Search results

1

Geopolityka w cieniu swastyki

100%

Król E. C.

Studia Maritima

|

2016

|

vol. 29

141-167

EN

The author, using source materials and the literature in many languages, has assumed that in order to find the genesis of the Nazi interpretation of geopolitics it is necessary to have a look at the works written by the creators of that discipline, i.e. first of all German Friedrich Ratzel (1844–1904) and Swede Rudolf Kjellén (1864–1922). It is thanks to them that the terms – inter alia – Lebensraum (living space) and Raumsinn (sense of space) were included in the Nazi vocabulary. What later became important components of the Nazi geopolitics were: Mitteleuropa (Central Europe), Grossraumwirtschaft (big area economy) and Grossraumordnung (big area order). An important contribution was made by Karl Haushofer (1869–1946), who was in direct contact with Rudolf Hess, one of the closest associates of Adolf Hitler. The further deliberations imply that the Nazi concept of geopolitics, the main threads of which had already been included in the text of ‘Mein Kampf’, kept expanding by new slogans, becoming eclectic, and adapting to the changing situation, inside and outside Germany. The priority was still the specific doctrine of autarky, since 1936 subordinated to the preparations for war. After the outbreak of the Second World War in 1939 there appeared a programme including racial, ethnic and territorial transformations on a grand scale, inseparable from the programme of the ‘final solution’ (Endlösung), which led to extermination of the Jewish and Gypsy populations. Speaking more generally, if the war had been won, the Nazi programme of geopolitics would have led to the extermination of the Slavs (Generalplan Ost) and a final reconstruction of the European order, marked by genocide, ruthless economic exploitation and the unbridled dominance of the Germanic masters’ race (Herrenrasse).

PL

Autor, wykorzystując materiały źródłowe i wielojęzyczną literaturę przedmiotu, wyszedł z założenia, że aby znaleźć genezę narodowosocjalistycznej interpretacji geopolityki, należy sięgnąć do dorobku protoplastów tej gałęzi wiedzy, a więc przed wszystkim Niemca Friedricha Ratzla (1844–1904) i Szweda Rudolfa Kjelléna (1864–1922). To za sprawą tych badaczy do wokabularza narodowych socjalistów trafiło między innymi takie pojęcia, jak „przestrzeń życiowa” (Lebensraum) i „poczucie przestrzeni” (Raumsinn). Istotnymi komponentami nazistowskiej geopolityki stały się też z biegiem czasu: „Europa Środkowa” (Mitteleuropa), „gospodarka wielkiego obszaru” (Grossraumwirtschaft) i „ład wielkiego obszaru (Grossraumordnung). Ważne uzupełnienia wniósł też Karl Haushofer (1869–1946), utrzymujący ożywione kontakty z Rudolfem Hessem, jednym z najbliższych współpracowników Adolfa Hitlera. Z dalszych rozważań autora wynika, że narodowosocjalistyczna koncepcja geopolityki, której podstawowe wątki znalazły się już w tekście Mein Kampf, powiększała się o coraz to nowe hasła, stanowiąc twór eklektyczny, dostosowywany do zmieniającej się sytuacji wewnętrznej i międzynarodowej Niemiec. Priorytetem pozostawała specyficzna doktryna autarkii, od 1936 roku podporządkowana przygotowaniom wojennym. Po wybuchu drugiej wojny światowej w 1939 roku pojawił się program uwzględniająca przemiany rasowe i etniczno-terytorialne na wielką skalę, z nieodłącznym programem „ostatecznego rozwiązania” (Endlösung), który prowadził do wyniszczenia ludności żydowskiej i romskiej. W dalszej perspektywie, w razie zwycięskiego zakończenia wojny, program nazistowskiej geopolityki miał przynieść zagładę Słowian (Generalplan Ost) i ostateczną przebudowę porządku europejskiego, naznaczonego stygmatem ludobójstwa, bezwzględnej eksploatacji ekonomicznej i niczym nieograniczonej dominacji germańskiej „rasy panów” (Herrenrasse).

2

Instrumentalizacja piłki nożnej w państwie totalitarnym na przykładzie Trzeciej Rzeszy

100%

Wyskok M.

