Full-text resources of CEJSH and other databases are now available in the new Library of Science.
Visit https://bibliotekanauki.pl

Results found: 12

first rewind previous Page / 1 next fast forward last

Search results

Search:
in the keywords:  deontic modality
help Sort By:

help Limit search:
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
1
Publication available in full text mode
Content available

Exponents of Deontic Modality in Korean, Indonesian, English and Polish: A Contrastive Translative Perspective

100%
Oh K.-G., Matulewska A., Zozula D.
Rocznik Orientalistyczny
|
2017
|
issue 2
2
Publication available in full text mode
Content available

An approach to the translation of deontic modality in legal texts. The case of the Polish and English versions of the “Charter of Fundamental Rights of the European Union”

100%
Jaskot M. P., Wiltos A.
Cognitive Studies
|
2017
|
issue 17
EN
An approach to the translation of deontic modality in legal texts. The case of the Polish and English versions of the Charter of Fundamental Rights of the European UnionThe co-existence of twenty-four legal languages in the European Union is guaranteed by the basic principles of EU language policy, stated in its founding treaty. Indeed, every EU citizen has the right to communicate with the EU in the official language of their choice, and to receive a reply in the same language. Such a situation is reflected in legal multilingualism, which presents challenges for both linguists and translators.One of these challenges is the translation of deontic modality. This article focuses on how deontic modality is expressed in the Polish and English versions of the Charter of Fundamental Rights of the European Union. The form and usage of modal forms which express deontic possibility (i.e. permission) and deontic necessity (i.e. obligation) are highlighted, as well as the similarities and differences between the two parallel texts. The differences between the modal forms in the two versions of the text have consequences regarding the degree of both the subject’s and addressee’s commitment to norms and regulations.This article aspires to contribute to the study of deontic modal language, which is considered to be one of the central linguistic phenomena most in need of explanation. Tłumaczenie modalności deontycznej w tekstach prawnych na przykładzie polsko- i anglojęzycznej wersji Karty praw podstawowych Unii EuropejskiejWspółistnienie dwudziestu czterech języków oficjalnych Unii Europejskiej gwarantowane jest przez podstawowe zasady przyjętej przez nią polityki językowej, których podstawy zawarte są w traktatach założycielskich. W ich wyniku każdy obywatel UE ma prawo nie tylko do komunikowania się z organami UE w wybranym przez siebie języku urzędowym oraz do otrzymania odpowiedzi w tymże języku, ale również do tego, aby całe prawo Unii Europejskiej tworzone było we wszystkich 24 językach urzędowych. Wspomniane założenia stanowią jednak ogromne wyzwanie zarówno dla tłumaczy, jak i lingwistów.Teksty prawne składające się na system prawa Unii Europejskiej, sporządzone w 24 językach urzędowych UE, zawierają w sobie wypowiedzi, których immanentną cechą jest modalność. Jednakowe wyrażenie wspomnianego elementu modalnego wydaje się jednak szczególnie trudne w procesie redagowania wielojęzycznych tekstów prawnych.Niniejszy artykuł poświęcony jest zagadnieniu sposobu wyrażania modalności deontycznej w polskiej i angielskiej wersji Karty Praw Podstawowych Unii Europejskiej. Przeprowadzone badanie pozwoliło na wyodrębnienie poszczególnych form językowych będących nośnikiem odpowiednio możliwości (dozwolenie) oraz konieczności (nakaz i zakaz) deontycznej. Wykazane zostały ponadto zaobserwowane różnice i podobieństwa pomiędzy dwoma równoległymi wersjami językowymi wspomnianego dokumentu. Na uwagę zasługują zwłaszcza te ostatnie ze względu na ich potencjalne konsekwencje wynikające z różnego stopnia zobowiązania się zarówno podmiotu, jak i adresata dokumentu do przestrzegania wynikających z niego norm.Celem artykułu jest przyczynienie się do rozszerzenia badań nad środkami wyrażania modalności deontycznej, stanowiącymi jedno z głównych zagadnień lingwistycznych wymagających głębszej analizy i opisu.
3
Publication available in full text mode
Content available

Univerzální koncepce modality a její aplikace na španělský modální systém

84%
Kratochvílová D.
Časopis pro moderní filologii (Journal for Modern Philology)
|
2014
|
vol. 96
|
issue 1
58-73
EN
This article analyses the concept of modality presented by Palmer (1986). Over the years since its publication it has become a universal instrument for describing modality across different languages. The basic contrast between epistemic and deontic modality is nowadays generally accepted. This article focuses primarily on modality in Spanish although it analyses this field in other languages as well (Italian, Romanian and English). By contrasting these four languages the article attempts to answer the question whether a universal terminology can be proved sufficient for the exhaustive description of the modal system of one particular language. The results of the analysis lead to the conclusion that a uniform approach to modality is not ideal because it does not take into consideration specific aspects of a concrete language and its particular way of expressing modality.
4
Publication available in full text mode
Content available

