Search results - CEJSH

1

Architektoniczna moda

100%

Mazur R.

MAZOWSZE Studia Regionalne

|

2016

|

issue 19

109-116

PL

Artykuł stanowi refleksję na temat mody w architekturze. Począwszy od jej zdefiniowania, przedstawiony został ambiwalentny charakter tego zjawiska, które towarzyszy procesowi projektowemu od początku cywilizacji. Na przykładach z ostatnich dziesięcioleci moda zostaje pokazana jako element wzbogacający rozwój architektury oraz jako element, który nierzadko przejmuje kontrolę nad wyobraźnią architektów.

EN

The article is a reflection on fashion in architecture. It is a presentation of an ambivalent nature of this phenomenon, which accompanies the design process since the beginning of the civilization. For examples of recent decades, the fashion is shown as an enrichment development of architecture and as an element that often takes control of imagination of the architects.

2

Miasta bez architektury? Relacja z 10. Międzynarodowej Wystawy Architektury Współczesnej w Wenecji.

100%

Klein L.

Quart. Kwartalnik Instytutu Historii Sztuki Uniwersytetu Wrocławskiego

|

2007

|

issue 1(3)

83-92

3

Steen Eiler Rasmussen, "Odczuwanie architektury", tłum. z ang. Barbara Gadomska, seria: Biblioteka Architekta, Warszawa 1999 : [recenzja]

100%

Wierzbicka B.

Ochrona Zabytków

|

2000

|

issue 2

217-219

4

Utopie wcielone – czas architektury

100%

Grosz E.

Panoptikum

|

2010

|

issue 9(16)

245-257

EN

The focus of Elisabeth Grosz’s essay is the complex relation between three concepts: utopia, time and embodiment. Starting with the most significant classical specimen examples of the form, namely works by Plato and Thomas More and inspired by the analogy and relevance of descriptions of buildings and municipal arrangements in Plato or More’s to ideal political regulation she develops the way in which the utopic functions as inspiration for architects. She discusses utopian discourses in terms of their relation to time and sexual difference to conclude, that “the relation between bodies, social structures, and built living and work environments and their ideal interactions is not a question that can be settled”. However, the utopic, understood as enactment of the privileged, may serve as an impulse to question and negotiate through proliferation and multiplication of ideals.

5

FACES OF ART: The museum which no longer exists

80%

Syska A., Woźniakowska A.

Miscellanea Anthropologica et Sociologica

|

2013

|

vol. 14(1)

EN

After the First World War, part of Upper Silesia was included as a region of Poland. A new administrative body was set up: its aim was to kindle a sense of national belonging. Accordingly, a range of educational, social and cultural policies were introduced. One of these policies was to establish the Silesian Museum which aim was to prove, in a scientific manner, the Polish character of these lands. The head of this institution, Tadeusz Dobrowolski, exhibited a range of items from ethnography, nature, gothic art, nineteenth century Polish paintings and the history of the Silesian risings. In 1936, Karol Schayera’s project to build the edifice of the museum began. This modern building was a steel-construction, thanks to which one could flexibly shape the exposition space. The plan was to equip it with the latest technological inventions: moving stairway, a system of automatic window screens and air-conditioning. The institution had to implement the latest museum management’s scheme, which apart from assembling and presenting exhibits, had an educational mission. Building and purchasing goods for the exhibition, thanks to the funds from the budget of Silesian voivodship, proceeded rapidly. The first opening was planned for the spring of 1940. However, these plans fell apart after an explosion destroyed the museum during the Second World War. The Silesian museum could have been the most modern of its kind in Poland.

6

Zygmunt Gawlik - architekt, artysta, konserwator

80%

Zawadzki J.

