Search results

1

Nieznany XVII – wieczny dokument do dziejów babimojskich kościołów

100%

Karczewska J.

Studia Zachodnie

|

2016

|

vol. 18

385-390

PL

Publikacja dotyczy przeszłości parafii i liczby kościołów w dawnym Babimoście. Publikowany dokument pochodzi z 1646 r. i pozwala poznać chronologię powstania i uposażenie babimojskiego kościoła pw. Najświętszej Marii Panny. Świątynia ta miała zapewne najdawniejszą genezę wśród babimojskich kościołów. Nie zachowała się w swej pierwotnej średniowiecznej postaci, ze względu na nietrwały budulec, lecz w miejscu pierwotnej lokalizacji stawiano kolejny budynek kościoła.

2

Dokumenty i listy Jana Olbrachta i Aleksandra Jagiellończyka w zasobie Archiwum Państwowego w Gdańsku

88%

Szybkowski S.

Miscellanea Historico-Archivistica

|

2015

|

issue 22

11-39

EN

The State Archive in Gdańsk belongs to the Polish archives, which preserve the largest collection of records and letters from the late Middle Ages. Letters and records of the Polish kings constitute a significant part of that collection. Most of these records come from the period after 1454, when residents of Gdańsk city became subjected to the Polish monarchs due to the incorporation of Prussia. In addition to documents, letters, mandates and receipts issued by King Casimir IV Jagiellon, in the state archive in Gdańsk are preserved also similar records, that were issued by the king’s sons, i.e. John I Albert and Alexander Jagiellon, in total of 109 documents and letters issued by John Albert (incl. 103 letters) and 115 documents by Alexander (incl. 96 letters). Analysis of both Jagiellons’ records preserved in the holdigs of the State Archive in Gdańsk shows that they do not differ from the standard templates that were described in the earlier studies of the Polish Royal Chancery in the late Middle Ages. However, it may contribute to the knowledge on a form of royal letters, mandates and receipts of that time. It gives the picture of new tendences after 1492 in the preparation of these types of sources: authentication of the royal correspondence by signature and introduction of dating by the regnal years of the ruling monarch. The letters stored in the State Archives in Gdańsk are also characterized by a considerable wealth of other specific epistolary formulas: address, salutation and formulas of politness.

3

Dokumenty i listy Jana Olbrachta i Aleksandra Jagiellończyka w zasobie Archiwum Państwowego w Gdańsku

88%

Szybkowski S.

Miscellanea Historico-Archivistica

|

2015

|

issue 22

11-39

PL

Archiwum Państwowe w Gdańsku należy do tych polskich archiwów, w których przechowuje się największe zbiory dokumentów i listów z okresu późnego średniowiecza. Wśród nich znaczącą część stanowią listy i dokumenty królów polskich. Największa ich liczba pochodzi z okresu po roku 1454, kiedy w wyniku inkorporacji Prus Gdańszczanie stali się poddanymi polskich monarchów. Obok dokumentów, listów, mandatów i kwitancji wystawionych przez króla Kazimierza Jagiellończyka, w archiwum gdańskim przechowuje się też dużą liczbę podobnych źródeł, których wystawcami byli synowie tego króla – Jan Olbracht i Aleksander Jagiellończyk. Jest to łącznie 109 dokumentów i listów wystawionych przez Jana Olbrachta (w tym 103 listy) oraz 115 dokumentów Aleksandra (w tym 96 listów). W przypadku dokumentów obu Jagiellonów zasób gdańskiego archiwum pozwala stwierdzić, że nie odbiegały one od formularzowego standardu przedstawionego w dawniejszych opracowaniach dotyczących polskiej kancelarii królewskiej w późnym średniowieczu. Analiza tego materiału wiele nowego może natomiast wnieść do badań nad formularzem listów, mandatów i kwitancji królewskich z tego okresu. Dokumentuje on bowiem bardzo dobrze pojawienie się po 1492 r. nowych zjawisk w sporządzaniu wspomnianych typów źródeł: uwierzytelniania korespondencji podpisem królewskim oraz wprowadzenie do eschatokołu datacji według lat panowania króla. Listy przechowywane w Archiwum Państwowym w Gdańsku charakteryzują się również znacznym bogactwem innych formuł charakterystycznych dla listu: adresu, salutacji i formuł grzecznościowych.

