Search results

1

Katastrofizm okaleczający, katastrofizm inspirujący? Awangarda a zagłada świata w „Nogach Izoldy Morgan” Brunona Jasieńskiego

100%

Boruszkowska I.

Pamiętnik Literacki

|

2018

|

vol. 109

|

issue 3

25-34

PL

Artykuł zawiera rozważania na temat tendencji katastroficznych rozwijających się w Dwudziestoleciu międzywojennym, a mających swe źródło m.in. we wczesnym modernizmie i dekadentyzmie. Jest również próbą weryfikacji sztywnego podziału na jasne i ciemne Dwudziestolecie. W tekście zanalizowano utwór "Nogi Izoldy Morgan" (1923) Brunona Jasieńskiego. Kontekstem dla powieści jest krytyczna rewizja polskiego futuryzmu zawarta w artykule "Futuryzm polski (bilans)" (1926). Futurystyczna świadomość Jasieńskiego przesiąknięta jest refleksją o kresie i zmierzchu. Sama powieść zawiera rozważania nad kondycją ówczesnej techniki i refleksje na temat jej rozwoju. Utwór jest swoistym „pożegnaniem z futuryzmem”, odpowiedzią na gwałtowne cywilizacyjne przemiany i rozpad wartości, zakwestionowaniem bezkrytycznego uwielbienia maszyny.

EN

The article contains considerations about the destructive tendencies that were developing in the Inter war period and having their origin e.g. in early modernism and decadence. It is also an attempt at verifying of the rigid division of the Inter war Years into bright and dark ones. The paper analyses Bruno Jasieński’s text “Nogi Izoldy Morgan (The Legs of Izolda Morgan)” (1923), while the context for the novel is a critical revision of the Polish futurism included into “Futuryzm polski (bilans) (Polish Futurism. Summary)” (1926). Jasieński’s futurist awareness is steeped in reflection about the end and twilight of civilisation, and the novel contains observations on the condition of the then technology and its development. The piece is a peculiar “farewell to futurism,” an answer to the rapid changes in civilisation and fall of values, a challenge to gullible adoration of machine.

2

Poetyka pustego miasta. Pejzaże urbanistyczne w katastroficznej science fiction

88%

Szałasek F.

Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Poetica

|

2013

|

vol. 1

138-157

EN

Post-apocalyptic novel – a catastrophic branch of science fiction devoted to the vision of civilization ruined by some sort of a cataclysm – managed to form a separate poetics of space creation. Images of the presented world depend on the psychological shape of the heroes who are directly exposed to the extreme boundary experience. When picturing the landscapes of desolated metropolises, the authors use solutions typical for horror and adventure novels, the ex- and impressionistic traditions as well as techniques typical for grotesque and naturalism. By extending the paths typical for science fiction, the post-apocalyptic novel moves away from the main movement and forms a separate convention of the description. The author of the article tries to shed some light on its assumptions by providing numerous examples of urban landscapes.

3

Wyjąca suka Andrzeja Babińskiego – katastrofizm w wymiarze lokalnym

88%

Wiczyńska B.

Acta Neophilologica

|

2023

|

vol. XXV/1

149-165

PL

Artykuł dotyczy poezji poznańskiego twórcy - Andrzeja Babińskiego. W analizowanych utworach widoczne są wątki katastroficzne i surrealistyczne, uobecniające się w sposobie ewokowania przestrzeni poetyckiej. Składają się na nią przede wszystkim pełne fantazji wizje, często irracjonalne, wolne od zasad logiki, splecione z elementów na pierwszy rzut oka przeciwnych sobie, pochodzących z odległych pól semantycznych, a wynikające z rozluźnienia logiki związków przyczynowo-skutkowych. W przestrzeni Babińskiego o sile oddziaływania wiersza oraz o spójności komunikatu decyduje swoista logika obrazów zespolonych ciągiem asocjacji wynikających z wyobraźni poety; kluczem jest tu właśnie obrazowość tej twórczości i jej plastyczność, ukierunkowujące odbiór wierszy w kontekście geopoetyki, regionalizmu i katastrofizmu.

