Full-text resources of CEJSH and other databases are now available in the new Library of Science.
Visit https://bibliotekanauki.pl

Results found: 6

first rewind previous Page / 1 next fast forward last

Search results

Search:
in the keywords:  Rzeczypospolita Obojga Narodów
help Sort By:

help Limit search:
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
1
Publication available in full text mode
Content available

Kazimierz Puchowski, Jezuickie kolegia szlacheckie Rzeczypospolitej Obojga Narodów. Studium z dziejów edukacji elit, Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk 2007, ss. 636

100%
Żołądź-Strzelczyk D.
Biuletyn Historii Wychowania
|
2009
|
issue 25
157-159
PL
Kazimierz Puchowski, Jezuickie kolegia szlacheckie Rzeczypospolitej Obojga Narodów. Studium z dziejów edukacji elit, Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk 2007, ss. 636
2
Publication available in full text mode
Content available

Terra Jesuitica Grodniensia, czyli o domach zakonnych zależnych od grodzieńskiego kolegium jezuickiego

51%
Liaushuk U.
Studia Paedagogica Ignatiana
|
2019
|
vol. 22
|
issue 4
EN
The history of the Jesuit college in Grodno has been presented in encyclopedic and tourist publications. Many issues have been developed by historians of architecture and culture. This allows one to refer to research in Russian, Belarusian and Polish without unnecessary repetition. This article presents the results of a study on the presence of the Society of Jesus on the border of present-day Lithuania, Poland and Belarus. Apart from the architectural ensemble of the Jesuit College in Grodno (Hrodna), other tangible traces of the cultural heritage of the Jesuits in this territory are poorly preserved. Therefore, the article outlines the history of the missions in Merecz, Urdomin and Rotnica (now Merkinė, Rudamina and Ratnyčia in Lithuania), Hołny (now Hołny Wolmera in Poland) and Kotra, Dziembrowo and Wołkowysk (now Kotra, Dembrov and Vawkavysk in Belarus). The development of these posts, dependent on the College in Grodno, was linked with important yet little-known events in the history of culture and education in the Polish-Lithuanian Commonwealth. Currently, in many places, there is no object that would be associated with the presence of Jesuits, although nothing prevents one from using historical and cultural research results or integrating oneself to discover historical facts and artefacts in cultural objects that can be protected.
PL
Dzieje kolegium jezuickiego w Grodnie są przedstawione w publikacjach encyklopedycznych i wydawnictwach turystycznych. Wiele zagadnień jest też opracowanych przez historyków architektury i kultury. Pozawala to bez zbędnych powtórzeń odwołać się do istniejących badań w języku rosyjskim, białoruskim i polskim. W artykule przedstawiono wyniki badań nad obecnością Towarzystwa Jezusowego na pograniczu dzisiejszej Litwy, Polski i Białorusi. Oprócz zespołu architektonicznego kolegium jezuickiego w Grodnie (Hrodna), inne namacalne ślady dziedzictwa kulturowego jezuitów na tym terenie są słabo zachowane. Dlatego w artykule opisano historię misji w Mereczu, Urdominie i Rotnicy (obecnie Merkinė, Rudamina i Ratnyčia na Litwie), w Hołnym (obecnie Hołny Wolmera w Polsce) oraz w Kotrze, Dziembrowie i Wołkowysku (obecnie Kotra, Dembrov i Vawkavysk na Białorusi). Rozwój tych misji zależnych od Kolegium w Grodnie związany był z ważnymi, choć mało znanymi wydarzeniami w historii kultury i edukacji w Rzeczypospolitej Obojga Narodów. Obecnie w wielu miejscowościach nie ma żadnego obiektu, który kojarzyłby się z obecnością jezuitów. Jednak nic nie stoi na przeszkodzie, aby wykorzystać wyniki badań historycznych i kulturowych, integrować odkryte fakty historyczne i artefakty w obiekty dziedzictwa kulturowego, które mają być chronione.
3
Publication available in full text mode
Content available