EN

The State Archive in Gdańsk belongs to the Polish archives, which preserve the largest collection of records and letters from the late Middle Ages. Letters and records of the Polish kings constitute a significant part of that collection. Most of these records come from the period after 1454, when residents of Gdańsk city became subjected to the Polish monarchs due to the incorporation of Prussia. In addition to documents, letters, mandates and receipts issued by King Casimir IV Jagiellon, in the state archive in Gdańsk are preserved also similar records, that were issued by the king’s sons, i.e. John I Albert and Alexander Jagiellon, in total of 109 documents and letters issued by John Albert (incl. 103 letters) and 115 documents by Alexander (incl. 96 letters). Analysis of both Jagiellons’ records preserved in the holdigs of the State Archive in Gdańsk shows that they do not differ from the standard templates that were described in the earlier studies of the Polish Royal Chancery in the late Middle Ages. However, it may contribute to the knowledge on a form of royal letters, mandates and receipts of that time. It gives the picture of new tendences after 1492 in the preparation of these types of sources: authentication of the royal correspondence by signature and introduction of dating by the regnal years of the ruling monarch. The letters stored in the State Archives in Gdańsk are also characterized by a considerable wealth of other specific epistolary formulas: address, salutation and formulas of politness.

4

Metryka Koronna Władysława IV Wazy - nowy rozdział sumaryzacji

75%

Krawczuk W.

Miscellanea Historico-Archivistica

|

2019

|

vol. 26

35-38

EN

The project: The Polish Crown Metrica of King Ladislaus IV Vasa. Summarizing of the Books from the Central Archivess of the Historical Records in Warsaw, 1633–1648, carried out under the National Programme for the Development of Humanities in years 2014–2018, has been completed. Within its framework almost 5200 summaries were made in Polish, and they are now available on-line at http://agad.gov.pl/metrykalia.html. Royal documents pertain to various areas of operation of the society, and they constitute an important source for understanding of the Polish-Lithuanian Commonwealth. Plans for continuation are being made, to cover the reign of Jan Kazimierz Vasa, 1648–1668

5

Rytm pracy w kancelarii księcia wschodniopomorskiego, Mściwoja II (1266–1294)

75%

Gut A.

Przegląd Zachodniopomorski

|

2016

|

issue 1

53-72

EN

The article analyses all the documents issued by the 13th-century chancellery of Mestwin II, an East Pomeranian Duke, year by year, as well as in particular months and days. These data have been processed statistically in order to obtain cyclical and seasonal fluctuations in the rhythm of work in the Chancellery. The results of the analysis prove that Mestwin’s Chancellery, like all the Medieval Chancelleries, generally functioned on a permanent basis. Yet, some cyclical and seasonal fluctuations may be detected, which shows the uniqueness of chancellery work at the court of the last of the Samborides (German: Samboriden, Polish: dynastia Sobiesławiców). What was noticed in the case of the annual cycles was an increase of documents issued each year after 1273, which might be associated with a process, speeded up under Mestwin, of strengthening the legal role of documents as evidential proof or a way to realise political objectives. Yet, that steady process was disrupted in the years in which the number of diplomas issued was decisively higher. Those increases resulted from the current needs of external and internal policies. The analysis of the rhythm of work in particular years indicates some seasonal fluctuations caused by the year’s seasons, because fewer documents were issued in autumn and winter. Seasonal fluctuations were also caused by the liturgical calendar, because the dating of documents were cumulated during some ecclesiastical holidays, like Lent or Christmas. It is also probable that the liturgical calendar influenced the chancellery’s activity during the week, as the most documents were dated on Monday; it may result from the fact that the legal activities made public during the Sunday’s Mass were put down on paper on that day. Many documents were also dated on Sunday, as well as on Friday, which may be connected with the ceremony of diploma handing in on dies Dominicus.

6

Metryka koronna Władysława IV wazy - nowy rozdział sumaryzacji

75%

Krawczuk W.

Miscellanea Historico-Archivistica

|

2019

|

vol. 26

35-38

EN

The project: The Polish Crown Metrica of King Ladislaus IV Vasa. Summarizing of the Books from the Central Archivess of the Historical Records in Warsaw, 1633–1648, carried out under the National Programme for the Development of Humanities in years 2014–2018, has been completed. Within its framework almost 5200 summaries were made in Polish, and they are now available on-line at http://agad.gov.pl/metrykalia.html. Royal documents pertain to various areas of operation of the society, and they constitute an important source for understanding of the Polish-Lithuanian Commonwealth. Plans for continuation are being made, to cover the reign of Jan Kazimierz Vasa, 1648–1668

7

Dokument Przemysła II dla Piotra Winiarczyca

63%

Jurek T.