Ochrona Zabytków

|

1994

|

issue 1

49-54

EN

Zygmunt Gawlik (1895-1961) graduated from the Academy of Fine Arts in Cracow where he studied in the department of architecture, sculpture (with X. Dunikowski) and painting (with F. Pautsch). He specialized in designing churches and upon the threshold of his professional career he won a competition for the project of a cathedral in Katowice (1925). Alongside the erection of new buildings Zygmunt Gawlik also pursued the adaptation and expansion of existing churches and monasteries (in the southern dioceses of Poland). Co-operating with the Office of the Conservator of Historical Monuments in Cracow, Zygmunt Gawlik initially made numerous inventory measurements of wooden and brick village churches. With time, he supervised the conservation of select monuments, and conducted their thorough examination. Zygmunt Gawlik devoted much attention in particular to small churches of Romanesque or Early Gothic origin.

7

Przestrzeń, fundator, budowla. Struktura regionalna w badaniach nad rekonstrukcją krajobrazu architektonicznego.

80%

Gryglewski P., Uniwersytet Łódzki; Wydział Filozoficzno-Historyczny; Katedra Historii Sztuki

Acta Universitatis Lodziensis. Folia Sociologica

|

2011

|

vol. 37

PL

Przedstawione spostrzeżenia koncentrują się wokół możliwości rekonstruowania i analizowania krajobrazu architektonicznego wybranego regionu, ze szczególnym uwzględnieniem struktury badanej przestrzeni. Przede wszystkim należy postrzegać dzieło architektoniczne jako wyraz społecznego prestiżu i znaczenia fundatora, gdzie forma funkcjonowała jako wyznacznik prestiżowy. Cechy architektury „wielmożnej” uzyskiwano przez niecodzienność programu użytkowego, kosztowność i trwałość zastosowanego materiału, wielkość, indywidualność kształtów, piękno i ozdobność. Metody klasyfikowania przestrzeni pozwalają na wskazanie atrakcyjnych miejsc rozpatrywanych w kontekście hierarchii punktów. Tworzyły one w obrębie regionu rodzaj architektonicznej makroprzestrzeni. Jej podziały możemy wyróżnić na poziomie struktur administracyjnych, ekonomicznych lub instytucjonalnych. Dla przykładu w wybieraniu miejsca na fundację sakralną czynnikiem decydującym o atrakcyjności mógł być charakter instytucji kościelnej funkcjonującej w miejscu potencjalnego przedsięwzięcia. W tej grupie inwestycji istotnych w wymiarze duchowym była także „sakralizacja” obranego miejsca. Wpływały na to przechowywane w danym miejscu relikwie, funkcjonujące miejsca kultu, wraz z ich obdarzonymi łaską świętymi wizerunkami. Wszystkie te elementy, nakładając się na siebie, wpływały na wykreowanie mapy z odwzorowaną hierarchią punktów, cieszących się szczególnym powodzeniem. Istotny był także prawnohistoryczny prestiż wybranego miejsca, jego powiązanie z prywatnymi dobrami fundatora, takie założenie eksponowało gniazda rodowe. Fundacje tam lokowane wpisywały się w proces legitymizacji posiadania tych ziem. Czynniki te wpływały na funkcjonowanie mechanizmów, które kształtowały strukturę przestrzenną regionu. Określenie miejsc obieranych dla fundacji architektonicznych było wypadkową skomplikowanych mechanizmów ekonomicznych, własnościowych, społecznych, politycznych i osobistych upodobań. Terytorialna struktura owych fundacji była silnie determinowana przez sieć instytucjonalnych powiązań. Osadzone w ikonosferze budowle przemawiały językiem warunkowanym przez miejsca ich oglądania.

8

"Mosty do minulosti": specifika architektury českých Němců a její inspirační zdroje na příkladu severních Čech

80%

Zeman J.

