Search results

1

Responsoria Triduum Sacrum w polskich benedyktyńskich źródłach officium divinum w epoce przedtrydenckiej

100%

Wiąckiewicz D.

Ruch Biblijny i Liturgiczny

|

2018

|

vol. 71

|

issue 1

EN

This article presents the Polish pre-Tridentine books for the celebration of the Divine Office originating in Benedictine monasteries and the texts of the responsories’ matutinum contained within them intended for consecutive days of the Sacred Triduum. The mentioned responsive prayers are presented in relation to other European sources of the office, at the same time demonstrating the relationship between the Benedictine liturgical traditions and the customs cul-tivated in different diocesan and monastic centers in Western Europe.

PL

Niniejszy artykuł prezentuje polskie przedtrydenckie księgi do sprawowania liturgii godzin pochodzące z klasztorów benedyktyńskich i zawarte w nich teksty responsoriów matutinum przeznaczone na kolejne dni Triduum Sacrum. Wymienione responsoria przedstawiono na tle innych europejskich źródeł oficjum, wykazując jednocześnie związki polskiej benedyktyńskiej tradycji liturgicznej ze zwyczajami kultywowanymi w różnych ośrodkach diecezjalnych i monastycznych Europy Zachodniej.

2

Uwagi o kompletności fundacji Jana Łaskiego

94%

Grajewski C.

Seminare. Poszukiwania naukowe

|

2016

|

vol. 37

|

issue 2

163-171

EN

This article is a general introduction on liturgical books funded by primate Jan Łaski ca. 1520 for the church in Łask. An exact number of the books is unknown, presumably there were nine of them. Seven books have been preserved until nowadays: two volumes of the Gradual, two volumes of the Antiphonary, two Psalters and one Cantatorium. Actually, the Graduals and one of the Psalters remain in the State Archive in Łódź, both volumes of the Antiphonary in the Church Archive in Łask, the second Psalter in the Museum of Musical Instruments in Poznań, and cantatorium in the Library of the St. Mary’s Church in Kalisz. It can be stated with certainty that one volume of the Antiphonary is missing (originally there were three of them). There was likely one more book in the foundation – the author presumes that this was a missal.

PL

Artykuł jest ogólnym spojrzeniem na księgi liturgiczne fundowane przez prymasa Jana Łaskiego ok. 1520 r. dla kościoła w rodzinnym Łasku. Dokładna liczba woluminów nie jest znana. Obecnie wiadomo o siedmiu: dwa tomy graduału (komplet), dwa tomy antyfonarza (trzeci zaginął), dwa psałterze i jednotomowe cantatorium. Graduały i jeden psałterz przechowywane są obecnie w Archiwum Miejskim w Łodzi, obydwa tomy antyfonarza znajdują się w Archiwum Kolegiaty w Łasku, drugi psałterz w Muzeum Instrumentów Muzycznych w Poznaniu. Intonarium znajduje się w Bibliotece Kolegiaty NMP w Kaliszu.

3

Kodeks Hartkera (CH-SGs 390/391) – genialna szkoła retoryki w służbie teologii liturgicznej

94%

Praßl F. K.

Pro Musica Sacra

|

2019

|

vol. 17

EN

Liturgical music in the first millennium was first of all cantillation, reciting liturgical texts with musical formulae and phrases to express structure and meanings of a text. With the means of spoken language a cantor had to give all informations of reading or prayer. Two elements are basic for a good recitation: Accent and articulation. All the types of cadences are acoustic punctuation marks. The oldest neumes had to serve for these rules of language. The monk Hartker was according to the tradition the scribe of a prominent antiphoner about the year 1000. In reality this manuscript had four main scribes and a lot of additional hands. All of them have followed the principle of expressing liturgical theology by means of music like accent and articulation. The examples presented show, how the scribes have understood the texts, which words in an antiphon served as key words, which theological aspects were important for them. This is a school of prayer according to the principle of logiké latreia, praying with intellect and spirit and emotion. Hartker is the aggiornamento of the bible in the 10th century.