Studia Źródłoznawcze. Commentationes

|

2020

|

vol. 58

EN

The article presents an analysis of an interesting document issued by Duke Przemysł II of Greater Poland for Piotr Winiarczyc of Gniezno. Contrary to doubts of some scholars, it is undoubtedly authentic and was probably issued on 25 August 1283. The enclosed edition oﬀers a text diﬀering significantly from the version known from the earlier editions.

PL

Artykuł zawiera analizę interesującego dokumentu księcia wielkopolskiego Przemysła II dla Piotra Winiarczyca z Gniezna. Wbrew podnoszonym wątpliwościom jest on niewątpliwie autentyczny, a wystawiony został zapewne 25 VIII 1283. Załączona edycja przynosi tekst różniący się istotnie od znanego z wcześniejszych wydań.

8

Zeměpanské konﬁrmační listiny pro slezská města do počátku 15. století

63%

Velička T.

Roczniki Historyczne

|

2016

|

vol. 82

PL

Dokumenty konﬁrmacyjne władców dla miast śląskich do początku XV wiekuStreszczenieCelem artykułu jest przedstawienie przeglądu i opracowania dokumentów konﬁrmacyjnych (czyli dotyczących potwierdzania wcześniejszych dokumentów) wystawionych przez władców Śląska dla należących do nich miast do początku XV w. Jeżeli chodzi o procedurę konﬁrmacji, opierać się trzeba na bardzo ubogich przekazach źródłowych. Zgodnie z dotychczasowymi badaniami, wystawianie tego rodzaju dokumentów wiązać należy przede wszystkim ze zmianami osoby lub statusu władcy, a także ugodę z miastem, problemy z pieczęcią albo wewnętrzne potrzeby samego miasta. Konﬁrmację trudno pod pewnymi względami zasadniczo odróżnić od wystawiania innych przywilejów. Cechą charakterystyczną przy konﬁrmacji było przedkładanie do oceny potwierdzanych dokumentów. Za potwierdzenie odbiorca musiał złożyć wystawcy opłatę kancelaryjną, której wysokość jest jednak poświadczona tylko w nielicznych przypadkach. Dokument konﬁrmacyjny mógł przybierać różne formy: z insertem potwierdzanego dokumentu lub dokumentów, z uzupełnieniem dodatkowych postanowień (tzw. półkonﬁrmacja). Dokumenty potwierdzające dla miast śląskich pojawiają się po 1300 r., a ich liczba wzrasta zwłaszcza w latach czterdziestych XIV w., po czym kolejne dziesięciolecia przynoszą jej zmniejszenie. Jako ich wystawcy występują nie tylko liczni ksiażęta śląscy, ale także królowie czescy i ich starostowie. Największą liczbę tego rodzaju dokumentów wystawili książę Bolesław III legnicko-brzeski oraz król Wacław IV. Z kolei rządzący długie lata Bolko II świdnicko-jaworski wystawiał je rzadko. Wśród odbiorców dominuje miasto Wrocław. Przypada nań prawie 20% wszystkich dokumentów potwierdzających wystawionych dla miast śląskich. Wiele uwagi poświęcono w artykule formularzowi badanych pism, przy czym możliwości badawcze ograniczone są z powodu braku pełnego tekstu wielu dokumentów. Tylko w przypadku Wrocławia i Legnicy dało się stwierdzić zależności formularzowe między wystawianymi dla nich dokumentami konﬁrmacyjnymi. Obydwa te miasta spełniały mianowicie konieczne warunki dla takiego stewierdzenia, a więc istnienie tego samego rodzaju konﬁrmacji (przeważnie ogólnego potwierdzenia), dobry stan zachowania średniowiercznego archiwum miejskiego i ten sam język odpowiednich dokumentów. W badanych dokumentach rzadko zamieszczano inserty starszych dokumentów. Występują one częściej tylko w dokumentach konﬁrmacyjnych Wacława IV, księżnej Agnieszki świdnicko-jaworskiej oraz księcia Henryka IV wrocławskiego. Najczęściej potwierdzane były dokumenty Bolka II świdnickiego. Odbiorcy przedkładali zazwyczaj do potwierdzenia dokumenty wydane stosunkowo niedawno, nie było zwyczajem zabieganie o aprobatę wyraźnie starszych aktów. Większość dokumentów potwierdzających powstawała zazwyczaj w mieście, które było ich odbiorcą. Co się tyczy języka, to łaciny używano w dokumentach konﬁrmacyjnych dłużej niż w reszcie śląskiej produkcji dokumentowej, ale od lat osiemdziesiątych XIV w. także i tu zaczął dominować niemiecki. Z punktu widzenia odbiorców wyróżniać należy konkretne regiony (księstwa), w których kształtowały się odmienne zwyczaje w zakresie potwierdzania czynności prawnych władców. W księstwie wrocławskim pewna tradycja istniała już od końca XIII w. To samo dotyczy miast księstwa legnickiego. Na przeciwległym biegunie znajdowały się miasta księstwa świdnicko-jaworskiego i ziemi nysko-otmuchowsko-grodkowskiej, w których taka tradycja się nie wykształciła. Die landesherrlichen Bestätigungsurkunden für schlesische Städte bis zum Anfang des 15. JahrhundertsZusammenfassungIn der Studie wird der Versuch unternommen, eine Übersicht über den Bearbeitungsstand der