Search results

1

Ciało i duch w pismach Andrzeja Towiańskiego

100%

Stanisz M.

Colloquia Litteraria

|

2013

|

vol. 15

|

issue 2

7-27

PL

Body and spirit in Towiański’s writings Relationship between the body and the soul is one of the crucial issues that romantic anthropology, whose representatives included Andrzej Towiański, is concerned with. The founder of Koło Sprawy Bożej was convinced, just like other romanticists, that material world was subordinate to spiritual reality, as well as that the spirit unquestionably preceded over the body. Towiański underscored the key role that the body should play in one’s striving to achieve Christian perfection, which he believed to be a state of full maturity of a human being. According to Towiański, the body can only serve a man appropriately, when it is subject to the will of the spirit. Thus, the body should be appreciated and seen as a means to spiritual improvement and the entrance gate to a higher reality. On the one hand, this improvement should be achieved through offering a ‘three-fold Christian sacrifice’, recognising God’s intention in suffering that is being experienced and observing strict ethics in marital life, and on the other hand appreciation of bodily needs: cultural entertainment, proper fun and fitness.

2

Międzynarodowa konferencja „Świat oczyma duszy – dusza w oczach świata. Antropologiczno-językowe wizerunki duszy w perspektywie międzykulturowej” (Warszawa, 15–17 października 2015 r.)

100%

Panasiuk J.

Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury

|

2016

|

vol. 28

3

Problem duszy dzisiaj.

100%

Siemianowski A.

Filozofia Chrześcijańska

|

2010

|

vol. 7

9-35

EN

The article is a short introduction into a discussion on soul. Not only in psychology, but in the so called empirical sciences the topic of soul is absent or omitted with embarrassment as a metaphysical problem. It is the result of a long process of materialistic and anti-metaphysical tendencies increasing in the European culture. The question about soul includes relevant questionsconcerning man. Thus we should pose them and search for answers anew in the context of essential questions on man, his nature and the sense of existence.

4

Tożsamość narodowa wobec idei absolutnej w systemie Hegla

88%

Jochlik A.

Logos i Ethos

|

2014

|

issue 2(37)

99–123

PL

Artykuł koncentruje się wokół zagadnienia Heglowskiej tożsamości narodowej, które jest zawarte głównie w Zasadach filozofii prawa oraz w Wykładach z historii filozofii. Ukazane jest ono poprzez postęp świadomości człowieka dotyczącej jego wolności, jednakże w bardziej ograniczonym zakresie, niż ma to miejsce w Fenomenologii ducha. Celem tego artykułu jest ukazanie prawdziwego znaczenia tego zagadnienia, które jest skoncentrowane w pojęciu absolutnej idei, w Nauce logiki.

5

Dar wartości ducha w biegu życia uczniów z niepełnosprawnością w interpretacji idei Jana Amosa Komeńskiego

88%

Ploch L.

