Full-text resources of CEJSH and other databases are now available in the new Library of Science.
Visit https://bibliotekanauki.pl

Results found: 7

first rewind previous Page / 1 next fast forward last

Search results

Search:
in the keywords:  cesarstwo rzymskie
help Sort By:

help Limit search:
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
1
Publication available in full text mode
Content available

Monety brązowe w rzymskich prowincjach nad dolnym Dunajem w połowie III wieku. Studium obiegu

100%
Rokoczy J.
Acta Archaeologica Lodziensia
|
2015
|
vol. 61
49-61
PL
Wyniki prac archeologicznych na terenach dawnych rzymskich prowincji naddunajskich stworzyły możliwość badań nad ogólnym modelem cyrkulacji monet w prowincjach rzymskich w połowie III w. n.e. Prezentowane opracowanie dotyczy obiegu monet brązowych na terenie prowincji nad dolnym Dunajem. Analiza porównawcza została wykonana na podstawie materiałów z Dacji oraz sąsiednich prowincji. Punktem odniesienia dla danych numizmatycznych są charakterystyczne wydarzenia historyczne, takie jak ewakuacja prowincji Dacji przez rzymską administrację, wewnętrzne i zewnętrzne niepokoje na wskazanych terenach.
EN
Archaeological research into the Roman Danubian provinces forms an interesting basis for studies on general model of coin circulation in Roman provinces in the middle of the 3rd century. The article presents an analysis of bronze coin circulation in the Lower Danube region. From the end of the 1st century until the reign of Valerian I and Gallienus the central imperial mint was in Rome. After 196 the status of these Eastern mints changed from independent mints to that of branches of the Roman mint in Rome. It is generally agreed that from the joint rule of Valerian I and Gallienus onwards, Roman imperial monetary policy moved towards a process of decentralization. From this point of view, the provinces from the Lower Danube, Pannonia, Moesia and Dacia, provide an excellent example. Until the reign of Septimius Severus the coin finds show a similar pattern concerning the coin supply in this area. The mint of Rome has pride of place in coin supply. Other mints represented in the coin finds are the Greek cities, such coins are extremely infrequent low, and they are almost all bronze. The increase in the quantity of silver coinage was followed by a lack of bronze coinage. The low production of bronze denominations issued by the central mint at Rome could have been noted already in the reign of Commodus, especially as regards the lower denominations, the dupondius and as. The coin finds from this area show an even a stronger decrease as regards the frequency of the finds of central bronze denominations for the period of Septimius Severus and his successors. The phenomenon was not something specific only to the Middle and Lower Danube, but also to other parts of the Empire. In the case of Britannia, it has been established that, in fact, there was a shortage of bronze coinage from the central mint during the reign of Septimius Severus. As a consequence of this situation the denominations (the bronze coinage) in which change was given for day-to-day market transactions, is, therefore, is not surprising, and nor the fact that the so-called “emergency-money” is more frequently found in this period. The so-called limesfalsa coins, cast coins of bad quality of bronze alloy and lighter weight than the genuine coins, are more frequently found for the reign of Septimius Severus. If these coins were issued with or without the permission of either central imperial or local authority, or if they are regarded as faked coins is still difficult to stay. Concerning the topic of this study, an interesting aspect occurred during the reigns of Commodus and the first Severans, Septimius and Caracalla. The percentage of Greek civic coins issued in the period 180-218 circulating in the province of Moesia Inferior is extremely high compared to adjacent provinces. Although it has been suggested that this situation is a result of imperial visits in this region, in fact we might here have an example of the monetary and political abilities of the Imperial house.
2
Content available remote

Elementy filozofii cynickiej w edukacji szkolnej w okresie późnego Cesarstwa Rzymskiego