landesherrlichen Bestätigungsurkunden, die für schlesische Städte bis zum Anfang des 15. Jahrhunderts ausgestellt wurden, vorzulegen. Was den eigentlichen Bestätigungsvorgang anbelangt, stehen uns nur spärliche Quellenzeugnisse zur Verfügung. Als Ursache für die Ausstellung entsprechender Urkunden konnten, im Einvernehmen mit den bisherigen Forschungen, vor allem Statusund Personalwechsel der regierenden Landesherren, darüber hinaus Versöhnungen mit einer Stadt, Probleme mit der Besiegelung sowie innerstädtische Bedürfnisse ausgemacht werden. Der Konﬁrmationsvorgang hat sich in mancher Hinsicht nicht grundsätzlich von der Ausstellung eines beliebig anderen Privilegs unterschieden. Eine Besonderheit der Bestätigungsurkunde war die vorherige Vorlage der zu bestätigenden Urkunden zwecks ihrer Überprüfung. Für die Bestätigung mußte ihr Empfänger eine Kanzleitaxe entrichten – ihre Höhe ist nur in einigen Fällen zu ermitteln. Die Bestätigungsurkunde konnte verschiedene Formen aufweisen: mit dem Insert der bestätigten (Vor)urkunde(n) oder mit ergänzenden Verfügungen. Privilegienbestätigungen für städtische Empfänger kommen in Schlesien nach 1300 auf, ihre Anzahl steigt besonders in den 40er Jahren des 14. Jahrhunderts an. In den folgenden Jahrzehnten geht ihre Zahl dann wieder zurück. Als Austeller erscheinen nicht nur viele schlesische Fürsten, sondern auch böhmische Könige und deren Hauptleute. Boleslaw II. von Liegnitz-Brieg und Wenzel IV. haben die größte Anzahl von Bestätigungsurkunden ausgestellt. Der sehr lange regierende Bolko II. von Schweidnitz-Jauer hingegen stellte nur relativ selten solche Urkunden aus.Unter den Empfängern von Bestätigungsurkunden dominiert die Stadt Breslau, auf die allein knapp 20% aller für schlesische Städte ausgestellten Konﬁrmationen entfallen. Besondere Aufmerksamkeit wurde dem Formular der Urkunden gewidmet. Der Formularuntersuchung waren jedoch durch die unvollständige Überlieferung vieler Urkunden enge Grenzen gesetzt. Nur im Fall der Urkunden für die Städte Breslau und Liegnitz konnte eine Formularabhängigkeit ihrer Bestätigungsurkunden untereinander festgestellt werden. Denn nur diese beiden Städte verfügten über die erforderlichen Voraussetzungen für diesbezügliche Rückgriﬀe: die Existenz eines Privilegientypus (meistens in Form der allgemeinen Privilegienbestätigung), der gute Zustand des mittelalterlichen Stadtarchivs und dieselbe Urkundensprache. In die untersuchten Urkunden wurden nur selten Inserte eingefügt – meistens kommen diese in den von Wenzel IV., Agnes von Schweidnitz-Jauer und Heinrich V. von Breslau ausgestellten Bestätigungsurkunden vor. Am häuﬁgsten wurden die Urkunden Bolkos II. von Schweidnitz-Jauer bestätigt. Die Empfänger haben gewöhnlich zu Beginn des Konﬁrmationsvorganges die zeitlich jüngsten Urkunden vorgelegt. Die Approbation wesentlich älterer Dokumente war nicht üblich. Die meisten Bestätigungsurkunden wurden in der Stadt ausgestellt, für die sie bestimmt waren. In den Konﬁrmationsurkunden wurde die lateinische Sprache länger benutzt als in anderen schlesischen Urkundentypen. Jedoch löste seit den 1380er Jahren auch hierbei die deutsche die lateinische Sprache ab. Angesichts der unterschiedlichen Empfänger müssen konkrete Regionen (Fürstentümer) unterschieden werden, in denen sich auch, was die Bestätigung der Rechtsakte der Landesherren durch ihre Nachfolger anbelangt, verschiedene Konﬁrmationsgewohnheiten entwickelten. Im Breslauer Fürstentum war diese Tradition bereits am Ende des 13. Jahrhunderts vorhanden. Dasselbe gilt für die Städte des Liegnitzer Fürstentums. Einen Gegensatz bildeten die Städte der Fürstentümer Schweidnitz-Jauer sowie im Neiße-Ottmachauer und im Grottkauer Land, wo sich diese Tradition gar nicht herausgebildet hat. Conﬁrmatory documents of rulers for Silesian towns until early 15th centuryAbstractThe subject of the paper are the documents in which the ruler conﬁrms older documents for a given town. The ﬁrst part deals with conﬁrmatory documents in general, their origins, content and typology. The second part deals with Silesian documents. The author gives a chronological survey, identiﬁes their groups depending on the issuers and receivers, analyses formularies, discusses various types of conﬁrmatory documents, uncovers the connections of places of issue with the itineraries of rulers, and studies the language of the documents. The problem of speciﬁc features of those documents in particular towns is also treated at length. The ﬁnal part summarises the results and attempts a comparison with the situation in Bohemia and Moravia.

