Search results - CEJSH

1

Augustianin Paweł Vois Wadowita (zm. 1616)

100%

Graff T.

Wadoviana. Przegląd historyczno-kulturalny

|

2012

|

issue 15

123-126

2

Pamięć w refleksji naukowej XVI-XVII wieku we Francji

100%

Dubois A. K.

Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Romanica

|

2013

|

issue 008

139-148

FR

Depuis l’Antiquité l’homme est vivement intéressé par la mémoire en tant qu’objet de la science et la mnémotechnique en tant qu’art de mémoriser. Les philosophes, les rhéteurs et les médecins y consacrent fréquemment des passages dans leurs écrits. Ainsi, la tradition antique, légèrement modifée par saint Thomas d’Aquin, est continuée à l’époque moderne sous la forme d’hermétisme ou occultisme. La France, en négligeant les études sur la mémoire, semble cependant constituer un cas à part parmi plusieurs autres pays européens. Cette situation se reflète dans l’état des recherches contemporaines : jusqu’à maintenant, le problème de la mémoire à la Renaissance française n’a pratiquement jamais été étudié. Dans le présent article, je tente de remplir cette lacune en présentant les réflexions sur la mémoire qu’on peut trouver dans les traités théoriques publiés au XVIe et dans la première moitié du XVIIe siècle en France.

3

Jan Łukasz Hildebrandt a rezydencja władców we Wrocławiu.

86%

Hołownia R.

Quart. Kwartalnik Instytutu Historii Sztuki Uniwersytetu Wrocławskiego

|

2006

|

issue 2(2)

3-24

4

Duchowieństwo dekanatu Skała w świetle wizytacji z 1618 roku

86%

Markiewicz T.

Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne

|

2010

|

vol. 94

79-193

EN

The records of the Cracow Archdeanery from 1617 to 1619 contain a wealth of material, which enables the learning of the work, life and habits of the clergy. This applies specifically to the internal inspections, which enables understanding the clergy not just in regard to numbers or structure, but also by means, so for unknown, allows the group to be viewed in the light of ministry and morality. The Skała Deanery compared to other deaneries, lying more to the east, was characterized by the lowest numbers of ministers per statistical parish. In practice, the ministry in the majority of the parishes in the deanery was carried out by only one priest. The information, relating to the ministry and habits of the clergy, received from the inspector and witnesses under oath has allowed the precise determination of the extent of the observed phenomena. The inspection does not indicate any scandalous failings in the religious education of the faithful. A serious obstacle to effective ministry was the fact that nearly 30 % of parish priests did not reside in the parishes under their care. This problem dating from the period of the Middle Ages as well as during the time of the implementation of the Tridentine Reforms had remained, as yet, unsolved. The clergy’s morality left much to be desired, they were universally accused of drunkenness and the keeping of non-permitted contacts with women. In the case of the former, as we have shown, the accusations were quite diverse. According to very careful estimates, the behavior, with respect to alcohol, of 15 % of the clergy was scandalous. Transgressions of a sexual nature were no less widespread, which according to the testimony of witnesses affected 41 % of ministers. A significant majority of the accused (71 %) cohabitated with women, while the acts of the rest were more of a short-term character, often quite shocking. It is worth remembering, that the veracity of the testimony of witnesses is borne out by their agreement with each other and the fact that they were made under oath. The emerging picture leads to the conclusion that ministers of the Skała Deanery, raised in the atmosphere of the implementation of the Tridentine Reforms, were far removed from the ideal of ministers carrying out their functions as administrators and as leaders of parishioners, who consciously and purposefully guided the spiritual lives of their parishes.

5

Duchowni wyświęceni przez biskupa chełmskiego Jerzego Zamojskiego w latach 1601-1620

86%

Marczewski J. R.

Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne

|

2011

|

vol. 95

73-107

6

Про православне монастирське життя в Патериконі Сильвестра Косова (1635). Лексичне дослідження

86%

Klimek-Grądzka J.