METHODS OF EXPRESSING DEONTIC MODALITY IN ENGLISH AND POLISH STATUTORY INSTRUMENTS IN THE ASPECT OF TRANSLATION

84%
MATULEWSKA A.
Comparative Legilinguistics
|
2009
|
vol. 1
133-145
PL
Praca dotyczy metod wyrażania modalności deontycznej w aktach normatywnych. Autorka dokonuje analizy następujących znaczeń modalnych: (i) obligacji, (ii) zakazu oraz (iii) przyzwolenia. W ramach tych trzech znaczeń głównych wyróżnia podznaczenia. Wyróżniono następujące podznaczenia obligacji: (i) obowiązek bezwzględny, (ii) obowiązek względny, (iii) obowiązek narzucony pozaustawowo; zakazu: (i) zakaz bezwzględny, (ii) zakaz względny, (iii) zakaz narzucony pozaustawowo; oraz przyzwolenia: (i) przyzwolenie bezwzględne, (ii) przyzwolenie względne, (iii) przyzwolenie narzucone pozaustawowo. Wykładniki modalności deontycznej dla poszczególnych znaczeń i podznaczeń zostały zestawione w tabelach w celu pokazania potencjalnych ekwiwalentów translatorycznych.
EN
This paper deals with the methods of expressing deontic modality in statutory instruments. The author analyzes three pure meanings that is to say; (i) obligation, (ii) prohibition and (iii) permission. Within those three meanings three sub-meanings are distinguished. Within the meaning of obligation, the author distinguishes the following sub-meanings: (i) unlimited duty, (ii) conditional duty, and (iii) external duty. Within the meaning of prohibition the following three sub-meanings may be distinguished: (i) unlimited prohibition, (ii) conditional prohibition, and (iii) external prohibition. Within the meaning of permission we have distinguished three sub-meanings: (i) unlimited permission, (ii) conditional permission, and (iii) external permission. The exponents of deontic modality are presented in the tables and compared in order to show potential translation equivalents.
5
Publication available in full text mode
Content available

SIGNIFIKATORY OBLIGATYWNOŚCI W POLSKIM I HISZPAŃSKIM KODEKSIE CYWILNYM

84%
NOWAK-MICHALSKA J.
Comparative Legilinguistics
|
2013
|
vol. 13
9-28
EN
In this paper the significators (i. e. linguistic indicators) of one of the deontic meanings, viz. obligation, in the Polish and Spanish civil codes are presented and compared. The significators of obligation which can be words (classified according to the part of speech they belong to) or syntagms, were identified as a result of an analisis of the corpus. Also, the contex of a normative text (here: statutory instruments) can be the only significator of obligation in a sentence which appeared in such a text. In order to provide a more precise description, the significators are classified according to the semantic category of the word which is the subject of the sentence where the significator appeared. It is also indicated whether a significator is used in the present or future tense.
PL
Artykuł ma na celu przedstawienie i porównanie językowych wykładników jednego ze znaczeń modalności deontycznej, tj. obligatywności (nakazu) w polskim i hiszpańskim kodeksie cywilnym. Na podstawie analizy z tekstów korpusu zostały wyróżnione signifikatory (wykładniki językowe przenoszące znaczenie obligatywności), którymi mogą być wyrazy (podzielone według kategorii partyoratywnej, do której należą) oraz syntagmy. Signifikatorem obligatywności może być również kontekst tekstu normatywnego (tu ustawy). W proponowanym opisie wszystkie signifikatory zostały pogrupowane według kategorii semantycznej wyrazu będącego podmiotem w zdaniu, w którym wystąpił dany signifikator. Zaznaczono również, czy dany signifikator występuje w korpusie w czasie teraźniejszym czy przyszłym.
6
Publication available in full text mode
Content available

Il tipo "macchina da scrivere": tra norma, competenza grammaticale e sintassi storica