9

Nieznany dokument Jana II Dobrego, księcia opolskiego, z datą 10 września 1476 roku

63%

Woźny M.

Wieki Stare i Nowe

|

2023

|

vol. 18

|

issue 23

1-10

EN

In his article, Maciej Woźny presents an unknown document, a diploma, issued by the Duke of Opole, Jan II, concerning the sale of the Pawonków settlement. The diploma, which was kept at least until 1955 in the archives of the parish of St. Nicholas in Lubliniec, is now lost. This is not the only document that once belonged to the collections of the Lubliniec parish. In 1950, there were four medieval diplomas; at the beginning of the twenty-first century, only one remained, and now there is none. The article contains an edition of the title source based on a copy from the turn of the nineteenth and twentieth centuries, supplemented in 1955. The copy which was kept in the archives of the Lubliniec parish until 2010 is now also lost.

PL

W artykule przedstawiono nieznany dokument księcia opolskiego Jana II dotyczący sprzedaży osady Pawonków. Sam dyplom był przechowywany co najmniej do 1955 roku w archiwum parafii św. Mikołaja w Lublińcu, obecnie jest zaginiony. Nie jest to jedyny dokument, który niegdyś należał do zbiorów lublinieckiej parafii. W 1950 roku znajdowały się tam cztery średniowieczne dyplomy, na początku XXI wieku pozostał tylko jeden, a obecnie nie ma już żadnego. W artykule zawarto edycję tytułowego źródła przygotowaną na podstawie odpisu z przełomu XIX i XX wieku uzupełnionego w 1955 roku. Również odpis, który znajdował się w archiwum wspomnianej parafii do 2010 roku, obecnie jest zaginiony.

10

Rzekomy dokument Konrada mazowieckiego dla biskupstwa płockiego z 1203 roku

63%

Deryło B.

Roczniki Historyczne

|

2018

|

vol. 84

EN

Celem artykułu jest ustalenie, czy dokument Konrada mazowieckiego dla biskupstwa płockiego z 1203 r. jest falsyfikatem i kiedy został sporządzony. Analiza wykazała, że dokument powstał pod koniec XIV w., natomiast opisane w nim uposażenie biskupstwa płockiego pochodzi z początku XIII w. The purpose of the paper is to ascertain if the document of Konrad of Masovia is a forgery and when it was made. Its analysis showed that it was written up at the end of the 14th century, while the possessions of the bishopric of Płock described in it come from the beginning of the 13th century.

11

Paszporty w ostatnich latach dawnej Rzeczypospolitej. Problem genezy, formy i funkcje

63%

Łosowski J.