Poznańskie Spotkania Językoznawcze

|

2017

|

issue 33

PL

W artykule została poddana analizie związana z życiem monastycznym leksyka pierwszego przekładu Paterykonu S. Kossowa (1635 r.). Wydzielone trzy duże kręgi semantyczne: 1. Budownictwo sakralne, 2. Życie zakonne, 3. Życie duchowe, zostały podzielone na szczegółowe pola, a ich leksyka skonfrontowana z odnośnymi dla epoki opracowaniami i leksykonami. W ten sposób ujawniono nieznane dotychczas XVII-wieczne polskie słownictwo prawosławne, przybliżono realia życia i strukturę monasteru kijowskiego, a także wskazano sposoby udostępniania leksyki konfesyjnej czytelnikom innego języka i wyznania.

7

Rękopisy bożogrobców nyskich (śląskich) z ostatniej ćwierci XVII wieku

86%

Dola (oprac.) K.

Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne

|

1992

|

vol. 61

51-82

EN

-

8

[Recenzja]: "Problematyka wyznaniowa w praktyce parlamentarnej Rzeczypospolitej w latach 1648-1696", Jacek Witold Wołoszyn, Warszawa 2003

86%

Kozyrski R.

Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne

|

2004

|

vol. 81

449-452

9

[Recenzja]: Dzieje Karczówki w Kielcach w latach 1624-2024, t. 1, Początki fundacji, insygnia, fundator, pod red. Jerzego Michty, Kielce 2016, ss. 411, il. 124

86%

Kardyś P.

Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne

|

2018

|

vol. 109

427-431

10

Contrafacta. Modes of music re-textualization in the late sixteenth and seventeenth century, eds. Marina Toffetti, Gabriele Taschetti, Kraków 2020 Musica Iagellonica, pp. 358. ISBN 978-83-7099-239-2

86%

Ferrari N.

Muzyka

|

2021

|

vol. 66

|

issue 1

185-189

11

Dwadzieścia lat później. Datacja „urbarza cieszyńskiego z 1621 r.”

86%

Morys-Twarowski M.

Studia Źródłoznawcze. Commentationes

|

2022

|

vol. 60

63-74

EN

The urbarium of the ducal estate of Cieszyn (Teschen), known in the literature as the ‘Cieszyn Urbarium of 1621’, has not survived in the original but only in a copy from 1653. The urbarium records a certain Adam Matloch, who purchased land in Marklowice in 1644, which provokes the question of whether the data in the urbarium reflect the state of 1621. A detailed analysis reveals the complexity of the information of this urbarium and suggests the method of preparing the copies of this type of source – with updates taken into account and deleted fragments omitted. It turns out that, contrary to its common name, the urbarium is a compilation of entries from 1621 to 1643, with the majority of entries reflecting the state of aﬀairs from c. 1640.

PL

Urbarz cieszyńskiego klucza dóbr książęcych, funkcjonujący w literaturze jako „urbarz cieszyński z 1621 r.”, nie zachował się w oryginale, ale jedynie w odpisie z 1653 r. W urbarzu został odnotowany Adam Matloch, który nabył grunt w Marklowicach w 1644 r., co każe postawić pytanie, czy zawarte tam dane oddają stan z 1621 r. Szczegółowa analiza odsłania złożoność informacji zamieszczonych w tym urbarzu, a także metodę pracy nad sporządzaniem odpisów tego rodzaju źródeł – gdzie uwzględniano aktualizacje i pomijano fragmenty skreślone. Okazuje się, że wbrew utartej nazwie urbarz stanowi kompilację zapisów z lat 1621–1643, a większość wpisów oddaje stan z ok. 1640 r.

12

Nieznane kalendarze lubelskie na rok 1639

86%

Obłąk J.

Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne

|

1959

|

vol. 1

|

issue 1

73-80

EN

-

13

Procesy o czary we wsi Mnichowo. Przyczynek do dziejów społecznych wsi wielkopolskiej w drugiej połowie XVII wieku

81%

Wijaczka J.

Acta Universitatis Lodziensis. Folia Historica

|

2020

|

issue 107

117-131

EN

Victims of the witch trials in the early modern period were mainly inhabitants of countryside and smaller towns. From the beginning of the 1970s in the Western historiography the phenomenon of the witch hunt has been researched as an essential component of the daily life of countryside inhabitants. In the Polish historiography the subject under discussion has been only marginally touched upon. The author, basing on the primary local sources, analyzes the witch trials in Mnichowo village in Greater Poland in the 17th century. The analyze confirms an essential influence of the belief in sorcery and activities of witches and sorcerers on a daily life of the local peasants and their neighbor relations.