Edycje akt sejmikowych z terenu prowincji wielkopolskiej

51%
Zwierzykowski M.
Miscellanea Historico-Iuridica
|
2022
|
vol. 21
|
issue 1
379-403
EN
The publication of sources left over from the activities of the former sejmiks, which were both part of the parliamentary system of the Polish-Lithuanian Commonwealth and an institution of local self-government, has a long tradition. Polish historians turned their attention to them in the second half of the 19th century. At the First Congress of Polish Historians in Krakow, in 1880, prominent luminaries of history and legal history put forward solid arguments, and from 1886 began, with varying fortunes and commitment, to publish them. To this day, however, most of the sejmiks await their researchers and editors. The editing of sejmik records has undergone several important transformations, gradually expanding the framework for classifying materials considered by historians. This article is an attempt to briefly summarize the achievements of editing sejmik materials from the province of Greater Poland, which functioned within the framework of the parliamentary system of the Polish-Lithuanian Commonwealth, which consisted of the sejm, general sejmiks and sejmiks. The focus is on the origins of publishing sources for the history of the sejmiks (conventionally called sejmik “acts” since 1932), their classification and the gradual expansion of the catalog of texts considered, as well as an indication of the various stages of publishing activities. After briefly outlining the sejmik “geography” of the Greater Poland province, the text collects not only information about the editions that have already been published concerning several sejmiks, but also indicates the directions of the research and editing teams’ work currently underway for the province, as well as the prospects for the future. Since the beginning of the 21st century, the National Program for the Development of the Humanities has played a particularly important role in intensifying work on the publication of these sources and building teams of publishers; the text shows in detail the extent of this support in the form of grants, as well as plans for their acquisition in the coming years.
PL
Wydawanie źródeł pozostałych po działalności dawnych sejmików, stanowiących jednocześnie element systemu parlamentarnego Rzeczypospolitej Obojga Narodów i instytucję samorządu terytorialnego, ma już długą tradycję. Historycy polscy zwrócili na nie uwagę w II poł. XIX w. Na I Zjeździe Historyków Polskich w Krakowie, w 1880 r., wybitni luminarze historii i historii prawa wysunęli solidne argumenty, a od 1886 r. rozpoczęli, ze zmiennym szczęściem i zaangażowaniem, ich publikowanie. Do dziś jednak większość sejmików czeka na swoich badaczy i wydawców. Edytorstwo akt sejmikowych przechodziło kilka ważnych przemian, stopniowo rozszerzając ramy klasyfikacji materiałów uwzględnianych przez historyków. Niniejszy artykuł stanowi próbę krótkiego podsumowania dorobku edytorstwa materiałów sejmikowych z terenu prowincji wielkopolskiej, funkcjonującej w ramach systemu parlamentarnego Rzeczypospolitej Obojga Narodów, na który składały się sejm, sejmiki generalne oraz sejmiki. Skupiono się na genezie wydawania źródeł do dziejów sejmików (nazywanych od 1932 r. umownie „aktami” sejmikowymi), ich klasyfikacji i stopniowym rozszerzaniu katalogu branych pod uwagę tekstów, a także na wskazaniu poszczególnych etapów działań wydawniczych. Po krótkim przedstawieniu „geografii” sejmikowej prowincji wielkopolskiej, w tekście zebrano nie tylko informacje o powstałych już edycjach, dotyczących kilku sejmików, ale wskazano kierunki prowadzonych obecnie dla prowincji prac zespołów badawczo-edytorskich, a także perspektywy na przyszłość. Od początku XXI w. szczególnie istotną rolę w intensyfikacji prac nad wydawaniem tych źródeł oraz budowaniem zespołów wydawców odegrał Narodowy Program Rozwoju Humanistyki, w tekście wykazano szczegółowo zakres tego wsparcia w postaci grantów, a także plany ich pozyskiwania na najbliższe lata.
4
Publication available in full text mode
Content available

Wawrzyniec Bojer – szwedzki nauczyciel w polskich szkołach doby kontrreformacji

41%
Kochanowicz J. E.
Studia Paedagogica Ignatiana
|
2018
|
vol. 21
|
issue 2
19-36
PL
Wielu historyków wyraża przekonanie, że jednym z istotnych powodów załamania się ofensywy Reformacji w Polsce w XVI wieku była działalność oświatowa zakonu jezuitów. Celem artykułu jest prezentacja sylwetki Wawrzyńca Bojera, Szweda, który pracował jako nauczyciel w polskich szkołach jezuickich, a ponadto stał się znany jako poeta łaciński. Bojer był absolwentem, a następnie nauczycielem seminariów papieskich przygotowujących młodzież do działalności kontrreformacyjnej, jak również profesorem seminarium tłumaczy (Seminarium Interpretum) w Dorpacie, unikatowej placówce jezuickiej kształcącej tłumaczy dla misjonarzy katolickich oraz autorów przekładów literatury religijnej na języki bałtyckie. Autor artykułu uzupełnił biografię Bojera o nieznane w polskim piśmiennictwie fakty, wykorzystując źródła archiwalne oraz opracowania obcojęzyczne (głównie autorstwa norweskiego historyka Oskara Garsteina). Ukazał też sylwetkę Bojera – ważnego dla kultury polskiej humanisty i pisarza – na tle działalności placówek edukacyjnych, z którymi ten jezuita był związany.
EN
Many historians believe that the educational work of the Jesuits was one of the essential factors behind the failure of the Reformation movement in 16th century Poland. The article aims to depict and discuss Laurentius Bojer, a Swede who taught in Polish Jesuit schools and also garnered a considerable reputation as a Latin poet. Bojer graduated from and subsequently taught at Pontifical Seminaries which trained young people to engage in counter-reformatory work. He was also a professor at the Translators’ Seminary (Seminarium Interpretum) in Dorpat, a unique school that educated interpreters and translators who assisted Catholic missionaries and translated religious literature into Baltic languages. The portrayal of Bojer will include facts as yet unexamined in the Polish literature which the author has gleaned from archives and international studies (chiefly by the Norwegian historian Oskar Garstein). Bojer, a humanist and a writer relevant to Polish culture, will be addressed against the backdrop of the educational work of the schools he was involved with.
5