Siedleckie Zeszyty Komeniologiczne seria Pedagogika

|

2017

|

vol. 4

83-103

PL

W postępowaniu pedagogicznym nieustannie nowatorskie umacnianie poglądów, także w ob-szarze rozwoju duchowego uczniów z niepełnosprawnością, stwarza niepodważalną szansę poprawy ich biegu życia z perspektywy egzystencji, wnikliwego poznania inności tych uczniów, dostrzeżenia ich potencjalnych możliwości, wzbogacenia ducha. W tekście podkreśla się potrze-bę wykorzystania związku myśli J. A. Komeńskiego dla tworzenia aktualnej wizji wychowania religijnego, wzbogacania sfery ducha w przestrzeni szkolnej uczniów z niepełnosprawnością. Wszelka w tym miejscu stosowna i niezbędna interpretacja poglądów dla dokonywania się zmian w tym zakresie proces ten będzie niewątpliwie wzmacniać. Przyjęta w opracowaniu interpretacja, a zarazem propozycja inicjowania koncepcji pracy pedagogów specjalnych w obszarze umacniania cnót kardynalnych i teologicznych – w kontekście wizjonerskich poglą-dów pedagogicznych J.A. Komeńskiego – może stanowić nieocenioną pedagogiczno-etyczną kanwę warsztatu nauczyciela zarówno dla działań dydaktycznych, jak też wychowawczych. Za przydatnością uwzględnienia zasadności kreowania działań edukacyjnych wobec osób z niepełnosprawnością w kontekście wciąż aktualnych idei Komeńskiego przemawiają między innymi także takie przesłanki, jak: wiara w moc wychowania, perspektywa obiektywizmu po-stępowania, otwartość na innowacyjność i oryginalność, otwartość innowacyjności na przed-miot nieograniczonej w nieustającym rozwoju duchowości ucznia, dopuszczenie swobody nie-sienia ograniczonej obiektywnymi warunkami, podmiotowo kreowanej różnorodności oraz możliwości kształtowania indywidualnych, oryginalnych wizji działań edukacyjnych dla wzbo-gacania ducha uczniów z niepełnosprawnością.

6

Duch i mądrość w Księdze Mądrości

75%

Kondracki A.

The Biblical Annals

|

1999

|

vol. 46

|

issue 1

45-61

PL

The Book of Wisdom uses a rich biblical Tradition concerning the personified Wisdom and the Spirit of God as a real presence of God among His creatures. Wisdom and Spirit as realities descending from God, and depending on Him, have their own self-existence. The author of the Book of Wisdom identifies Wisdom and Spirit on the cosmical level as the presence of God in the World, and on the anthropological level as the God’s factor acting inside of human being. Based on the previous biblical approaches of these two terms, Pseudo-Solomon concludes that Wisdom and Spirit are both the principium of moral human behavior. He points at the cosmical activity of the both and their renovating presence in human being and in the World.

7

Duchowość duszy a osoba ludzka - propozycja mistyków karmelitańskich.

75%

Niziński S.

Filozofia Chrześcijańska

|

2010

|

vol. 7

91-100

EN

While speaking of the deepest experience of God, some Christian mystics mention that it takes place within the essence of the soul or within its centre, which is sometimes called spirit. Since a soul does not have parts, spirit is a counterpart of some specific „acting" of a soul which consists in passive opening towards God's action. Man experiences God in spirit. Such experience is something more than faith in God's presence within us. In spirit man feels God's presence. For Carmelite mystics, such moments are man's highest personal acts. Therefore one can say that a person fully expresses oneself just in this passive capability to open to this contact with God. Hence one can state that a person is a soul in a dimension of acting independently of the matter and in the dimension of giving oneself and receiving the other person.

8

On the (un)Ending Need for Spirituality in Human Life and Education. Introductory Remarks

71%

Walczak A., Budajczak M., Jocz A.

Nauki o Wychowaniu. Studia Interdyscyplinarne

|

2021

|

vol. 12

|

issue 1

14-19

PL

W kontekście rozważań o obecności i nieobecności Ducha oraz duchowości w świecie, pojmowania tej kategorii i odniesienia jej do nauk o wychowaniu w ujęciu interdyscyplinarnym omówiono zawartość 12 tomu czasopisma „Nauki o Wychowaniu. Studia Interdyscyplinarne”.

EN

In the context of considerations about the presence and absence of the Spirit and spirituality in the world, understanding this category and relating it to the sciences of education in an interdisciplinary approach, a description of the content of the 12th volume of the journal “Nauki o Wychowaniu. Interdisciplinary Studies”.

9

O (nie)ustającej potrzebie duchowości w życiu i wychowaniu człowieka. Uwagi wstępne

71%

Walczak A., Budajczak M., Jocz A.

Nauki o Wychowaniu. Studia Interdyscyplinarne

|

2021

|

vol. 12

|

issue 1

8-13

EN

In the context of considerations about the presence and absence of the Spirit and spirituality in the world, understanding this category and relating it to the sciences of education in an interdisciplinary approach, a description of the content of the 12th volume of the journal “Nauki o Wychowaniu. Interdisciplinary Studies”.