Prace Naukowe Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie Kultura Fizyczna

|

2016

|

vol. 15

|

issue 3

11–23

PL

Wzrost znaczenia sportu na początku XX wieku spowodował, że naziści – tworząc Trzecią Rzeszę – szczególną uwagę zwrócili na tę dziedzinę aktywności człowieka. Piłka nożna, jako jedna z najpopularniejszych dyscyplin sportowych, stała się ważnym instrumentem w budowaniu totalitarnego państwa. Przejęcie zwierzchnictwa nad piłką nożną umożliwiło władzom Trzeciej Rzeszy przede wszystkim kontrolę znacznej części społeczeństwa. Piłka nożna stała się też ważnym i wielofunkcyjnym narzędziem propagandy. Służyła nazistom do budowania pożądanych relacji z innymi państwami i pokojowego wizerunku swojego państwa, a przede wszystkim do demonstrowania rzekomej wyższości narodu niemieckiego nad innymi. Ponadto piłkarskie rozgrywki były doskonałym sposobem rozpowszechniania i wzbudzania w narodzie niemieckim poczucia tożsamości z symboliką nazistowską. Piłka nożna była także narzędziem realizacji specyficznie pojmowanych celów wychowawczych Trzeciej Rzeszy.

EN

The growing importance of sport in the early twentieth century caused that the Nazis paid specialattention to this area of human activity. Football, as one of the most popular sports became an important instrument in building this totalitarian state. Take over control of the football made possibleto the Third Reich a control of large part of society. Football became also an important and multifunctional tool of propaganda. It served the Nazis to build desired relations with other countries, to the peaceful image of their country and to demonstrate the ostensible superiority of the German nation over others. In addition, football game was a great way to disseminate and generate in the German people a sense of identity with Nazi symbols. Football was also a tool to achieve educational objectives of the Third Reich.

3

Odpowiedzialność karna za zbrodnie sądowe sędziów III Rzeszy w Niemczech Zachodnich i Wschodnich

88%

Kulesza W.

Czasopismo Prawno-Historyczne

|

2021

|

vol. 73

|

issue 2

63-96

EN

The judges of German special courts committed crimes against humanity when they sentenced Poles to the death penalty in occupied Poland during World War II. For instance, a Pole was sentenced to death due to the fact that he had helped displaced Poles by selling them meat, which they had no right to purchase, in his capacity as a shop assistant. The same punishment was meted out to another Pole who was displaced with his whole family from his own farm for living off illegal trade. A Polish milkman was sentenced to capital punishment for neglecting German cows, which resulted in the cows giving less milk. None of the judges who had handed down such judgments was held accountable in the Federal Republic. In communist East Germany, a judge of the Sondergericht in Poznań who participated in sentencing 71 people accused of minor offences to death was sentenced to 8 years in prison. This verdict deserves respect from a contemporary perspective.

PL

Sędziowie niemieckich sądów specjalnych w okupowanej Polsce podczas II Wojny Światowej skazując Polaków na karę śmierci dopuszczali się zbrodni przeciwko ludzkości. Na karę śmierci został skazany Polak, który jako ekspedient w sklepie pomagał wysiedlanym Polakom w ten sposób, że sprzedawał im mięso, do którego kupowania nie mieli oni prawa. Tak samo ukarano Polaka wysiedlonego z całą rodziną własnego gospodarstwa rolnego za to że utrzymywał się z nielegalnego handlu. Skazano na karę śmierci polskiego mleczarza, który zaniedbywał niemieckie krowy, dające przez to mniej mleka. Żaden z sędziów, którzy wydawali takie wyroki nie poniósł odpowiedzialności w Republice Federalnej. W komunistycznych Niemczech wschodnich skazano na karę 8 lat więzienia sędziego sondergerichtu w Poznaniu, który brał udział w karaniu śmiercią 71 osób oskarżonych o drobne wykroczenia. Wyrok ten zasługuje na respekt z perspektywy współczesności.

4

Wymiar polityczny i aspekty organizacyjne udziału polskich piłkarzy na Letnich Igrzyskach Olimpijskich w Berlinie (1936)

88%

Jung R.

Prace Naukowe Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie Kultura Fizyczna

|

2017

|

vol. 16

|

issue 1

29-46

PL

Igrzyska XI Olimpiady w Berlinie w 1936 r. przeszły do historii światowego sportu jako impreza zdominowana przez nazistowską ideologię. Odbywały się one w najbliższym sąsiedztwie Polski, w kraju, który łączył z Rzecząpospolitą bagaż zazwyczaj złych doświadczeń historycznych i skomplikowanych relacji politycznych. Impreza miała zatem ważne znaczenie dla polskich decydentów sportowych i politycznych – należy uwzględnić zwłaszcza specyficzne usytuowanie polskiego sportu w modelu ustrojowym państwa polskiego w latach 30. XX w. Ważną rolę w tym kontekście mieli odegrać polscy piłkarze jako przedstawiciele dyscypliny sportu, której towarzyszyło zasadniczo największe zainteresowanie międzynarodowej opinii publicznej.

