Search results

1

Nazwy chorób epidemicznych w przeklęciach gwarowych

100%

Buława M.

LingVaria : Półrocznik Wydziału Polonistyki UJ poświęcony zagadnieniom języka i językoznawstwa

|

2016

|

issue 22

249-264

EN

The paper is concerned with dialectal curses containing names of illnesses. Following a presentation of the units of this type that appeared in our material, a detailed analysis is given of the group of curses which use the names of epidemic illnesses: powietrze, morówka, pomór, pomorek, dżuma, pomucha (all six meaning ‘plague, pest, murrain’), and cholera (‘cholera’). The curses have been shown in a broader linguistic context which takes into account the functioning of the given name in dialects, not only as the base name of the illness, but also as an element of phraseological expressions and as a unit which undergoes the processes of semantic and word-formative derivation.

2

Królestwo Mannaj i staroaramejska inskrypcja z Tepe Kalajczi

89%

Lipiński E.

The Biblical Annals

|

2015

|

vol. 5

|

issue 2

307-318

EN

It was first heard of a Mannaean kingdom from the Bible, in Jer. 51:27, and more information became available only in the 19th-20th centuries with the publication of Neo-Assyrian and Urartaean tablets. An important piece coming from the kingdom itself was added to our sources by the publication of an Old Aramaic inscription from Tepe Qalaichi, south-east of Lake Urmia, probably the site of the Mannaean capital city, the Assyrianized name of which was Izirtu. The stele discovered in 1985 only preserves the final part of a longer text with imprecations against any king usurping the stele. Among the curses one finds an interesting reference to earthquakes. The rectified decipherment provides a running text, datable by palaeography to the later part of the 8th century B.C.: 1) ‘Whoever would drag away this stele [and withhold it] 2) in war or in peace, any kind of pestilence, [as] 3) much as there is on the whole earth, may the gods impose on the [coun]try 4) of that king. And may he be accursed to the gods and may he be accursed 5) to Ḫaldi who is in Za‘ter. May seven cows 6) nurse one calf and may it not be satiated. And may seven 7) women bake in one oven and may they not fill 8) it. And may vanish from his country the smoke of a furnace and the sound of 9) a mill. And may his land be salted and may sway back and forth 10) in it the crack of an earthquake. And that king who would [write] 11) on this stele, may Hadad overturn his throne, 12) as well as Ḫaldi. And during seven years may Hadad not send thunder 13) in his country and may the entire curse of this stele smite him.’ These curses contain no reference to encroachments of treaty clauses and they certainly cannot be regarded as the final section of a treaty. They rather close a eulogy of the ruling monarch, comparable to the Phoenician inscription of Kulamuwa. However, they seem to reveal a situation disturbed by internal competitions in the Mannaean kingdom, echoed in Neo-Assyrian texts of Sargon II. The oracle of Jer. 51:27 ff. has another background. It seems to have been originally directed against Assyria and to date from the time of Esarhaddon, when the Mannaeans with Urartu, the Scyths, and the Medes were opposing Assyria.

PL

It was first heard of a Mannaean kingdom from the Bible, in Jer. 51:27, andmore information became available only in the 19th-20th centuries with the publication of Neo-Assyrian and Urartaean tablets. An important piece coming from the kingdom itself was added to our sources by the publication of an Old Aramaic inscription from Tepe Qalaichi, south-east of Lake Urmia, probably the site of the Mannaean capital city, the Assyrianized name of which was Izirtu. The stele discovered in 1985 only preserves the final part of a longer text with imprecations against any king usurping the stele. Among the curses one finds an interesting reference to earthquakes. The rectified decipherment provides a running text, datable by palaeography to the later part of the 8th century B.C.:1) ‘Whoever would drag away this stele [and withhold it]2) in war or in peace, any kind of pestilence, [as]3) much as there is on the whole earth, may the gods impose on the [coun]try4) of that king. And may he be accursed to the gods and may he be accursed5) to Ḫaldi who is in Za‘ter. May seven cows6) nurse one calf and may it not be satiated. And may seven7) women bake in one oven and may they not fill8) it. And may vanish from his country the smoke of a furnace and the sound of9) a mill. And may his land be salted and may sway back and forth10) in it the crack of an earthquake. And that king who would [write]11) on this stele, may Hadad overturn his throne,12) as well as Ḫaldi. And during seven years may Hadad not send thunder13) in his country and may the entire curse of this stele smite him.’These curses contain no reference to encroachments of treaty clauses and they certainly cannot be regarded as the final section of a treaty. They rather close a eulogy of the ruling monarch, comparable to the Phoenician inscription of Kulamuwa. However, they seem to reveal a situation disturbed by internal competitions in the Mannaean kingdom, echoed in Neo-Assyrian texts of Sargon II. The oracle of Jer. 51:27 ff. has another background. It seems to have been originally directed against Assyria and to date from the time of Esarhaddon, when the Mannaeans with Urartu, the Scyths, and the Medes were opposing Assyria.

3

Wulgaryzmy jako cecha idiolektu Jakuba Żulczyka na przykładzie powieści Wzgórze Psów

63%

Chłosta-Zielonka J.