PL

W kontekście rozważań o obecności i nieobecności Ducha oraz duchowości w świecie, pojmowania tej kategorii i odniesienia jej do nauk o wychowaniu w ujęciu interdyscyplinarnym omówiono zawartość 12 tomu czasopisma „Nauki o Wychowaniu. Studia Interdyscyplinarne”.

10

Prolegomena ke každé příští estetice, jež bude moci vystoupit jako věda : úvahy k Hegelovu založení filosofie umění

63%

Karásek J.

Filosofický časopis (Philosophical Journal)

|

2019

|

vol. 67

|

issue 5

713-734

EN

In the introduction to his lectures about the philosophy of art, Hegel put forward especially the question whether the philosophy of art might not be as a science. In the context of this question, he analyzed objections against the concept of the philosophy of art as a science and criticized two contradictory ways of treating art. The author’s intention in the article is to analyze Hegel’s discussion of these two thematic areas. Hegel’s critique and his own concept emanate partly from his concept of spirit and partly from his conception of a philosophical system, and it is on the analysis of these that the article is primarily focused. At the same time, it shows what Hegel understands by science and in what the meaning of the conception of the philosophy of art as a science consists.

CS

V úvodu ke svým přednáškám o filosofii umění si Hegel klade zejména otázku, zda je možná filosofie umění jako věda. V souvislosti s touto otázkou analyzuje výhrady proti koncepci filosofie umění jako vědy a kritizuje dva protikladné způsoby traktování umění. Záměrem článku je analýza Hegelovy diskuse těchto dvou tematických okruhů. Hegelova kritika a jeho vlastní koncepce vychází jednak z jeho pojmu ducha a jednak z jeho pojetí filosofického systému, na něž se bude muset analýza zaměřit. Ukáže se přitom, co rozumí Hegel vědou a v čem spočívá význam pojetí filosofie umění jako vědy.

11

Rodzimowierstwo a straight edge. Budowanie aryjskiego ducha w skrajnie prawicowym neopogaństwie słowiańskim

63%

Filip M.

Lud

|

2018

|

vol. 102

PL

Neopogaństwo nie jest „religią wolności”. W obrębie ruchu istnieją ścieżki, które ufundowane są na zasadach porządku, dyscypliny i ograniczeń, a szczególnie dotyczy to skrajnie prawicowego neopogaństwa. Z uwagi na to, że w dużej mierze idee te znajdują swój wyraz na gruncie jedzenia i picia, pewne analogie z lewicową subkulturą straight edge nasuwają się same. Podobieństwo to, wobec historycznych związków między subkulturami skinhead i punk, nie jest szczególnie zaskakujące, niemniej skłania do zgłębienia znaczenia stylu życia straight edge dla skrajnie prawicowych neopogan. Koncentrując się na Zakonie Zadrugi „Północny Wilk” działającym na terenie Polski, ukażę, że straight edge służy nie tyle budowaniu (czystego) ciała co raczej ducha. Silne, zdrowe ciało jest nieodzowne w odgrywaniu roli aryjskiego wojownika, ale to nie wyjaśnia istnienia ograniczeń dotyczących spożywania alkoholu czy zakazów zażywania narkotyków i krzyżowania się z przedstawicielami innych ras. Czystość pojmowana jest w kategoriach duchowych, a straight edge służy utrzymywaniu granic symbolicznych wobec innych skrajnie prawicowych neopogan.

12

Starość człowieka w myśli filozoficzno-społecznej

63%

Błachnio J. R.