EN

The 1936 Summer Olympic Games went down to the history of sport as the event dominated by the Nazi ideology. It was held in the German capital city, which is in a very close proximity to Poland, a country that shared mostly bad historical experiences connected to Germany. Also bilateral, political relations between these two countries were always considered as complicated. The event was therefore crucial for the Polish political and sport decision-makers, especially considering the particular position of the sport in the Polish constitutional system of the 1930s. In this context, a very important role was going to be played by the Polish footballers. They were thus considered as representatives of the discipline that was always considered as the one attracting most of the international public attention.

5

Nowy człowiek na nowe czasy. Utopijne wizje kreacji nowego człowieka

75%

Strutyński M.

Horyzonty Polityki

|

2012

|

vol. 3

|

issue 4

107-121

PL

Artykuł poświęcony jest zagadnieniu koncepcji kreacji nowego człowieka, która jest częścią utopijnych koncepcji politycznych. Od czasów starożytnych myśliciele starali się wypracować model idealnego społeczeństwa. Model ten zakładał także konieczność przekształcenia ludzi. Czasy nowożytne przyniosły próby urzeczywistnienia marzeń o doskonałym człowieku-obywatelu państwa. Miały one miejsce w okresie rewolucji francuskiej. W XX wieku idea nowego człowieka była propagowana przez ideologię narodowo-socjalistyczną w III Rzeszy, włoski faszyzm i przez komunizm w ZSRS.

6

Niemki na froncie wschodnim (1942–1943) w świetle wspomnień Ilse Schmidt i Eriki Summ

71%

Fronczak P.

Acta Universitatis Lodziensis. Folia Historica

|

2018

|

issue 100

145-155

EN

The aim of this article is to compare two diaries that describe everyday life of women on the west front. The analysis of secretary Ilse Schmidt and nurse Erika Summ memories gives a wider perspective look on a role and position of German women during the war with the Soviet Union. The source answer questions connected to migration to West and everyday life’s problems during the war – like relations between fellow workers, reaction to death or pregnancy in the time of conflict.

PL

Celem artykułu jest porównanie dwóch pamiętników opisujących życie codzienne kobiet na froncie wschodnim. Analiza wspomnień spisanych przez pomocnicę sztabową Ilse Schmidt oraz pielęgniarkę Erikę Summ pozwala w szerszym stopniu zapoznać się z rolą i pozycją Niemek w czasie wojny ze Związkiem Radzieckim. W tekście omówione zostały kwestie związane z wyjazdem na wschód, a także problemy życia codziennego na froncie, takie jak relacje ze współpracownikami, reakcja na śmierć czy też ciąża pracownic sztabowych i wynikające z tego konsekwencje.

7

Archiwalne gry planszowe dla dzieci w wieku przedszkolnym z terenu Prus Wschodnich – potencjał edukacyjny z historią w tle

71%

Sławińska M., Sapała B.

Edukacja Elementarna w Teorii i Praktyce

|

2020

|

vol. 15

|

issue 2(56)

111-126

EN

The aim of this article is to allow one to discover the educational potential of two original German board games for children, based on a regional theme, which were designed and made during the period 1935-1936 by students at the Preschool Teacher Training College in Olsztyn (Allenstein), which, at that time, was under the patronage of the Caritas charitable association working for the Roman Catholic Diocese of Warmia. The theme of the games included the region of Warmia (Ermland) and Masuria (Masuren), which were a part of the German East Prussia (Ostpreußen). The analysis of the content of the games includes the storylines outlined in the instructions, as well as the sites and buildings presented on the boards, mainly the historic monuments and public institutions, along with natural features of the landscape of Warmia and Masuria. Assuming that a society’s cultural basis is the key source of teaching practices, the context for these deliberations on the aims and possible application of the didactic aids being examined was created by the socio-political situation in Germany during the inter-war period. Interpreting the educational potential of the above-mentioned materials covers recognizing their cognitive values pointing towards their use within fields defined by modern didactics as patriotic, social and regional education, as well as nature studies. However, it also reveals the potential propagandistic significance of the games for the ideals of National Socialism which was being promoted in German education at that time.