EN

The article concerns the poetry of the Poznań poet Andrzej Babiński described from the perspective of the author’s biographical experiences, his work and creative worldview. The analysis covers the author’s poetic imagination and the images of the world plunged into a permanent apocalypse. In addition, it examines the image of the world that slips away from under the feet of man, resulting from the conviction about the crisis of civilization and the death of poetry, as well as the loss of values in the post-war world. Reflections on this subject are presented in the context of geopoetics, locality and catastrophism.

4

Esthétique de l’imaginaire et enjeux spiritualistes : La Terre avant le déluge de Figuier et L’Univers de Pouchet

87%

Percheron B.

Studia Romanica Posnaniensia

|

2017

|

vol. 44

|

issue 4

117-130

EN

Science popularization books, La Terre avant le déluge by Louis Figuier and L’Univers: les infiniment grands et les infiniment petits by Félix-Archimède Pouchet, represent the success of science popularization publishing of this period and the desire to spread naturalistic knowledge far and wide. With a spiritual approach to nature, they underline the important epistemological stakes of this period. The aim of this study is to question the literary, stylistic and formal strategies to assert or underline thoughts on nature in these books.

5

„Œconomia divina” Czesława Miłosza jako projekt dystopii

75%

Garbol T.

Prace Filologiczne. Literaturoznawstwo

|

2014

|

issue 4(7)

383-396

EN

The article is a contextual interpretation of Czesław Miłosz’s poem Œconomia Divina. Connoting other Miłosz’s works published at the time of Œconomia Divina publication allows to present its dystopian character. The dystopian character is self-evident in Miłosz’s unfinished novel The Parnas Mountains. Œconomia Divina appears to be a project of dystopia which was more completely realized in this novel.

6

Katastrofizm Czesława Miłosza

75%

Miklas-Frankowski J.

Studia Gdańskie. Wizje i rzeczywistość

|

2014

|

vol. 11

61-72

EN

This article is an attempt to look at Miłosz’es catastrophism from the side that has usually been ommitted in research so far – Miłosz’es own attitude to catastrophism – his individual characteristic. It the reconstruction I used Miłosz’es statements about catastrophism from The Land of Ulro, The Witness of Poetry, Native Realm, from conversations with Renata Gorczyńska („World Traveler”) as well as from a polemic article „Death to Cassandra” from 1945. According to Miłosz catastrophism has a planetary scale. It is the end of one world and civilization and the beginning of a new unknown, global world. Diagno-sis of XX century in his opus magnum The Land of Ulro indicates it’s decadent critical character. Civilization and society have been deprived of life-giving „onto-logical ground” and last only thanks to a phenomenon called by Miłosz „the law of delay”. Though, as per Miłosz, catastrophism is not a hopeless vision. The catastro-phe is necessary to let the broken down world be reborn and return to order. In the conclusion to The Land of Ulro author admits that from Oscar Miłosz he inherited faith (…) in a distant happy era of humanity reborn. And in his last Harvard lecture On Hope Miłosz announced that humanity will enter a new, regenerating dimen-sion, regaining it’s historical awareness and will begin learning of its past, contem-plating cultural heritage left behind by past civilizations and generations.

7

Historiozofia totalna. Podobieństwa i różnice w wizji dziejów Stanisława Ignacego Witkiewicza i Teilharda de Chardin

75%

Karabon M.

Kwartalnik Filozoficzny

|

2019

|

vol. 47

|

issue 3-4

133-149

EN

The article compares the historiosophies of Stanisław Ignacy Witkiewicz and Teilhard de Chardin. It starts from noting that the visions of history in both systems are total, which means they are determined by objective laws. Next, the similarities between the systems are indicated, which reveals that in both cases they lead to the belief in a mechanized society at the end of history. The second part of the article points out the significant differences in the objective laws and in the anthropological beliefs of both authors. The conclusion is that the difference in their views on the future of humanity is determined by a combination of their shared ethical belief in the superiority of the spiritual over the physical and their divergent beliefs regarding anthropology.

8

Literatura lęku, literatura nadziei – przemiany wybranych kategorii katastrofizmu i postapokaliptyki na przełomie wieku XX i XXI

63%

Wierel K.

