Full-text resources of CEJSH and other databases are now available in the new Library of Science.
Visit https://bibliotekanauki.pl

Results found: 7

first rewind previous Page / 1 next fast forward last

Search results

Search:
in the keywords:  Weltanschauung
help Sort By:

help Limit search:
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
1

Problems of Origin. Life as a Property of Matter

100%
Ługowski W.
Dialogue and Universalism
|
2014
|
issue 2
9-23
EN
I take the view that the inclusion of the problems of origin in scientific researches was a philosophical breakthrough, in three aspects—ontological, epistemological, and concerning the consciousness of scientists (precisely, it consists in deciding if the issue of the origin is worthy of consideration). It turns out that following a philosophical approach it is possible to (1) have a good grasp of the essence of the most important breakthrough which came in the twentieth-century natural history, (2) establish the circumstances in which it happened, (3) to explain the reasons why the foremost representatives of neo-positivist orientation has put so much effort to replace the truth with the legend in recent years. I demonstrate that the dispute over the nature (and over the assessment) of philosophical ideas, which were at the root of the above-mentioned breakthrough, led to a polarization of stances but also to completely unexpected alliances.
2

Ladies and Gentlemen in Renaissance Western Europe Eros via Thanatos

88%
Zelinka E.
Gender Studies
|
2012
|
vol. 11
|
issue 1
114-125
EN
The present article offers a postmodern (re)interpretation of the 16th century Renaissance set of social etiquettes versus the average citizen’s Weltanschauung triggered by his most natural drives and impulses. The epicentral focus of our investigation is the social network(s) built by the different, sometimes oppositional ethical, theological and epistemological codes. What types of motivation triggered certain members of different social layers to observe or to break these codes? Was there any differentiation between clergymen and (fe)male aristocracy? Most importantly, why was the epistemological positionality of men different from that of (educated) women?
3
Content available remote

Życie jako naturalna własność materii. Na tropie „sprawców” przełomu w przyrodoznawstwie historycznym

63%
Ługowski W.
Filozofia i Nauka
|
2019
|
vol. 7/2
203-226
PL
Praca stanowi przyczynek do zrozumienia filozoficznego wymiaru przełomu, jaki dokonał się w dwudziestowiecznym przyrodoznawstwie historycznym wskutek ekstrapolacji darwinowskiej idei ewolucji na obszar materii nieożywionej i sformułowania na tej podstawie szeregu teorii przedbiologicznej ewolucji chemicznej. Ujawnione zostały skutki, jakie ma nietrafne rozpoznanie filozoficznych podstaw (szeroko rozumianej) nauki o ewolucji: z jednej strony – dla samych uczonych-przyrodników, z drugiej zaś – w znacznie szerszym, światopoglądowym wymiarze ich badań.
EN
This work is a contribution to understanding the philosophical dimension of the breakthrough that took place in the 20th century historical natural science as a result of the extrapolation of Darwin’s idea of evolution to the area of inanimate matter and the formulation on this basis of a number of theories of pre-biological chemical evolution. The revealed results are the inaccurate recognition of the philosophical foundations of the broadly understood science of evolution: on the one hand, for scientists-naturalists, and on the other, in a much broader, social dimension of their research.
4
Publication available in full text mode
Content available

Życie jako naturalna własność materii. Na tropie „sprawców” przełomu w przyrodoznawstwie historycznym

63%
Ługowski W.
Filozofia i Nauka
|
2019
|
vol. 7
|
issue 2
203-226
EN
This work is a contribution to understanding the philosophical dimension of the breakthrough that took place in the 20th century historical natural science as a result of the extrapolation of Darwin’s idea of evolution to the area of inanimate matter and the formulation on this basis of a number of theories of pre-biological chemical evolution. The revealed results are the inaccurate recognition of the philosophical foundations of the broadly understood science of evolution: on the one hand, for scientists-naturalists, and on the other, in a much broader, social dimension of their research.
PL
Praca stanowi przyczynek do zrozumienia filozoficznego wymiaru przełomu, jaki dokonał się w dwudziestowiecznym przyrodoznawstwie historycznym wskutek ekstrapolacji darwinowskiej idei ewolucji na obszar materii nieożywionej i sformułowania na tej podstawie szeregu teorii przedbiologicznej ewolucji chemicznej. Ujawnione zostały skutki, jakie ma nietrafne rozpoznanie filozoficznych podstaw (szeroko rozumianej) nauki o ewolucji: z jednej strony – dla samych uczonych-przyrodników, z drugiej zaś – w znacznie szerszym, światopoglądowym wymiarze ich badań.
5
Publication available in full text mode
Content available