PL

Celem artykułu jest rozpoznanie potencjału edukacyjnego dwóch oryginalnych niemieckich gier planszowych dla dzieci, zaprojektowanych i wykonanych w latach 1935–1936 przez anonimowe uczennice Wyższego Seminarium dla Przedszkolanek i Ochroniarek w Olsztynie, działającego pod patronatem Stowarzyszenia Caritasu dla Diecezji Warmińskiej. Tematem gier jest region Warmii i Mazur, będący dawniej częścią Prus Wschodnich. Analiza treści gier dotyczy fabuły, określonej w instrukcjach, oraz obiektów zaprezentowanych na planszach, w tym głównie zabytków i instytucji użyteczności publicznej oraz elementów naturalnego krajobrazu Warmii i Mazur. Przyjmując, że podłoże kulturowe jest kluczowym źródłem praktyk dydaktycznych, kontekstem dla rozważań nad celami i możliwym zastosowaniem badanych pomocy dydaktycznych uczyniono sytuację społeczno-polityczną Niemiec w okresie międzywojennym. Interpretacja potencjału edukacyjnego tytułowych materiałów obejmuje rozpoznanie ich walorów poznawczych, wskazując na zastosowanie w obrębie dziedzin określanych we współczesnej dydaktyce jako edukacja patriotyczna, przyrodnicza, społeczna i regionalna, a także odkrywa potencjalne propagandowe znaczenie gier dla krzewienia obecnych wówczas w niemieckiej edukacji ideałów narodowego socjalizmu.

8

German institutional aid to Spanish students in Germany during the Second World War

71%

Moreno Juliá X.

Przegląd Nauk Historycznych

|

2020

|

vol. 19

|

issue 2

183-202

PL

W czasie drugiej wojny światowej dr Edith Faupel intensywnie pomagała hiszpańskim studentom i żołnierzom Błękitnej Dywizji, jednostki, która walczyła w Związku Sowieckim w składzie wojsk Wehrmachtu. Była ona żoną pierwszego ambasadora Niemiec w nacjonalistycznej Hiszpanii, generała Wilhelma Faupela (1936–1937). Faupel był wówczas dyrektorem Instytutu Ameryki Łacińskiej i Towarzystwa Niemiecko-Hiszpańskiego. Ona i jej mąż z oddaniem służyli reżimowi narodowych socjalistów w czasie jego funkcjonowania w Niemczech. W artykule omówiono działania tej kobiety oraz kierujące nią motywy. Dokonano również analizy tego, jak na jej działania wpłynęły zmiany na frontach drugiej wojny światowej.

EN

During the Second World War Dr. Edith Faupel intensively helped the Spanish students and soldiers of the Blue Division, the unit that fought in Russia within the Wehermacht troops. She was the wife of the first German Ambassador in the National Spain, General Wilhelm Faupel (1936–1937). Faupel was the director of The Iberian-American Institute and of the German-Spanish Society at a time. She and her husband fully served the regime of the National Socialists during its existence in Germany. The action of this woman and her motifs are studied in this article. It is also analysed how her activities were determined by the changes on the fronts of World War II.

9

Nazizm w encyklice Piusa XI Mit brennender Sorge

63%

Szuppe P.

Studia Historyczne

|

2018

|

vol. 61

|

issue 3 (243)

73-85

PL

Nazism in Pius XI's Encyclical Mit brennender Sorge The article presents Nazism in Pius XI’s encyclical Mit brennender Sorge. The genesis and context of this papal document, which was written in the German language and directed to the German nation, are presented, as well as reactions from the German state it evoked. This encyclical constitutes a synthesis of numerous statements by the Church in its struggle against the anti-Christian ideology and practice. In it we find references to the breaches in the concordat between Germany and the Holy See, and falsifications of Church teachings and language undermining the moral order, hope and love, as well as natural law. It is addressed to young people, the clergy and the laity. In it we find attempts to uncover the Nazi bestiality in the time when Hitler was admired and praised by many contemporary politicians. It does express hope that the German nation will return to the true faith and mission prepared for it by God

10

Znaczenie potencjału przemysłowego polskiego Górnego Śląska w planach III Rzeszy w latach 1933–1945

63%

Smierz M.

Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, sectio F – Historia

|

2014

|

vol. 69

EN

This article aims to identify what was the impact of mining and metallurgical industry in the Polish part of Upper Silesia in the politics of the Third Reich before and during World War II. The basis of this text is to identify the causes of which were due to increased interest in Upper Silesia in the second half of the 30s of the 20th century (militarization, stimulating the economy through a series of state investments, and consequently an increase in demand for coal and steel, and an attempt to economic independence from other countries – autarky).