EXLIBRIS Biblioteka Gerontologii Społecznej

|

2015

|

issue 1(9)/2015 Duchowość jako kategoria egzystencji i transcendencji w starości

75-88

EN

Th e article deals with the issue of aging in philosophical and social terms. Th e author’s thesis is that while the old age is the subject for philosophical refl ection, it is also a problem of people responsible for the shape of contemporary social life. Understanding aging and its social references to the elderly is the result of the adopted philosophy of life. Th e principle of this paper is that a human being is not merely a body, but the spirit connected with the body, which is supported by the illustrations from the past. When the body goes weak and human power diminishes, an individual, as a combination of ma tter and spirit, may still be active, useful for the family, the loved ones, and for the society.

13

About Spirituality as Individual Property: The Ukrainian Dimension

51%

Suchomlynska O.

Studia Paedagogica Ignatiana

|

2016

|

vol. 19

|

issue 4

85-94

EN

Among the huge number of problems, which now appear in the Ukrainian society, a significant place is occupied by issues of spirituality in philosophical, psychological, cultural, and educational and strictly practical aspects. Growing man himself, on the basis of free choice, listening to his inner “I” chooses his own type of spirituality, but also adapts to the requirements of society. There is no need to put all-embracing tasks, as we did in the Soviet Union, but everyone has to find his way in the choice of spirituality, and the task of education and educators is to help the young generation to do it. Ukraine is already approaching to such an understanding of the problem, at least this trend is already visible. If one looks at the practice of shaping spirituality through various educational centers, in recent years one can see a kind of expansion of scientific knowledge in the humanities and connecting children to different kinds of spiritual experience of humanity. The text considers the phenomenon of spirituality as a social fact and trait of personality. Reflections on spirituality are elucidated in the context of educational sciences. The general trend of synthesis of different perspectives and paradigms is traced.

PL

Wśród ogromnej ilości problemów, które dzisiaj pojawiają się w społeczeństwie ukraińskim, znaczące miejsce zajmują kwestie duchowości w aspektach: filozoficznym, psychologicznym, kulturowym i pedagogicznym oraz ściśle praktycznym. Dorastający człowiek, na podstawie wolnego wyboru, słuchając swojego wewnętrznego „Ja”, obiera swój własny typ duchowości, ale też dostosowuje go do wymogów społeczeństwa. Nie trzeba stawiać wszechobejmujących zadań, jak było to robione w Związku Radzieckim, ale każdy musi znaleźć swoją drogę w wyborze duchowości, a zadaniem pedagogiki i pedagogów jest dorastającemu pokoleniu w tym pomóc. Ukraina już zbliża się do takiego rozumienia problemu, przynajmniej taka tendencja jest już widoczna. Jeżeli popatrzeć na praktykę kształtowania duchowości poprzez różne ośrodki edukacyjne, to w ostatnich latach widać pewien rodzaj rozwoju wiedzy naukowej w obszarze humanistyki oraz wdrażanie dzieci w różnego rodzaju duchowe, ogólnoludzkie doświadczenia. W tekście poddaje się analizie fenomen duchowości traktowany jako osobne zjawisko oraz przymiot osobowości. Uwzględnia się refleksje dotyczące duchowości w kontekście nauk pedagogicznych. Bada się także ogólną tendencję do syntezy różnych poglądów i paradygmatów.

14

Ciało ludzkie a organizm zwierzęcia: ujęcie Hansa-Eduarda Hengstenberga

51%

Kożuchowski J.

Studia Philosophiae Christianae

|

2021

|

vol. 57

|

issue 2

145-167

EN

Theis article considers an important aspects of the account of corporeality originally outlined by Hans-Eduard Hengstenberg, namely its relation to the animal organism. Contrary to the currently dominant naturalistic tendency, the German thinker shows the human body as not only quantitatively but also qualitatively different from the animal organism. To this end, Hengstenberg employs the principle of objectivity, which co-determines the human body and its organs and makes them essentially different from their animal counterparts. Man has a body whereas the animal is just an organism. Due to man’s specific ability to perform acts of a factual nature, the human spirit enables the body to perform two functions: biological (common to the animal world) and of an inorganic type. Human flesh should be considered in the physical sense and as an expression of the spirit. Hengstenberg developed his account on this issue from both a phenomenological and a metaphysical standpoint. --------------- Received: 14/07/2021. Reviewed: 22/09/2021. Accepted: 12/11/2021.

