Search results

1

Zmiana preferencji czytelniczych w zakresie gatunków fantasy na podstawie analizy porównawczej ankiet z 2011 i 2020 roku

100%

Wieczorek L.

Prace Literaturoznawcze

|

2020

|

issue 8

259-280

EN

The genre trends of Polish fantasy have changed over the years. It wasn’t until the 1980s that western fantasy translations appeared in Poland, which had a huge impact on Polish authors. Despite the dominance of Tolkien’s pattern, Polish fantasy followed its own path; new subgenres developed an were closely related to Polish culture and history or inspired by Slavic folklore. The objectiveof this article is to present the fantasy genres which were the most popular until 2012 and to compare two questionnaires, from 2012 and from January 2020, that show changes in fantasy reading in Poland.

2

Sacrifices among the Slavs: Between Archaeological Evidence and 19th Century Folklore

88%

Wenska I.

Analecta Archaeologica Ressoviensia

|

2015

|

vol. 10

271–312

EN

This article discusses the subject of sacrifices among the Slavs using textual, archeological and ethnographic evidence. Although it is a well-known fact that there are not many textual sources concerning early medieval Slavic culture and religion, some aspects of their customs and rituals can be reconstructed by referring to folkloristic materials. According to many scholars, Slavic folk culture (especially that of Eastern Slavs) has preserved some traces of pre-Christian practices, but it is important to maintain a careful approach to ethnographic sources and avoid far-reaching interpretations of archeological evidence in their light. In spite of methodological difficulties, by critically combining different categories of sources it seems possible to offer new interpretations of Slavic beliefs

3

Statistická analýza rytmického zúžení jako příspěvek k otázce rytmické stavby lidové písně u západních Slovanů

75%

Votruba A.

Studia Ethnologica Pragensia

|

2018

|

issue 2

103-147

EN

Rhythmic narrowing (Rhythmusverengerung) was first described by Hungarian ethnomusicologist and composer Béla Bartók. It is the specific structure of the melody of a song which is usually connected with rhymes repeated twice with the same syllable (aabb), while on the 1st and 4th rhymes have a larger number of bars than the 2nd and 3rd rhymes. A number of bars could be assigned to particular rhymes according to the scheme 3–2–2–3, 4–3–3–4, etc. Béla Bartók considered this phenomenon typical for Slovak folk songs. Similar ideas were proposed by Slovak musicologist Jozef Kresánek, who also proposed a hypothesis about the evolutional connection between the genesis of this structure and the development of harmonic thinking. The author of this study presents, on a larger body of statistically analysed material, that rhythmic narrowing is typical, not only for Slovak, but also for Czech song. The area whith the most abundant distribution is from Eastern Bohemia through Moravia to the Central and Eastern Slovakia border. Polish Silesia could be also added to this area — the part which was not settled by German speaking people before 1945. Rhythmic narrowing is much less widespread among the neighbouring nations — the rest of Poland, Hungary and the Ukraine. It has not been found at all in German, Sorbian, Lithuanian and Serbian folk song collections.

4

Bocian w słowiańskich wyobrażeniach ludowych

75%

Góra A. W., Zienkiewicz L.

Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury

|

1995

|

vol. 7

33–46

PL

Autor, na przykładzie formalnej i semantycznej klasyfikacji wyjątkowo obszernego słowiańskiego materiału, przedstawia bociana w ludowych wyobrażeniach wszystkich Słowian. W legendach i obrzędach wiosennych (np. wróżbach odnoszących się do przylatujących na wiosnę pierwszych bocianów) ptak ten występuje w roli obrońcy, oczyszczającego ziemię z gadów i pozostałego plugastwa – żmij, żab, owadów i siły nieczystej. Pióro bociana tępi pchły w domu, bocian tępi żaby, w które zmieniają się wiedźmy, a jego gniazdo chroni dom przed złymi duchami w ogóle. W symbolice chrześcijańskiej bocian, jako tępiciel żmij, jest przeciwnikiem diabła, w związku z tym staje się symbolem Chrystusa. Związek bociana z ogniem przejawia się w tym, iż zabezpiecza on dom przed pożarem i piorunami, a także może wskrzeszać ogień z pomocą dzioba i podpalić dom. Ma również związek z rodzeniem dzieci – przynosi je.