PL

Artykuł ma na celu wskazanie, jakie znaczenie miał przemysł górniczo-hutniczy w polskiej części Górnego Śląska w polityce III Rzeszy przed wybuchem i w trakcie II wojny światowej. Podstawą jest określenie przyczyn, które spowodowały wzrost zainteresowania Górnym Śląskiem w drugiej połowie lat 30. XX w. (militaryzacja, pobudzenie gospodarki przez szereg inwestycji państwowych, a w efekcie wzrost zapotrzebowania na węgiel i stal oraz próba gospodarczego uniezależnienia się od innych państw – autarkia). Tekst został podzielony na trzy części, w których omówiono gospodarcze i polityczne skutki podziału Górnego Śląska po 1921 r., pozycję ekonomiczną Górnego Śląska w polityce III Rzeszy w latach 1933–1939 oraz podczas II wojny światowej. Podkreślono także rywalizację między „starymi”, funkcjonującymi przez co najmniej kilkadziesiąt lat, górnośląskimi koncernami i ich właścicielami a właścicielami dużych firm z branży stalowej czy górniczej, funkcjonującymi do tej pory w Zagłębiu Ruhry czy Saary. Przykładem takich koncernów, penetrujących górnośląski, ale również zagłębiowski przemysł, są IG Farbenindustrie A.G. czy koncerny Friedricha Flicka i Roberta Röchlinga. Niniejszy tekst został oparty na materiałach zgromadzonych w trakcie kwerendy archiwalnej w Archiwum Państwowym w Katowicach i jego oddziale w Gliwicach oraz uzupełniony o literaturę przedmiotu.

11

Rola piłki nożnej w niewoli niemieckich obozów koncentracyjnych na podstawie wspomnień Polaków

63%

Wyskok M.

Sport i Turystyka. Środkowoeuropejskie Czasopismo Naukowe

|

2019

|

vol. 2

|

issue 2

105-116

EN

The purpose of this paper is to present what was the role of football in the Nazi German concentration camps of the Third Reich from the perspective of prisoners of Polish nationality. Football, as one of the most popular sports, was very important subject and activity for Poles who were imprisoned in the concentration camps of the Nazi Germany, despite inhuman conditions in which they lived. Based especially on memories of former prisoners we can conclude that football helped them to survive the difficulties of everyday life. The time of the football match was a substitute of normal life, which some of the prisoners remembered from the time before the Second World War and gave them a feeling of hope, freedom and justice by treating everyone equally. The football was used also for entertainment and propaganda purposes by the camp authorities.

PL

Celem artykułu jest scharakteryzowanie roli, jaką odegrała piłka nożna w nazistowskich niemieckich obozach koncentracyjnych Trzeciej Rzeszy z perspektywy więźniów narodowości polskiej. Piłka nożna, jako jedna z najpopularniejszych dyscyplin sportowych, była istotnym tematem rozmów i sferą aktywności Polaków – więźniów obozów koncentracyjnych, mimo ogromnego tragizmu, jakiego tam doświadczali. Przede wszystkim wspomnienia byłych więźniów dowodzą, że szeroko pojęta piłka nożna pomagała przetrwać w nieludzkim środowisku obozów koncentracyjnych – chwile, kiedy rozgrywano mecze piłkarskie, były powrotem do czasów sprzed wojny, dawały poczucie nadziei, wolności i sprawiedliwości przez równe, zgodne z regułami gry, traktowanie wszystkich. Ponadto piłka nożna w obozach koncentracyjnych Trzeciej Rzeszy była narzędziem rozrywki i propagandy obozowego kierownictwa.

12

Языковая идентичность фольксдойче в оккупированных Польше, Белоруссии и на Украине

63%

Зинкевич А.

Przegląd Środkowo-Wschodni

|

2019

|

vol. 4

241-261

PL

Volksdeutsche, czyli Niemcy mieszkający poza Rzeszą, zajmowali kluczowe miejsce w planach narodowosocjalistycznych przywódców w zakresie organizacji zarządzania okupowanymi obszarami na Wschodzie. Stanowili oni główną ludzką rezerwę dla germanizacji Polski i niektórych obszarów ZSRR. Podstawowym zadaniem władz III Rzeszy było uczynienie z wielokulturowego i wielojęzycznego kontyngentu volksdeutschów jednolitej językowo i ideologicznie ludzkiej masy spełniającej standardy właściwe ludności „starej” Rzeszy. Poziom znajomości języka niemieckiego odegrał ważną rolę w określeniu statusu volksdeutschy w nowej sytuacji społecznej, a ich dwujęzyczność uczyniła z nich ważne ogniwo w pośrednictwie między władzami okupacyjnymi a lokalną ludnością na okupowanych terenach.

EN

Volksdeutsche, i.e. Germans who lived outside the Reich occupied a key place in the plans of the Nazi leadership for the organization of the eastern occupied territories. They were the main human reserve for the Germanization of Poland and some areas of the USSR. The primary task for the German authorities was to bring the multicultural and multilingual contingent of Volksdeutsche to the linguistic and ideological standards inherent in the population of the “old” Reich. The level of German language proficiency played an important role in determining the status of Volksdeutsche in the new social situation for them, and their bilingualism made them an important link in the mediation between the occupation authorities and the local population of the occupied territories.