Prace Językoznawcze

|

2018

|

issue XX/3

7-24

XX

Celem artykułu jest wskazanie przykładów wyrazów o negatywnym zabarwieniu emocjonalnym – wulgaryzmów – występujących w języku bohaterów powieści Wzgórze Psów Jakuba Żulczyka, a także ustalenie funkcji, jakie pełnią one w tym tekście literackim. Zachodzi w nim ścisła relacja między przedstawioną rzeczywistością, w której dominuje przemoc, a językiem ją wyrażającym. Trudno ustalić kierunek tych oddziaływań, bowiem zarówno język bohaterów stwarza rzeczywistość, jak i rzeczywistość jest prezentowana przez język. W kontekście przedstawionych przykładów niepokojąca jest przemoc utrwalona w wypowiedziach większości bohaterów. Proza Żulczyka przechowuje negatywny obraz świata, a co za tym idzie magazynuje odpowiadające tej wizji zasoby językowe, obfitujące w wulgaryzmy, demoralizujące dialogi, a nawet odbierające jakąkolwiek nadzieję opisy krajobrazów.

EN

The aim of the article has been to show examples of words with a negative emotional charge – vulgarisms – appearing in the language of the characters in the novel Wzgórze Psów by Jakub Żulczyk, as well as to determine the functions they perform in this literary text. There is a close relationship between the presented reality, in which violence prevails, and the language that expresses it. It is difficult to determine the direction of these interactions, because both the language of the characters creates the reality and the reality is presented by the use of language. In the context of the presented examples, the violence conveyed in the statements of the majority of characters is worrying. Żulczyk's prose shows a negative image of the world, and thus exploits the language resources corresponding to this vision, rich in vulgarisms, demoralizing dialogues and even his descriptions of landscapes do not leave room for any hope.

4

Prokljatija v rečevom povedenii Belorusov

63%

Konjuškevič M.

Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury

|

2001

|

vol. 13

155–168

PL

Artykuł stanowi próbę opisu przekleństw funkcjonujących we współczesnym języku białoruskim (kleniczy, praklou, kljačba, prakljacce). Analiza bogatego materiału językowego zaczerpniętego z gwar, języka potocznego oraz utworów literackich pozwoliła na ustalenie najistotniejszych cech przekleństw białoruskich: (1) powszechność użycia, (2) częstsze występowanie w języku kobiet niż mężczyzn, (3) swoistość intonacji – przeciągłość i monotonia, (4) drastyczność treści, (5) sprzeczność treści z tradycyjną tolerancją i łagodnością Białorusinów, (6) stereotypowy charakter struktury przekleństw, (7) poetyckość, (8) korelacja treści przekleństwa z konkretną sytuacją – bodźcem. Autorka stara się udzielić odpowiedzi na pytania: Co stanowi przyczynę znacznej popularności przekleństw w języku Białorusinów? Czy popularność ta wynika ze specyfiki gatunku czy specyfiki etosu? Na czym polega swoistość gatunku przekleństwa? Jakie są funkcje przezwisk w procesie komunikacji językowej? Czy funkcje te podlegają zmianom historycznym? Czy są to teksty tworzone, czy tylko odtwarzane? Jaki jest stopień stereotypizacji tych tekstów? Po dokonaniu gruntownej analizy przezwisk pod kątem semiotycznym, historyczno-kulturowym, socjologicznym i pragmatycznym, autorka doszła do wniosku, że przyczyn specyficznego charakteru przekleństw białoruskich należy szukać w uwarunkowaniach natury historyczno-socjologicznej. Białorusini, nie do końca unarodowieni, pozbawieni często poczucia własnej wartości, przez długi okres musieli się zmagać z silniejszymi, a jednocześnie bardziej atrakcyjnymi kulturowo sąsiadami. Przekleństwa stały się więc swoistą reakcją i formą obrony bezbronnego i upokorzonego społeczeństwa białoruskiego („ból za ból”).

EN

The article is an attempt to describe contemporary Byelorussian curses (kleničy, praklën, kljac’ba, prakljacce). An analysis of rich language material from peasant dialects, the colloquial variety of Byelorussian and literature has revealed the most significant characteristics of Byelorussian curses. The curses are 1. commonly used, 2. more frequent in the speech of men than women, 3. spoken with peculiar protracted and monotonous intonation, 4. drastic in their content, 5. contradictory in nature to the traditional tolerance and amiability of Byelorussians, 6. stereotypical in their structure, 7. poetic, 8. correlated in their content with a specific situational stimulus. An attempt is made to answer the following questions: Why are curses so popular in the speech of Byelorussians? Is it because of the specificity of the genre or of the ethnic group? What is the naturę of the peculiarity of the curses? What are their functions in linguistic communication? Are these functions susceptible to historical change? Are they creative or merely reproduced texts? To what extent are they stereotyped? Having analyzed in detail the linguistic material from the semiotic, historical-cultural, sociological and pragmatic perspective, the author concludes that the specific nature of Byelorussian curses stems from historical-sociological conditioning. For a long time, Byelorussians were deprived of self-confidence and did not constitute a full-fledged nation. They had to cope with stronger and culturally more attractive neighbours. In accordance with the principle of ‘pain for pain’, curses began to serve as a peculiar reaction and a form of defence of the helpless and humiliated Byelorussian society.