PL

W artykule zaprezentowano jeden z istotnych aspektów wizji cielesności zarysowanej oryginalnie w wielu odsłonach przez Hansa-Eduarda Hengstenberga, a mianowicie jej relacji do organizmu zwierzęcego. Wbrew aktualnie dominującej naturalistycznej tendencji niemiecki myśliciel ukazuje ciało człowieka jako jakościowo odmienne w stosunku do organizmu zwierzęcego, a nie tylko różniące się od niego pod względem ilościowym. Scharakteryzowano najpierw zasadę rzeczowości, która współdeterminuje ludzkie ciało i jego organy, sprawiając, że jest ono ze swej istoty zasadniczo inne niż zwierzęce. Człowiek ma ciało, a zwierzę jest tylko organizmem. Ciało to za sprawą uzdolnienia człowieka do aktów o charakterze rzeczowym (wyspecjalizowania w nich), zapodmiotowanych w duchu ludzkim, spełnia dwojakie funkcje: typowo biologiczne (właściwe dla świata zwierzęcego), a także o charakterze nieorganicznym. Cielesność ludzką należy więc rozpatrywać w sensie fizycznym oraz jako wyraz ducha. Swoje analizy na ten temat Hengstenberg rozwijał z pozycji fenomenologiczno-metafizycznych. --------------- Zgłoszono: 14/07/2021. Zrecenzowano: 22/09/2021. Zaakceptowano do publikacji: 12/11/2021.

15

O duszy wczoraj i dziś. Panorama wybranych poglądów filozoficznych i teologicznych

51%

Nadbrzeżny A.

Verbum Vitae

|

2022

|

vol. 40

|

issue 3

581-612

EN

The paper briefly discusses selected philosophical and theological interpretations of the soul which have appeared throughout intellectual history, starting from antiquity and up until modern times. The paper is, by definition, a kind of general introduction to more detailed studies on the existence, origin and nature of the soul. Presenting a wide range of viewpoints, the author employs a chronological framework in order to show the historical development of the various views about the soul: (1) prehistoric and extra-biblical ancient concepts of the soul; (2) the biblical understanding of the soul; (3) patristic concepts of the soul; (4) medieval concepts of the soul; (5) modern concepts of the soul; (6) contemporary views on the soul; and (7) reinterpretations of the soul in present-day Catholic theology. Thus, in addition to highlighting the differences and similarities between the older, traditional formulations regarding the soul, the work also provides an overview of contemporary reinterpretations.

PL

Artykuł w sposób syntetyczny omawia wybrane filozoficzne i teologiczne interpretacje duszy, które pojawiły się w historii myśli ludzkiej od starożytności aż do czasów najnowszych. Artykuł z założenia ma charakter przeglądowy i stanowi wprowadzenie do szczegółowych opracowań dotyczących istnienia, genezy i natury duszy. W prezentacji kolejnych ujęć zastosowano kryterium chronologiczne: (1) Prehistoryczne i starożytne pozabiblijne ujęcia duszy, (2) Biblijne rozumienie duszy, (3) Patrystyczne koncepcje duszy, (4) Średniowieczne koncepcje duszy, (5) Nowożytne ujęcia duszy, (6) Współczesne ujęcia duszy, (7) Reinterpretacje duszy we współczesnej teologii katolickiej. Artykuł ukazuje historyczny rozwój poglądów o duszy, podkreśla zachodzące między nimi różnice i podobieństwa oraz opisuje nowe trendy w myśleniu o duszy.

16

Rola duszy rozumnej w antropologii duchowej Orygenesa

51%

Szram M.