13

Zabójstwo kryminalne w Generalnym Gubernatorstwie. Studium przypadku z zakresu stosowania niemieckiego wojennego prawa karnego

63%

Mielnik H.

Czasopismo Prawno-Historyczne

|

2023

|

vol. 75

|

issue 2

183-206

EN

The article is a case study concerning the application of the Nazi’s special criminal law in the General Government during wartime, specifically the Juvenile Felons Ordinance of 4 October 1939. A detailed analysis of one criminal proceeding from the moment the police received information about the crime until the execution of the sentence is carried out. The case which was chosen for the present analysis was selected due to its specific character as it involved a double homicide (murder) committed by a juvenile offender whose victims were Jewish. The paper presents the practice of application of criminal law in the General Government, which was characterized by its expedited and simplified nature. It also highlights certain aspects of the law's ambiguity, the defendant's uncertain situation, and a lack of effective possibilities of defense. The development of Nazi criminal law veered towards perpetrator-based criminal law. The criminal law of Nazi Germany ruthlessly sentenced people to death and expanded its application.

PL

Artykuł stanowi studium przypadku stosowania specjalnego niemieckiego nazistowskiego wojennego prawa karnego w Generalnym Gubernatorstwie, a dokładnie rozporządzenia o ochronie przed młodocianymi zbrodniarzami. Dokonano w nim szczegółowej analizy jednego postępowania karnego od powzięcia informacji o przestępstwie przez policję aż do wykonania kary. Sprawa będąca przedmiotem analizy została wybrana ze względu na jej szczególny charakter. Dotyczyła bowiem podwójnego zabójstwa (morderstwa) o podłożu kryminalnym, dokonanego przez młodocianego sprawcę na żydowskich ofiarach. W artykule przedstawiono, jak wyglądała praktyka stosowania prawa karnego w Generalnym Gubernatorstwie, mająca charakter przyspieszony i uproszczony. Podkreślono kwestię niejasności prawa, niepewności sytuacji oskarżonego oraz braku możliwości skutecznej obrony. Rozwój nazistowskiego prawa karnego następował w kierunku prawa karnego sprawcy. Niemieckie prawo karne stosowało bezwzględnie karę śmierci albo rozszerzało jej stosowanie.

14

Przymierze w kryzysie – polityka Wielkiej Brytanii wobec Turcji po ataku niemieckim na Związek Sowiecki

51%

Zdulski K.

Athenaeum. Polskie Studia Politologiczne

|

2017

|

vol. 55

181-205

EN

On June 18th, 1941, Turkey signed a nonaggression pact with the Third Reich. This event was critically received by Great Britain. Fears were awoken in London of changes in the Turkish politics which had so far been oriented at close cooperation with the Allies. Four days later the Third Reich attacked the Soviet Union. The British government reacted immediately. Winston Churchill decided to offer aid to the attacked party, forgetting instantly about nearly two years of close German-Soviet cooperation. This move left Ankara anxious due to the conviction that the policy of its Northern neighbor threatened the sovereignty and territorial integrity of Turkey. It was feared that the uprising alliance might occur at the expense of Turkey. At the end of June 1941, the British foreign policy faced two critical challenges. Aiming at maintaining amicable relations with Turkey, the British had to, on one hand, prevent Germany and Turkey from entering close cooperation, and on the other, convince the Turkish authorities that the British cooperation with the Soviet Union would not pose a threat to the Turkish interest. The above aims determined the main direction of policy of the British diplomacy towards Turkey over the next year and a half. In the first case the success was achieved partially. Turkey was not included in the German scope of influence but the British diplomats failed to undermine the Turkish-German economic contract, especially its most important point, i.e., reinstating the export of chrome to the Third Reich. The British only managed to delay the delivery by having the Turkish government observe the agreement concluded at the beginning of 1940, whose provisions were valid until the end of 1942. In the second case the British did whatever they could to put the Turkish concerns at ease. First, in August 1941, they convinced the Soviet Union authorities to issue a statement in which they declared that they would respect Turkey’s territorial integrity. Next, in the spring of 1942, when the British-Soviet alliance was subject to negotiation, Moscow and London confirmed their previous commitments. It must be, however, observed that the British diplomacy did not manage to avoid a few mistakes that may have strengthened the suspicions of the Turkish government. The most important one was not having informed the Turkish of the preparations for the British-Soviet intervention in Iran which was led in late August 1941.

