Full-text resources of CEJSH and other databases are now available in the new Library of Science.
Visit https://bibliotekanauki.pl

Results found: 7

first rewind previous Page / 1 next fast forward last

Search results

Search:
in the keywords:  autonomia galicyjska
help Sort By:

help Limit search:
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
PL
Tekst klasyfikuje się w dziedzinie historii badań nad codziennością. Autor, wskazując na jego przyczynkowy charakter, podjął próbę ukazania życia codziennego polskich polityków w Wiedniu w dobie parlamentarnej, a więc w latach 1861–1914 z wyłączeniem okresu I wojny światowej. Punktem wyjścia jest podniesienie fenomenu znaczącej polskiej obecności politycznej nad Dunajem, która trwała kilka dziesięcioleci i obejmowała w ciągu tego czasu kilkusetosobową grupę ludzi. W tekście autor przybliża okoliczności pobytu w stolicy monarchii, przemiany społeczne i klasowe, jakie dotykały polskich polityków peregrynujących do Wiednia, oraz przedstawia, w jaki sposób wpływały one na ich pobyt, styl życia, codzienne funkcjonowanie. Artykuł odnosi się nie tylko do rutynowo wykonywanych obowiązków parlamentarzysty – na czym one polegały, jak organizowano sobie pracę, ale także odnosi się do sposobów spędzania czasu wolnego. Nie pominięto kwestii bytowych, czyli gdzie polscy politycy mieszkali w Wiedniu. Wreszcie podnosi sprawę ich rodzinnego otoczenia, które często również przybywało do naddunajskiej metropolii, zwłaszcza jeśli polityk zasiadał w radzie ministrów, a więc musiał spędzić tu dłuższy okres. Autor wskazuje na szerokie pole eksploracji badawczej, jakie otwiera historia życia codziennego, także jeśli chodzi o grupę społeczną, którą można określić mianem klasy politycznej. Wieloletni pobyt w Wiedniu nie mógł pozostać bez wpływu na galicyjskich polityków, także przez nabywanie owych codziennych nawyków. Dowodzi tego specyficzny ogląd i opinie, jakie formowano o nich w II Rzeczypospolitej. W podsumowaniu autor formułuje szereg pytań badawczych.
EN
The article can be inscribed in the discipline of history of research on everyday ordinariness. The author’s contribution is the attempt to show the everyday life of Polish politicians in Vienna in the era of parliamentarism, i.e. within 1861–1914, excluding the period of the First World War. The starting point is the phenomenon of the significant Polish political presence over Danube, which lasted several decades and involved a group of several hundred people. The author describes the circumstances of the their stay in the capital of the monarchy the and influence of the social and class changes on the politicians’ lifestyle and daily existence. The article refers not only to the routinely performed tasks of members of parliament (the organisation of a parliamentarian’s work) but also to the manner in which the politicians spent their free time. The question of accommodation was also included in the presented research. Ultimately, the article deals with the politicians’ families who also occasionally came to Vienna, especially if a parliamentarian was a member of the council of ministers, which entailed spending a considerable time in the Danubian metropolis. The author presents a wide area of research, i.e. the everyday life also with reference to the social group which could be called the political class. Many years’ stay in Vienna had also influence on Galician politicians and their everyday habits, which can be corroborated by the specific reputation they had in the Second Polish Republic. Finally, the author formulates a series of research questions.
EN
The article analyses the educational ideas and social initiatives of the period of autonomy in Galicia, revealing several important elements. Two aspects should be pointed out by taking into account the rationale of the social principles of the Catholic Church, for which the impetus was provided by Leo XIII’s encyclical Rerum novarum, The focus on ‘catholicity’ shaping an identity for a reborn nation does not have a universalist dimension for a pluralistic society. The socio-political situation only partially justifies this approach. The social work undertaken by the clergy and those associated with the Catholic Church has made it possible to rebuild trust in the Church.
PL
Przeprowadzona w artykule analiza idei wychowawczych i inicjatyw społecznych Galicji okresu autonomii ujawnia kilka istotnych elementów. Biorąc pod uwagę podstawy uzasadnienia oparte na zasadach społecznych Kościoła katolickiego, dla których impulsem była między innymi encyklika Leona XIII Rerum novarum, należy wskazać na dwa aspekty. Ukierunkowanie na „katolickość” kształtującą tożsamość dla odradzającego się narodu nie ma wymiaru uniwersalistycznego dla społeczeństwa pluralistycznego. Sytuacja społeczno-polityczna tylko częściowo uzasadnia takie podejście. Podjęta przez duchownych i osoby związane z Kościołem katolickim praca społeczna pozwoliła na odbudowanie zaufania do tegoż Kościoła.
EN