PL

Muzyka liturgiczna w pierwszym tysiącleciu była przede wszystkim kantylacją; kantorrecytował teksty liturgiczne formułami i frazami muzycznymi, aby wyrazić strukturęi znaczenie tekstu. Za pomocą języka mówionego kantor musiał podać wszystkie informacjedotyczące czytania lub modlitwy. Dla dobrej recytacji potrzeba dwóch elementów:akcentu i artykulacji. Wszystkie rodzaje kadencji są akustycznymi znakami interpunkcyjnymi.Najstarsze neumy musiały służyć tym regułom języka. Zgodnie z tradycją,mnich Hartker był pisarzem znanego antyfonarza z około roku 1000. W rzeczywistościten rękopis miał czterech głównych skrybów, a może jeszcze wiele innych dodatkowych.Wszyscy postępowali zgodnie z zasadą wyrażania teologii liturgicznej za pomocą muzyki,takiej jak akcent i artykulacja. Przedstawione przykłady pokazują, w jaki sposób notatorzyrozumieli teksty, których słowa w antyfonie służyły jako słowa kluczowe, które aspektyteologiczne były dla nich ważne. Jest to szkoła modlitwy zgodnie z zasadą logiké latreia, według której, człowiek się modli intelektem, duchem i emocjami. Hartker jest jakby aggiornamento Biblii w X wieku.

4

Działalność muzyczna ojców bernardynów w sanktuarium Matki Bożej Budosławskiej na Białorusi

94%

Ivashkevich T.

Studia Sandomierskie. Teologia-Filozofia-Historia

|

2020

|

vol. 27

171-183

EN

The church in Budslau is the main Belarusian Marian center. From the beginning of its existence (16th century), Budslau was associated with the activities of the Bernardine order. They remained faithful custodians and promoters of religious music until the mid-19th century. After the suppression of the order (1858), Budslau church was passed to the diocesan clergy. The Bernardines returned to the sanctuary in Budslau in 1996. The importance of the sanctuary increased greatly after inclusion of the Budslau Fest into the UNESCO list 2018.The Bernardine fathers left behind an unexplored legacy at the sanctuary in Budslau. The article points to three testimonies: the musical ensemble, the antiphonary, and the organ. The preserved documents allow for an incomplete reconstruction of the ensemble’s history, a partial reconstruction of a list of musicians, and the inventory of music sheets and instruments. The increasing repression did not allow the ensemble to be restored. The musical group in Budslau existed for about 100 years (from the mid-18th to the mid-19th century). The liturgical manuscript, described as an antiphonary, is currently stored in the National Historical Museum of the Republic of Belarus in Minsk (ref. КП 13633) and dates from the 18th century. The organ built in 1783 by Nikolaus Jantzen has survived to this day. This 20-voice instrument has undergone little documented restoration. It is known that some changes were made at the beginning of the 20th century by Piotr Wojciechowicz and around 1923 the works on the Budslau organ were carried out by Wacław Biernacki’s company.

PL

Kościół w Budsławiu jest głównym białoruskim ośrodkiem maryjnym. Od początku istnienia (XVI w.), miejscowość ta była związana z działalnością zakonu bernardynów. Pozostawali oni wiernymi kustoszami i promotorami religijnej kultury muzycznej aż do połowy XIX w. Po kasacji zakonu (1858) świątynię oddano duchowieństwu diecezjalnemu. Bernardyni powrócili do budsławskiego sanktuarium w 1996 r., a jego rangę znacząco podniosło wpisanie Festynu Budsławskiego na listę UNESCO w 2018 r.Ojcowie bernardyni pozostawili po sobie nieprzebadane jeszcze dziedzictwo związane z sanktuarium w Budsławiu. W artykule wskazano na trzy świadectwa historyczne, jakimi są: zespół muzyczny, antyfonarz i organy. Zachowane dokumenty pozwalają na niepełną rekonstrukcję dziejów zespołu, częściowe odtworzenie listy muzyków oraz inwentarza partytur i instrumentów. Nasilające się represje nie pozwoliły na odbudowę zespołu. Kapela muzyczna w świątyni budsławskiej funkcjonowała ok. 100 lat (od połowy XVIII do połowy XIX w.). Opisany rękopis liturgiczny przechowywany obecnie w Narodowym Muzeum Historycznym Republiki Białorusi w Mińsku (sygn. КП 13633), znany jako antyfonarz, pochodzi z XVIII w. Strona tytułowa, zawartość i styl pisma nutowego wskazują jego bernardyńską proweniencję. Do dziś zachowały się organy zbudowane w 1783 r. przez Nikolausa Jantzenego. Ten 20-głosowy instrument był poddawany mało udokumentowanym renowacjom. Wiadomo, że pewnych zmian dokonał na początku XX w. Piotr Wojciechowicz, natomiast ok. 1923 r. prace przy organach budsławskich prowadziła firma Wacława Biernackiego.

