Results found: 2

Search results

Search:
in the keywords: cosmocentrism

Sort By:

Limit search:

In Defence of Environmental Anthropocentrism

100%

Plašienková Z., Smolková E.

Studia Ecologiae et Bioethicae

2024

vol. 22

issue 3

5-15

Od samego początku swego rozwoju, myśl ekologiczna podważała założenia antropocentryzmu. Obecnie brakuje nam jednak pogłębionej analizy antropocentryzmu i jego poszczególnych przejawów. Autorzy niniejszego artykułu dokonują analizy wybranych form antropocentryzmu dominujących w różnych okresach historii kultury europejskiej. Artykuł przedstawia podstawową typologię antropocentryzmu, definiując antropocentryzm filozoficzny, religijny, filozoficzno-teologiczny i filozoficzno-naukowy. Autorzy proponują również piątą formę antropocentryzmu, którą nazywają antropocentryzmem środowiskowym. Rozważają oni zmiany istotne z punktu widzenia filozoficznego, etycznego i aksjologicznego, jak również analizują potencjał antropocentryzmu w porównaniu z antropocentryzmem środowiskowym i jego alternatywnymi formami, takimi jak biocentryzm i kosmocentryzm. Podejmują oni także próbę oceny znaczenia antropocentryzmu środowiskowego i możliwości jego realizacji w relacjach człowiek-środowisko. Zaproponowany tu antropocentryzm środowiskowy może potencjalnie stanowić odpowiedź na potrzebę wypracowania umiarkowanego, pozbawionego arogancji, pełnego pokory i szacunku, a także odpowiedzialnego podejścia człowieka do relacji z przyrodą.

The critique of anthropocentrism has accompanied environmental thinking since its inception. However, we lack a deeper analysis of anthropocentrism and its forms. The authors of this study concentrate on analysing selected forms of anthropocentrism that were prominent in different periods of the history of European culture. They offer a basic typology of anthropocentrism and characterize philosophical, religious, philosophical-theological and philosophical-scientific anthropocentrism. They also include a fifth form of anthropocentrism, which they call environmental anthropocentrism. The authors consider changes that are important from a philosophical, ethical and axiological perspective and analyse the potential of anthropocentrism in comparison with some of environmental anthropocentrism its alternative forms, such as biocentrism and cosmocentrism. They also attempt to assess the significance of environmental anthropocentrism and the potential for its implementation in human-environmental relations. The environmental anthropocentrism proposed here is a potential solution with applicability to the search for a moderate, humble, non-arrogant, respectful and responsible human approach to relations with nature.

„Bóg stworzył wszystko dla człowieka”? Zderzenie kosmocentryzmu z antropocentryzmem w późnoantycznej wizji świata stworzonego

80%

Paczkowski M.

Verbum Vitae

2017

vol. 31

283-319

The present-day situation provides much proof of ecological crisis. In order to understand the specific character of Christian attitudes towards nature, it is necessary to analyze the relationship between two key visions of reality: the very relevant concepts of anthropocentrism and cosmocentrism. The Christian anthropocentric attitude is sometimes pointed to as the main cause of the ecological crisis. The faithful of Christ were accused of being destroyers of cosmic harmony. However, Christian anthropocentrism was not at all a supreme and independent principle. According to anthropocentrism, man holds the central position in the world, but it is not just the position of an exploitative despot with unlimited power, rather man has been given a mission and a duty in the world. His function is that of a bridge between creatures and God, or again, that of a priest, as intermediary, administering the divine sacraments. Among the Church Fathers there were two divergent interpretative approaches to Rom 8:18-22: anthropological and cosmological. The Fathers of the East, attracted to the admiration which Greek culture felt toward nature, generally preferred the cosmological interpretation of visible reality. In the West, however, this concept had not found much acceptance. In the Christian view of the visible world, it is important to subordinate earthly existence to higher principles, which are Theocentrism and Christocentrism. Thus, under the impact of Christianity, the surrounding world and nature are profoundly reassessed.

Spojrzenie na chrześcijańskie podejście do przyrody wymaga zanalizowania wzajemnych relacji pomiędzy koncepcjami antropocentryzmu i kosmocentryzmu. Obie te wizje rzeczywistości wydają się być kluczem do całościowego ujęcia relacji człowiek – natura. Chrześcijański antropocentryzm często jest obwiniany o to, że stał się przyczyną obecnego kryzysu ekologicznego. Wyznawcy Chrystusa są oskarżeni o niszczenie harmonii świata i jego zasobów. Jednak chrześcijański antropocentryzm nie był najwyższą i niezależną zasadą. Chrześcijaństwo musiało skonfrontować się z wizją natury i człowieka propagowaną przez filozofię grecką i rzymski realizm. Pisarzom Kościoła nasza cywilizacja zawdzięcza niezwykle cenne rozważania o dobroci i pięknie stworzenia. Według perspektywy patrystycznej człowiek zajmuje najważniejsze miejsce w świecie przyrody, lecz nie jest to pozycja despoty, który ma nieograniczone prawo do eksploatowania zasobów naturalnych. Istota ludzka, należąca do porządku stworzenia, ma specyficzną misję i obowiązki wobec widzialnego świata. Człowiek stanowi jakby pomost pomiędzy stworzeniami a Bogiem, jest jakby kapłanem liturgii kosmicznej. U Ojców Kościoła można było zauważyć odnośniki biblijne, przede wszystkim do Rdz i Rz 8,18-22. W przypadku perykopy pawłowej ma się do czynienia z podwójną tendencją interpretacyjną: antropologiczną i kosmologiczną. Ojcowie Wschodu, nawiązując do podziwu okazywanego siłom natury w cywilizacji greckiej, preferowali interpretację kosmologiczną. Z kolei na łacińskim Zachodzie na plan pierwszy wysuwała się kwestia podporządkowania ziemskiego istnienia wyższym zasadom, jakimi były teocentryzm i chrystocentryzm. W ten sposób cała rzeczywistość widzialna została przez chrześcijaństwo przemyślana i głęboko ubogacona.

Refine search results

1 Studia Ecologiae et Bioethicae

1 Verbum Vitae

1 Paczkowski M.

1 Plašienková Z.

1 Smolková E.

1 2024

1 2017

Search results

In Defence of Environmental Anthropocentrism

„Bóg stworzył wszystko dla człowieka”? Zderzenie kosmocentryzmu z antropocentryzmem w późnoantycznej wizji świata stworzonego