Archiwa – Kancelarie – Zbiory

|

2019

|

issue 10(12)

25-51

PL

Artykuł dotyczy paszportów wymaganych przy odbywaniu podróży od konstytucji sejmowej z 15 XII 1789 r. do końca istnienia Rzeczypospolitej. Wydawały je komisje porządkowe cywilno-wojskowe, kancelarie grodzkie, władze miejskie oraz administracje majątków ziemskich. Tekst został opracowany na podstawie akt komisji lubelskiej, łukowskiej oraz chełmskiej i stanowi wstępne rozpoznanie tego problemu. Zawiera informacje o treści paszportów, ich formie i praktyce sporządzania oraz wykorzystywania.

EN

The article concerns passports required for travels, issued in period from the Seym constitution from December 15th 1789 until the end of the Republic. Passports were issued by civil and military public order commissions, municipal chanceries, city administration and manor administration. The article was based on records of commissions from Lublin, Łuków and Chełm, and is an initial insight into this problem. The article comprises information on the content of passports and their form, as well as manners of production and use.

12

Współczesne badania nad manuskryptami greckimi Krakowa źródłem nowych rezultatów badawczych

63%

Kołakowska K., Łesyk L.

Roczniki Humanistyczne

|

2018

|

vol. 66

|

issue 3: Filologia klasyczna

127-146

EN

Contemporary methodology is crucially important for conducting any research which can be called scientific. This pertains also to the area of literary studies and linguistics in a broad sense. Palaeography, which is no longer just one of the many auxiliary sciences of history, has a major role to fulfil in this respect. The most important issue is that owing to the new approach in the palaeographic and codicological studies it is possible to verify information about dating of a text, as well as the place and background of its creation and its further fate. In this way, several mistakes in the analysed texts have already been corrected. The aim of the presented paper is to indicate, on the basis of the selected examples, a need to undertake studies on Greek palaeography in connection with codicology and diplomatics and to encourage reflection on the links between Greek palaeography and, e.g., history and transmission of the text. Examples of works, analysed with contemporary tools and methods of palaeography (here specifically Greek), present the perspectives in research on texts and point to the need for new reflection on known texts which can be revised today in previously unavailable manuscripts owing to the contemporary multispectral methods, which can cast a new light both on theories of ancient philosophers and on other antique texts.

PL

Współczesna metodologia jest niezwykle ważna dla prowadzenia wszelkich badań, które noszą miano naukowych. Paleografia, która nie jest już jedynie jedną z wielu nauk pomocniczych historii, ma w tym zakresie ogromną rolę do spełnienia. Najistotniejsze w niej jest to, że nowe, całościowe spojrzenie na materiał rękopiśmienny pozwala zweryfikować jego datację, miejsce i środowisko, w którym powstał. W artykule zaprezentowano przykładowe wyniki prac prowadzonych nad rękopisami greckimi w zbiorach krakowskich (w Bibliotece Jagiellońskiej UJ oraz Muzeum Książąt Czartoryskich), które odnoszą się do tak istotnych kwestii, jak: identyfikacja skryby, określenie datacji oraz lokalizacji powstania danego manuskryptu (jak również konkretnych tekstów w nich zawartych). Uzyskane informacje wskazują na perspektywy prowadzenia badań nad grecką tradycją rękopiśmienną, a jednocześnie stanowią impuls do nowej refleksji naukowej w obszarze paleografii, kodykologii, a także literaturoznawstwa, również dzięki zastosowaniu współczesnych metod multispektralnych.

13

Michała Tangla studia dyplomatyczne i źródłoznawcze

51%

Lenort F.

Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne

|

1968

|

vol. 16

295-298

EN

-

14

Kilka uwag o formularzu listów Szymona Maciejowica Ze Stawu na przykładzie korespondencji Oficjała Kamieńskiego i Pomorskiego z Wielkimi Mistrzami Krzyżackimi W Prusach oraz Radą Miasta Gdańska

51%

Włodarski Ł.

Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne

|

2019

|

vol. 112

453-463

EN

The aim of this article is to present the format of the letters written by the Kamień official and curate in spiritualibus et temporalibus (temporarily the Pomerania official as well), Szymon Maciejowic of Staw, to addressees in Prussia, namely the Grand Masters of the Teutonic Order and Gdańsk councillors. Unfortunately, only seven original letters from that church dignitary survive to this day. Analysis of these letters reveals that Szymon called himself a chaplain (cappellanus) when writing letters to the aforementioned addressees. This polite term was, in fact, a synonym for ‘clergyman’. It is also worth emphasizing that Maciejowic, in order to please the recipients and win their favour, frequently addressed the Grand Masters as dukes in his letters. It should be added that addressing the head of the Teutonic Order as a duke became a fairly common diplomatic practice in Poland only after the signing of the so-called Second Treaty of Toruń in 1466.