100%
Szoka A. I.
In Gremium. Studia nad Historią, Kulturą i Polityką
|
2017
|
vol. 11
53-66
PL
Filozofia cynicka znajdowała swoich zwolenników do końca IV wieku po Chr. Wśród najważniejszych źródeł, które przedstawiają działalność cyników w schyłkowym okresie są dwie mowy cesarza rzymskiego Juliana (361-363). W obu mowach władca surowo napomniał współczesnych cyników za odejście od zasad pierwotnego cynizmu. Julian posiadał rozległą wiedzę na temat filozofii cynickiej i jej założycieli: Antystenesa, Diogenesa z Synopy, Kratesa z Teb. Prawdopodobnie wiadomości te posiadł w ramach studiów filozoficznych. Jednakże nie jest wykluczone, że przyszły cesarz zetknął się z cynizmem znacznie wcześniej, w początkach swojej edukacji w Nikomedii między 338-342. Podstawowe zasady cynickiej filozofii, a przede wszystkim postać słynnego Diogenesa Psa, były przedstawiane uczniom w greckiej szkole w ramach kursu czytania i pisania. Wynikało to z szerokiej popularności greckiej chrei, w której filozof z Synopy był głównym bohaterem. Podobnie, chreie z Diogenesem jako główną, wypowiadającą się postacią były stosowane na wyższych poziomach edukacji, obejmujących również szkoły retoryczne. Tak duża popularności cynickiej chrei na szkole uczącej dzieci czytania i pisania potwierdzona jest przez teksty szkolne, które zachowały się wśród papirusów oraz podręczników sztuki retorycznej. Nie można również wykluczyć, że w niektórych przypadkach uczniowie wybierali cynicki model życia pod wpływem postaci Diogenesa i zasad cynizmu, z którymi zapoznawali się w ramach podstawowej edukacji. ramach podstawowej edukacji.
EN
Ancient Cynicism was a philosophy practiced up to the 4 th century A.D. Among the key sources that describe the activities of Cynics during this period are two speeches by the Roman emperor, Julian (361-363). Within these two speeches he criticized the contemporary supporters of Cynicism. Julian had an extensive knowledge about the rules of Cynicism and about the lives of its founders: Antisthenes, Diogenes of Sinope, and Crates of Thebes. He possibly acquired this knowledge during his philosophical studies. It is possible, however, that the future emperor came into contact with cynicism much earlier, during a period of his primary education in Nicomedia between 338 and 342. Elements of Cynicism, especially the figure of the famous Diogenes the Dog, were presented at the Greek-speaking school in reading and writing courses. It was so because of the widespread popularity of Greek chreia in which the Sinopean philosopher was a main character. The chreiae with Diogenes as the main figure were also used in higher levels of education, including the schools of rhetoric. Such popularity of Cynic chreia in primary education is confirmed by the texts used in the classroom, preserved among the papyri, and in the handbooks of rhetorical art. We can’t exclude that in some cases young students chose a Cynic lifestyle under the influence of the philosophy of Cynicism and the legend of Diogenes, which he learned about during his primary education.
3
Publication available in full text mode
Content available

Chrystianizacja i romanizacja elit w rzymskiej Edessie

100%
Jędrzejewska D.
Vox Patrum
|
2020
|
vol. 73
25-48
EN
In the pre-Roman history of Edessa and Osrhoene, the role of the local elites, gathered around the royal court, was clearly visible. By this time, Edessean upper classes were strongly influenced with Iranian culture. In the process of incorporation of Osrhoene into Roman Empire, the elites of Edessa took over some Roman cultural models, and their representatives participated in the local administration already after the fall of the Abgarid dynasty in 242 BC. This article aims to trace in sources concerning the history of Edessa references to the local aristocracy. Apparently this group continued to play a role after the transformation of the kingdom into a province, but remained in the shadow of dynamically developing ascetic Syrian Christianity. The elites of Edessa are associated with the figure of Bar Daisan, whose teachings and sect called the Bardezanites survived at least until the fifth century; probably the same circles preserved and modelled the record of conversion of the King of Edessa (S. Brock's theory), which was generally accepted by the inhabitants of the city. Although the sources mention the elites of Edessa occasionally  and reluctantly, the most important tradition associated with them - the legend of the conversion of the city - became the factor that made Edessa famous in the Roman world.
PL
W przedrzymskiej historii Edessy i Osrhoene wyraźnie rysowała się rola lokalnych elit, skupionych wokół królewskiego dworu. Warstwa ta była silnie przesiąknięta kulturą irańską. W procesie przechodzenia Osrhoene do rzymskiej strefy wpływów, elity Edessy przejmowały do pewnego stopnia rzymskie wzorce kulturowe, zaś ich przedstawiciele piastowali stanowiska w lokalnej administracji już po upadku dynastii Abgarydów w 242 roku po Chr. Niniejszy artykuł ma na celu prześledzenie w źródłach dotyczących historii Edessy wzmianek na temat lokalnej arystokracji. Wskazują one, że warstwa ta nadal odgrywała pewną rolę po zamianie królestwa w prowincję, pozostając jednak w cieniu coraz prężniej rozwijającego się ascetycznego nurtu syryjskiego chrześcijaństwa. Z elitami Edessy związana jest postać Bar Daisana, którego nauki i sekta zwana Bardezanitami przetrwały co najmniej do V wieku; prawdopodobnie te same kręgi przechowywały i modelowały przekaz o nawróceniu króla Edessy (teoria S. Brocka), który została przyjęty przez ogół mieszkańców miasta. Mimo iż zachowane źródła wzmiankują elity Edessy niechętnie i zdawkowo, najważniejsza ze związanych z nimi tradycji – legenda o nawróceniu miasta – stała się czynnikiem, który rozsławił Edessę w rzymskim świecie.
4
Content available remote