Verbum Vitae

|

2022

|

vol. 40

|

issue 3

691-713

EN

Origen’s teaching about the soul, like all his theology, is hypothetical-exploratory. The goal of the article is to extract and gather together the key concepts from Origen’s works dealing with the rational soul and its role in the human person. Origen placed his considerations on anthropology in the context of Christian spiritual life, but he did not treat them as purely philosophical distinctions, despite referring to the philosophy of Middle Platonism and Philo of Alexandria. The comparative analysis of Origen’s texts, as preserved in the original Greek or early Christian Latin translations, highlights the main themes of his spiritual anthropology: the trichotomous division of the structure of the human person; ascribing the category of the “image of God” in man to a rational soul; and the soul’s striving to fully surrender to the Holy Spirit, i.e. to achieve a state of perfect likeness to God. In the light of Origen’s statements, the rational soul – also known as the mind, heart, and guiding principle – is an essential structural element of the human person, identical to the image of God in man. In earthly life, she wages a spiritual battle against the desires of the flesh, trying to subordinate the whole person to the spirit, and, through it, to the Holy Spirit.

PL

Nauka Orygenesa na temat duszy, podobnie jak cała jego teologia, ma charakter hipotetyczno-poszukiwawczy. Przedmiotem artykułu jest wydobycie z jego dzieł i zebranie w całość najważniejszych idei dotyczących duszy rozumnej oraz jej roli w osobie ludzkiej. Orygenes umieszczał swoje rozważania na temat antropologii w kontekście chrześcijańskiego życia duchowego, nie traktował ich natomiast jako rozróżnienia czysto filozoficzne, chociaż nawiązywał do filozofii średniego platonizmu i Filona Aleksandryjskiego. Przeprowadzona analiza porównawcza tekstów Orygenesa, zachowanych w greckim oryginale lub wczesnochrześcijańskich łacińskich przekładach, uwypukla główne tematy jego duchowej antropologii: trychotomiczny podział struktury osoby ludzkiej, przypisywanie kategorii obrazu Boga w człowieku duszy rozumnej oraz dążenie duszy do pełnego poddania się Duchowi Świętemu, czyli osiągnięcia stanu doskonałego podobieństwa do Boga. W świetle wypowiedzi Orygenesa dusza rozumna, zwana także umysłem, sercem i zasadą przewodnią, jest istotnym elementem strukturalnym osoby ludzkiej, tożsamym z obrazem Bożym w człowieku. W życiu ziemskim toczy ona walkę duchową przeciw pożądliwościom ciała, usiłując podporządkować całego człowieka duchowi, a za jego pośrednictwem Duchowi Świętemu.

17

Życie jako insynuacja w ujęciu Henri Bergsona i George’a Santayany

51%

Kremplewska K.

Diametros

|

2017

|

issue 52

47-63

PL

Tekst wychodzi od przyjrzenia się sensom ludzkiego życia w ujęciu Bergsona, na które otwiera nas zaproponowana przezeń metafora „insynuacji”. Analiza ta, wzbogacona o konfrontację z innym oryginalnym myślicielem epoki – George’em Santayaną, pozwala doświetlić fakt, że Bergsonowska ontologia pojmuje materię jako wrogą życiu i proponuje swoistą mediację polegającą na twórczym wykorzystaniu materii poprzez pamięć i wyobraźnię, które „odgrywają” przeszłość w masce teraźniejszości w interesie życia. Przedmiotem namysłu jest również formuła wolności wyłaniająca się z obu koncepcji świadomego życia – koncepcji Bergsona, dla którego kresem i spełnieniem jest początek albo pierwotny impuls, oraz koncepcji Santayany, która upatruje spełnienia w formach skończoności pojedynczego życia. Okazuje się, że tym, co łączy obie perspektywy jest spojrzenie na człowieka od strony wyzwania duchowego. Całości tych rozważań towarzyszy przekonanie o potrzebie powracania do tak rudymentarnych pojęć jak „człowieczeństwo” czy „duchowość”, które – dość niefortunnie - są dziś marginalizowane.