5

O notacjach muzycznych w antyfonarzu tynieckim

71%

Chachulska I.

Liturgia Sacra. Liturgia - Musica - Ars

|

2018

|

vol. 51

|

issue 1

199-228

EN

Antiphonary of abbot Mścisław (Pl-Wn 12720 V) dating from before 1409 year and being one of the oldest surviving Tyniec books, documents not only its own history but also the history of the musical script in the Tyniec scriptorium from the turn of the 14th/15th century until the end of the 16th century. The manuscript testifies both one of the musical notations used in the scriptorium of the time, and the evolution of the musical notation in the scriptorium, including apart from the basic square notation various notation forms – both in the original and later layer (palimpsest fragments, margin entries, added cards) – which had been forming in this scriptorium over many years. In the scriptorium, first we can follow the changes of neumatic forms leading to square notation, and at the moment of its full formation, return to Gothic neumes. This study presents all the forms of musical record present in this book.

PL

Antyfonarz opata Mścisława (Pl-Wn 12720 V) sprzed 1409 roku, będący jedną z najstarszych zachowanych ksiąg tynieckich, dokumentuje nie tylko swą własną historię, ale i historię piśmiennictwa skryptorium tynieckiego od przełomu XIV/XV w. aż do końca XVI w. Kodeks jest świadectwem zarówno jednej z wówczas używanych notacji muzycznych w skryptorium tynieckim, jak i ewolucji pisma muzycznego w tymże skryptorium, zawierając poza zasadniczą notacją kwadratową, różne formy notacyjne – zarówno w warstwie pierwotnej (oryginalnej) jak i późniejszej (fragmenty palimpsestowe, wpisy na marginesach, dodane karty) – kształtujące się w tym skryptorium na przestrzeni wielu lat. W skryptorium tym najpierw można śledzić przemiany form neumatycznych prowadzące ku notacji kwadratowej, a w momencie jej pełnego ukształtowania się powrót do neum gotyckich. W niniejszym studium przedstawiono wszystkie formy zapisu muzycznego obecne w tej księdze.

6

Graduał rkp 7021 Biblioteki Uniwersyteckiej w Poznaniu jako przykład recepcji potrydenckiej reformy chorału gregoriańskiego w polskim obrządku liturgicznym.

48%

Sobczak A.

Biblioteka

|

2015

|

issue 19(28)