Umění (Art)

|

2021

|

vol. 69

|

issue 1

2-22

EN

In the mid-nineteenth century the north Bohemian industrial region, settled by a mainly German-speaking population, experienced exceptional urban and demographic growth. Its characteristic feature was rapid urban development which went hand in hand with an urge to build. In this way an impressive conglomeration of coexisting industrial areas emerged: stately villas, grandiose public buildings, delightful garden quarters and small town housing that created a distinctive genius loci for the place. The border region had long been a busy crossroads of culture, history and ideology, where Czechs, Germans and Jews mixed together and influenced each other. It thus reflected the complex ethnic relationships on the territory of what is today the Czech Republic. This wealthy, heavily populated region with a continuous belt of industrially developed agglomerations formed the economic backbone of Bohemia, Moravia and Silesia. Industry became an inseparable part of the identity of these towns, shaped not only by local architects but also by foreign studios and creators whose names were wellknown, operating in the adjacent German regions. A more or less independent north Bohemian architectural scene emerged with Ústí nad Labem and Liberec especially as its partial centres, a certain fragmentation given by the mixing of varied, often conflicting, tendencies being typical. This paper focuses on the architecture of the Bohemian Germans which created a natural counterpart to the architecture of the Czech majority. Its aim is to analyse in more detail the architectural product of northern Bohemia while laying emphasis on the stylistic starting points and theoretical background, including the concept of ‘style’ which did not lose its topicality even during the period between the wars which forms the focus of this study. Attention is similarly focused on the relationship between the clients and the architects and the financial and personal ties with another country which played a relatively significant role. The paper is a contribution to the revision of the still prevailing opinion that the buildings in the border areas are peripheral and not very inventive.

CS

Severočeská průmyslová oblast, osídlená především německým obyvatelstvem, prošla od poloviny 19. století nebývalým urbanistickým a demografickým růstem. Charakteristickým znakem je překotný urbanistický rozvoj, který šel ruku v ruce se stavebním kvasem. Tím vznikla působivá skrumáž koexistujících průmyslových areálů, honosných vil, pompézních veřejných budov, velkorysých zahradních čtvrtí a maloměstské zástavby, vytvářející zdejšího svérázného genia loci. Pohraniční oblasti byly již odedávna rušnou křižovatku kultur, dějin a ideologií, v níž se mísili a ovlivňovali Češi, Němci a Židé. Odráží tak složité etnické vztahy na území dnešní České republiky. Bohatý, hustě osídlený region se souvislým pásem průmyslově rozvinutých aglomerací tvořil hospodářskou páteř Čech, Moravy a Slezska. Průmysl se stal nedílnou součástí identity zdejších měst, jejichž podobu kromě místních architektů, formovaly zahraniční ateliéry a tvůrci zvučných jmen, působící v přilehlých německých oblastech. Vznikla tak víceméně samostatná severočeská architektonická scéna s dílčími centry zejména v Ústí nad Labem a Liberci, pro kterou je příznačná jistá roztříštěnost daná mísením různorodých, často protichůdných směrů. Text se zaměřuje na architekturu českých Němců, která tvořila přirozený protipól architektuře české majority. Cílem je detailnější rozbor architektonické produkce severních Čech, přitom důraz je kladen rovněž na stylová východiska a teoretické pozadí včetně pojmu „styl“, který neztratil na aktuálnosti ani v meziválečném období, jež tvoří těžiště této studie. Pozornost je věnována rovněž vztahu objednavatelů a architektů a jejich finančních a osobních vazeb k zahraničním oblastem, které hrály poměrně významnou roli. Příspěvek se pokouší přispět k revizi stále převládajícího názoru na stavební produkci v pohraničních oblastech jako na periferní a nepříliš invenční.

9

Bunt kwiatu przeciw korzeniom. Polska architektura sakralna lat 1980-2005 wobec modernizmu.

80%

Wąs C.

Quart. Kwartalnik Instytutu Historii Sztuki Uniwersytetu Wrocławskiego

|

2006

|

issue 1(1)

74-87

10

Architektura i japoński kolonializm – filmowy obraz przestrzeni miejskiej w okupowanym Seulu

80%

Loska K.