Annales Universitatis Mariae Curie-Sklodowska, sectio FF – Philologia

|

2018

|

vol. 36

|

issue 2

EN

The motifs of catastrophe, end and apocalypse constitute the main construction points of this analysis and direct research attention to their use in fantastic works, with particular emphasis on its literary relationship with the works of the late 20th century and the beginning of the 21st century. To illustrate the changes that these motifs undergo, I will refer to concepts such as: fantasy, post-apocalyptic fantasy, catastrophism, cosy catastrophe, speculative fiction, or dark ecology and their literary and film accomplishments. The main way of thinking of the dissertation is to take into account the differences between catastrophic and post-apocalyptic creativity and to indicate the implications between these styles and their textual narratives. After the analysis and interpretation of the collected material, it can be noticed that the conventions characteristic of the turn of the 20th and 21st century, being an example of "blurred species" within science fiction, refer to the plot of the current discourses in the field of the new humanities, affirmative humanities or humanities involved in fundamental issues for the humanities themselves, such as human, life, humanity, non-human.

PL

Głównym celem rozprawy jest wskazanie ewolucji i zróżnicowania strategii narracyjnej w obrębie fantastyki naukowej, ze szczególnym uwzględnieniem twórczości, którą można zakwalifikować jako cosy catastrophe, speculative fiction, dystopia postapokaliptyczna czy ekotopia, wraz z przykładami literackimi i filmowymi. Motywy katastrofy, końca i apokalipsy stanowią główne punkty konstrukcyjne niniejszej analizy i kierują uwagę na ich wykorzystanie w literaturze fantastycznej, szczególnie z końca wieku XX i początku wieku XXI. W celu zobrazowania przemian, jakim ulegają owe motywy, przywołano pojęcia takie jak: fantastyka, fantastyka postapokaliptyczna, katastrofizm, cosy catastrophe, speculative fiction. Odmiany te przedstawiono wraz z przykładami dzieł przynależących do fantastyki naukowej. Wykorzystano narzędzia oferowane przez hermeneutykę oraz intuicjonizm. Po analizie i interpretacji zgromadzonego materiału zauważono, iż konwencje charakterystyczne dla „gatunków zmąconych” z przełomu wieku XX i XXI są podobne pod względem konstrukcji fabuły do aktualnych dyskursów prowadzonych w obszarze nowej humanistyki, humanistyki afirmatywnej czy humanistyki zaangażowanej w kwestie podstawowe dla całej dziedziny, takie jak zdefiniowanie pojęć: człowiek, życie, człowieczeństwo, nie-człowiek. Konwencje katastroficzna i postapokaliptyczna, które bazują na perspektywie stworzenia rzeczywistości odmiennej od tej sprzed katastrofy, uruchamiają obszary wiedzy z dziedziny antropologii kultury, socjologii czy psychologii w celu interpretacji tematów istotnych dla paradygmatów nowej humanistyki końca XX i początków XXI wieku. Zarysowują pejzaż intelektualny i emocjonalny czasu przełomu.

9

Twórczość Witkacego wobec międzywojennej kultury masowej

63%

Lisowska K.

Ogrody Nauk i Sztuk

|

2012

|

issue 2

EN

The aim of this paper is to consider the relationship between the work of S. I. Witkiewicz and mass culture. First, I analyse Witkacy’s photography and paintings. Then, I focus on the connections between his dramas and novels, and cinematography. The idea is to reveal the author’s ambiguous attitude towards mass culture. I refer to Witkacy’s philosophical and aesthetic writings. References to Polish mass culture of the interwar period are also included. The bibliographical basis of the study contains works of such authors as Janusz Degler, Katarzyna Taras and Daniel C. Gerould.

10

Historia po „końcu historii” (próba ogólnej diagnozy kondycji kultury i polityki Zachodu)

63%

Breczko J.