EN

The article analyzes Henri Bergson’s understanding of human life in the light of his metaphor of life as “insinuation.” Comparing his ideas with the ideas of another original thinker of the age, George Santayana, allows shedding light on Bergson’s ontological strategy of making matter– as a threat to life –subject to mediation. Memory and imagination use matter to play out the past in the guise of the present–for the sake of life. The text also focuses on the formulas of freedom arising out of both thinkers’ conceptions of conscious life – that of Bergson, for whom the horizon and the fulfillment can be found in the beginning, or the primary vital impulse, and that of Santayana, who sees fulfillment in the forms of finitude assumed by each particular life. Looking at humanity in terms of a spiritual challenge links both conceptions. The whole discussion responds to the need to return to such fundamental but sidestepped terms as “humanity” and “spirituality”.

18

Znaczenie terminu "to pneuma" w antropologii Dydyma Aleksandryjskiego

51%

Nakonieczny R.

Vox Patrum

|

2006

|

vol. 49

445-452

EN

Wenn Origenes von der Existenz eines Geistes im Menschen spricht, der ais ein aus drei Elementen zusammengesetztes Wesen verstanden wird, begreift er ihn ais eine Gottes Gabe, ein góttliches Element, frei von Emotionseinflussen, das keiner Beurteilung und Strafe unterliegt. Ein Element, das sich von der Seele lóst, wenn diese das Bose veriibt. Es ist eine Quelle menschlichen Handelns, die ununterbro- chen eine Opposition zu der anderen Quelle menschlicher Aktivitat bildet, namlich zu dem Kórper.

19

Henri Bergson a Karol Irzykowski — inspiracje i paralele

51%

Gołębiewska M.

Prace Polonistyczne

|

2015

|

vol. LXX

81-99

EN

The aim of my article is to indicate the inspirations provided by the Bergsonian ideas that we find in texts written by the Polish intellectualist Karol Irzykowski — these inspirations are declared explicitly, but more frequently they are suggested implicite. The inspirations are clearly noticeable in his book on the cinema (Dziesiąta Muza, 1924) as well as in his early articles and the experimental novel Pałuba (1903). On the other hand, the late book by Bergson, concerning religion and morality (Les Deux sources de la morale et de la religion, 1932), reveals a work approaching the clerc’s ideas which is declared explicite and incessantly by Irzykowski. It has to be stressed that Irzykowski is familiar with Bergson’s works, first and foremost, thanks to Polish translations and editions — as referenced in his commentaries (Henri Bergson, Le Rire. Essai sur la signification du comique, 1900, Polish edition 1902; Henri Bergson, L’Évolution créatrice, 1907, edited in Polish in 1911). However, the Bergsonian work which seems most influential for the philosophical theses of Irzykowski, i.e. Matière et mémoire. Essai sur la relation du corps à l’esprit (1896), was only published in Polish in 1926. It is possible that the presence of theses from this book in the works of Irzykowski is the result of his familiarity with philosophical currents and discussions of that time. Irzykowski’s works address, among others, the essential question of “reality” considered at the time by Bergson (as well as by William James). The Bergsonian vitalist philosophy of life (but also the culturalist position of Wilhelm Dilthey and Georg Simmel) was a critical point of reference for Irzykowski’s own comprehension of the terms “life”, “matter”, and “spirit” in the larger context of “reality” (defined as a sum of particular beings). Irzykowski considered language and history — surely after Bergson — in the context of memory and individual biography. He postulated the subjectivisation and individualisation of historical knowledge. Just like Bergson, Irzykowski confronted mechanism and dynamism; he considered in the context of this opposition questions of comicality and laughter as well as the anthropological effects of a specific, cinematographic perception. However, Irzykowski — in contrast to Bergson in his book L’Évolution créatrice — coupled the mechanism strictly with the dynamism, grasping film as a mechanic registration of human perception, as well the art of dynamic movement. According to Irzykowski, film would be a confirmation not of the analytic, but synthetic character of human perception and cognitive faculties. Just like Bergson, Irzykowski tried to go beyond the metaphysical and psychophysical dualism towards the standpoint of monism, but with pluralistic aspects (pluralism of different “realities”). The late Bergsonian theses on religion and morality (Les Deux sources de la morale et de la religion, 1932) demonstrate, once again, some similarities between his ideas and Irzykowski’s concepts. There might seem to be many differences between them: Irzykowski consistently declared his own intellectual point of view and Bergson stressed that instinct and intuition played the most significant roles. However, in the end, Bergson discovered that he had fulfilled his life’s mission and his late declarations seem close to the clerc’s standpoint of Irzykowski.