EN

The author, on the basis of the formal and semantic classification of a very extensive Slavic material, depicts the image of the stork in beliefs of all the Slavs. In legends and spring rituals (e.g. in fortune-telling related to the first storks that fly in in spring), the bird acts as a defender that cleanses the land from reptiles and other filth – vipers, frogs, insects, and dark forces. Stork’s feather destroys fleas in the home, the stork destroys frogs that change into witches, and its nest protects the house from evil spirits. In Christian symbolism, the stork, as the destroyer of vipers, is devil’s adversary, and as such becomes the symbol of Christ. The relation of the stork with fire can be seen in the fact that it protects the house against fires and lightning strikes, and can start fire with its beak and set fire to the house. The stork also has a connection with child bearing – it brings children.

5

Этнические стереотипы и проблема лингвокультурных связей

45%

Березович Е. Л.

Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury

|

2008

|

vol. 20

63-76

PL

Podstawą materiałową artykułu są dane dotyczące stereotypów etnicznych pochodzące z różnych języków słowiańskich (zwłaszcza ich dialektów), a także folkloru, obrzędów i wierzeń. Celem artykułu jest charakterystyka mechanizmów współdziałania języka i niejęzykowych kodów kultury. Autorka zauważa, że współdziałanie języka z kodami kulturowymi może przebiegać w różnych kierunkach: 1) wektor współdziałania może być ukierunkowany od niejęzykowych form kultury ku językowi; 2) niektóre motywy mogą paralelnie funkcjonować zarówno w języku, jak i w niejęzykowych kodach kultury na zasadzie parytetu, i wtedy ustalenie wektora współdziałania jest niemożliwe; 3) bywają sytuacje, kiedy wektor współdziałania jest ukierunkowany od języka ku kodom niejęzykowym (w tym wypadku język sam wytwarza konteksty kulturowe, wykorzystując obecne w jego arsenale środki fonosymbolikę, atrakcję i inne). W artykule pokazano, że bez względu na rodzaj technicznych związków między kodami, każdy z nich ma swoje specyficzne sposoby opracowania i reprezentacji informacji etnokulturowej. Badanie związków językowokulturowych może pomóc w interpretacji niejasnych faktów zarówno kodu językowego, jak i kodów niejęzykowych, oraz w całościowych rekonstrukcjach wyobrażeń funkcjonujących w określonych sferach tematycznych. Możliwości takiej rekonstrukcji pokazane są na przykładzie zestawu danych językowo-kulturowych, odnoszących się do pola tematycznego „prace rolnicze”.

EN

The article is based on data from Slavic languages (especially from their non-standard dialects), as well as from folklore, customs and beliefs containing ethnic stereotypes. The aim of the study is to investigate the mechanisms underlying the linguistic and the non-linguistic, cultural sphere. The interdependence of the two may be realized in various directions: 1) from non-linguistic cultural codes to language; 2) parallel motifs in language and culture; 3) from language to non-linguistic codes of culture (in which case language itself creates cultural contexts with its own means, such as sound symbolism). Regardless of the type of the links between the codes, each of them has its own specific ways of representing ethnocultural information. An inquiry into the linguocultural relationships may be of real assistance when certain incomprehensible linguistic or non-linguistic facts are investigated. It also provides for the reconstruction of images in a thematic sphere in which the stereotype is actualized. Possibilities of such reconstruction are considered in reference to the thematic field “agricultural work”.

Refine search results

2 Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury

1 Analecta Archaeologica Ressoviensia

1 Prace Literaturoznawcze

1 Studia Ethnologica Pragensia

1 Góra A. W.

1 Votruba A.

1 Wenska I.

1 Wieczorek L.

1 Zienkiewicz L.

1 Березович Е. Л.

1 2020

1 2018

1 2015

1 2008

1 1995

Zmiana preferencji czytelniczych w zakresie gatunków fantasy na podstawie analizy porównawczej ankiet z 2011 i 2020 roku

Sacrifices among the Slavs: Between Archaeological Evidence and 19th Century Folklore

Statistická analýza rytmického zúžení jako příspěvek k otázce rytmické stavby lidové písně u západních Slovanů

Bocian w słowiańskich wyobrażeniach ludowych

Этнические стереотипы и проблема лингвокультурных связей