ΣΟΦΙΑ. Pismo Filozofów Krajów Słowiańskich

|

2012

|

issue 12

69-82

EN

The subject of the article are self-destructive tendencies in the contemporary European culture. An indication of the observation of these tendencies are among others: thesis F. Fukuyama about the end of philosophy, cultural catastrophism of A. Bobkowski, W. Gombrowicz and Cz. Miłosz. In the sphere of the highbrow culture these tendencies are reinforced by postmodernism. Their result is a reduction the level of the political class, pandering to average tastes and the dominance of the mass culture. The author called this culture as a “ochlocracy”. These tendencies are leading to the disappearance of virtue of the solidarity and the responsibility as well as the public trust. It indicates the disintegration of the society.

RU

Предметом статьи являются аутодеструктивные тенденции в совре-менной европейской культуре. Выражением констатации этих тенденций являются среди прочих тезис Ф. Фукуямы о конце философии, культурный катастрофизм А. Бобковского, В. Гомбровича и Ч. Милоша. В сфере высокой культуры эти тенденции усиливаются постмодернизмом. Их результа-том является понижение уровня политического класса, угождение заурядным вкусам и доминирование массовой культуры. Эту культуру автор называет «охлократией». Эти тенденции приводят к потери таких добродетелей, как солидарность, ответственность и общественное доверие. Это означает дезинтеграцию общества.

11

Marks jako fałszerz tradycji socjalistycznej. Diagnoza Gieorgija Fiedotowa

63%

Mazurek S.

Internetowy Magazyn Filozoficzny Hybris

|

2018

|

vol. 40

|

issue 1

57-70

EN

The author tries to demonstrate that Georgii Fedotov, who at first sight seems to be not very interested in the philosophy of Marx, was an insightful and very severe critic of marxism. In order to prove it he explains what part the criticism of marxism plays in his philosophy of history. According to Fedotov the only way to overcome the crisis of civilization is reconciling of liberalism, socialism and Christianity. Such a reconciliation is quite possible because liberalism is compatible with Christianity while socialism has Christian sources as it was demonstrated in the course of ecclesial history and in the history of socialism whose founders (Leroux, Lammenais, George Sand and others) proposed an ideology with a strong religious bias. The materialistic and atheistic marxism, however, cut the ties between Christianity and socialism; thus it constitutes one of the major obstacles to reconcile the three traditions and overcome the crisis.

12

Tomorrow is the fear. Lęk przed technologią w twórczości grup rockowych i metalowych

63%

Małczyński B.

Kultura Współczesna. Teoria. Interpretacje. Praktyka

|

2018

|

vol. 101

|

issue 2

157-173

EN

This sketch analyses the series of images used by rock and metal bands (King Crimson, Voivod, Pestilence) on their selected album covers. They depict a distinctive motif of a face wincing because of some extreme traumatic sensation. Sources of theses extreme emotions are various, but one of the most significant is a sudden awareness of threats deriving form the unstoppable development of technology. Selected lyrics focusing on ominous and dystopian themes are also reflected upon and analysed. Their content clearly confirms the presence of fears and obsessions embedded in rock and metal music.

13

Le conte dans la poésie catastrophiste : Krzysztof Kamil Baczyński et Tadeusz Gajcy

63%

Vandenborre K.

Prace Polonistyczne

|

2014

|

vol. 69

163-175

EN

In the present article an attempt is made to describe the use of fairy tale in catastrophist poetry, focusing more specifically on Krzysztof Kamil Baczyński and Tadeusz Gajcy’s works. Both poets allude to the despair of the Second World War by contrasting the idyllic Arcadia of fairytale world with the hopeless universe of the apocalyptic reality. Unconnected with the reality, fairy tale may seem unattainable, like an unseizable dream. But it can also be the victim of the omnipresent evil of the war and decomposes from the inside, unable to avoid its baleful power. A careful analysis of Baczyński and Gajcy’s works shows that this subtle relationship between fairy tale and evil or death recurs in their poetry, and is even widespread in their period. The popularity of this strategy raises therefore the question of the existence of a separate category that could be called ‘catastrophist fairy tale’. The paper is divided into three parts: the first part is devoted to Baczyński, the second one — to Gajcy and the third one offers a synthetic reflection on the notion of ‘catastrophist fairy tale’.