20

Struktura bytowa człowieka w ujęciu Maxa Schelera

51%

Mazur G.

Colloquia Theologica Ottoniana

|

2015

|

issue 1

89-106

PL

Człowiek, jego struktura bytowa, jest dla Schelera rzeczywistością rozległą, różnobarwną, wieloaspektową. Stanowi system zarazem fizyczny, psychiczny i duchowy. Dlatego Scheler odrzuca naturalistyczno-przyrodnicze interpretacje człowieka i próbuje zbudować integralną jego wizję. Z jednej strony próbuje odejść o teistyczno-religijnych wizji człowieka, a z drugiej podkreśla metafizykę człowieka, znaczenie powiązania z zasadą świata. Antropologiczne pomysły M. Schelera ciekawie tłumaczą specyfikę ducha, a przez to odrębność człowieka w stosunku do świata przyrody.

EN

Man, its structure is everyday reality for Scheler vast, multicolored, multi-faceted. At the same time is a system of physical, mental and spiritual. Therefore, Scheler rejects the naturalistic – natural interpretations of human and integral trying to build his vision. On the one hand trying to go about theistic – religious vision of man and on the other emphasizes the metaphysics of the human, the importance of linking with the principle of the world. Anthropological ideas of Max Scheler, interestingly explain the specifics of the spirit, and thus the distinction of man in relation to the natural world.

Refine search results

Ciało i duch w pismach Andrzeja Towiańskiego

Międzynarodowa konferencja „Świat oczyma duszy – dusza w oczach świata. Antropologiczno-językowe wizerunki duszy w perspektywie międzykulturowej” (Warszawa, 15–17 października 2015 r.)

Problem duszy dzisiaj.

Tożsamość narodowa wobec idei absolutnej w systemie Hegla

Dar wartości ducha w biegu życia uczniów z niepełnosprawnością w interpretacji idei Jana Amosa Komeńskiego

Duch i mądrość w Księdze Mądrości

Duchowość duszy a osoba ludzka - propozycja mistyków karmelitańskich.

On the (un)Ending Need for Spirituality in Human Life and Education. Introductory Remarks

O (nie)ustającej potrzebie duchowości w życiu i wychowaniu człowieka. Uwagi wstępne

Prolegomena ke každé příští estetice, jež bude moci vystoupit jako věda : úvahy k Hegelovu založení filosofie umění

Rodzimowierstwo a straight edge. Budowanie aryjskiego ducha w skrajnie prawicowym neopogaństwie słowiańskim

Starość człowieka w myśli filozoficzno-społecznej

About Spirituality as Individual Property: The Ukrainian Dimension

Ciało ludzkie a organizm zwierzęcia: ujęcie Hansa-Eduarda Hengstenberga

O duszy wczoraj i dziś. Panorama wybranych poglądów filozoficznych i teologicznych

Rola duszy rozumnej w antropologii duchowej Orygenesa

Życie jako insynuacja w ujęciu Henri Bergsona i George’a Santayany

Znaczenie terminu "to pneuma" w antropologii Dydyma Aleksandryjskiego

Henri Bergson a Karol Irzykowski — inspiracje i paralele

Struktura bytowa człowieka w ujęciu Maxa Schelera