Search results

1

Nadmiar czytania, niedobór lektury

100%

Koziołek K.

Filoteknos

|

2020

|

issue 10

103-110

EN

The article discusses the contemporary status of reading in the context of theory and practice of reading. Understanding the concept of reading is between being (a textual object) and being (reading subject). The internal dynamics of this category is due to the interpretation of different or even conflicting content and quality that it describes. We call the “reading” the affective-intellectual activity of the reading individual; cultural practice contained in reading but not identical with it; saved text as an object that exists regardless of its receipt; and finally a list of texts that must be known by an educational institution, social or environmental group.

2

Kształty czasu: nauka – literatura – rzeczywistość. (Refleksja nad kwantową świadomością Soni Front)

51%

Jędrzejko P.

ER(R)GO: Teoria – Literatura – Kultura

|

2017

|

issue 35

EN

Paweł JędrzejkoDepartment of American and Canadian StudiesInstitute of English Cultures and LiteraturesFaculty of PhilologyUniversity of Silesia in KatowicePolandShapes of Time: Science – Literature – Reality(A Reflection upon Sonia Front’s Quantum Consciousness)Abstract: The article offers a reflection upon Sonia Front’s work oriented towards working out adequate intellectual instrumentarium to address quantum fiction: a phenomenon inspired by the philosophical ramifications of crucial developments in physics in the 20th and 21st centuries. Revolving around her recent monograph titled Shapes of Time in British Twenty-First Century Fiction (2015), the argument of the article aims at shedding light on how Sonia Front arrives at the postulate of a certain order countering chaos within a great hermeneutic circle: w wheel in motion, propelling the constant return from the quantum reality to the reality of discurse, a return in which the overwhelming General impacts the ungraspable Detail and the Detail decides about the shape of the General, the great hologram. Front does it in full awareness of the temporariness of such an order, but despite its transience, she decides to formulate an academic statement, to tell a „truth” about the world, time, and human experience: an experience that inescapably becomes her-and our-share. Presented in such a perspective, quantum consciousness, as postulated by Sonia Front, seems to offer a new promise for the research practice of contemporary scholarship.Keywords: quantum mechanics, literary studies, quantum fiction, cultural practice, methodology

PL

Paweł JędrzejkoDepartment of American and Canadian StudiesInstitute of English Cultures and LiteraturesFaculty of PhilologyUniversity of Silesia in KatowicePolandShapes of Time: Science – Literature – Reality(A Reflection upon Sonia Front’s Quantum Consciousness)Abstract: The article offers a reflection upon Sonia Front’s work oriented towards working out adequate intellectual instrumentarium to address quantum fiction: a phenomenon inspired by the philosophical ramifications of crucial developments in physics in the 20th and 21st centuries. Revolving around her recent monograph titled Shapes of Time in British Twenty-First Century Fiction (2015), the argument of the article aims at shedding light on how Sonia Front arrives at the postulate of a certain order countering chaos within a great hermeneutic circle: w wheel in motion, propelling the constant return from the quantum reality to the reality of discurse, a return in which the overwhelming General impacts the ungraspable Detail and the Detail decides about the shape of the General, the great hologram. Front does it in full awareness of the temporariness of such an order, but despite its transience, she decides to formulate an academic statement, to tell a „truth” about the world, time, and human experience: an experience that inescapably becomes her-and our-share. Presented in such a perspective, quantum consciousness, as postulated by Sonia Front, seems to offer a new promise for the research practice of contemporary scholarship.Keywords: quantum mechanics, literary studies, quantum fiction, cultural practice, methodology

3

Jakim prawem toną statki? Rzecz o Etyce przekonań W.K. Clifforda

51%

Dubowska M., Dyrda A.