14

„Matka” Witkacego: Tragedia rodzinna – zagłada człowieczeństwa w człowieku

63%

Sokół L.

Pamiętnik Teatralny

|

2016

|

vol. 65

|

issue 4

15-32

EN

Witkacy’s play The Mother (1924), widely praised for its brilliant inventiveness and shocking avant-gardism, is sometimes considered to be a family drama, or a family tragedy or grotesque. Witkacy himself confirms the adequacy of classifying The Mother as a family drama by openly using other family dramas in his play: Ibsen’s Ghosts and Strindberg’s The Ghost Sonata. What sets these family dramas apart is their eeriness; they feature vampiric motifs; they expose putrid decay hidden behind the façade of a happy bourgeois home that has lost all flavor of tragedy and thus belongs to the category of grotesque. The analysis of the Eely family in Witkacy goes further than to show a crisis, or downfall, of the bourgeois world; it aims at showing the gradual downfall of man, and of humanity in a human being. When all that has been stable and solid is disintegrating, a rejection of the values and principles of the world as we know it becomes something done easily and unabashedly. To put it in Witkacy’s own terms, religion, art, and philosophy will die away one by one, and what comes next could be called dehumanization. The Mother brings a concrete vision of the downfall. People who are de facto human, i.e. Individual Beings sensitive to metaphysics, will perish forever, replaced by people only nominally human whose whole existence is reduced to the processes of production, consumption and reproduction, people who hate metaphysics of any kind and are just post-human, “mechanised” individuals.

PL

Sztuka Witkacego Matka (1924), powszechnie chwalona za błyskotliwą inwencję i szokujący awangardyzm, bywa uznawana za dramat rodzinny, tragedię rodzinną lub groteskę. Sam Witkacy potwierdza adekwatność klasyfikacji Matki jako dramatu rodzinnego, ponieważ otwarcie wykorzystuje w niej inne dramaty rodzinne: Upiory Ibsena i Sonatę widm Strindberga. Utwory te wyróżnia atmosfera niesamowitości; pojawiają się w nich motywy wampiryczne; teksty obnażające zgniliznę ukrytą za fasadą szczęśliwego mieszczańskiego domu pracą tragiczny posmak, a więc należą do kategorii groteski. Analiza rodziny Eely u Witkacego idzie dalej niż ukazanie kryzysu czy upadku mieszczańskiego świata; ma na celu ukazanie stopniowego upadku człowieka i człowieczeństwa w człowieku. Kiedy wszystko, co było stabilne i solidne się rozpływa, odrzucenie wartości i zasad znanego nam świata przychodzi z łatwością i bez skrępowania. Mówiąc słowami Witkacego, religia, sztuka i filozofia będą umierać jedna po drugiej, a to, co nastąpi potem, można nazwać dehumanizacją. Matka przynosi konkretną wizję upadku. Ludzie de facto ludzcy, czyli Istnienia Poszczególne wrażliwe na metafizykę, zginą bezpowrotnie, zastąpieni przez ludzi tylko nominalnie ludzkich, których cała egzystencja sprowadza się do procesów produkcji, konsumpcji i reprodukcji, ludzi nienawidzących jakiejkolwiek metafizyki i będących postludzkimi, „zmechanizowanymi" jednostkami.

15

Samosąd mdłej demokracji na jestestwie: Filozofia i dramatopisarstwo Stanisława Ignacego Witkiewicza a idee Martina Heideggera

63%

Winch A.