Opodatkowanie tytoniu w dawnej Polsce

41%
Naworski Z.
Roczniki Nauk Prawnych
|
2018
|
vol. 28
|
issue 1
69-89
PL
Artykuł dotyczy opodatkowania tytoniu i jego wyrobów w Rzeczypospolitej Obojga Narodów. Po sprowadzenie tytoniu do Polski, jego używanie rozpowszechniło się wyjątkowo szybko; początkowo stosowano go w postaci tabaki, a od XVIII w. przewagę zyskało palenie tytoniu w fajkach. Co ważne, tytoń i jego wyroby uchodziły wówczas za swoiste lekarstwo zapobiegające i leczące niemal wszystkie choroby. Cła na tytoń/tabakę nałożono po raz pierwszy w 1643 r. w Wielkim Księstwie Litewskim; w Koronie monopol tabaczny został wprowadzony w 1659 r. Od tego czasu na tytoń/tabakę nakładano regularnie cło na Litwie; w Koronie natomiast cło na te wyroby nałożono raz jeszcze w 1677 r., po czym w latach 90-tych XVII w. monopol tabaczny w całej Rzeczypospolitej wygasł. Do sprawy wrócono dopiero w czasach stanisławowskich wprowadzając monopol tabaczny zarządzany początkowo przez prywatną spółkę zwaną Kompanią Tabaczną, a następnie – w latach 90-tych – przez państwową Manipulację Tabaczną. I tak jednak w całym badanym okresie wpływy z opodatkowania tytoniu/tabaki były relatywnie niewielkie.
EN
An article is devoted to an issue of taxation on tobacco and its derivate products in Polish-Lithuanian Commonwealth. After the first importation of tobacco to Poland, its consumption was spreading fast. At the beginning, a snuff was the most common form of a tobacco usage, in eighteen century smoking pipes became more popular. It have to be stressed that tobacco and its derivate products, were considered as medicines, which could prevent and cure every disease. In 1643 the import duty on tobacco was imposed for the first time in Grand Duchy of Lithuania. In the Crown of Poland the tobacco monopoly was established in 1659, but import duty was imposed only one time – in 1677. In the last decade of seventeenth century, the tobacco monopoly in the Commonwealth practically expired. It was renewed after 1764, during the reign of the king Stanislaw August Poniatowski. The tobacco monopoly was established again, and run by the private company, called The Snuff Campaign. In the last decade of eighteenth century, this task was took over by the public company – The Snuff Manipulation. Generally speaking, during the whole analysed period of time, incomes from taxation of tobacco and its derivate products (especially the snuff) were relatively small.
6
Publication available in full text mode
Content available

Dominikanie na kresach wschodnich Rzeczypospolitej Obojga Narodów (teren dzisiejszej Białorusi)

41%
Miławicki M.
Folia Historica Cracoviensia
|
2014
|
vol. 20
95-153
PL
Celem artykułu jest zarysowanie historii obecności zakonu dominikańskiego na tej części Kresów Wschodnich dawnej Rzeczypospolitej (Wielkie Księstwo Litewskie), które obecnie leżą w granicach państwa białoruskiego, począwszy od średniowiecza do drugiej połowy XIX wieku. Na terenie tym istniało 45 placówek dominikańskich, które zostały skasowane przez władze zaboru rosyjskiego w XIX wieku. Dominikanie prowadzili nie tylko działalność duszpasterską (głównie kaznodziejstwo i parafie), ale także oświatową i kulturalną. W okresie powstań zakonnicy również czynnie brali w nich udział, za co spotkały ich represje (emigracja, zsyłki na Syberię, kasaty klasztorów i konfiskata mienia i dóbr kultury).
EN
he purpose of the article is to provide an outline of the history of the Dominican presence on the Eastern Frontier of the former Republic (The Great Principality of Lithuania), in the region which now belongs to Belarus. The analysis includes the period between the Middle Ages until the late 19th century. In this territory, fourty-five Dominican locations existed and they were cassated by the Russian partition authorities in the 19th century. The Dominicans were active not only in the pastoral ministry (mostly preaching and parish-keeping), but also in education and culture. At the time of Polish national uprisings, the religious took active part in the efforts and endured the oppressing consqequences of their involvement (emigration, expulsion to Siberia, convent cassations and confiscation of property and cultural goods).
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.