PL

Artykuł stawia sobie za cel przedstawienie elementów formularza listów oficjała kamieńskiego i zarazem tamtejszego wikariusza in spiritualibus et temporalibus (chwilowo również oficjała pomorskiego) Szymona Maciejowica ze Stawu do adresatów w Prusach, a ściślej do wielkich mistrzów krzyżackich oraz rajców gdańskich. Niestety po dziś dzień, w oryginale zachowało się jedynie siedem listów tegoż dygnitarza kościelnego. Niemniej w świetle interesującej nas korespondencji rzeczą symptomatyczną jest, iż Szymon w stosunku do adresatów tytułował się ich kapelanem (cappellanus). Zwrot ten w swej naturze kurtuazyjny, de facto był synonimem osoby duchownej. Warto również podkreślić, iż Maciejowic niejednokrotnie, zapewne aby upodobać się odbiorcy i zyskać jego przychylność, w listach adresowanych do wielkich mistrzów krzyżackich używał w stosunku do nich tytulatury książęcej. Dodać wreszcie należy, iż w warunkach polskiej dyplomacji tytułowanie zwierzchnika Zakonu Krzyżackiego księciem staje się praktyką dość powszechną dopiero po roku 1466, a więc po podpisaniu tzw. II pokoju toruńskiego.

15

Nieznany przywilej odpustowy dla parafii św. Mikołaja i św. Barbary w Radzimiu (AGAD, sygn. Dok. Perg. 7410)

51%

Skoczyński M.

Studia Lednickie

|

2019

|

vol. 18

135-149

EN

A previously unknown document, which contains an indulgence privilege for the parish church of St. Nicolas and St. Barbara in Radzim (signature Dok. Perg. 7410), can be found in the repertory of the Central Archives of Historical Records in Warsaw. On the basis of the external and internal features of the diploma it has been concluded that it was issued on 20 March 1499 in Cracow, at the time of the sejm. The Primate of Poland, the Archbishop of Gniezno and the Bishop of Cracow Cardinal Frederick Jagiellon, the archbishop of Lviv Andrzej Róża from Boryszewice, Krzesław Kurozwęcki the Kujawski bishop, the bishop of Poznań Jan Lubrański, the bishop of Oradea Mare (Gran Varadino, Nagyvárad) Domokos Kálmáncsehi, the bishop of Chełm Maciej from Stara Łomża, the bishop of Warmia Łukasz Watzenrode and the titular bishop of Aenus and the Poznań suffragan Wojciech from Bydgoszcz were the issuers of the document. The document was issued on the request of the then provost in Radzim, the Canon of Poznań Jan from Góra. It guaranteed in total 140 days of indulgence for the believers who visited the temples on certain days and who said Our Father and Hail Mary prayers for the unity and peace of the Catholic Church and peace of the Kingdom of Poland. An indulgence could also be obtained after donating to the parish the books, grails and church equipment on those dates. Indulgences assigned to the church, despite their attractiveness, did not function long in the awareness of the local community and in the 17th century the anniversary of dedication was the only indulgence day which was celebrated. The document was later sent to the archive of the Radzivills in Nieśwież, and then further in the 20th century to the Central Archives of Historical Records in Warsaw.

16

Regesty zaginionych dokumentów Alberta, księcia strzeleckiego

38%

Woźny M.

Średniowiecze Polskie i Powszechne

|

2022

|

vol. 14

102-125

DE

Im Artikel werden Regesten von insgesamt 19 verschollenen Dokumenten des Herzogs Albert von Strehlitz dargestellt. Ein Teil davon wurde im Schloss Strehlitz, dem ehemaligen Renard-Archiv, aufbewahrt. Die Urkunden waren Johann Joseph Reichel bekannt, der sie aufgefunden und in seiner Stadtchronik zusammenfasst hatte. Die Chronik selbst teilte das Schicksal der Akten und gilt heute ebenfalls als verschollen. Die Angaben zu den Dokumenten, die hauptsächlich aus der oben erwähnten Chronik stammen, wurden jedoch von Baron Friedrich von Schirnding aufgeschrieben und einige Register auch von Archivaren aus Breslau erstellt. Weitere Dokumente entstammen den Kopialbüchern und Informationen der Forscher des 19. und 20. Jahrhunderts. Die Quellenedition erfolgte nach den Grundsätzen der Herausgeber von Regesten der in Oberschlesien aufbewahrten Urkunden, wobei der Schwerpunkt darauf lag, die Herkunft und den Aufbewahrungsort der konkreten Urkunde näher zu erläutern. Aus dem Artikel geht hervor, welche Menge an Informationen über verschollene mittelalterliche Dokumente im historischen Forschungsmaterial sowie in neuzeitlichen Quellen verfügbar ist.