Kwartalnik Filmowy

|

2020

|

issue 109 Przestrzeń architektoniczna w filmie

106-120

PL

Wychodząc z założenia, że związki architektury i kina powinny być rozpatrywane nie tylko w wymiarze estetycznym, lecz także w szerszym kontekście politycznym, Loska analizuje sposób, w jaki wielkomiejska sceneria współuczestniczy w kreowaniu narodowej mitologii oraz nostalgicznych wyobrażeń. Przedmiotem badań są dla autora współczesne filmy koreańskie rozgrywające się w okresie kolonizacji japońskiej (do 1945 r.), m.in. Utracona pamięć (reż. Lee Si-myung, 2002), Modern Boy (reż. Jung Ji-woo, 2008) i Prywatny detektyw (reż. Park Dae-min, 2009). Loska zwraca uwagę na fakt, że moda na kino retro wpisuje się w rewizjonistyczną strategię historyczną i jest próbą przepisania na nowo przeszłości. Odtwarzanie śladów obecności japońskich okupantów – przez cyfrowe rekonstrukcje przedwojennego Seulu – nie prowadzi do krytycznego namysłu nad kolonializmem, lecz służy wytwarzaniu określonej narracji, zgodnie z którą bohaterami filmów są członkowie ruchu oporu.

EN

Assuming that the relations between architecture and cinema should be considered not only in terms of aesthetics, but also in a broader political context, Loska analyzes the way in which urban scenery contributes to the creation of national mythology and nostalgic images. The subject of his analysis are contemporary Korean films set during the period of Japanese colonization, including 2009: Lost Memories (dir. Lee Si-myung, 2002), Modern Boy (dir. Jung Ji-woo, 2008) and Private Eye (dir. Park Dae-min, 2009). Loska emphasizes that the fashion for retro films is a part of a revisionist historical strategy and constitutes an attempt at rewriting the past. Recreating traces of the presence of the Japanese occupiers – through digital reconstructions of pre-war Seoul – does not lead to a critical reflection on colonialism but serves to create a specific narrative, with members of the resistance movement as the main protagonists of these films.

11

OBLICZA SZTUKI: Muzeum, którego nie ma

80%

Syska A., Woźniakowska A.

Miscellanea Anthropologica et Sociologica

|

2013

|

vol. 14(1)

PL

Po I wojnie światowej część Górnego Śląska została włączona do Polski. Nowe władze administracyjne przyjęły politykę, której celem było wzniecenie poczucia przynależności narodowej. W tym celu realizowano szereg działań z zakresu edukacji, polityki społecznej i kulturalnej. Jednym z nich było powołanie do życia Muzeum Śląskiego, które w naukowy sposób miało udowodnić polskość tych ziem. Na czele instytucji stanął Tadeusz Dobrowolski, który zdobywał eksponaty z zakresu etnografii, przyrody, sztuki gotyckiej, polskiego malarstwa XIX wieku oraz historii powstań śląskich. W 1936 roku rozpoczęto budowę gmachu muzeum według projektu Karola Schayera. Nowoczesny budynek miałstalową konstrukcję, dzięki której w dowolny sposób można było kształtować przestrzeń ekspozycyjną. Planowano wyposażyć go w najnowsze zdobycze technologiczne: schody ruchome, system automatycznych przysłon okien, klimatyzację. Instytucja miała wprowadzać w życie najnowszą myśl muzealniczą, która oprócz zbierania i prezentowania zbiorów miała zadanie edukacyjne. Budowa i zakup eksponatów, dzięki funduszom z budżetu województwa śląskiego, przebiegały w szybkim tempie. Otwarcie zaplanowano na wiosnę 1940 roku, jednak wybuch II wojny światowej zniweczył te plany. Muzeum Śląskie mogło być najnowocześniejszym tego typu obiektem w Polsce.

12

Przedszkole według projektu Katarzyny Kobro

80%

Rudzka-Habisiak J.