PL

18 czerwca 1941 roku Turcja podpisała z III Rzeszą układ o nieagresji. Wydarzenie to spotkało się z krytycznym przyjęciem ze strony Wielkiej Brytanii. W Londynie pojawiły się obawy o zmianę polityki tureckiej, której kurs do tej pory nastawiony był na bliską współpracę z aliantami. Cztery dni później III Rzesza zaatakowała Związek Radziecki. Reakcja rządu brytyjskiego była błyskawiczna. Winston Churchill podjął decyzję o udzieleniu pomocy napadniętemu, puszczając w niepamięć prawie dwa lata ścisłej współpracy niemiecko-radzieckiej. Ten krok z kolei wywołał niepokój w Ankarze, która uważała, że polityka jej północnego sąsiada zagraża suwerenności i integralności terytorialnej Turcji. Obawiano się, że rodząca się współpraca brytyjsko-radziecka może odbyć się kosztem państwa tureckiego. Z końcem czerwca 1941 r. brytyjska polityka zagraniczna stanęła zatem przed dwoma ważnymi wyzwaniami. Dążąc do utrzymania przyjaznych relacji z Turcją, Brytyjczycy z jednej strony musieli przeciwdziałać zbliżeniu niemiecko- tureckiemu, a z drugiej przekonać władze tureckie, że brytyjska współpraca ze Związkiem Sowieckim nie będzie stanowić zagrożenia dla interesów tureckich. Powyższe cele wyznaczyły główne kierunki działań dyplomacji brytyjskiej wobec Turcji na następne półtora roku. W pierwszym przypadku odniesiono połowiczny sukces. Co prawda Turcja nie została objęta niemiecką strefą wpływów, ale dyplomatom brytyjskim nie udało się storpedować turecko-niemieckiej umowy gospodarczej, a zwłaszcza jej najważniejszego punktu, czyli przywrócenia eksportu chromu do III Rzeszy. Brytyjczycy jedynie opóźnili dostawy dzięki wyegzekwowaniu od rządu tureckiego przestrzegania zawartego na początku 1940 roku porozumienia, którego postanowienia obowiązywały do końca 1942 roku. W drugim przypadku Brytyjczycy uczynili wszystko co było w ich mocy, aby rozwiać obawy tureckie. Najpierw w sierpniu 1941 roku przekonali władze Związku Sowieckiego do wydania oświadczenia, w którym deklarowano przestrzeganie integralności terytorialnej Turcji. Następnie wiosną 1942 roku, kiedy negocjowany był układ brytyjsko-radziecki, Moskwa i Londyn potwierdziły wcześniejsze zobowiązania. Należy jednak zauważyć, że dyplomacja brytyjska nie ustrzegła się przed popełnieniem kilku błędów, które mogły zwiększyć podejrzenia ze strony rządu tureckiego. Najpoważniejszym z nich było niepoinformowanie Turków o przygotowaniach do brytyjsko-radzieckiej interwencji w Iranie, do której doszło pod koniec sierpnia 1941 roku.

15

Struktura jednostek administracyjno-terytorialnych województwa białostockiego w latach 1939–1945

51%

Truszkowski B.

Studia z Dziejów Państwa i Prawa Polskiego

|

2018

|

vol. 21

313-331

EN

During II World War Białystok Voivodeship experienced occupation by both aggressor states, which attacked The Second Polish Republic in September 1939 – both twice in a short time. The first one was The Third Reich, which tried to secure those territories waiting for the move of the Soviets. After a few days, they were handed over to the USSR. After correction of Molotov-Ribbentrop Pact the Soviets abandoned their original plan of creating Polish Soviet Socialistic Republic and among others in Białystok Voivodeship organized antidemocratic elections to the People’s Assembly of Western Belorussia. The Assembly soon voted to join Byelorussian SSR. In December the Belostok Oblast was created, later divided into 24 raions, legal unification with the rest of the Soviet Union was finished in March 1940. When the Germans came back to these lands in June 1941 they soon established Bezirk Bialystok, administrative unit subjected to the province of East Prussia, divided into eight district police stations. Despite announcements it was never annexed by the Reich. The Soviets immediately started to organize guerilla units and oblast authorities with a temporary seat in Moscow, but they didn’t reached Białystok region until July 1944. In the meantime Stalin changed his plan for this territory and handed it over to govern by the Polish Committee of National Liberation, which led to establishment of new Białystok Voivodeship in the postwar Polish state in August 1944.