EN

Maciej Woźny discusses the registers (Pl. regesty) of 19 missing documents of Prince Albert of Strzelce. Some of them were kept in the castle in Strzelce, in the former Archive of the Renards. They were known to Johann Joseph Reichel, who found them and also wrote a chronicle of the city in which he summarized these diplomas. The chronicle itself shared the fate of the documents and is now considered lost. However, information about the documents, mainly from the aforementioned chronicle, was noted down by Baron Friedrich von Schirnding, and several registers were also prepared by Wrocław archivists. Other documents are known from copiers and the knowledge shared by nineteenth- and twentieth-century researchers. The edition of the sources was prepared according to the documents adopted by editors of Registers of the Documents Stored in Upper Silesia, and the author attempted to discuss in more detail where a given diploma is known from and where it was stored. Woźny shows how much information about lost medieval documents can be found in the materials of ancient researchers and in modern sources.

PL

W artykule przedstawiono regesty 19 zaginionych dokumentów księcia strzeleckiego Alberta. Część z nich przechowywana była na zamku w Strzelcach, w dawnym archiwum Renardów. Były one znane Johannowi Josephowi Reichelowi, który je odnalazł, a także sporządził kronikę miasta, w której streszczał te dyplomy. Sama kronika podzieliła losy dokumentów i obecnie uważa się ją za zaginioną. Informacje o dokumentach, głównie ze wspomnianej kroniki, wynotował jednak baron Friedrich von Schirnding, a kilka regestów sporządzili również archiwiści wrocławscy. Pozostałe dokumenty znane są z kopiarzy oraz informacji dziewiętnasto- i dwudziestowiecznych badaczy. Edycję źródeł przygotowano według zasad przyjętych przez wydawców Regestów dokumentów przechowywanych na Górnym Śląsku, starając się szerzej omówić, skąd znany jest dany dyplom oraz gdzie był przechowywany. W niniejszym artykule pokazano, jak wiele informacji o utraconych średniowiecznych dokumentach można odnaleźć w materiałach dawnych badaczy oraz w źródłach nowożytnych.

Refine search results

Nieznany XVII – wieczny dokument do dziejów babimojskich kościołów

Dokumenty i listy Jana Olbrachta i Aleksandra Jagiellończyka w zasobie Archiwum Państwowego w Gdańsku

Dokumenty i listy Jana Olbrachta i Aleksandra Jagiellończyka w zasobie Archiwum Państwowego w Gdańsku

Metryka Koronna Władysława IV Wazy - nowy rozdział sumaryzacji

Rytm pracy w kancelarii księcia wschodniopomorskiego, Mściwoja II (1266–1294)

Metryka koronna Władysława IV wazy - nowy rozdział sumaryzacji

Dokument Przemysła II dla Piotra Winiarczyca

Zeměpanské konﬁrmační listiny pro slezská města do počátku 15. století

Nieznany dokument Jana II Dobrego, księcia opolskiego, z datą 10 września 1476 roku

Rzekomy dokument Konrada mazowieckiego dla biskupstwa płockiego z 1203 roku

Paszporty w ostatnich latach dawnej Rzeczypospolitej. Problem genezy, formy i funkcje

Współczesne badania nad manuskryptami greckimi Krakowa źródłem nowych rezultatów badawczych

Michała Tangla studia dyplomatyczne i źródłoznawcze

Kilka uwag o formularzu listów Szymona Maciejowica Ze Stawu na przykładzie korespondencji Oficjała Kamieńskiego i Pomorskiego z Wielkimi Mistrzami Krzyżackimi W Prusach oraz Radą Miasta Gdańska

Nieznany przywilej odpustowy dla parafii św. Mikołaja i św. Barbary w Radzimiu (AGAD, sygn. Dok. Perg. 7410)

Regesty zaginionych dokumentów Alberta, księcia strzeleckiego