Chrześcijanie i poganie. Rozkład sił w senacie rzymskim pod koniec IV wieku

80%
Piechocka-Kłos M.
Studia Warmińskie
|
2013
|
issue 50
283-293
PL
W świadomości ludzi żyjących w późnym cesarstwie rzymskim, społeczeństwo było strukturą, gdzie o pozycji i wpływach decydowała hierarchia godności. Zatem wybór na senatora w antycznym świecie wiązał się z ogromną nobilitacją, o którą warto było zabiegać. Ponadto pod koniec IV wieku na terenie cesarstwa, również w senacie rzymskim obok siebie istniały, spłatały się i przenikały siebie wzajemnie wpływy pogańskie i chrześcijańskie. W artykule przedstawiono rozkład sił pogańskich i chrześcijańskich w Kurii Rzymskiej w późnej starożytności, głównie za panowania Walentyniana II i Teodozjusza I, w oparciu o List 72 [17] autorstwa Ambrożego, poemat heksametryczny Przeciw Symmachowi Prudencjusza oraz Historię nową Zosimosa. Skąpe informacje na ten temat znajdujemy jedynie we fragmentach wymienionych dokumentów. Bez wątpienia obiektywne i bezstronne przeanalizowanie tej kwestii przysparza trudności, ponieważ źródła starożytne traktujące tą problematykę należy uznać za niewystarczające.
EN
In the minds of people who lived in the late Roman Empire, society was a structure in which power and influence were determined by one’s position in the social hierarchy. Therefore, to be elected senator in the ancient world was highly ennobling – something worth great efforts to achieve. Moreover, the end of the 4th century was a time of coexistence and intertwining (also in the senate) of pagan and Christian influence. This paper presents the distribution of power and pagan and Christian influence in the Roman Curia in late antiquity, mainly during the reign of Valentinian II and Theodosius II, based on the Letter 72 [17] written by Ambrose, a hexametric poem Against Symmachus by Prudentius and Historia Nova by Zosimus. Scant information on the subject can be found only in a few fragments of these documents. Without doubt, an objective analysis of the issue is difficult because the ancient sources which deal with it cannot be regarded as sufficient.
DE
Im Bewusstsein der Menschen des späten römischen Kaiserreichs stellte sich die Gesellschaft als eine Struktur dar, in der die Hierarchie der Würde über Position und Einfluss entschied. Daher ging in der antiken Welt die Wahl zum Senator mit einer überaus großen Nobilität einher, die als erstrebenswert angesehen wurde. Darüber hinaus existierten heidnische und christliche Einflüsse nebeneinander, die sich gegenseitig durchdrangen und verwoben. Dieses geschah zum Ende des 4. Jahrhunderts auf dem Gebiet des Kaiserreichs und damit auch im römischen Senat. In diesem Artikel wird das Kräfteverhältnis der heidnischen und christlichen Einflüsse der Spätantike innerhalb der Römischen Kurie dargestellt. Dabei wird das Hauptaugenmerk auf die Zeit der Regentschaften Valentinians II. und Theodosius’ I. gelegt mit Bezug auf den Brief 72 [17] von Ambrosius, auf das hexametrische Gedicht Contra Symmachum von Prudentius sowie auf die Neue Geschichte von Zosimos. Ohne Zweifel bereitet eine objektive und unbefangene Analyse dieser Frage Probleme, denn die antiken Quellen, die diese Problematik behandeln, müssen für nicht ausreichend befunden werden.
5
Content available remote

„Privatus carcer” w ustawodawstwie cesarzy rzymskich (IV-VI w.)

