Search results

1

SPUŚCIZNA OPOZYCJI ANTYKOMUNISTYCZNEJ W PRL LAT 1968–1989. WSTĘP DO KLASYFIKACJI ZBIORÓW

100%

Michalski A.

Muzealnictwo

|

2018

|

vol. 59

98-106

PL

W roku 2018 przypada 100. rocznica odzyskania przez Polskę niepodległości po latach zaborów. Obchodzimy ją uroczyście w całym kraju, a liczne wydarzenia będą trwać aż do 2021 r., zgodnie m.in. z programem Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego Niepodległa 2017–2021. Artykuł prezentuje wyniki badań zasobów spuścizny materialnej po trudno definiowalnej formacji historycznej z lat 1968–1989, którą można szeroko i ogólnie nazwać opozycją antykomunistyczną w PRL. Działania opozycji rozpoczęły się od tzw. wydarzeń marcowych i powstania Organizacji „Ruch”, potem powstawały: Komitet Obrony Robotników, Komitet Samoobrony Społecznej „KOR”, Ruch Obrony Praw Człowieka i Obywatela, Konfederacja Polski Niepodległej, Ruch Młodej Polski, następnie: Niezależny Samorządny Związek Zawodowy „Solidarność”, Niezależne Zrzeszenie Studentów i wiele mniejszych organizacji lub partii, aż po obrady tzw. Okrągłego Stołu. Działania opozycji przyczyniły się do odzyskania przez Polskę pełnej suwerenności, przywrócenia gospodarki rynkowej i usunięcia cenzury, ograniczającej wolność słowa. Pozostała po tym okresie olbrzymia liczba wydawnictw tzw. drugiego obiegu w postaci książek, czasopism, druków ulotnych, zdjęć, plakatów, znaczków, plakietek czy kaset magnetofonowych, ale także maszyn drukarskich, powielaczy, sprzętu nadawczego czy innych świadectw materialnych. Gromadzone są one obecnie w istniejących w Polsce muzeach, czasami dopiero się tworzących, są własnością stowarzyszeń lub fundacji, a także pozostają w rękach prywatnych, tworząc często znaczące kolekcje, jak np. Muzeum Wolnego Słowa Krzysztofa Bronowskiego – liczący ponad 700 000 pozycji zbiór, którym interesują się muzea zagraniczne. Spuścizną po opozycji są także informacje o osobach, wydarzeniach, wydawnictwach lub formacjach opozycyjnych publikowane w internecie, m.in. wspomniane już Muzeum Wolnego Słowa, Słownik Niezależni dla Kultury 1976–1989 Stowarzyszenia Wolnego Słowa czy zbiory Ośrodka „Karta”. Artykuł podejmuje próbę klasyfikacji tych zbiorów na podstawie wywiadów z przedstawicielami posiadających je instytucji, organizacji lub właścicielami kolekcji.

2

Stanisław Barańczak w drugim obiegu wydawniczym

100%

Dabert D.

Przestrzenie Teorii

|

2016

|

issue 26

227-230

PL

The author presents the work of Stanisław Barańczak published underground.

3

Jarosław Broda, Strajk sierpniowy we wrocławskiej Zajezdni nr VII oczami opozycjonisty

83%

Kolany O.

Wrocławski Rocznik Historii Mówionej

|

2020

|

vol. 10

178-206

EN

The text presented here is an account by Jarosław Broda, one of the leading dissident activists in Wroclaw under communism, along with commentary. The narrator recalls events that took place in Wroclaw Bus Depot Number Seven in August 1980. This is an interesting source of information about the mood of those who were on strike, including the collaboration between the workers and the dissident activists who supported them, as well as the functioning of an underground printing press and the importance of the wave of August strikes to the democratic transition that would later take place in Poland.

PL

Prezentowany tekst to relacja Jarosława Brody, jednego z czołowych działaczy opozycyjnych we Wrocławiu w czasach komunizmu, opatrzona komentarzem naukowym. Świadek historii przywołuje wydarzenia, które miały miejsce we wrocławskiej Zajezdni autobusowej nr VII w sierpniu 1980 r. To ciekawe źródło informacji o nastrojach strajkujących, w tym o współpracy robotników i wspierających ich działaczy opozycyjnych, a także o funkcjonowaniu podziemnej drukarni i znaczeniu fali sierpniowych strajków dla przemian demokratycznych, które miały nastąpić później w Polsce.

4

Czesław Brokos, „Wtedy czuło się, że się żyje”. Kulisy działalności opozycyjnej w Polsce lat 80. XX w.

71%

Borecki K.

Wrocławski Rocznik Historii Mówionej

|

2020

|

vol. 10

150-177

EN

Czesław Brokos’s narrative, which has been supplemented by academic commentary, presents an intimate look at the underground printer’s life and activity in 1980s Poland. This witness to history also recalls the names of many of his collaborators, which had hitherto been absent from academic publications.

PL

Relacja Czesława Brokosa, uzupełniona komentarzem naukowym, to osobiste spojrzenie na życie i działalność opozycyjnego drukarza w Polsce lat 80. XX w. Świadek historii wspomina m.in. wielu swoich współpracowników, których nazwiska dotychczas nie pojawiły się innych w publikacjach naukowych.

5

Preparing the Postcolonial Situation: Polish Drugi Obieg periodicals, the Europe Topic and the Question of Poland's Eastern Neighbors

67%

Ritter R.