ER(R)GO: Teoria – Literatura – Kultura

|

2017

|

issue 35

EN

[abstrakt po polsku poniżej]Marta Dybowska and Adam DyrdaJagiellonian UniversityPoland By What Right do Ships Sink?On W. K. Clifford’s The Ethics of BeliefAbstract: The article contains an introduction to the Polish translation of William Kingdon Clifford’s famous essay The Ethics of Belief. It focuses on the Victorian origins of Clifford’s thought and its relations to other major figures of the time. The historical elements are followed by a reconstruction of Clifford’s main points, including his major evidential thesis according to which “it is [morally] wrong always, everywhere, and for anyone, to believe anything upon insufficient evidence.” The most fierce critic of Clifford was William James; his arguments are presented and briefly commented upon with regard to their contemporary relevance. Clifford is usually accused of radicalism by uncharitable readers and critics; the article proposes possible defence against such accusations.Keywords: British philosophy, epistemology, William Kingdon Clifford, The Ethics of Belief, philosophical criticism, cultural practice Marta Dubowska i Adam DyrdaUniwersytet Jagielloński Jakim prawem toną statki? Rzecz o Etyce przekonań W.K. CliffordaAbstrakt: Niniejszy artykuł stanowi wprowadzenie do lektury polskiego tłumaczenia słynnego eseju Williama Kingdona Clifforda pt. Etyka przekonań. Skupia się on na wiktoriańskich korzeniach jego myśli, a także na określeniu relacji w jakiej ta myśl pozostaje do pewnych innych poglądów prezentowanych przede wszystkim w tradycji nowożytnej filozofii anglosaskiej. Po przedstawieniu wybranych aspektów historycznych następuję rekonstrukcja głównych ewidencjalistycznych tez Clifforda, z których ta najważniejsza (i najsłynniejsza) brzmi: „Zawsze, wszędzie i bez względu na osobę niesłusznie jest żywić przekonania oparte na niedostatecznym świadectwie”. Ponieważ najbardziej zażartym krytykiem tezy Clifforda był William James, to jego argumenty są przede wszystkich omawiane. Prezentacji argumentów tych towarzyszy komentarz, wskazujący na ich współczesne filozoficzne znaczenie. Zważywszy na to, że Clifford jest oskarżany przez nieżyczliwych krytyków (do jakich należał niewątpliwie James) o przesadny radykalizm, w artykule zostają zasugerowane też pewne linie obrony twierdzeń Clifforda.Słowa kluczowe: filozofia brytyjska, epistemologia, William Kingdon Clifford, Etyka przekonań, krytyka filozoficzna, praktyka kulturowa

PL

[abstrakt po polsku poniżej]Marta Dybowska and Adam DyrdaJagiellonian UniversityPoland By What Right do Ships Sink?On W. K. Clifford’s The Ethics of BeliefAbstract: The article contains an introduction to the Polish translation of William Kingdon Clifford’s famous essay The Ethics of Belief. It focuses on the Victorian origins of Clifford’s thought and its relations to other major figures of the time. The historical elements are followed by a reconstruction of Clifford’s main points, including his major evidential thesis according to which “it is [morally] wrong always, everywhere, and for anyone, to believe anything upon insufficient evidence.” The most fierce critic of Clifford was William James; his arguments are presented and briefly commented upon with regard to their contemporary relevance. Clifford is usually accused of radicalism by uncharitable readers and critics; the article proposes possible defence against such accusations.Keywords: British philosophy, epistemology, William Kingdon Clifford, The Ethics of Belief, philosophical criticism, cultural practice Marta Dubowska i Adam DyrdaUniwersytet Jagielloński Jakim prawem toną statki? Rzecz o Etyce przekonań W.K. CliffordaAbstrakt: Niniejszy artykuł stanowi wprowadzenie do lektury polskiego tłumaczenia słynnego eseju Williama Kingdona Clifforda pt. Etyka przekonań. Skupia się on na wiktoriańskich korzeniach jego myśli, a także na określeniu relacji w jakiej ta myśl pozostaje do pewnych innych poglądów prezentowanych przede wszystkim w tradycji nowożytnej filozofii anglosaskiej. Po przedstawieniu wybranych aspektów historycznych następuję rekonstrukcja głównych ewidencjalistycznych tez Clifforda, z których ta najważniejsza (i najsłynniejsza) brzmi: „Zawsze, wszędzie i bez względu na osobę niesłusznie jest żywić przekonania oparte na niedostatecznym świadectwie”. Ponieważ najbardziej zażartym krytykiem tezy Clifforda był William James, to jego argumenty są przede wszystkich omawiane. Prezentacji argumentów tych towarzyszy komentarz, wskazujący na ich współczesne filozoficzne znaczenie. Zważywszy na to, że Clifford jest oskarżany przez nieżyczliwych krytyków (do jakich należał niewątpliwie James) o przesadny radykalizm, w artykule zostają zasugerowane też pewne linie obrony twierdzeń Clifforda.Słowa kluczowe: filozofia brytyjska, epistemologia, William Kingdon Clifford, Etyka przekonań, krytyka filozoficzna, praktyka kulturowa

4

„Jestem swoim własnym dziadkiem” – spacjalizacja czasu w Przeznaczeniu Michaela i Petera Spierig

51%

Front S.