The paper aims to present “Gazeta Literacka. Najtańsze pismo w Galicji” (Literary Gazette. The Cheapest Newspaper in Galicia), a Lviv ephemeral newspaper from 1871, in a broader context of the publishing movement of Lviv in the period of Galician autonomy and to discuss its thematic and genre structures. The layout and illustrations included in “Gazeta Literacka” are analyzed as well. The study bases on 9 consecutive issues made available in a digitalized form in the Jagiellonian Digital Library and is supplemented by biographical notes of authors who published in the newspaper. “Gazeta Literacka” constitutes a fascinating source for exploring the history of the Lviv press in the 19th century, particularly from the point of view of mutual influence and complementarity of its political, social, cultural, and literary content.
PL
Celem artykułu jest przedstawienie „Gazety Literackiej. Najtańszego pisma w Galicji”, efemerydy lwowskiej ukazującej się w 1871 roku, w szerszym kontekście ruchu wydawniczego Lwowa okresu autonomii galicyjskiej oraz omówienie jego struktury tematycznej i rodzajowej. Zaprezentowane zostały również wyniki analizy szaty graficznej oraz ilustracji obecnych w „Gazecie Literackiej”. Materiałem badawczym było 9 kolejnych numerów czasopisma udostępnionych w formie zdigitalizowanej w Jagiellońskiej Bibliotece Cyfrowej. Opracowanie uzupełniają notki biograficzne osób publikujących w gazecie. „Gazeta Literacka” stanowi interesujące źródło do studiów nad historią prasy ukazującej się we Lwowie w XIX wieku, zwłaszcza z punktu widzenia wzajemnego oddziaływania i uzupełniania się treści polityczno-społecznych i kulturalno-literackich opublikowanych na łamach ogólnodostępnej prasy.
PL
W artykule dokonano analizy funkcjonowania nowoczesnych samorządów lokalnych w największych miastach Galicji – Lwowie i Krakowie w okresie autonomii galicyjskiej. Zwrócono uwagę na strukturę ich zadań (wydatków) oraz dokonano analizy źródeł kształtujących stronę dochodową budżetu. Wskazane zostały najważniejsze aktywności władz lokalnych mające na celu rozwój infrastruktury miejskiej zgodnie ze standardami nowoczesności przełomu XIX i XX w. Ze względu na szczególne okoliczności dziejowe zwrócono także uwagę na te zadania samorządów miejskich, które związane były z zachowaniem dziedzictwa kulturowego w trudnym dla narodu polskiego okresie rozbiorów. W analizie posłużono się w dużej mierze materiałami źródłowymi i opracowaniami, które powstawały w okresie autonomii galicyjskiej, rozszerzając informacje w nich zawarte o wybrane pozycje współczesnej literatury tematu.
EN
In the paper, the author analyses the functioning of modern municipal government in Lviv and Cracow, Galicia’s largest cities during the Galician autonomy. The paper describes the structure of municipal tasks (expenses) and analyses the sources of the income side of the budget. The author identifies the major steps the local authorities took to develop the urban infrastructure in line with modern standards of the late nineteenth and early twentieth centuries. Due to the particular historical circumstances, the author also draws attention to municipality tasks that involved the preservation of cultural heritage in a difficult period for partitioned Poland. The analysis is largely based on materials and publications created during the Galician autonomy, though it is in places supplemented by information from contemporary sources.
EN
The article aims to present the course and results of the elections to the Lviv City Council in January 1892. During the counting of votes, there were falsifications aimed at increasing the chances of the candidates of the City Committee, which led to protests by some scrutineers and voters. The verification committee, appointed by the newly elected Council and composed of councillors supported by the City committee, admitted that there were voting irregularities. Nevertheless, the committee considered the elections valid, merely invalidating the mandate of one of the five councillors for whom the forgeries were made. Only when 38 councillors resigned from their seats did the Council consider the elections invalid. The next elections were held in January 1893. Out of five beneficiaries of forgery, only one was selected (in stricter elections). Those guilty of counterfeits were not detected.
PL
Celem artykułu jest przedstawienie przebiegu i wyników wyborów do lwowskiej Rady Miejskiej w styczniu 1892 r. W trakcie liczenia głosów doszło do fałszerstw mających na celu zwiększenie szans kandydatów komitetu miejskiego, co spowodowało protesty członków komisji skrutacyjnej i wyborców. Powołana przez nowo obraną Radę komisja weryfikacyjna, złożona z radnych popieranych przez komitet miejski, przyznała, iż doszło do nieprawidłowości, uznała jednak wybory za ważne, unieważniając jedynie mandat jednego z pięciu radnych, na rzecz których dokonywano fałszerstw. Dopiero gdy z mandatów zrezygnowało 38 radnych, Rada uznała wybory za nieważne. Kolejne wybory przeprowadzono w styczniu 1893 r.: spośród pięciu beneficjentów fałszerstw wybrano (w wyborach ściślejszych) tylko jednego. Winnych fałszerstw nie wykryto.