84%
Mastrantonio D.
Italica Wratislaviensia
|
2018
|
issue 9.1
107-121
IT
In questo contributo affrontiamo i costrutti formati da “nome + da + infinito”, p. es. macchina da scrivere, macchina da cucire e altri. Nel corso del Novecento, espressioni come quelle appena menzionate sono state giudicate sbagliate da una certa tradizione grammaticale; al loro posto, secondo questi grammatici, si sarebbero dovuti usare i costrutti concorrenti formati con la preposizione “per”, cioè macchina per scrivere, macchina per cucire ecc. Questa posizione ha influenzato almeno una generazione di discenti ed è stata contestata dagli storici della lingua, i quali hanno mostrato che le forme con la preposizione “da” sono ben attestate fin dall’italiano antico, p. es. tavolo da giocare, armi da combattere, pancha da sedere, cane da combattere. Ciò che finora non è stato fatto è cercare una spiegazione in termini linguistici di questa apparente contraddizione. La soluzione può essere trovata prendendo in considerazione una rianalisi sintattica che si è verificata nel passaggio dall’italiano antico all’italiano contemporaneo. Tale rianalisi interessa il fenomeno della transitività: mentre nell’italiano antico il ruolo sintattico del nome che regge “da + infinito” non aveva nessuna rilevanza nella formazione del costrutto, nell’italiano contemporaneo tale nome deve corrispondere al complemento diretto del verbo all’infinito (p. es. libro da leggere, cf. leggere il libro, ma *coltello da tagliare, cf. *tagliare il coltello). Forme come macchina da scrivere sono sopravvissute alla restrizione in quanto polirematizzate, pertanto avvertite come unità non separabili.
EN
In this paper, we deal with constructions featuring a noun followed by “da + infinitive”, such as macchina da scrivere and macchina da cucire. During the 20th century, such phrases were considered wrong by some grammarians; the rule that grammarians proposed instead was to modify such constructions by replacing the preposition da with the preposition per, as in macchina per scrivere and macchina per cucire. As a matter of fact, this prescription influenced at least one generation of students, as can be seen in posts and discussions found on websites and in grammar questions addressed to linguists. Historical linguists reject such a prescription, showing that constructions with da frequently are found in Old Italian texts, as in tavolo da giocare, armi da combattere, pancha da sedere, and cane da combattere. Until now, there have been no attempts to provide a linguistic explanation of the state of things. The apparent contradiction can be solved if one takes into account a syntactic re-analysis that took place within the transition from Old to Modern Italian: the syntactic role of the name preceding “da + infinitive” has no relevance in Old Italian; on the contrary, in Modern Italian, the name must correspond to the direct object of the infinitive (i.e., libro da leggere, cf. leggere il libro, but *coltello da tagliare, cf. *tagliare il coltello). Phrases like macchina da scrivere were not affected by such a restriction, as they are phrasemes, hence perceived as a unity.
7
Publication available in full text mode
Content available

EXPRESSING DEONTIC MODALITY: OBLIGATION IN RUSSIAN AND UKRAINIAN INTERNATIONAL LAW

67%
GOLETIANI L.
Comparative Legilinguistics
|
2016
|
vol. 26
7-30
PL
Celem pracy jest porównanie rosyjskich i ukraińskich klauzul przenoszących znaczenie nakazu w prawie międzynarodowym. Badanie zostało przeprowadzone na tekstach paralelnych umowy, porozumienia oraz traktatu podpisanych przez Federację Rosyjską oraz Ukrainę w epoce posowieckiej. Zanalizowano następujące wykładniki modalności deontycznej: czasowniki posiłkowe modalne oraz konstrukcje peryfrastyczne. Badanie ujawniło, że w tych dwóch językach sposoby wyrażania nakazu różnią się. Wachlarz środków w języku ukraińskim jest bogatszy niż w rosyjskim w zakresie środków leksykalno-semantycznych oraz morfosyntaktycznych. Występują różnice w stosowaniu konstrukcji modalnych z czasownikami musyty i maty a syntetyczna forma czasu przyszłego nie jest stosowana w języku rosyjskim.
EN
The aim of this paper is to compare the Russian and Ukrainian clauses conveying deontic modality of obligation in international law. The investigation was carried out on parallel texts of Agreement, Treaty and Memorandum of Understanding drawn up by the Ukraine and the Russian Federation in the post-Soviet era. This systematic comparison deals with both modal auxiliaries and several periphrastic constructions. The study findings show that the two languages have very different constructions for conveying this deontic value, with Ukrainian legal language using a more varied range of lexico-semantic and morphosyntactic units. Divergence occurs in the use of the modal constructions with the verbs musyty and maty and the synthetic future form, which is not available in Russian.
8
Publication available in full text mode
Content available