ER(R)GO: Teoria – Literatura – Kultura

|

2017

|

issue 35

EN

[abstrakt po polsku poniżej]Sonia FrontInstitute of English Cultures and LiteraturesFaculty of PhilologyUniversity of Silesia in KatowicePoland “I’m My Own Grandpa”-Spatialization of Time in Michael and Peter Spierig’s PredestinationAbstract: Spatialization of time, that is, presenting time in the categories of space, measuring and rationalizing it, was a very significant social process at the end of the 20th century. The “spatial turn,” as it is called by Fredric Jameson, is connected with a postmodern individual’s immersion in a perpetual present. The separation of the individual from the past and the future, which has resulted in the deconstruction of the subject’s temporality, was caused by the processes characteristic of late capitalism. Spatialization of time in postmodernism expresses the integrity of space and time, the changing relations between them and their new conceptualizations. These changes are reflected in post-classical cinema that is quite often characterized by modular temporality. The plots of those films are divided into spatio-temporal modules whose order is rearranged into a non-chronological syuzhet. Simultaneously, those films depict multifaceted human experience of time and the temporalization of space. Michael and Peter Spierig’s film Predestination (2014) blends the spatialization of time, characteristic of classical cinema, in which space and time are static entities, with post-classical nonlinear arrangement of the plot. Presenting space-time as static modules allows the directors to show subjectivity governed by the categories of space, rather than by the continuity over time. According to David Lewis, the identity of the protagonist, a time traveler, and his/her psychological continuity must be described by means of the differentiation between external time and personal time, because his/her identity relies on operating in spatialized time. Keywords: space, time, spatialization of time, spatial turn, Fredric Jameson, Michael and Peter Spierig’s Predestination, cultural practice Sonia FrontInstytut Kultur i Literatur AnglojęzycznychWydział FilologicznyUniwersytet Śląski w Katowicach „Jestem swoim własnym dziadkiem” – spacjalizacja czasu w Przeznaczeniu Michaela i Petera SpierigAbstrakt: Spacjalizacja czasu, czyli przedstawianie czasu w kategoriach przestrzeni, mierzeniu go i racjonalizowaniu, to bardzo ważny proces społeczny końca XX wieku. Zwrot ku przestrzeni, jak nazywa go Fredric Jameson, związany jest z zanurzeniem człowieka postmodernizmu w wiecznej teraźniejszości. Odcięcie jednostki od przeszłości i przyszłości, które doprowadziło do dekonstrukcji temporalności podmiotu, spowodowane zostało przez procesy charakterystyczne dla późnego kapitalizmu. Spacjalizacja czasu w postmodernizmie wyraża integralność czasu i przestrzeni, zmieniające się pomiędzy nimi relacje, a także ich nowe konceptualizacje. Zmiany te odzwierciedlone są w kinie post-klasycznym, które cechuje się niejednokrotnie temporalnością modularną. Fabuła takich filmów podzielona jest na moduły czasoprzestrzeni, których kolejność zostaje przearanżowana w niechronologiczny sjużet. Jednocześnie filmy te przedstawiają psychologiczne niejednorodne doświadczenie czasu ludzkiego oraz temporalizację przestrzeni. Film Michaela i Petera Spierig Przeznaczenie (Predestination, 2014) łączy uprzestrzennienie czasu, charakterystyczne dla filmu klasycznego, gdzie czas i przestrzeń to pasywne wymiary, z post-klasyczną nielinearną organizacją fabuły. Przedstawienie czasoprzestrzeni w formie statycznych modułów pozwala na pokazanie podmiotowości rządzonej nie ciągłością w czasie, ale poprzez kategorie przestrzeni. Zgodnie z wytycznymi Davida Lewisa, tożsamość bohatera – podróżnika w czasie – i jego ciągłość psychologiczna muszą zostać opisane za pomocą rozróżnienia pomiędzy czasem zewnętrznym a osobistym, gdyż tożsamość ta opiera się na operowaniu w uprzestrzennionym czasie. Słowa kluczowe: przestrzeń, czas, spacjalizacja czasu, zwrot przestrzenny, Fredric Jameson, Michael i Peter Spierig, Przeznaczenie, praktyka kulturowa

