzłoszczeni żołdacy najpierw chcieli przebić go bagnetem, a następnie rozbić sędziemu głowę metalowym krucyfiksem. Dopiero reakcja niemieckiego oficera zapobiegła większemu rozlewowi krwi. Wspomniany protokół jest najważniejszym źródłem, z którego korzystałem. Znajduje się w zbiorach Archiwum Państwowego w Suwałkach wraz z resztą dokumentów, dotyczących działań żołnierzy niemieckich. Bardzo pomocne były wspomnienia Jakóba Rółkowskiego – proboszcza sztabińskiej parafii, który był prześladowany przez Niemców. Posłużyłem się również dziełami m.in. G. Ryżewskiego czy S. Buchowskiego.

3

Wojenne losy Wacława Policzkiewicza (1896–1920)

80%

Surmacz M.

Studia z Historii Społeczno-Gospodarczej XIX i XX Wieku

|

2020

|

vol. 23

33-53

EN

Wacław Policzkiewicz (1896–1920), a son of industrialist from Lublin, a pupil of the private male junior high school referred to as the Lublin School, a student of the Warsaw University of Technology, a scout and member of the Polish Military Organisation and the National Youth Organisation, a soldier of the Polish Army. While serving in the 1st Legions Infantry Regiment he took part in all the fights of the unit. He died during the Kiev Offensive on the 13th of June 1920 in Borodianka near Zhytomyr. Despite the efforts of his closest family, his ashes were not brought back to Lublin. He was posthumously promoted to the rank of lieutenant and awarded with the War Order of Virtuti Militari 5th Class. The family kept memorabilia of the young soldier, participant in the fight for the independence and the Polish State border.

PL

Wacław Policzkiewicz (1896–1920), syn lubelskiego przemysłowca, uczeń prywatnego gimnazjum męskiego zwanego Szkołą Lubelską, student Politechniki Warszawskiej, harcerz i członek POW oraz Narodowej Organizacji Młodzieży, żołnierz Wojska Polskiego. Podczas służby w 1. Pułku Piechoty Legionów brał udział we wszystkich walkach oddziału. Zginął podczas ofensywy kijowskiej 13 czerwca 1920 r. w Borodiance koło Żytomierza. Mimo starań najbliższej rodziny jego prochy nie zostały sprowadzone do Lublina. Został pośmiertnie awansowany do stopnia porucznika i odznaczony Orderem Wojennym Virtuti Militari V klasy. Rodzina przechowywała pamiątki po młodym żołnierzu, uczestniku walk o niepodległość i granice odrodzonego państwa polskiego.

4

„Wzór żołnierza i obywatela” – Jan Opieliński, „Wojsznar”, „Zdanowicz” (1892–1918)

80%

Bożyk I.

Przegląd Historyczno-Wojskowy

|

2017

|

vol. XVIII (LXIX)

|

issue 3 (261)

125-141

EN

Jan Opieliński „Wojsznar” was born on the 2nd of October 1892 in Warsaw, in an intelligentsia family. He passed the secondary school final exams in the private Trade School of the Merchants Union and then enrolled in the Department of Mechanical Engineering of the Technical University of Lviv. He was a student of the lower officers’ school in Lviv, and a member of the Riflemen’s Association. In the years 1914–1915 he fought in the 1st Brigade of the Polish Legions, where he was promoted to the rank of the second lieutenant. As a trusted officer he was delegated by Józef Piłsudski to expand the Polish Military Organisation. After the Oath crisis he was a member of the Convention of Organisation A and also served as the Main Commander of PMO, and then as Commander of Main Headquarters No. 4 in Lublin. In this city he was in charge of disarming the partitioners’ armies in Autumn of 1918. He was also involved in political activity as a member of the Polish Peasant Party „Wyzwolenie [Liberation]”. He died in Lublin on the 4th of November 1918.

RU

Ян Опелински (псевдонимы – „Войшнар”, „Зданович”) родился 2 октября 1892 г. в Варшаве в интеллигентской семье. Экзамен на аттестат зрелости сдал в частной Школе Торговли. Общества купцов, а затем поступил на факультет строительства машин Львовской политехники. С 1914 до 1915 г. служил в рядах I Бригады польских легионов, где получил звание подпоручика. В качестве доверенного офицера был направлен Юзефом Пилсудским в Польскую военную организацию. После „кризиса присяги” – член Конвента Организации А, исполнял должность главного коменданта Польской военной организации, а затем Коменданта Главного командования № 4 в Люблине. В этом городе он руководил разоружением вторгшихся войск осенью 1918 г. Был вовлечен также в политическую деятельность как член Польской крестьянской партии „Освобождение”. Умер 4 ноября 1918 г. в Люблине.

PL

Jan Opieliński, pseudonim „Wojsznar”, „Zdanowicz” urodził się 2 października 1892 r. w Warszawie w rodzinie inteligenckiej. Egzamin maturalny zdał w prywatnej Szkole Handlowej Zgromadzenia Kupców, a następnie zapisał się na Wydział Budowy Maszyn Politechniki Lwowskiej. Był słuchaczem niższej szkoły oficerskiej we Lwowie, członkiem Związku Strzeleckiego. Od 1914 do 1915 r. walczył w szeregach I Brygady Legionów Polskich, gdzie uzyskał stopień podporucznika. Jako zaufany oficer został skierowany przez Józefa Piłsudskiego do rozbudowy POW. Po kryzysie przysięgowym członek Konwentu Organizacji A, pełnił funkcję komendanta naczelnego POW, a następnie komendanta Komendy Naczelnej nr 4 w Lublinie. Kierował w tym mieście akcją rozbrajania wojsk zaborczych jesienią 1918 r. Był zaangażowany też w działalność polityczną jako członek PSL-Wyzwolenie. Zmarł w Lublinie 4 listopada 1918 r.