80%
Piechocka-Kłos M.
Studia Warmińskie
|
2015
|
issue 52
271-280
PL
W dzisiejszych czasach kara, która najbardziej ogranicza prawa człowieka, to kara pozbawienia lub ograniczenia wolności. Jednak myśl, aby uwięzić człowieka swoimi korzeniami sięga początków dziejów ludzkości. Badania historyczne dowodzą, że więzienia są jedną z najstarszych instytucji, jaka została stworzona przez społeczeństwo. W starożytnym Rzymie oskarżeni, za wszelkiego rodzaju przestępstwa i wykroczenia, trafiali nie tylko do więzień publicznych, nad którymi władzę i kontrolę sprawowało państwo lub bezpośrednio władca, ale i prywatnych. Istnienie właśnie tych ostatnich stanowi ciekawy wątek w historii starożytnej. W badaniach nad zagadnieniem „privatus carcer” wykorzystano materiał źródłowy pochodzący głównie z analiz rzymskich aktów prawnych, ogłoszonych w IV-VI w. i zamieszczonych w Kodeksie Teodozjańskim i Kodeksie Justyniańskim.
EN
Nowadays punishment that most restricts human rights is the deprivation or restriction of liberty. However, idea to imprison a man is dating back to the beginning of human history. Historical research shows that prisons are one of the oldest institution, which were created by the society. In ancient Rome, the accused for all kinds of offenses was sent not only to the public prison, where the authority and control were exercised by the State or directly by sovereign, but also to the private one. The existence of the latter one is an interesting topic in ancient history. In a study on the issue of “privatus carcer” source material has been used, mainly from the studies on Roman legislation, announced in the IV-VI century and contained in the Code of Theodosius and the Code of Justin.
DE
Die Strafe, die heute meistens die Menschenrechte beschränkt, ist der Entzug oder die Einschränkung der Freiheit. Doch die Idee der Inhaftierung des Mannes hat seine Wurzeln in den Anfängen der Menschheitsgeschichte. Die historische Forschung zeigt, dass die Gefängnisse eine der ältesten Institution sind, die von der Gesellschaft erstellt wurde. Der Angeklagte für alle Arten von Straftaten wurde im alten Rom nicht nur zum öffentlichen Gefängnis unter der Kontrolle des Staates oder direkt des Herrschers geschickt, sondern auch zum privaten Kerker. Die Existenz des privaten Gefängnisses ist ein interessantes Thema in der alten Geschichte. In der Frage nach dem privaten Gefängnis („privatus carcer“) wurden hauptsächlich die Quellen verwendet, besonders die Gesetzgebung in den IV-VI Jahrhunderten angekündigt und im Kodex von Justyn und im Kodex von Theodosius enthalten.
6

Audientia episcopalis comme forme d’exercice du gouvernement dans l’Eglise antique. Une relecture de l’expérience d’Augustin

80%
Awoa A. C.
Kościół i Prawo
|
2017
|
issue 6 (19) nr 2
9-21
FR
Nous nous sommes proposés de relire de manière analytique les deux lois qui ont donné une reconnaissance juridique à la pratique chrétienne de l’audientia episcopalis. Cette approche nous a permis de rester plus proche du texte et surtout de l’intention du législateur ; évidemment, de pouvoir tirer les conclusions les plus logiques qui puissent y être. Se servant d’une praxis déjà régnante au sein de l’Eglise, Constantin en fait une loi, il fait de l’évêque non un arbitre, mais un juge avec de pleins pouvoirs. Ces deux lois semblent diminuer le pouvoir du iudex impérial mais une lecture attentive nous a fait voir qu’au final, il reste celui à qui Constantin demande de veiller à ce que les décisions de l’évêque soient respectées. L’expérience d’Augustin comme juge nous permet de nous rendre compte que malgré tout, l’évêque-juge reste après tout un pasteur, il exerce donc avec le poids de cette responsabilité.
EN
The article shows an analysis of two laws that present the legal recognition of audientia episcopalis in the Christian practice. This approach allowed to stay closer to the text and intentions of the legislator; of course, to draw the most logical conclusions. Using the already existing practice in the Church, Constantine made a law from the practice, he made a bishop not an arbitrator, but a judge with full power. These two laws seem to diminish the authority of the imperial iudex, but the exact reading causes that finally he remains the one to whom Constantine commands watching to ensure that the bishop’s decisions be are to be respected. Augustine’s experience makes us realize that, after all, the bishop-judge is first of all a pastor who performs his responsibility with difficulty.
PL
W artykule została ukazana analiza dwóch ustaw, które przedstawiają uznanie prawne w praktyce chrześcijańskiej audientia episcopalis. To podejście pozwoliło pozostać bliżej tekstu i intencji ustawodawcy; oczywiście, aby wyciągnąć jak najbardziej logiczne wnioski. Wykorzystując praktykę już istniejącą w Kościele, Konstantyn uczynił z niej ustawę, zrobił z biskupa nie arbitra, ale sędziego z pełnią władzy. Te dwie ustawy wydają się umniejszać władzę iudex cesarskiego, ale dogłębna lektura sprawia, że ostatecznie, pozostaje on tym, któremu Konstantyn nakazuje czuwanie, aby decyzje biskupa były respektowane. Doświadczenie Augustyna pozwala uświadomić sobie, że mimo wszystko, biskup-sędzia pozostaje przede wszystkim pasterzem, wykonując z trudem tę odpowiedzialność.
7
Content available remote