Pamiętnik Teatralny

|

2016

|

vol. 65

|

issue 4

33-54

EN

This article is informed by an insight that has been present in Witkiewicz studies for a long time and makes it viable to read Witkacy’s dramaturgy and philosophical investigations through the philosophy of Martin Heidegger. Thus, the structure of the essay rests, on the one hand, on a reading of Witkacy’s dramas-The Pragmatists (1919), The Anonymous Work (1921), The Madman and the Nun, or There Is Nothing Bad Which Could Not Turn into Something Worse (1923), and The Mother (1924)-as well as on an analysis of his philosophical writings of 1933–1939. On the other hand, it is based on a presentation of Heidegger’s conceptions of the authentic and inauthentic modes of Dasein, his understanding of primordial temporality and truth, his notions about the end of philosophy brought along by the domination of operative thinking, and the role he ascribed to metaphysics. The conclusions flowing from setting the dramatic and philosophical writings of Witkacy in the context of Heidegger’s thought enable us to look at the lot of protagonists of Witkiewicz’s plays in a new way. It is not only determined by the super-cabaret improvisations arranged by the characters for their metaphysical thrills; it is also an arena of struggle between the Heideggerian authentic self-being and the inauthentic they-being. The struggle in which, according to catastrophic premonitions of Witkiewicz’s and beliefs of Heidegger, the they-being wins.

PL

Artykuł opiera się na obecnym w badaniach nad Witkacym od dłuższego czasu spostrzeżeniu, które pozwala czytać jego dramaturgię i filozoficzne poszukiwania przez pryzmat filozofii Martina Heideggera. Struktura eseju opiera się więc z jednej strony na lekturze dramatów Witkacego – Pragmatystów (1919), Bezimiennego dzieła (1921), Wariata i zakonnicy, czyli Nie ma złego, co by na jeszcze gorsze nie wyszło (1923) i Matki (1924) – oraz na analizie jego pism filozoficznych z lat 1933–1939. Z drugiej strony opiera się na prezentacji Heideggerowskich koncepcji bycia właściwego i niewłaściwego, czasu pierwotnego pojęcia prawdy, jego przekonania o końcu filozofii w związku z dominacją myślenia naukowo-technicznego oraz roli, jaką przypisywał metafizyce. Wnioski płynące z osadzenia dramaturgii i filozofii Witkacego w kontekście myśli Heideggera pozwalają w nowy sposób spojrzeć na los bohaterów sztuk Witkiewicza. Wyznaczają go nie tylko kabaretowe improwizacje aranżowane przez bohaterów dla metafizycznych uniesień; jest on także areną zmagań między Heideggerowskim autentycznym byciem Sobą a nieautentycznym światopoglądem Się. Walki, w której – zgodnie z katastroficznymi przeczuciami Witkiewicza i przekonaniami Heideggera – zwycięża światopogląd Się.

16

Malarskie pogranicza Andrzeja Buszy

63%

Budzik J.

Perspektywy Kultury

|

2022

|

vol. 39

|

issue 4

331-348

PL

Artykuł poświęcony jest poezji ekfrastycznej Andrzeja Buszy – polskiego poety emigracyjnego zamieszkałego od lat 60. ub. wieku w kanadyjskim Vancouver. Zaprezentowane w szkicu rozważania dotyczą jego poezji związanej z konkretnymi dziełami sztuki, bądź tej, którą cechuje malarskie i artystyczne obrazowanie. Przedmiotem namysłu są tu przede wszystkim wiersze wpisujące się w klasyczną definicję ekfrazy. Osobno przedstawione zostały uwagi dotyczące wierszy inspirowanych konkretnym stylem malarskim, badź biografią artystyczną malarza. Ostatni z wyróżnionych obszarów refleksji badawczej, stanowiący podsumowanie całego wywodu, oświetla szersze zagadnienie, ściśle powiązane z próbą odpowiedzenia na pytanie o to, czy myślenie obrazowe A. Buszy i jego sposób postrzegania rzeczywistości można odczytywać w odniesieniu do konkretnego prądu w sztukach malarskich. Wywód został zaprezentowany w perspektywie hermeneutycznej.

17

„Promień ostry, który nas otwiera”. Światło w międzywojennej poezji Czesława Miłosza

55%

Amroziewicz M.

Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Literacka

|

2019

|

issue 36

259-288

EN

In Czesław Miłosz’s poetry, light takes a special place. In my work, I have made an attempt to determine its role in the interwar poetry of the memberof the Żagary literary group, in which light takes various shapes which are often contrary to one another. One can look at them in search of not only a variability of artistic forms, but also for testimonies of the era and declarations of contemporary poetic worldview of the author of Three Winters (Trzy zimy). The clash with various interpretations of the word ‘catastrophism’ shows that light in Miłosz’s poetry leads far beyond the course of history.