PL

Procesy o czary w czasach wczesnonowożytnych dotyczyły przede wszystkim mieszkańców wsi i miasteczek. W historiografii zachodniej od początku lat siedemdziesiątych XX w. procesy te badane były jako istotny element życia codziennego mieszkańców wsi. W polskiej historiografii problem ten pozostaje na marginesie badań. W artykule autor, bazując na materiale źródłowym, analizuje przebieg procesów w wielkopolskiej wsi Mnichowo w XVII w. Analiza potwierdza wpływ wiary w funkcjonowanie czarownic i czarowników na życie codzienne chłopów, w tym na relacje międzysąsiedzkie.

14

O Mikołaja Zebrzydowskiego przypadkach, czyli słów kilka o Jego pierwszej biografii

72%

Więch A. S.

Wadoviana. Przegląd historyczno-kulturalny

|

2020

|

issue 23

245-248

EN

The publication is the first comprehensive attempt to analyze the life, activity, legacy and place in the social memory of Mikołaj Zebrzydowski. The book was based on a broad source and literature on the subject.

15

Rozwój medycyny a poziom świadomości zdrowotnej w XVII wieku

72%

Nowacka M.

Roczniki Filozoficzne

|

2014

|

vol. 62

|

issue 4

103-120

PL

Koniec XVII wieku charakteryzuje się istnieniem dużej rozbieżności między wzrastającym poziomem rozwoju wiedzy medycznej, edukacji medycznej oraz metod terapeutycznych z jednej strony, a stanem wiedzy o zależnościach zdrowotnych od higieny na poziomie jednostki i społeczności z drugiej strony. Rozwój medycyny jako nauki w powiązaniu z rozwojem nauk biologicznych i metod klinicznych pozwala zrozumieć relacje między higieną, profilaktyką zdrowotną i stanem zdrowotności. Proces ten stał się widoczny w XIX wieku, kiedy stan wiedzy i postęp techniczny umożliwiły zastosowanie licznych rozwiązań prozdrowotnych na poziomie jednostki i całych społeczności. W tym kontekście artykuł omawia prekursorski charakter G.W. Leibniza postulatów dotyczących nauczania medycyny i organizacji służby zdrowia. Zarazem wykazuje się – na przykładzie zaleceń higienicznych, które sformułował Jean-Baptiste de la Salle – że postulaty Leibniza nie mogły zostać zrealizowane w XVII-wiecznym społeczeństwie.

EN

The end of the 17th century is characterized by the existence of a marked discrepancy (or disproportion) between the growing level of medical knowledge, medical teaching and therapeutic methods on the one hand, and the state of knowledge concerning the relation between hygiene and health both on the level of individuals and the population on the other. The development of medicine as a science in connection with the development of biological sciences and clinical methods make it possible to understand the relation between hygiene, prevention and the state of health. This process became apparent in the 19th century, which is when the state of knowledge and the level of technical advancement made it possible to implement a number of prohealth solutions on the level of individuals and the whole society. It is in this context that this article discusses the precursory character of G.W. Leibniz’s postulates concerning the teaching of medicine and the organization of health service. It also demonstrates – based on the hygienic recommendations formulated by Jean-Baptiste de la Salle – that Leibniz’s postulates could not be fulfilled in 19th-century society.

16

Pałac Adama Kazanowskiego i jego pierwotna forma w świetle badań architektonicznych

72%

Wółkowski W.