Porównania

|

2013

|

vol. 13

61-79

PL

Artykuł opisuje historię drugoobiegowych polskich czasopism sprzed 1989 roku. Analizuje warunki, w których te czasopisma musiały funkcjonować: funkcjonowanie w konspiracji, nieregularnie ukazujące się numery, niestabilność redakcji. Wśród głównych tematów autor podkreśla międzynarodowe ambicje polskich autorów. Mieli oni ambicje śledzenia przemian, zachodzących we wszystkich państwach komunistycznego obozu. Pragnęli także modernizować społeczeństwo, dzięki szerokiemu otwarciu łamów na teksty autorów zachodnich: filozofów, politologów, historyków, zwłaszcza tych, którzy zajmowali się fenomenem komunizmu.

EN

The article describes the history of the Polish underground press (referred to as second circulation) before 1989. It offers an analysis of the conditions in which the magazines appeared including conspiracy, irregular printing and instability of the editorship. The author emphasises that the Polish writers aimed at going international. They observed the changes that took place in all the countries of the communist bloc. They also wanted to modernise the society by means of introducing texts by Western authors: philosophers, politologists, historians, especially those who dealt with the phenomenon of communism.

6

Wydawnictwo Dobra Powszedniego (1982–1986)

67%

Knoch K.

Dzieje Najnowsze

|

2023

|

vol. 55

|

issue 1

175-195

EN

The text presents the history of the underground publishing house Wydawnictwo Dobra Powszedniego, created during martial law at Ryjewo in the north of Poland on the initiative of the University of Gdańsk students. Based on archival research and oral accounts, this article presents the origins of the underground publishing house, identifies the places and ways of printing (as well as some of the publications) and describes the distribution system. The text also focuses on the local specificities of this publishing initiative and on related organisational problems.

PL

W tekście zaprezentowano historię podziemnego Wydawnictwa Dobra Powszedniego, które powstało w czasie stanu wojennego w Ryjewie z inicjatywy studentów Uniwersytetu Gdańskiego. Dzięki badaniom archiwalnym i relacjom ustnym udało się ustalić genezę powstania podziemnej oficyny wydawniczej, miejsca i sposoby druku, część tytułów wydrukowanych przez Wydawnictwo Dobra Powszedniego oraz scharakteryzować system dystrybucji. Skupiono się również na lokalnej specyfice inicjatywy i związanych z tym problemów organizacyjnych.

7

Problem gatunku "Opowiadań kołymskich" Warłama Szałamowa a ich edycje w języku polskim

59%

Apanowicz F.

Napis. Pismo poświęcone literaturze okolicznościowej i użytkowej

|

2018

|

vol. 24: Nie tylko wiersz, nie tolko roman. Literatura polska i rosyjska w kontekście gatunków literackich

179-196

RU

В статье рассматриваются переводы и издания Колымских рассказов Варлама Шаламова в Польше, начиная с первых нелегальных сборников, вышедших в 80е годы и состоявших всего лишь из нескольких рассказов, взятых из опубликованного Михаилом Геллером знаменитого лондонского сборника Колымские рассказы 1978 года. Это были первые публикации произведения Шаламова, поэтому для переводчиков важнее всего было как можно скорее сделать его доступным польскому читателю, пусть даже во фрагментах. Один из переводчиков, Стефан Водник (настоящее имя – Адам Баль) предпринял попытку показать гораздо более обширный материал, но и это было не все. Во вступлении он интерпретировал произведение Шаламова и обосновывал свои переводческие решения, в том числе, изменение последовательности многих рассказов по сравнению с лондонским изданием. Только следующий переводчик, Юлиуш Бачинский, до этого не занимавшийся переводом профессионально, перевел весь лондонский сборник, который до сих пор функционирует в Польше как полный перевод Колымских рассказов Варлама Шаламова, несмотря на то, что, как сегодня известно, он во многом отличается от авторской версии по выбору и составу отдельных рассказов. Этот перевод очень высоко оценил, в том числе, выдающийся писатель и знаток лагерной литературы и творчества самого Шаламова Густав ГерлингГрудзинский.

EN

The article discusses the translations and the history of publishing of "The Kolyma Tales" in Poland, from the first underground booklets released in the 1980s which contained merely a dozen or so stories selected from the famous London publication, 'Колымские рассказы", published by Mikhail Heller in 1978. They were the first presentations of the work. Thus, for translators, it was essential that such important pieces reached the Polish reader as quickly as possible, at least in excerpts. One of the translators, Stefan Wodnik (born Adam Bal), took on the task of rendering a significantly larger selection of the stories accessible, but it was still not the entirety. In the introduction, he carried out an interpretation of Shalamov’s work, combined with the justification of his own translational choices, including the necessity to reorganise the order of many of the stories in relation to their London original. It was only the next translator, engineer Juliusz Baczyński, who had not up to then been professionally involved in translating, who rendered the entire London tome. In Poland, it is still considered the full translation of The Kolyma Tales by Varlam Shalamov, although, as we know today, it diverts significantly from the author’s version in its selection and organisation of individual stories. His translation was very highly regarded by, among others, Gustaw Herling-Grudziński, a distinguished writer and prominent expert of gulag literature and the works of Shalamov himself.

Refine search results

2 Wrocławski Rocznik Historii Mówionej

1 Dzieje Najnowsze

1 Muzealnictwo

1 Napis. Pismo poświęcone literaturze okolicznościowej i użytkowej

1 Porównania

1 Przestrzenie Teorii

1 Apanowicz F.

1 Borecki K.

1 Dabert D.

1 Knoch K.

1 Kolany O.

1 Michalski A.

1 Ritter R.

1 2023

2 2020

2 2018

1 2016