5

Polonika w oddziale kwatermistrzowskim c. i k. Naczelnej Komendy Armii w Archiwum Wojny w Wiedniu (luty–marzec 1918)

80%

Gaul J.

Miscellanea Historico-Archivistica

|

2019

|

vol. 26

169-186

PL

W trakcie kwerend w 2018 r. w Archiwum Państwowym w Wiedniu autor przeprowadził m.in. rejestrację poloników w Archiwum Wojny (Kriegsarchiv), w zespole Naczelnej Komendy Armii (Armeeoberkommando - AOK), w podzespole Oddział Kwatermistrzowski (Quartiermeisterabteilung - Qu.Abt.). W przebadanych 8 kartonach (nr 2514–2521), zawierających dokumenty z 1918 r., zarejestrowano liczne polonika. Zarejestrowane materiały dotyczą spraw wojskowości i państwowości polskiej, c. i k. administracji wojskowej na ziemiach polskich, powstającej państwowości ukraińskiej. W dokumentach pojawiają się nazwiska znanych osobistości: regenci Aleksander Kakowski, Zdzisław Lubomirski i Józef Ostrowski, biskup Ignacy Dubowski, minister spraw zagranicznych Austro-Węgier Ottokar Czernin, gen. Jan Dowbor-Muśnicki, gen. Franciszek Kleeberg, Stanisław Kot, Jan Konopka, premier Jędrzej Moraczewski, Jerzy hr. Mycielski, jezuita Jan Pawelski, gen. Tadeusz Rozwadowski, premier Jan Steczkowski, gen. Stanisław Szeptycki, minister dla Galicji Juliusz Twardowski, Alfred Wysocki.

EN

During queries conducted in 2018 in the State Archive in Vienna, the author has created a record of polonica in the War Archives (Kriegsarchiv), in the fond of Army High Command (Armeeoberkommando – AOK), in sub-collection Corps of Quartermasters (Quartiermeisterabteilung - Qu.Abt.). Eight boxes were searched (No. 2514–2521), containing documents dated 1918; numerous polonica were found. Recorded materials pertain to the matters of Polish military and statehood, k.u.k military administration in Polish territories, emerging Ukrainian statehood. Documents contain the names of distinguished persons: regents Aleksander Kakowski, Zdzisław Lubomirski and Józef Ostrowski, Bishop Ignacy Dubowski, Austro-Hungarian Minister of Foreign Affairs Ottokar Czernin, General Jan Dowbor-Muśnicki, General Franciszek Kleeberg, Stanisław Kot, Jan Konopka, Prime Minister Jędrzej Moraczewski, Count Jerzy Mycielski, Jesuit Jan Pawelski, Genreral Tadeusz Rozwadowski, Prime Minister Jan Steczkowski, General Stanisław Szeptycki, Minister for Galicia Juliusz Twardowski, Alfred Wysocki.

6

Polonika w Oddziale Kwatermistrzowskim c. i k. Naczelnej Komendy Armii w Archiwum Wojny w Wiedniu (luty-marzec 1918)

80%

Gaul J.

Miscellanea Historico-Archivistica

|

2019

|

vol. 26

169-186

EN

During queries conducted in 2018 in the State Archive in Vienna, the author has created a record of polonica in the War Archives (Kriegsarchiv), in the fond of Army High Command (Armeeoberkommando – AOK), in sub-collection Corps of Quartermasters (Quartiermeisterabteilung - Qu.Abt.). Eight boxes were searched (No. 2514–2521), containing documents dated 1918; numerous polonica were found. Recorded materials pertain to the matters of Polish military and statehood, k.u.k military administration in Polish territories, emerging Ukrainian statehood. Documents contain the names of distinguished persons: regents Aleksander Kakowski, Zdzisław Lubomirski and Józef Ostrowski, Bishop Ignacy Dubowski, Austro-Hungarian Minister of Foreign Affairs Ottokar Czernin, General Jan Dowbor-Muśnicki, General Franciszek Kleeberg, Stanisław Kot, Jan Konopka, Prime Minister Jędrzej Moraczewski, Count Jerzy Mycielski, Jesuit Jan Pawelski, Genreral Tadeusz Rozwadowski, Prime Minister Jan Steczkowski, General Stanisław Szeptycki, Minister for Galicia Juliusz Twardowski, Alfred Wysocki.

Refine search results

2 Miscellanea Historico-Archivistica

1 Miscellanea Historico-Iuridica

1 Przegląd Historyczno-Wojskowy

1 Studia z Historii Społeczno-Gospodarczej XIX i XX Wieku

1 Zeszyty Naukowe Ostrołęckiego Towarzystwa Naukowego

2 Gaul J.

1 Bożyk I.

1 Surmacz M.

1 Szczepański J.

1 Ułanowicz M.

2 2020

2 2019