LINGUISTIC ANALYSIS OF NECESSITY EXPRESSIONS IN FINNISH AND POLISH LEGAL TEXT IN TERMS OF DEONTIC STRENGTH

67%
RYDZEWSKA-SIEMIĄTKOWSKA J.
Comparative Legilinguistics
|
2016
|
vol. 26
47-69
PL
Artykuł ma na celu przedstawienie różnic w wyrażaniu stopnia konieczności w kontekście prawnym w języku fińskim i polskim. Przykłady zaczerpnięte zostały z Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej i omówione w odniesieniu do języka angielskiego. Środki przenoszenia modalności deontycznej odznaczające się największą frekwencją w analizowanym Traktacie to wyrażenie nesesywne on –t(t)ava oraz jego polskie odpowiedniki. Zauważono, iż użycie polskich ekwiwalentów tego wyrażenia jest najbardziej zróżnicowane w kategoriach siły deontycznej wśród trzech języków.
EN
The aim of this article is to highlight an issue of expressing deontic modality in Finnish and Polish in a legal context in terms of deontic strength. The particular interest is put on the Finnish necessive expression on –t(t)ava and its Polish equivalents. The choice of this expression is motivated by the fact that it is the most frequent deontic expression that occurred in the analysed material. It is argued that although the meaning of the Finnish and English modal expressions are almost parallel, the corresponding Polish expressions show some discrepancy. This paper aims at giving insight into the differences of the phenomenon on the basis of the Treaty on Functioning of the European Union.
9
Publication available in full text mode
Content available

A PARAMETRIC DESCRIPTION OF DEONTIC MODALITY IN THE POLISH AND SPANISH CIVIL CODES

67%
NOWAK-MICHALSKA J.
Comparative Legilinguistics
|
2013
|
vol. 16
23-38
PL
Abstrakt: Artykuł przedstawia parametryczny (bazujący na wymiarach) aparat teoretyczny służący do systematycznego opisu modalności deontycznej w polskim i hiszpańskim kodeksie cywilnym. Jednostkami opisu są zdania przenoszące następujące znaczenia deontyczne: obligatywność, prohibitywność, permisywność i immunitywność. Zdania te wyodrębniono z kodeksu na podstawie zaproponowanych kryteriów. Zdania wykazują cechy różnego rodzaju. Cechy, które są ze sobą porównywalne, czyli tego samego rodzaju, pogrupowane zostały w zbiory nazywane parametrami. Na podstawie analizy wszystkich zdań przenoszących znaczenia deontyczne zaproponowano osiem wymiarów. Zaproponowana metoda pozwala porównywać zdania przenoszące znaczenia deontyczne ze sobą zarówno w obrębie jednego języka, jak i między oboma językami. To z kolei pozwala na systematyczne porównanie całych tekstów polskiego i hiszpańskiego kodeksu cywilnego.
EN
The article presents a parameter-based method of description of deontic modality in the Polish and Spanish civil codes. The described units are clauses conveying deontic meanings: obligativity, prohibitivity, permissivity and immunitivity. The clauses are excerpted from the corpus on the basis of criteria proposed for this purpose. Clauses conveying deontic meanings are characterized by various properties. Homogeneous properties are classified into parameters (dimensions). As a theoretical framework for a consistent description of the clauses, eight parameters have been proposed on the basis of an analysis of all clauses conveying deontic meanings. The method proposed for describing clauses conveying deontic meanings makes it possible to characterize them systematically and compare them intra- and interlingually. The comparison of the clauses also enables the entire texts of the Polish and Spanish civil codes to be compared
10
Publication available in full text mode
Content available

EXPLAINING SYNONYMY BETWEEN OBLIGATION EXPRESSIONS IN FINNISH LEGAL LANGUAGE – RESULTS OF A SURVEY

59%
RYDZEWSKA-SIEMIĄTKOWSKA J.
Comparative Legilinguistics
|
2016
|
vol. 28
63-87
PL
Celem niniejszego artykułu jest zbadanie relacji synonimicznych, jakie występują między dwoma fińskimi wyrażeniami nakazu, tulee i on -t(t)ava w języku prawnym. Analiza opiera się na wynikach ankiety, w której wzięło udział 336 użytkowników języka fińskiego. Oba wyrażenia są najczęściej występującymi wyrażeniami nakazu w aktach normatywnych i można uznać je za częściowe synonimy. Mimo to, nie były dotychczas badane pod kątem synonimii w języku prawnym. Zebrane komentarze respondentów pozwoliły wyróżnić dziesięć cech różnicujących oba wyrażenia, dzięki czemu mogą one stanowić uzupełnienie istniejących definicji słownikowych, w których nie wszystkie cechy zostały uwzględnione.
EN
The aim of this research is to examine synonymy between two obligation expressions, tulee and on -t(t)ava, in Finnish legal language on the basis of the results of a survey. The analysis is based on the responses of 336 Finnish language users. Both expressions are the most frequent means of expressing obligation in normative acts and they can be regarded as near-synonyms. However, the synonymy between them has not been studied in legal language so far. On the basis of respondents’ comments ten differentiating features have been found. The features distinguished in the research can provide some additional information on the usage of the expressions because not all of the features have been addressed in the dictionaries so far.
11
Publication available in full text mode
Content available