Powidoki

|

2019

|

issue 2: Re-konstruktywizm

184-187

EN

In the interwar period, artists sought to blur the boundaries between art and everyday life and to offer a practical dimension to any artistic activity. Katarzyna Kobro, fond of the Great Avant-garde functionalism, created a sculpture - a small, white "Composition No. 8" - and subsequently, a spatial model based on it, that became a prototype of a functional kindergarten. Regrettably, the practical implementation of the kindergarten was not an option during her lifetime. The Academy of Fine Arts in Łódź chose to commemorate the artist by implementing her project. Accomplishing the kindergarten based on the Kobro's sculpture will be a "living monument" for the artist, a place filled with the buzz of children, full of art and references to the artist's work.

13

Działalność architektoniczna w formie spółki partnerskiej

80%

Misiak W.

MAZOWSZE Studia Regionalne

|

2017

|

issue 21

77-84

PL

W publikacji zwrócona została uwaga na możliwość podjęcia i prowadzenia działalności architektonicznej w formie spółki partnerskiej z uwagi na jej specyfikę. Tego typu spółka przeznaczona jest do wykonywania wolnych zawodów. Z wykonywaniem wolnego zawodu (w tym zawodu architekta) wiąże się ryzyko popełnienia błędu „w sztuce”, a co za tym idzie obowiązek odszkodowania, które jest zobowiązaniem spółki. W spółce partnerskiej odpowiedzialność za zobowiązanie uwzględnia ryzyko błędu i korzystniej niż w innych spółkach ponoszenie tej odpowiedzialności zostało uregulowane. Podstawowy wniosek zawarty w publikacji, to wskazanie na spółkę partnerską, jako najkorzystniejszą formę wykonywania działalności architektonicznej.

EN

The present paper has focused on the opportunity of starting and conducting architectural activities as limited liability company, taking into consideration its character. Such type of company is designed to carry out liberal professions. Carrying out a liberal profession (including profession of architect) is related to making mistake “in art”, which results in compensation, which is the obligation of the company. In the company the liability for obligations takes into account the risk of error. The responsibility in the company has been positively regulated. Basic conclusion included in the paper constitutes representation of the company as the most effective form of conducting architectural activities.

14

Osiedle idealne czy peryferyjne siedlisko? Okoliczności powstania i analiza założenia przestrzenno-architektonicznego wrocławskich Kuźnik

80%

Gabiś A.

Roczniki Dziejów Społecznych i Gospodarczych

|

2016

|

vol. 76

PL

Analiza okoliczności powstania wrocławskiego osiedla Kuźniki pozwala poznać fragment powojennej historii miasta, które po 1970 r. zaczęło rozrastać się w kierunku zachodnim. Sytuacja ekonomiczna i polityczna determinowała w dużym stopniu ówczesną architekturę i urbanistykę, jednak na tle innych, wielkoskalowych realizacji tego czasu kameralne osiedle Kuźniki odznacza się indywidualnym podejściem do kształtowania formy plastycznej oraz powiązaniem kompozycji urbanistycznej z krajobrazem.

15

Gotycka architektura kościoła farnego pw. Wniebowzięcia NMP i św. Stanisława BM we Wrześni

80%

Miedziak W.