7-30

EN

The gradual MS 7021 (kept at Poznań University Library) is one of the earliest examples of the reception of post-Trent reform of Gregorian plainchant in the seventeenth century Poland. The volume comes from the scriptorium of Benedictine convent in the Chełmno congregation. The article’s aim is to present the liturgical alterations and changes that occurred in the Polish Republic in the early seventeenth century with the example provided by an analysis of the content of the Benedictine manuscript as well as other available sources. Additionally, the article examines the problem of the reform of the Georgian repertoire introduced by the Apostolic See and the its subsequent reception in Poland. In the liturgy of the Western World, the most significant outcome of the post- Trent reform was the introduction of standarised principal liturgical books, which in consequence led to a unification of liturgy in the whole of the Church’s life. The Polish–Lithuanian Commonwealth adopted the breviary and the Roman Missal, the liturgical book that contains the texts and rubrics for the celebration of the Mass in the Roman Rite of the Catholic Church, as well as the antiphonary and gradual. Local traditions, however, were attempted to be retained in these liturgical books, so that the proper Roman rite could not have been implemented to the full. However, the gradual, MS 7021 BU UAM, from the Toruń scriptorium of the Benedictine convent, is an example of the implementation the Trent reform in the seventeenth century Polish-Lithuanian Commonwealth that has no connections with any local or locallybased monastic tradition. The Benedictine nuns from the Chełmno congregation were undoubtedly prominent in the history of the Trent reform in the Republic of Both Nations. By dissenting from the spirit of St. Benedict’s rule professed by the Tyniec Benedictines, and by creating their own rule based on the resolutions of the Council of Trent, the convent adopted an innovative and attractive stance. The cooperation of the nuns with the Jesuits from the Society of Jesus, who were also promoters of the liturgical reform, was also instrumental. The article shows how important it is to carry on with research studies on Polish music and liturgical sources from the post-Trent period. The article is also an important contribution to the investigation and description of a source that, as yet, has not been satisfactorily addressed.

PL

Graduał rkp 7021 Biblioteki Uniwersyteckiej w Poznaniu jest jednym z wczesnych przykładów recepcji potrydenckiej reformy chorału gregoriańskiego na terenie XVII-wiecznej Rzeczypospolitej. Księga pochodzi z toruńskiego skryptorium benedyktynek kongregacji chełmińskiej. Celem artykułu jest ukazanie przemian liturgicznych, jakie zaszły w Rzeczypospolitej na początku XVII wieku, na przykładzie analizy zawartości rękopisu benedyktynek i innych dostępnych źródeł, a także nakreślenie problemu reformy repertuaru gregoriańskiego wprowadzonego przez Stolicę Apostolską i jego polskiej recepcji. Dla liturgii Kościoła zachodniego najważniejszym osiągnięciem reformy potrydenckiej było ujednolicenie ksiąg liturgicznych, co prowadziło do unifikacji liturgicznej całego Kościoła. W Rzeczypospolitej przyjęto brewiarz i mszał rzymski oraz mające z nimi ścisły związek – antyfonarz i graduał. W księgach tych starano się jednak zachowywać tradycje lokalne, co nie pozwoliło na całkowite przyjęcie rytu rzymskiego. Graduał rkp 7021 BUAM pochodzący z toruńskiego skryptorium zakonu benedyktynek kongregacji chełmińskiej i będący przykładem wprowadzania przez zakonnice reformy trydenckiej na terenie XVII-wiecznej Rzeczypospolitej nie ma powiązania z tradycją lokalną czy zakonną. W historii recepcji reformy trydenckiej na terenie Rzeczypospolitej benedyktynki kongregacji chełmińskiej mają niewątpliwie wiele zasług. Odcinając się od reguły benedyktynów tynieckich i tworząc własną, opartą na postanowieniach soboru trydenckiego, okazały się zakonem nowatorskim i atrakcyjnym. Nie bez znaczenia jest tu ich współpraca z zakonem jezuickim, który był również propagatorem reformy liturgicznej. Artykuł ukazuje, jak ważne są badania polskich źródeł muzyczno-liturgicznych okresu potrydenckiego. Stanowi też ważny wkład w rozpoznanie i opisanie źródła, które do tej pory nie było powszechnie znane.

Refine search results

1 Biblioteka

1 Liturgia Sacra. Liturgia - Musica - Ars

1 Pro Musica Sacra

1 Ruch Biblijny i Liturgiczny

1 Seminare. Poszukiwania naukowe

1 Studia Sandomierskie. Teologia-Filozofia-Historia

1 Chachulska I.

1 Grajewski C.

1 Ivashkevich T.

1 Praßl F. K.

1 Sobczak A.

1 Wiąckiewicz D.

1 2020

1 2019

2 2018