Biuletyn Historii Sztuki

|

2021

|

vol. 83

|

issue 3

505-536

EN

An attempt is made at summing up the results of the architectural research into the Kazanowski Palace, one of the largest Warsaw residences in the first half of the 17th century. Thanks to the research into the structure of the former Palace preserved in the walls of the later Convent of the Discalced Carmelites it has been possible to identify the genuine 17th-century form of an asymmetrical palace with the main body and two wings. This layout, as it turned out, substantially differed from the Palace’s reconstructions so-far existing in literature. The uncovering on the Palace’s walls also allowed an almost full reconstruction of the disposition of its rooms and elevation fragments, e.g., attics. As seen against Warsaw architecture of the period, the plan of the piano nobile seemed quite peculiar. It contained two tracts of reception rooms: one in the Palace’s main body, the other in the northern outbuilding. Both tracts began with sizeable dining rooms, and leading through subsequent antechambers (partially exerting additional functions of, e.g., a library), they led to the lord’s reception bedroom located at the point where the main body bordered on the outbuilding. All this seems to be in line with court protocol which Adam Kazanowski, Marshal of the Court of the Crown, must have been well acquainted with. Next to the master’s apartment there was an apartment of his spouse, the two interconnected by a chapel. The reconstruction of the layout also allowed to associate respective rooms with fragments of a rhymed description of the building which Adam Jarzębski contained in his Gościniec [Guide to Warsaw] from 1643, this helping to reconstruct the décor and furnishing of all the important Palace’s rooms, Moreover, the reconstructed 17th-century shape of the Palace allowed to undertake considerations related to the residence’s designer. It is known from the sources that while the Palace was being built, fee was paid to the architect and stonemason Constantino Tencalli, yet design solutions suggest that Giovanni Battista Gisleni may have participated in the designing process.

PL

Tekst jest podsumowaniem wyników badań architektonicznych Pałacu Kazanowskich, jednej z największych rezydencji Warszawy w 1. połowy XVII w. Dzięki nim udało się ustalić pierwotną XVII-wieczną formę budowli. Rekonstrukcja planu pozwoliła na powiązanie pomieszczeń z fragmentami wierszowanego opisu z r. 1643, co umożliwiło poznanie wystroju i wyposażenia istotnych wnętrz pałacu. Zrekonstruowana forma pałacu pozwoliła także na rozważania na temat autorstwa projektu.

17

W cieniu gimnazjum. Szkolnictwo luterańskie w Lesznie w XVII wieku

72%

Szymańska K.

Studia z Teorii Wychowania

|

2019

|

issue 2 (27)

9-25

EN

Apart from the Czech Brethren, the Lutherans were another large religious group in the Uxth-century Leszno. They came to Leszno in 1628 from nearby Silesia, mainly from Góra. They formed an organized community using the German language, with a strong identity. From the beginning of their stay in Leszno, they applied for their own school. Initially, they sent their children to the school of the Czech Brethren. In 1638 they were granted the privilege to found elementary school and school for girls. There were also small private schools. In 1659 a Latin school was established, which was to be an alternative – for religious reasons – to the gymnasium of the Brethren. Lutherans were interested in practical education: theology, law and medicine. The level of education in Lutheran schools in Leszno is confirmed by the number of students studying at German universities, including in Frankfurt (Oder), Leipzig, Jena.

PL

Obok braci czeskich drugą wielką grupą wyznaniową w XVII-wiecznym Lesznie byli luteranie. Przybyli oni do Leszna w 1628 roku z pobliskiego Śląska, głównie z miasta Góra. Tworzyli zorganizowaną wspólnotę posługującą się językiem niemieckim, o silnie ukształtowanej tożsamości. Od początku pobytu w Lesznie starali się o własną szkołę. Początkowo posyłali swoje dzieci do szkoły braci czeskich. W 1638 roku otrzymali przywilej na założenie szkoły elementarnej oraz szkoły dla dziewczynek. Istniały też małe placówki prywatne. W 1659 roku powstała szkoła łacińska, która – z powodów wyznaniowych – miała być alternatywą dla gimnazjum braci czeskich. Luteranie zainteresowani byli wykształceniem praktycznym: teologicznym, prawniczym i medycznym. O poziomie nauczania w szkole luterańskiej świadczy liczba młodzieży studiującej na uniwersytetach niemieckich, m.in. we Frankfurcie nad Odrą, w Lipsku, Jenie.

18

Ars bene moriendi biskupa krakowskiego Piotra Tylickiego w świetle Listu Fryderyka Szembeka do Wawrzyńca Gembickiego

72%

Wołyniec B. M.