Annales Universitatis Mariae Curie-Sklodowska, sectio L – Artes

|

2016

|

vol. 14

|

issue 1

PL

Kościół pw. Wniebowzięcia NMP i św. Stanisława BM we Wrześni jest jedną z największych świątyń gotyckich w Wielkopolsce. Niewiele ustępuje skalą bazylikom poznańskim (katedrze, kościołowi Bożego Ciała) i kolegiacie szamotulskiej, natomiast dorównuje wielkością pozostałym kościołom największych miast regionu (Kalisz, Pyzdry). Września była miastem znacznie mniejszym niż wymienione, o stosunkowo niewielkim znaczeniu, stąd też jej wielka, „przerośnięta” fara stanowi monumentalny wyraz aspiracji jej patronów. Ostatnie badania nad architekturą obiektu (prowadzone przez Jacka Kowalskiego), będące dotychczas jego najbardziej precyzyjnym studium, stanowią zaledwie zarys wiedzy na temat kształtu kościoła i jego chronologii powstawania. Jak dotąd nie udzielono precyzyjnych i wyczerpujących odpowiedzi na pytania o wygląd gotyckiej świątyni, a także o pochodzenie jej formy i datację. Niniejszy artykuł uzupełnia te niedostatki wiedzy, a tym samym poszerza ogólną wiedzę na temat rozwoju architektury gotyckiej w Wielkopolsce. Przeprowadzone przeze mnie badania architektoniczne umożliwiły przedstawienie pełnej rekonstrukcji fary wrzesińskiej w fazach gotyckich, z uwzględnieniem elementów pominiętych przez wcześniejszych badaczy (m.in. dwie fazy korpusu, empora przy prezbiterium), uściślenie jej datacji dzięki odkryciu nieznanych dotąd pozostałości pierwotnej fasady (płyciny z ramiakami krzyżowymi), oraz osadzenie jej w kontekście gotyckiej architektury wielkopolskiej i polskiej. Proponuję także osobne spojrzenie na problem inspiracji architektonicznych świątyni (regionalnych - m.in. kościół farny w Łeknie, fara w Słupcy, hale Kaliskie oraz ponadregionalnych - szczyty kościołów śląskich, wieża kolegiaty św. Krzyża we Wrocławiu).

16

Symbolizm architektoniczny: polityka wyrażona w kamieniu

80%

Khoma N.

Historia i Polityka

|

2016

|

issue 15(22)

123-130

EN

Architecture is studied as a system of signs – symbols which are significant for understanding the essence and specific features of politics. We investigate how the architectural forms and images influence the political outlook of the person in the process of perception. Architectural objects are analysed through the sense of semiotics (as signs with some symbolic subtext). Political reality is presented in its symbolic (embodied in architecture) expression.

17

Wrocławski Nowy Targ. Jego dzieje i rewaloryzacja.

80%

Eysymontt R.

Quart. Kwartalnik Instytutu Historii Sztuki Uniwersytetu Wrocławskiego

|

2006

|

issue 1(1)

55-73

18

Pierwsze stulecie modernizmu

80%

Owczarek A.

Powidoki

|

2019

|

issue 2: Re-konstruktywizm

170-177

EN

Modernism continues and its canon is still being developed in modern architecture. The Catalan authors of the Szczecin Philharmonic, laureates of the Mies van der Rohe Award, may not have known the works by Katarzyna Kobro and Władysław Strzemiński, but their understanding of shaping space is close to the research and work of the representatives of the interwar avant-garde connected with Łódź. The celebration of the 100th anniversary of the Polish avant-garde in 2017 and the celebration of the 100th anniversary of the creation of Bauhaus this year make us aware how much this movement still defines fine arts, architecture and design. Łódź, the city of the couple of artists who created the foundations of the modern movement, the city of the model housing estate in Polesie Konstantynowskie and the unique complex of downtown tenement houses, should perhaps finally appreciate the potential of its Modernist identity. Perhaps it is worthwhile to recognize and make others be aware of the Modernist Łódź.

19

Adaptacyjny System Bankowości Korporacyjnej - analiza wymagań i wskazówki implementacyjne

80%

Filipowska A., Kaczmarek T., Węcel K., Hofman R.

Studia Oeconomica Posnaniensia

|

2013

|

vol. 1

|

issue 2(251)

PL

Adaptacyjne interfejsy użytkownika pozwalają modyfikować wygląd oraz sposób działania aplikacji, aby dostosować ją do preferencji użytkowników. Wykorzystuje je się często, gdyż pozwalają zwiększyć efektywność użytkowników w pracy z aplikacją oraz ułatwić im zaakceptowanie nowego systemu informatycznego. Adaptacyjność interfejsu napotyka jednak nowe wyzwania, jeżeli aplikacja jest tworzona w środowisku sieci WWW. Odpowiedzi na te wyzwania oraz ich rozwiązania zaprezentowano w artykule na przykładzie innowacyjnego, adaptacyjnego systemu bankowości elektronicznej. Architektura systemu została zaprojektowana w celu zapewnienia wydajności i skalowalności rozwiązania (możliwość obsługi nawet tysięcy użytkowników równocześnie). System monitoruje zachowanie użytkowników na podstawie zdarzeń generowanych przez nich w trakcie interakcji z systemem i wykorzystuje metody drążenia danych i analizy statystycznej w celu odkrywania preferencji użytkowników. Wzorce zachowań oraz preferencje są podstawą do utworzenia reguł adaptacji, które, uruchomione przez zmianę stanu aplikacji lub wygenerowane zdarzenia, powodują dostosowanie interfejsu aplikacji do potrzeb użytkownika.