Opis śmierci Juliana Apostaty w wybranych źródłach chrześcijańskich i pogańskich (IV-V w.)

71%
Piechocka-Kłos M.
Studia Warmińskie
|
2014
|
issue 51
341-352
PL
W niniejszym artykule przedstawiono opis śmierci Flawiusza Klaudiusza Juliana (Flavius Claudius Iulianus, 361-363), przez późniejszych pisarzy chrześcijańskich ogłoszonego Apostatą, zamieszczony w wybranych źródłach chrześcijańskich i pogańskich, pochodzących głównie z IV i V w. Wiodącymi wątkami badawczymi były okoliczności śmierci cesarza oraz próba ustalenia jego zabójcy. Najważniejszymi źródłami z tego okresu, wybranymi przez autorkę, do poznania tego zagadnienia, były: Mowa na cześć Juliana i Mowa w obronie świątyń autorstwa Libaniosa z Antiochii (314-395), Historia Kościoła Sokratesa Scholastyka (ok. 380-ok. 450), Historia Kościoła Sozomena (ok. 400-ok. 450) oraz Historia Armenii Faustusa z Bizancjum (IV/V w.). W tych właśnie pismach na temat śmierci Juliana prawdziwe informacje przeplatają się z legendami. Działo się tak dlatego, że nagła śmierć cesarza podczas jego kampanii perskiej, która dosięgła go z rąk nieznanych sprawców, z pewnością sprzyjała spekulacjom oraz tworzeniu się na ten temat opowieści.
EN
This paper presents the description of death of Flavius Claudius Julian (Flavius Claudius Julianus, 361-363), named by later Christian writers “the Apostate”. The description was taken from selected Christian and non-Christian literary sources originating mainly from IV and V century. Leitmotiv for the research were the circumstances of the Emperor’s death and the attempt to identify the killer. The most important sources for this period chosen by the author to familiarize herself with the subject, were: Speech for the Julian glory (Mowa na cześć Juliana) and Speech in the defence of temples (Mowa w obronie świątyń) by Libanus of Antioch (314-395), History of Church by Socrates of Constantinople (ca. 380-450), History of Church by Sozomen (ca. 400-450) and History of Armenia by Faustus of Byzantium (IV/V century). In these writings concerning the death of Julian the Apostate, facts are mixed with legends – the sudden death of the Emperor at the hands of an unknown perpetrator during his Persian campaign, was more than enough to provoke speculation and legends.
DE
Der vorliegende Artikel gibt eine Darstellung des Todes von Flavius Claudius Julianus (Flavius Claudius Iulianus, 361 - 363), bei späteren christlichen Schriftstellern mit dem Beinamen „Apostat“ versehen, auf Grund von sowohl ausgewählten christlichen als auch heidnischen Quellen. Das Quellenmaterial stammt überwiegend aus dem 4. und 5. Jahrhundert, wobei das Hauptaugenmerk der wissenschaftlichen Untersuchungen auf die Todesumstände des Kaisers und die Feststellungen darüber gelegt wurde, welche Personen ihn getötet haben könnten. Für ihre Erörterungen wählte die Autorin die folgenden wichtigsten Quellen aus dieser Zeit aus: Rede zur Ehre Julians und Rede zur Verteidigung der Gotteshäuser von Libanios von Antiochia (314 - 395), Kirchengeschichte von Sokrates Scholastikos (etwa 380 - etwa 450), Kirchengeschichte von Sozomenos (etwa 400 - etwa 450) sowie Die Geschichte Armeniens von Faustus von Byzanz (4./5. Jhdt.). Die Schriften über den Tod von Julian lassen sich einteilen in wahrheitsgemäße Angaben und aufgefangene Legenden. Daher erscheint es einleuchtend, dass der plötzliche Tod des Kaisers von unbekannter Täterhand während seines Feldzugs in Persien Spekulationen begünstigte und zum Thema in Literatur und Kunst wurde.
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.