Folia Historica Cracoviensia

|

2014

|

vol. 20

65-94

PL

W 1617 roku w krakowskiej oficynie wydawniczej Andrzeja Piotrkowczyka wydany został drukiem utwór zatytułowany O śmierci świętej pamięci Jego Mości X. Piotra Tylickiego krakowskiego biskupa […] i nabożnym ku niej przygotowaniu jego List do […] X. Wawrzyńca Gembickiego z Bożej Łaski arcybiskupa gnieźnieńskiego […]. Jego autorem był krakowski jezuita Fryderyk Szembek (1575–1644), który w pierwotnym zamyśle chciał o śmierci krakowskiego ordynariusza poinformować jedynie przyjaciela zmarłego hierarchy – arcybiskupa gnieźnieńskiego Wawrzyńca Gembickiego (1559–1624). W niedługim jednak czasie list ten na żądanie egzekutorów biskupiego testamentu oraz za wyraźnym dozwoleniem następcy Piotra Tylickiego na stolicy św. Stanisława Marcina Szyszkowskiego (1554–1630), jak i zakonnych zwierzchników autora został uzupełniony i wydany drukiem. Omawiany poniżej utwór autorstwa Fryderyka Szembeka należy do tzw. pisarstwa artis bene moriendi. Wydawane w tym nurcie książki miały co prawda różne formy, łączył je jednak przedmiot poruszanych w nich rozważań. Ogólnie rzecz ujmując, były to zbiory przykładów postaw i myśli o treści ascetycznej, służące do przygotowania człowieka na przyjęcie śmierci. Tytułowy biskup został w utworze przedstawiony z jednej strony jako wielki senator, prawdziwy potomek dawnych Polaków i miłośnik ojczyzny. Z drugiej zaś Piotr Tylicki był także dobrodziejem autora utworu oraz „dawnym i uprzejmym” przyjacielem adresata listu – arcybiskupa gnieźnieńskiego. Mimo tak wielu zalet i przymiotów w opisanym przez Fryderyka Szembeka trzyletnim okresie życia hierarchy Piotr Tylicki miał wedle autora ćwiczyć się w trzech zasadniczych cnotach. Pierwszą z nich było „wielkie nabożeństwo i takie, jakie ma być rzeczy boskich poważanie”, drugą stanowiła „pokora wielka w dostojeństwie tak wysokim”, trzecią i ostatnią było z kolei „staranie pilne o zbudowanie bliźnich i wystrzeganie się dania onym najmniejszego zgorszenia”.

EN

In the year 1617 in Cracow printer Andrzej Piotrowczyk published book under the title O śmierci świętej pamięci Jego Mości X. Piotra Tylickiego krakowskiego biskupa […] i nabożnym ku niej przygotowaniu jego List do […] X. Wawrzyńca Gembickiego z Bożej Łaski arcybiskupa gnieźnieńskiego […]. Author of this work was one of the Cracow’s Jesuits Fryderyk Szembek (1575–1644). He wrote his letter to informed about death of bishop Piotr Tylicki to archbishop of Gniezno Wawrzyniec Gembicki (1559–1624), who was friend of dead. This work was however published in the short time, as it was mentioned, because of decision of executors of the bishop’s Piotr Tylicki will, religious superiors to Fryderyk Szembek and new bishop of Cracow, Marcin Szyszkowski (1554–1630). Szembek’s letter is example of ars bene moriendi writings. This type of literature have different forms, but all of them prepare men to the death. Therefore, they contain examples of attitudes and thoughts for dying person. Bishop Piotr Tylicki was presented in this letter as a exemplary senator, descendant of the nobles and patriot who loved his motherland, Poland. Bishop however had practiced his virtues. Those included religiosity, humility and care of piety of others. On the other hand we have to remember that, he was also the tutor of author. What is more, archbishop of Gniezno, as it was mentioned, was “old and kind” friend of bishop Piotr Tylicki.

19

Katalog śpiewów antyfonarzy piotrkowskich (1600-1645)

72%

Bodzioch B.

Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne

|

2008

|

vol. 89

89-188

20

A Subtle Charm of Light, Richness of Decorations. The Architecture of the Parish Church in Czarnca

72%

Stankiewicz A.

Rocznik Historii Sztuki

|

2022

|

issue XLVII

Refine search results