5

Wulgaryzmy jako cecha idiolektu Jakuba Żulczyka na przykładzie powieści Wzgórze PsówWulgaryzmy jako cecha idiolektu Jakuba Żulczyka na przykładzie powieści Wzgórze Psów

63%

Chłosta-Zielonka J.

Prace Językoznawcze

|

2018

|

issue XX/3

7-24

6

Prokletí starých Egypťanů? Magický text na ochranu proti zlodějům ze šachtových hrobek v Abúsíru

45%

Landgráfová R., Míčková D.

Pražské egyptologické studie (Prague Egyptological Studies)

|

2019

|

issue 22

54-67

EN

The study contains a translation and analysis of a hitherto unknown protective spell from the sarcophagus lid in the shaft tomb of Menekhibnekau, which has a single known parallel as yet, located on the eastern exterior wall of the outer sarcophagus of Iufaa, with three columns extending onto the southern wall. The major part of the spell places the deceased under the protection of the goddess Isis, but the powerful seven “knots” or “utterances” of the creatrix goddess are invoked as well. The final part of the spell contains a short curse aimed at potential tomb robbers, which is rather unusual in terms of both its placement and time of use: such texts were much more usual in far earlier times of Egyptian history.

CS

Studie obsahuje překlad a analýzu ochranného kouzla z víka sarkofágu v šachtové hrobce generála Menechibnekona. Jeho jediná dochovaná paralela se nachází na východní stěně vnějšího sarkofágu kněze Iufay, tři sloupce „přetékají“ na stěnu jižní. Hlavní část textu umísťuje zesnulého pod ochranu bohyně Esety, ale je zde vzýváno i sedm mocných „uzlů“ či „výroků“ stvořitelské bohyně. Text zakončuje krátká kletba namířená proti potenciálním vykradačům hrobek. Tato kletba je neobvyklá jak svým umístěním, tak obdobím, v němž byla zaznamenána, neboť s podobnými kletbami se obvykle setkáváme v mnohem dřívějších dobách egyptských dějin.

7

Magiczne funkcje negacji w tekstach sakralnych

38%

Tołstaja S. M.

Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury

|

2001

|

vol. 13

117–125

PL

Konstrukcje przeczące, używane w tekstach o podwyższonej „mocy illokucyjnej” (zażegnywaniach, namawianiach, zaklęciach, przekleństwach, formułach apotropeicznych, rytualnych dialogach itp.) stają się środkiem „oddziaływania na stan rzeczy”. Poza podstawową funkcją gramatyczną i znaczeniem „nieprawda, że”, negacje w tego typu tekstach zyskują konotacje kulturowe o charakterze mitologicznym. Są to: (a) magiczne unicestwianie złych mocy: choroby, uroków, czarów; (b) oznaczanie „tamtego świata” (jego cechami są: nie-byt, nie-zjawianie się, nie-dzianie się, nie-miejsca, nie-czas); (c) ujawnianie dystansu mówiącego do autora i prawdziwego wykonawcy aktu; (d) sygnowanie obecności czarnej magii. W tekstach sakralnych negacja jest chwytem magicznym i odmianą „magii językowej”. W akcjonalnym kodzie kultury odpowiadają jej czynności rytualne, symbolizujące unicestwienie lub wygnanie siły nieczystej. Jeśli negacja staje się znakiem „tamtego świata”, paralelną wobec niej czynnością jest odwracanie przedmiotów.

EN

Negative constructions in texts of a significant illocutionary force (‘charm always’, spells, incantations, curses, apotropaic formuli, ritual dialogues, etc.) become a means of affecting real-world situations. Besides their basic grammatical function and the meaning ‘it is not the case that’, negative constructions in such contexts acquire stable cultural connotations of mythological nature: a) they annihilate the evil forces — a disease, a bad spell, witchcraft — in a magical way; b) they designate ‘the other world’, whose features include non-being, non-appearance, non-action, non-place, non-time; c) they reveal dissociation on the part of the speaker from the authorship of a given act, and disclose the role of the real doer of the act; d) they are manifestations of black magic. In sacral texts negation is a means of implementing magic and a variety of ‘linguistic magic’. In the actional cultural code it is paralleled by ritual actions, symbolizing the annihilation or expulsion of evil forces. When it refers to ‘the other world’, it is paralleled by turning objects upside down.

Refine search results

2 Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury

2 Prace Językoznawcze

1 LingVaria : Półrocznik Wydziału Polonistyki UJ poświęcony zagadnieniom języka i językoznawstwa

1 Pražské egyptologické studie (Prague Egyptological Studies)

1 The Biblical Annals

2 Chłosta-Zielonka J.

1 Buława M.

1 Konjuškevič M.

1 Landgráfová R.

1 Lipiński E.

1 Míčková D.

1 Tołstaja S. M.

1 2019

2 2018

1 2016

1 2015