Search results

1

Хамаил литовско-польско-белорусских татар из частной коллекции: филолого-текстологический анализ

100%

Мишкинене Г.

Nurt SVD

|

2017

|

issue 2

123-138

EN

The subject of this article is a manuscript belonging to the Lithuanian-Polish-Belarussian Tatars, the chamaił (a Tatar prayer book), currently in the custody of a Lithuanian state institution. Its watermarks indicate that it was created in 1896. Modern scholars have very limited access to manuscripts kept in private hands. For this reason they have been the least researched so far. This may be the case of the writings of the Lithuanian-Polish-Belarussian Tatars. For this reason the subject of this article may be regarded as part of a private collection, too. The author of the article performs a textual and philological analysis of the said manuscript, describes its content and graphical and orthographical characteristics.

PL

Przedmiotem analizy jest rękopis Tatarów polsko-litewsko-białoruskich, który można określić mianem chamaiłu (tatarski modlitewnik). Zabytek, którego powstanie na podstawie znaków wodnych datowane jest na 1896 rok, przechowywany jest w jednej z instytucji państwowych Republiki Litwy. Współcześnie najtrudniej dostępnymi dla badaczy, a co za tym idzie najmniej zbadanymi i opracowanymi, pozostają zabytki znajdujące się w kolekcjach prywatnych, w których mogą znajdować się rękopisy Tatarów polsko-litewsko-białoruskich. Analizowany w artykule kodeks również można potraktować jako część kolekcji prywatnej, gdyż dostęp do niego jest ograniczony. Celem artykułu jest analiza filologiczno-tekstologiczna wspomnianego rękopisu, omówienie jego treści oraz właściwości graficzno-ortograficznych.

2

Obrzęd azanu wśród Tatarów polskich na podstawie Chamaiłu Alijewicza

100%

Schabieńska I.

Nurt SVD

|

2016

|

issue 1

44-58

PL

W niniejszym artykule przeanalizowano obrzęd azanu wśród Tatarów polskich na podstawie zapisów zawartych w Chamaile Alijewicza. Temu zabytkowi piśmiennictwa tatarskiego nadano taką nazwę ze względu na brak możliwości zidentyfikowania jego autora. Ibrahim Bronisław Alijewicz był natomiast imamem Muzułmańskiej Gminy w Nowym Jorku i to o nim wiadomo, że przez wiele lat swojej posługi korzystał właśnie z tego chamaiłu. We wprowadzeniu przedstawiona została charakterystyka języków występujących w chamaile oraz w innych zabytkach piśmiennictwa tatarskiego. Część kolejna opisuje Chamaił Alijewicza pod względem wyglądu, struktury oraz zawartości (szczegółowy spis treści). Część ostatnia zawiera opis azanu oraz przetłumaczony fragment Chamaiłu Alijewicza dotyczący tego obrzędu. Dla porównania zamieszczone są również zdjęcia oryginalnych stron zapisanych pismem arabskim. Opisany w niniejszym artykule tatarski obrzęd azanu pokazuje, że wśród Tatarów polskich nakładają się na siebie religia muzułmańska, chrześcijańska, dawne obrzędy plemienne, a także polskie tradycje ludowe.

EN

The name Alijewicz's Chamaił refers to the manual for the rite of azan, used by the Tatars' community and its long-time imam, Ibrahim Bronisław Alijewicz, in New York. It bears his name for the impossibility of identifying its real author. The opening paragraphs of the article describe languages found in the chamaił and other extinct writings of the Tatars. The central part is devoted to the detailed analysis of the structure and content of the Alijewicz's Chamaił, as well as its external appearance. The closing paragraphs describe the actual azan. There is also a translation of an excerpt from the Alijewicz's Chamaił referring to this rite, along with the photographs of the original text in Arabic. The rite of azan, as described in this article, demonstrates a significant influence of Islam, Christianity, ancient tribal rites and Polish folk customs on the Tatars living in Poland.

3

Realizacja funkcji magicznej w tekście jednego chamaiła

99%

Kożinowa A., Tarełko M.

Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury

|

2001

|

vol. 13

231–246

PL

Odnaleziony przez autorów w Mińsku fragment muzułmańskiego podręcznego notatnika zwanego chamaiłem, pochodzący z okresu I Rzeczypospolitej, jest autentycznym świadectwem pogranicza kulturowego i językowego. Poświadcza przenikanie się w tekście kodów werbalnego, przedmiotowego i akcjonalnego, łączenie praktyk magicznych muzułmańskich ze słowiańskimi, a na gruncie językowym mieszanie w jednym zdaniu elementów polskich z białoruskimi, przy czym wyrazy słowiańskie zostały zapisane pismem arabskim. Tak więc cytaty z Koranu sąsiadują ze sprzecznym z tradycją muzułmańską zaleceniem użycia alkoholu jako leku, a liczne przepisy na leczenie chorób takich jak wysypka, krwawienie, suchoty, febra, żółtaczka, łamanie kości zalecają użycie odpowiednich ziół, co jest znane lokalnej społeczności słowiańskiej. Występują w badanym chamaile także zalecenia oryginalne, szerzej w kręgu słowiańskim nieznane, co wskazuje na kompilacyjny charakter tego tekstu.

EN

In Minsk, Byelorussia, the authors of the article have found a fragment of a Muslim pocket notebook called chamaił, dating back to the times of the 1st Polish Republic. It is a genuine piece of evidence for the existence of a cultural and linguistic borderland in that area. It documents interpenetration of the verbal, object and actional codes, combining magic Muslim and Slavonic practices. Linguistically, it evidences the mixing of Polish and Byelorussian elements (Slavonic elements being written in Arabic script). Quotations from the Koran are provided next to advice to use alcohol as medication, which is against the Muslim tradition. Numerous prescriptions to treat such illnesses as a rash, bleeding, tuberculosis, fever, jaundice or bone pains advise to use appropriate herbs, a practice known to the local Slavonic community. The chamaił also contains original pieces of advice, unknown in larger Slavonic circles, which suggests that the text is a compilation.

Refine search results

2 Nurt SVD

1 Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury

1 Kożinowa A.

1 Schabieńska I.

1 Tarełko M.

1 Мишкинене Г.

1 2017

1 2016

1 2001

Хамаил литовско-польско-белорусских татар из частной коллекции: филолого-текстологический анализ

Obrzęd azanu wśród Tatarów polskich na podstawie Chamaiłu Alijewicza

Realizacja funkcji magicznej w tekście jednego chamaiła