PL

[abstrakt po polsku poniżej]Sonia FrontInstitute of English Cultures and LiteraturesFaculty of PhilologyUniversity of Silesia in KatowicePoland “I’m My Own Grandpa”-Spatialization of Time in Michael and Peter Spierig’s PredestinationAbstract: Spatialization of time, that is, presenting time in the categories of space, measuring and rationalizing it, was a very significant social process at the end of the 20th century. The “spatial turn,” as it is called by Fredric Jameson, is connected with a postmodern individual’s immersion in a perpetual present. The separation of the individual from the past and the future, which has resulted in the deconstruction of the subject’s temporality, was caused by the processes characteristic of late capitalism. Spatialization of time in postmodernism expresses the integrity of space and time, the changing relations between them and their new conceptualizations. These changes are reflected in post-classical cinema that is quite often characterized by modular temporality. The plots of those films are divided into spatio-temporal modules whose order is rearranged into a non-chronological syuzhet. Simultaneously, those films depict multifaceted human experience of time and the temporalization of space. Michael and Peter Spierig’s film Predestination (2014) blends the spatialization of time, characteristic of classical cinema, in which space and time are static entities, with post-classical nonlinear arrangement of the plot. Presenting space-time as static modules allows the directors to show subjectivity governed by the categories of space, rather than by the continuity over time. According to David Lewis, the identity of the protagonist, a time traveler, and his/her psychological continuity must be described by means of the differentiation between external time and personal time, because his/her identity relies on operating in spatialized time. Keywords: space, time, spatialization of time, spatial turn, Fredric Jameson, Michael and Peter Spierig’s Predestination, cultural practice Sonia FrontInstytut Kultur i Literatur AnglojęzycznychWydział FilologicznyUniwersytet Śląski w Katowicach „Jestem swoim własnym dziadkiem” – spacjalizacja czasu w Przeznaczeniu Michaela i Petera SpierigAbstrakt: Spacjalizacja czasu, czyli przedstawianie czasu w kategoriach przestrzeni, mierzeniu go i racjonalizowaniu, to bardzo ważny proces społeczny końca XX wieku. Zwrot ku przestrzeni, jak nazywa go Fredric Jameson, związany jest z zanurzeniem człowieka postmodernizmu w wiecznej teraźniejszości. Odcięcie jednostki od przeszłości i przyszłości, które doprowadziło do dekonstrukcji temporalności podmiotu, spowodowane zostało przez procesy charakterystyczne dla późnego kapitalizmu. Spacjalizacja czasu w postmodernizmie wyraża integralność czasu i przestrzeni, zmieniające się pomiędzy nimi relacje, a także ich nowe konceptualizacje. Zmiany te odzwierciedlone są w kinie post-klasycznym, które cechuje się niejednokrotnie temporalnością modularną. Fabuła takich filmów podzielona jest na moduły czasoprzestrzeni, których kolejność zostaje przearanżowana w niechronologiczny sjużet. Jednocześnie filmy te przedstawiają psychologiczne niejednorodne doświadczenie czasu ludzkiego oraz temporalizację przestrzeni. Film Michaela i Petera Spierig Przeznaczenie (Predestination, 2014) łączy uprzestrzennienie czasu, charakterystyczne dla filmu klasycznego, gdzie czas i przestrzeń to pasywne wymiary, z post-klasyczną nielinearną organizacją fabuły. Przedstawienie czasoprzestrzeni w formie statycznych modułów pozwala na pokazanie podmiotowości rządzonej nie ciągłością w czasie, ale poprzez kategorie przestrzeni. Zgodnie z wytycznymi Davida Lewisa, tożsamość bohatera – podróżnika w czasie – i jego ciągłość psychologiczna muszą zostać opisane za pomocą rozróżnienia pomiędzy czasem zewnętrznym a osobistym, gdyż tożsamość ta opiera się na operowaniu w uprzestrzennionym czasie. Słowa kluczowe: przestrzeń, czas, spacjalizacja czasu, zwrot przestrzenny, Fredric Jameson, Michael i Peter Spierig, Przeznaczenie, praktyka kulturowa

Refine search results

3 ER(R)GO: Teoria – Literatura – Kultura

1 Filoteknos

1 Dubowska M.

1 Dyrda A.

1 Front S.

1 Jędrzejko P.

1 Koziołek K.

1 2020

3 2017

Nadmiar czytania, niedobór lektury

Kształty czasu: nauka – literatura – rzeczywistość. (Refleksja nad kwantową świadomością Soni Front)

Jakim prawem toną statki? Rzecz o Etyce przekonań W.K. Clifforda

„Jestem swoim własnym dziadkiem” – spacjalizacja czasu w Przeznaczeniu Michaela i Petera Spierig