PL
Powszechna Wystawa Krajowa zorganizowana we Lwowie w 1894 roku, w setną rocznicę insurekcji kościuszkowskiej, miała pokazać dorobek ekonomiczno-kulturowy Galicji od czasu uzyskania przez nią autonomii politycznej. Miała objąć swoim zakresem życie duchowe i materialne mieszkańców Galicji i nie tylko, w tym przede wszystkim Polaków, dać przykłady bogactwa jej płodów, górnictwa, hutnictwa, rolnictwa, leśnictwa, łowiectwa; przedstawić życie ludności, zabytki sztuki ludowej, tzw. przemysł domowy, rękodzieła; pokazać rozwój instytucji finansowych, administracji publicznej, opieki zdrowotnej, komunikacji, inżynierii, budownictwa, literatury, szkolnictwa ogólnego i zawodowego, rozwój sztuk pięknych i architektury. Miała stać się okazją do integracji narodowej Polaków. Artykuł analizuje tylko fragment jej ogromnej spuścizny w zakresie dorobku galicyjskiego górnictwa i hutnictwa. Ukazuje dynamiczny rozwój przemysłu naftowego, wzrost produkcji soli, wytopu żelaza, węgla kamiennego i brunatnego. Jedynie produkcja wosku ziemnego (ozokerytu) nie dawała dobrych perspektyw i w konsekwencji zrezygnowano z jego wydobycia. Wystawiennictwo było jednym z elementów stymulujących gospodarkę w wielu dziedzinach. Sam zaś rozwój, zwłaszcza górnictwa naftowego, sprzyjał pozytywnym przemianom cywilizacyjnym. Wystawiennictwo zwiększyło niewątpliwie kapitał społeczny, co mogło owocować kolejnymi inicjatywami.
EN
The General Regional Exhibition of Lviv was organized in 1894, on the 100 year anniversary of the Kosciuszko Uprising of 1794. The Exhibition was meant to demonstrate Galicia’s economical and cultural progress since its gaining political autonomy and to become an opportunity for the national integration of Poles. The Exhibition displays included various thematic groups which were devoted to both spiritual and material aspects of life in Galicia and were meant to show the abundance of its crops and produce, mining and metallurgy, agriculture, forestry and hunting. The shows pictured everyday life of the inhabitants of Galicia, its folk art, so-called domestic industry and craftwork. Other sections of the Exhibition demonstrated the development of the Galician financial institutions, public administration, healthcare, communication, engineering, construction, literature, general and vocational education and the bloom of the fine arts and architecture. The article analyzes only some parts of the great legacy of the Exhibition, its scope focuses on mining and metallurgy. The text points out the dynamic development of the oil industry and the increase in the branches such as: salt production, iron smelting, and brown and hard coal extraction. The only branch of the Galicia’s economy which had not offered good perspectives and was thus soon discontinued had been the production of earthwax (ozocerite). The organization of the exhibitions of such sort was regarded at that time as one of the best ways to stimulate economy and benefit the regions. The actual development itself, especially of the oil mining, aided many positive social and cultural changes and undoubtedly increased the societal potential and might have resulted in further initiatives.
EN
The paper discusses the relations between the Galician autonomy authorities, particularly those of the National Department, and Jan Matejko, the most prominent 19th-century Polish painter. These relations reached their climax when the Galician Sejm purchased a collection of items of national significance which belonged to the artist. Noticeable efforts were made during the establishing and subsidizing the museum in Cracow which was named after Jan Matejko. In addition, the paper describes the contribution of the National Department to the preparation of Jan Matejko’s funeral. The description relies on the material – previously not explored – stored in the State Archives of Lviv. The paper sheds a new light on the previously unknown facts illustrating the attitude assumed by the Galician autonomy authorities toward the Galician 19th-century national art.
PL
Autor ukazał w pracy relacje zachodzące między władzami autonomii galicyjskiej, w szczególności między Wydziałem Krajowym a Janem Matejką, najwybitniejszym malarzem polskim XIX w. Punktem kulminacyjnym tych relacji był dokonany przez sejm galicyjski zakup pamiątek narodowych zgromadzonych przez artystę w ciągu swego życia, a po jego śmierci – udział władzy krajowej w zachowaniu w całości substancji artystycznej malarza w postaci powołania i dotowania muzeum jego imienia w Krakowie. Osobno ukazano wkład Wydziału Krajowego w przygotowanie pogrzebu Jana Matejki, opierając się o nieprzebadany dotąd materiał Archiwum Państwowego we Lwowie. Praca rzuca nowe światło na nieznane dotąd relacje między władzami autonomii galicyjskiej a sztuką narodową dziewiętnastowiecznej Galicji.
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.