PL

Podczas II wojny światowej województwo białostockie doświadczyło okupacji ze strony obu państw, które zaatakowały II Rzeczpospolitą we wrześniu 1939 r. – obu dwukrotnie i w krótkim czasie. Rozpoczęła III Rzesza, która próbowała zabezpieczyć te tereny, czekając na ruchy wojsk sowieckich. Po paru dniach przekazano je ZSRR. Po korekcie paktu Ribbentrop-Mołotow Sowieci porzucili swój pierwotny plan utworzenia Polskiej Socjalistycznej Republiki Radzieckiej i między innymi na terytorium województwa białostockiego zorganizowali antydemokratyczne wybory do Zgromadzenia Ludowego Zachodniej Białorusi. Zgromadzenie wkrótce przegłosowało włączenie białostocczyzny do Białoruskiej SRR. W grudniu utworzono obwód białostocki, później podzielony na 24 rejony, a pełna unifikacja prawna tych ziem z resztą Związku Radzieckiego zakończyła się w marcu 1940 r. Wkrótce po powrocie na te tereny Niemów ustanowiono Bezirk Bialystok, jednostkę administracyjną podzieloną na osiem komisariatów powiatowych i podporządkowaną prowincji Prusy Wschodnie. Pomimo zapowiedzi, nigdy nie została bezpośrednio włączona do Rzeszy. Sowieci natychmiast rozpoczęli organizację oddziałów partyzanckich i władz obwodowych z tymczasową siedzibą w Moskwie, ale nie dotarły one do białostocczyzny aż do lipca 1944 r. Do tego czasu Stalin zmienił swój plan zagospodarowania tego terenu i przekazał go pod rządy Polskiego Komitetu Wyzwolenia Narodowego, który w sierpniu 1944 r. doprowadził do utworzenia nowego województwa białostockiego w powojennym państwie polskim.

16

(Nie) zapomniana stacja kolejowa – Gleis 17 jako przykład upamiętnienia ofiar deportacji z Berlina

38%

Ciechomska A.

Studia Żydowskie. Almanach

|

2014

|

vol. 4

|

issue 4

145-153

EN

The article is a description of the memorial place „Gleis 17” in Berlin. This place is a form of commemoration of the Jewish victims of deportations from the capital of Germany. The monument Gleis 17 is an initiative of the German Railway (Deutsche Bahn) and was established in 1991 on the historical place – station Berlin Grunewald where the Jewish inhabitants of the city where deported from to the ghettos and death camps. The article contains the details how the idea of the memorial place has been created and fulfilled. The appearance and meaning of single parts of the whole memorial complex are described as well. Furthermore there is a role of this place in the movie “Der letzte Zug” (The last train) mentioned.

PL

Artykuł jest opisem miejsca pamięci „Gleis 17” w Berlinie. Miejsce to jest formą upamiętnienia żydowskich ofiar deportacji ze stolicy Niemiec. Pomnik Gleis 17 powstał z inicjatywy Kolei Niemieckich (Deutsche Bahn) w 1991 r. na historycznym miejscu – stacji Berlin Grunewald, skąd żydowscy mieszkańcy miasta byli deportowani do gett i obozów zagłady. Artykuł zawiera szczegółowe informacje o tym, jak powstała i została zrealizowana idea miejsca pamięci. Opisano wygląd i znaczenie poszczególnych części całego kompleksu memorialnego. Ponadto wspomniano rolę tego miejsca w filmie "Der letzte Zug" (Ostatni pociąg).

Refine search results

Geopolityka w cieniu swastyki

Instrumentalizacja piłki nożnej w państwie totalitarnym na przykładzie Trzeciej Rzeszy

Odpowiedzialność karna za zbrodnie sądowe sędziów III Rzeszy w Niemczech Zachodnich i Wschodnich

Wymiar polityczny i aspekty organizacyjne udziału polskich piłkarzy na Letnich Igrzyskach Olimpijskich w Berlinie (1936)

Nowy człowiek na nowe czasy. Utopijne wizje kreacji nowego człowieka

Niemki na froncie wschodnim (1942–1943) w świetle wspomnień Ilse Schmidt i Eriki Summ

Archiwalne gry planszowe dla dzieci w wieku przedszkolnym z terenu Prus Wschodnich – potencjał edukacyjny z historią w tle

German institutional aid to Spanish students in Germany during the Second World War

Nazizm w encyklice Piusa XI Mit brennender Sorge

Znaczenie potencjału przemysłowego polskiego Górnego Śląska w planach III Rzeszy w latach 1933–1945

Rola piłki nożnej w niewoli niemieckich obozów koncentracyjnych na podstawie wspomnień Polaków

Языковая идентичность фольксдойче в оккупированных Польше, Белоруссии и на Украине

Zabójstwo kryminalne w Generalnym Gubernatorstwie. Studium przypadku z zakresu stosowania niemieckiego wojennego prawa karnego

Przymierze w kryzysie – polityka Wielkiej Brytanii wobec Turcji po ataku niemieckim na Związek Sowiecki

Struktura jednostek administracyjno-terytorialnych województwa białostockiego w latach 1939–1945

(Nie) zapomniana stacja kolejowa – Gleis 17 jako przykład upamiętnienia ofiar deportacji z Berlina