18

Jalu Kurek's S.O.S. as an apocalyptic novel

51%

Boruszkowska I., Boruszkowska I.

Ruch Literacki

|

2021

|

issue 5

19

Jerzy Jedlicki jako historyk XIX stulecia

51%

Kożuchowski A.

Klio Polska. Studia i Materiały z Dziejów Historiografii Polskiej

|

2018

|

issue 10

PL

Artykuł podejmuje próbę podsumowania dorobku badawczo-pisarskiego Jerzego Jedlickiego (1930–2018) jako historyka XIX w. Analizie poddane zostały wszystkie książki Jedlickiego, ważniejsze artykuły oraz recenzje, a także zasoby archiwalne z Instytutu Historii PAN, z którym związana była cała jego kariera zawodowa. Zaakcentowano następujące zagadnienia: ewolucja stosunku do marksizmu i – szerzej – determinizmu historycznego; nowatorskie podejście na styku historii społecznej i historii idei; poglądy na miejsce historii pośród nauk społecznych i naturę poznania historycznego; indywidualny styl pisarski Jedlickiego oraz funkcję ironii jako narzędzia interpretacyjnego; wreszcie jego poglądy na społeczne i polityczne konsekwencje głównych nurtów ideowych w Polsce w XIX stuleciu. The article analyses the legacy of Jerzy Jedlicki (1930–2018) as a historian of the nineteenth century. The analysis covers his books, his main articles and the most characteristic reviews, as well as archival materials from the Institute of History of the Polish Academy of Sciences, where Jedlicki worked for his entire professional career. The following problems are emphasized: the evolution of his attitude to Marxism and historical determinism; his attempts to combine the methods of social history and the history of ideas; his approach to the main challenges of history as a social science and a discipline of the humanities; his individual authorial style and the function of irony as an interpretative tool. And finally, his attitude towards the main ideological currents in the nineteenth-century Poland.

20

The memory of Intermarium culture in Jerzy Stempowski's ‘Rubis d’Orient’

51%

Zemła M., Zemła M.

Ruch Literacki

|

2021

|

issue 1

Refine search results

Katastrofizm okaleczający, katastrofizm inspirujący? Awangarda a zagłada świata w „Nogach Izoldy Morgan” Brunona Jasieńskiego

Poetyka pustego miasta. Pejzaże urbanistyczne w katastroficznej science fiction

Wyjąca suka Andrzeja Babińskiego – katastrofizm w wymiarze lokalnym

Esthétique de l’imaginaire et enjeux spiritualistes : La Terre avant le déluge de Figuier et L’Univers de Pouchet

„Œconomia divina” Czesława Miłosza jako projekt dystopii

Katastrofizm Czesława Miłosza

Historiozofia totalna. Podobieństwa i różnice w wizji dziejów Stanisława Ignacego Witkiewicza i Teilharda de Chardin

Literatura lęku, literatura nadziei – przemiany wybranych kategorii katastrofizmu i postapokaliptyki na przełomie wieku XX i XXI

Twórczość Witkacego wobec międzywojennej kultury masowej

Historia po „końcu historii” (próba ogólnej diagnozy kondycji kultury i polityki Zachodu)

Marks jako fałszerz tradycji socjalistycznej. Diagnoza Gieorgija Fiedotowa

Tomorrow is the fear. Lęk przed technologią w twórczości grup rockowych i metalowych

Le conte dans la poésie catastrophiste : Krzysztof Kamil Baczyński et Tadeusz Gajcy

„Matka” Witkacego: Tragedia rodzinna – zagłada człowieczeństwa w człowieku

Samosąd mdłej demokracji na jestestwie: Filozofia i dramatopisarstwo Stanisława Ignacego Witkiewicza a idee Martina Heideggera

Malarskie pogranicza Andrzeja Buszy

„Promień ostry, który nas otwiera”. Światło w międzywojennej poezji Czesława Miłosza

Jalu Kurek's S.O.S. as an apocalyptic novel

Jerzy Jedlicki jako historyk XIX stulecia

The memory of Intermarium culture in Jerzy Stempowski's ‘Rubis d’Orient’