EN

Adaptive user interfaces allow users to modify the look and functionality of the application to suit their preferences. They are often used to increase user effectiveness and acceptance of a given software system. Adaptivity of the user interface poses certain new challenges if the application is delivered via the Web. The solutions for these challenges are presented in the article on the basis of an innovative adaptive e-banking system. The architecture of the system was designed for performance and scalability (up to thousands of users at the same time). The system is able to track user behaviour based on the events generated by the users during interaction with the system and uses data mining techniques to discover user preferences from the obtained event stream. The behaviour patterns and user preferences are converted into adaptation rules which are triggered either by change of the state of the application or events generated by the user.

20

Portál do Staré sněmovny : K původu a povaze vzorů all'antica v huti Benedikta Rieda

80%

Ramešová M.

Umění (Art)

|

2018

|

vol. 66

|

issue 3

158-174

EN

a2_The spurs were widespread in 15th century Venetian sculpture. Since the Adriatic rim was part of the Venetian Republic, and Matthias Corvinus had political ties with Dalmatia, the models from these regions could easily make their way to Hungary via Dalmatian stonecutters who worked for Corvinus in Buda, as attested by archival data. The Vladislav Hall façade capital with a well (one of Corvinus’ emblems) clearly shows stonecutters from Buda came to Prague.

CS

Portály osazené kolem roku 1500 na Pražském hradě hutí Benedikta Rieda byly v Čechach průkopníky architektury inspirované tvary all’antica. Spojují však prvky tří epoch evropského stavitelství. Na portálu do Sněmovny se objevuje „renesanční“ edikula s nástavcem, spirálová profilace, „pozdně goticky“ přetočené pilastry a „románské“ nárožní drápky. Dosavadní výklady portálu se také, zdá se, rozcházejí. Pohledy na dílo lze uvést v soulad, pokud jej nesrovnáváme s italskými portály all’antica či jejich záznamy, ale se sochařskými díly chrámové výbavy. Všechny prvky portálu pak dávají smysl a doplňují se. Oltářní nástavce a nástěnná tabernákula italského qua- ttrocenta shodně užívají půlkruhový oblouk i stáčenou profilaci. Obojí je v tradici evropského umění typické pro označování památných a posvátných míst. Tordování nadto odkazovalo na Šalamounův chrám, tj. prototyp křesťanského stánku, na nějž navazovala i tabernákula. V Itálii 15. století převážil typ perspektivního tabernákula s iluzí ubíhajícího prostoru. Tak lze osvětlit, proč portál do Sněmovny zabíhá do stěny: užil-li tvůrce jako vzor perspektivní tabernákulum, nedospěl k mylnému výkladu vzoru, ale k doslovnému a tvůrčímu přepsání iluze do reality. Tordování mu mohlo též vyhovět. Bylo blízké estetickému myšlení Benedikta Rieda, který jeho efekt zhodnotil ve vytočených pilastrech pro obohacení vlastních uměleckých postupů. S nárožními drápky se setkáváme v benátském a dalmatském sochařství 15. století. Skrze politické spojení Benátek s Dalmácií a Uherským královstvím se vzory mohly dostat do Prahy, kde souzněly s cítěním umělce i potřebami mecenáše. Jejich nositeli by byli dalmatští kameníci, kteří dle archivních dokladů působili na dvoře Matyáše Korvína.

Refine search results