Search results

1

Діалектологічна цінність фольклорних джерел

100%

Ткачук М.

Gwary Dziś

|

2020

|

vol. 12

59-68

EN

The article summarizes the main prerequisites for potential use of folklore and ethnographic sources for solving linguistic problems, including dialectological ones. Attention is given to records of Ukrainian folklore – from the late 19th century to the latest ones. The non-textual factors like methods of recording folklore texts are analysed, in particular the accuracy of reproducing dialectal features in various folklore and ethnographic publications, the possibility of an exact correlation between the area of a folklore work and the place of its creation/ existence and the availability of additional extralingual information, which is of importance to a linguist. Consideration is given to the text-forming factors that impose some restrictions on using folklore texts in dialectological research (like the poetic/prose form of a work, genre forming characteristics, etc.). Emphasis has been placed on the special value of folklore sources to the identification of archaic linguistic units and phenomena, the possibility of using archaeological methods in the study of folklore texts.

PL

У статті узагальнено основні передумови, які визначають можливість потенційного використання фольклорно-етнографічних джерел для розв’язання лінгвістичних, зокрема діалектологічних, проблем. Проаналізовано такі позатекстові чинники, як: методику записування фольклорних текстів, зокрема точність відтворення діалектних особливостей у різних фольклорно-етнографічних виданнях; можливість точного ареального співвіднесення фольклорного твору з місцем його творення / побутування; наявність додаткової позалінгвальної інформації, важливої для лінгвіста-дослідника. Розглянуто текстотвірні фактори, які накладають обмеження на використання фольклорних текстів у діалектологічних дослідженнях, як-от віршована / прозова форма твору; жанротвірні характеристики тощо.

2

ВІДБИТТЯ ПОДІЛЬСЬКИХ ГОВІРКОВИХ РИС У ПРАЦЯХ ПОЛЬСЬКИХ ДОСЛІДНИКІВ К. XIX ст.

100%

КОВАЛЕНКО Б., КОВАЛЕНКО Н.

Studia Ukrainica Posnaniensia

|

2020

|

vol. 8

|

issue 1

103-114

EN

The article sets out to find out peculiarities of the development of various structural levels of dialects not only in the present but also those valuable sources of folk language, which were recorded by our ancestors in a multi-genre heritage. The purpose of the study is to reveal the extent to which dialect phenomena were reflected in folklore ethnographic collections and lexicographic works of Polish researchers of Podillya. The main method is a descriptive and comparative one. The analysis sheds the light on achievements of Polish authors of the 19th century in studying the ethnography and folklore of Podillya. It is demonstrated that their works described certain aspects of the material and spiritual culture of Ukrainians of Podillya and have been greatly appreciated by Ukrainian scholars. The great folklore and ethnographic heritage of A. Kotsipinskyi and Z. Dolenha-Khodakovskyi is valuable to ethnographers, folklorists and linguists and especially dialectologists. Of particular importance is the dictionary of Podillya regionalisms by A. Kremer, which is considered to be the first lexicographic work on the Podillya dialect of Ukrainian. It is proved in the article that only authentic texts can serve as a valuable and reliable source for studying the dynamics of dialectal language in Podillya region.

PL

Do dziś aktualna pozostaje kwestia zbadania właściwości rozwoju poziomów strukturalnych dialektów, w szczególności utrwalonych w tych cennych źródłachjęzyka ludowego, które nasi poprzednicy pozostawili jako spuściznę w postaci różnych gatunków. Celem artykułu jest określenie stopnia odzwierciedlenia zjawisk gwarowych w zbiorach folklorystycznych i etnograficznych oraz pracach leksykograficznych polskich badaczy Podola. Zastosowano metodę opisowo-porównawczą. Ocenie podlegały osiągnięcia w badaniu etnografii i folkloru podolskiego polskich autorów XIX w., którzy opisali w swoich pracach poszczególne aspekty kultury materialnej i duchowej Ukraińców Podola. Ogromną wartość dla badaczy, zarówno etnografów, folklorystów, jak i lingwistów, zwłaszcza w dziedzinie dialektologii, stanowi bogata folklorystyczna oraz etnograficzna spuścizna A. Kocipińskiego i Z Dołęgi-Chodakowskiego. Ich zapiski zawierają warianty, rejestrują wpływ mowy lokalnej, tradycji itp. Równie cenny jest słowniczek regionalizmów podolskich A. Kremera, który uważany jest za pierwsze dzieło leksykograficzne o podolskiej gwarze języka ukraińskiego. W artykule udowodniono, że tylko autentyczne teksty mogą służyć jako cenne i wiarygodne źródło badania dynamiki dialektów Podola.

3

Badania leksyki gwarowej w dobie przemian i globalizacji

71%

Jelonek T.

Gwary Dziś

|

2021

|

vol. 14

139-151

EN

The main purpose of this article is a description of research into subdialectal vocabulary in time of changes and globalization. The article contains conclusions of geographical research carried out by the author since 2011 in the area of Wręczyca Wielka community near Klobuck in the north of Silesia. The first part of the article provides a short description of the impact of civilization and cultural transformations coupled with globalization processes on the vocabulary in the language spoken in rural areas. The specificity of field research from the first half of the 20th century has also been shown. In the second part of the article, the author shows the difficulties faced by contemporary researchers and suggests a few methodological solutions which can simplify collection of the lexical material.

PL

Główny cel artykułu stanowi próba zarysowania problemów związanych z gromadzeniem leksyki gwarowej w dobie przemian językowo-kulturowych i globalizacji. W opracowaniu wykorzystano m.in. wnioski z eksploracji terenowej, którą autor prowadzi od roku 2011 w gminie Wręczyca Wielka na północy województwa śląskiego w powiecie kłobuckim. W pierwszej części tekstu omówiono pokrótce wpływ przemian cywilizacyjno-kulturowych i procesów globalizacyjnych na słownictwo mieszkańców współczesnej wsi. Przybliżono także specyfikę badań terenowych z pierwszej połowy XX w. W drugiej części przedstawiono natomiast trudności, na jakie napotyka współczesny badacz gwar. Zaproponowano również kilka rozwiązań metodologicznych, które mogą ułatwić gromadzenie materiału leksykalnego.

Refine search results

2 Gwary Dziś

1 Studia Ukrainica Posnaniensia

1 Jelonek T.

1 КОВАЛЕНКО Б.

1 КОВАЛЕНКО Н.

1 Ткачук М.

1 2021

2 2020

Діалектологічна цінність фольклорних джерел

ВІДБИТТЯ ПОДІЛЬСЬКИХ ГОВІРКОВИХ РИС У ПРАЦЯХ ПОЛЬСЬКИХ ДОСЛІДНИКІВ К. XIX ст.

Badania leksyki gwarowej w dobie przemian i globalizacji