Adam Głaz, Linguistic Worldview(s): Approaches and Applications, New York: Routledge, 2022

54%
Underhill J.
Półrocznik Językoznawczy Tertium
|
2022
|
vol. 7
|
issue 2
184-192
6
Content available remote

Мировоззренческие основания историко-философских исследований Дмитрия Чижевского

51%
Artiuch W.
Studia Warmińskie
|
2016
|
issue 53
55-65
PL
W artykule zanalizowano pojęcie „światopogląd” w rozumieniu Dmytra Czyżewskiego. Pokazano, że D. Czyżewski wiązał pojęcie „światopogląd” z terminem „charakter narodowy”. Oznacza to, że zdaniem D. Czyżewskiego poglądy na świat poszczególnych nacji różnią się między sobą. Ponadto, według Czyżewskiego, pojęcia „idea narodowa” oraz „charakter narodowy” są szczególnie przydatne w badaniach nad światopoglądem, którego wyrazem jest ukraińska filozofia.
EN
This article considers the influence of notion of the world-view on understanding of Chizhevsky’s specifics of philosophical process in Ukraine. Herewith this world-view is tracked in connection with the notion of the “national nature”. Emphasized presence of moments hypothesis in using the notion of the “public world-view” and the “national nature” under the construction by the Chizhevsky’s continuity of philosophical process.
DE
Der Artikel analysiert die Auswirkungen der Konzeption der "Weltanschauung" im Verständnis der Besondertheiten von Tschyzhevskij bezüglich des philosophischen Prozesses in der Ukraine. Die Konzeption der "Weltanschauung" kann in Verbindung mit der Konzeption des "Nationalcharakters" beobachtet werden. Die Präsenz der Hypostasierungsmomente wurde in der Anwendung der Begriffe «Volksweltanschauung» und "Nationalcharakter " in dem Schema des ukrainisch-philosophischen Prozesses unterstrichen.
7
Publication available in full text mode
Content available

Lingwistycznie zorientowana nieliteracka droga światopoglądowa. Pojęcia ‘zrobił’ i ‘wie’ jako nieempiryczne pojęcia pierwsze

45%
Bogusławski A.
Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria
|
2022
|
issue 1
5-25
PL
Jest ona oparta na uznaniu ‘zrobił’ i ‘wie’ za nieempiryczne (niedefiniowalne) „pojęcia pierwsze” (primes). Rdzeń argumentu stanowi szczegółowa obserwacja lingwistyczna dotycząca osobliwego funkcjonowania pojęć ‘dlaczego’ i ‘ponieważ’ w ich relacjach z pytajnikami i funktorem ‘móc’. Wyrażenie ‘ponieważ’ zakłada obecność koniunkcji z frazą obligatoryjnie wskazującą stan rzeczy inny niż podany w wyrażeniu a poprzedzającym wyrażenie ‘ponieważ’ (wyrażenie realizujące schemat * a ponieważ a stanowi jeden z najbardziej skrajnych przykładów dewiacji językowej; nie należy ono do jakiegokolwiek kodu naturalno-językowego ani jego realnych produktów – tzn. produktów innych niż wypowiedzi czysto perlokucyjne w sensie J.L. Austina). Uogólnione ‘zrobił’ i ‘wie’ (ktoś zrobił / wie coś, bez jakiejkolwiek specyfikacji) w tego rodzaju koniunkcjach nie może, pod grozą destrukcyjnego regresu nieskończonego, występować w konkatenacji z ‘ponieważ’. Dowodzi to, zdaniem autora, pierwotności dwu wskazanych pojęć oraz ich roli fundamentalnych pojęć „syntetycznych a priori” jako tego, na czego denotatach opiera się cała rzeczywistość. Autor odrzuca, w drodze określonej argumentacji, rozumienie Rzeczywistości jako równej pojedynczemu i unikalnemu uniwersum empirycznemu (będącemu efektem działania). Autor uznaje Ockhama ideę wielości wszechświatów za logicznie niezbywalną. Jednocześnie autor nie aprobuje mistycznego höheres („tego, co wyższe”) w kształcie przewidzianym w Traktacie logiczno-filozoficznym L. Wittgensteina: z trójcą obejmującą czystą logikę, etykę i estetykę. Autor twierdzi, że te trzy domeny należą do stworzonej, naturalnej dziedziny bytowania istot mówiących. Rzeczywistość uchwytywana przez logikę jest czymś szerszym niż ta dziedzina.
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.