MODAL VALUES OF VERBAL FORMS IN THE EUROPEAN CHARTER FOR REGIONAL OR MINORITY LANGUAGES. A LINGUISTIC COMPARATIVE ANALYSIS OF THE ENGLISH, ITALIAN AND SPANISH VERSIONS

59%
COPPOLELLA M.
Comparative Legilinguistics
|
2014
|
vol. 18
24-46
PL
Artykuł zawiera analizę środków deontycznych, epistemicznych i performatywnychw angielskiej, włoskiej i hiszpańskiej wersji językowej Europejskiej karty języków regionalnych lub mniejszościowych, traktatu Rady Europy, który ma na celu ochronę i promocję tych języków w Europie. Celem autorki było wykazanie, że angielski, włoski i hiszpański język prawny charakteryzują sięodmiennym sposobem wyrażania modalności deontycznej, epistemicznej i performatywności. W angielskim języku prawnym wyróżnić można wiele czasowników modalnych na wyrażenie modalności deontycznej lub epistemicznej, a performatywność wyrażana jest za pomoca trybuoznajmującego. We włoskim języku prawnym na wyrażenie modalności deontycznej oraz peformatywności stosuje się tryb oznajmujący, natomiast na wyrażenie modalności epistemicznejtryb łączący. Z kolei w hiszpańskim języku prawnym modalność deontyczną i performatywność wyraża się poprzez tryb oznajmujący, a modalność epistemiczną przez tryb łączący.
EN
The present paper analyses the verbal expression of deontic, epistemic and performative values in the English, Italian and Spanish versions of the European Charter for Regional or Minority Languages, a treaty of the Council of Europe which aims to protect and promote the historical regional or minority languages of Europe. The objective of this paper is to show that Legal English, Legal Italian and Legal Spanish express in a different way the deontic, epistemic or performative values of verbal constructions, in particular recurring, or not, to modal verbs or to specific tenses. The results of the paper reveal that Legal English frequently uses modal verbs to express deontic or epistemic modalities of verbal forms, whereas it privileges indicative tenses to express performative modality; Legal Italian prefers indicative tenses to convey deontic and performative modalities, and subjunctive tenses to convey epistemic modality; Legal Spanish privileges indicative tenses to express deontic and performative modalities, and subjunctive tenses to express epistemic modality.
12
Publication available in full text mode
Content available

DEONTIC MODALITY AND MODALS IN THE LANGUAGE OF CONTRACTS

59%
MATULEWSKA A.
Comparative Legilinguistics
|
2010
|
vol. 2
75-92
PL
Celem pracy jest przedstawienie najbardziej typowych metod wyrażania modalności deontycznej (tj. nakazu, zakazu i przyzwolenia) w brytyjskich, amerykańskich i polskich umowach. Autorka dokonuje analizy 45 umów sformułowanych w polskim, amerykańskimi brytyjskim języku prawniczym. Zanalizowano następujące umowy: (i) umowy przeniesienia własności, (ii) umowy sprzedaży, (iii) umowy najmu i dzierżawy, (iv) umowy logistyczne (dystrybucji i magazynowania), (v) umowy spółek kapitałowych i osobowych, (vi) umowy świadczenia usług, (vii) umowy o dzieło, umowy zlecenia oraz umowy o pracę. Autorka przedstawia przykłady i dokonuje zestawienia wykładników modalności deontycznej w tabelach. Zebrane przykłady mogą stanowić ekwiwalenty przekładowe zgodnie z zasadą stosowania ekwiwalencji tekstowo-normatywnej (cf. Kierzkowska 2002).
EN
The purpose of this paper is to present most typical methods of expressing deontic modality, namely obligation, prohibition and permission in Polish, American and British contracts. The author has analyzed the corpora of about 45 contracts formulated in British-English, American-English and Polish, namely: (i) deeds of conveyance, (ii) contracts of sale, (iii) contracts of lease, (iv) logistic contracts, (v) deeds of partnership and company-related contracts, (vi) contracts for rendering services and (vii) contracts of employment. After presenting the exponents of deontic modality, the author compiles the results in tables to show potential translative equivalents. The listing of such exponents of modality may serve translation purposes in accordance with textual-normative equivalence (cf. Kierzkowska 2002).
first rewind previous Page / 1 next fast forward last
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.