Search results

1

Edycje akt sejmikowych z terenu Wielkiego Księstwa Litewskiego

100%

Rachuba A.

Miscellanea Historico-Iuridica

|

2022

|

vol. 21

|

issue 1

347-363

EN

The aim of the article is to present the current state of editing sejmiks’ records from the lands of the Grand Duchy of Lithuania from 1566 to 1794. Although the first printed edition of Lithuanian (Vilnius) sejmiks’ resolutions took place as late as the end of the 18th century, in contrast to the lands of the Polish Crown, Polish historians took little interest in them in later centuries. A relatively large number of sejmik records were published in the 19th century by Vilnius Archaeographical Commission, but one should be extremely critical of these editions, as it was clearly commissioned to shape the picture of the Commonwealth (and especially the Grand Duchy of Lithuania) through the prism of political and confessional requirements. For Polish scholars of the past, on the other hand, it was primarily the Polish lands that were important and the situation was not improved by Poland’s regaining of independence in 1918. Therefore, I would like to present the views of some of these historians on the need for such editions (especially at the historians’ congress in Vilnius in 1935), their form and the achievements of editing sejm records in the 19th – 21st centuries, divided into volumes strictly presenting such records (published by the abovementioned Archaeographical Commission), occasional and incidental editions, and the achievements of Russian, Polish, Lithuanian and Byelorussian historiography. What are the already visible effects of the veritable explosion of editions of sejmik records in the last decade and what are the prospects? In which research centres have editing projects been undertaken and what are the teams carrying them out?

PL

Celem artykułu jest przedstawienie dotychczasowego stanu edycji akt sejmikowych z ziem Wielkiego Księstwa Litewskiego od 1566 do 1794 r. Choć pierwsze wydanie drukiem litewskiej (wileńskiej) uchwały sejmikowej miało miejsce jeszcze w końcu XVIII w., to w przeciwieństwie do ziem Korony Polskiej historycy polscy w późniejszych wiekach w zasadzie mało się nimi interesowali. Stosunkowo dużo akt sejmikowych wydała w XIX w. Wileńska Archeograficzna Komisja, ale należy do tych edycji mieć nadzwyczajny krytycyzm, gdyż miała ona wyraźne zlecenie kształtowania obrazu Rzeczypospolitej (a zwłaszcza Wielkiego Księstwa Litewskiego) przez pryzmat wymagań politycznych i wyznaniowych. Dla polskich badaczy przeszłości ważne były zaś przede wszystkim ziemie polskie i sytuacji nie poprawiło odzyskanie przez Polskę niepodległości w 1918 r. Chcę więc zaprezentować poglądy niektórych z owych historyków na potrzebę takich edycji (zwłaszcza na zjeździe historyków w Wilnie w 1935 r.), ich formę i dorobek edycyjny akt sejmikowych w wiekach XIX–XXI z podziałem na tomy stricte prezentujące takowe akta (wydawane przez wspomnianą Komisję Archeograficzną), na okazjonalne i przypadkowe ich edycje, na dorobek historiografii rosyjskiej, polskiej, litewskiej i białoruskiej. Jakie są widoczne już efekty istnego wybuchu edycji akt sejmikowych w ostatnim dziesięcioleciu i jakie perspektywy? W jakich ośrodkach naukowych podjęte zostały projekty edycyjne i jak wyglądają zespoły je realizujące?

2

Edycje akt sejmikowych ziem i województw prowincji małopolskiej

100%

Wierzbicki L. A.

Miscellanea Historico-Iuridica

|

2022

|

vol. 21

|

issue 1

365-377

EN

The sejmik (dietine) records of the Old Polish period are an invaluable source material concerning almost all aspects of the everyday life of that time. In the Małopolska (Little Poland) province, apart from the general sejmik sporadically held in Nowe Miasto Korczyn and occasional assemblies of the nobility from some lands and districts, there were 17 regular sejmiks. The paper first discusses all the editions of sejmik resolutions that have so far appeared in print. The study then presents the next volumes of this kind of source texts that are under preparation for publication. When describing the process of editing sejmik records, attention was drawn to the research centers that have made contributions to this research field, and to individual historians involved in such undertakings. The text also stresses the changes that took place in the first decades of the 20th century, when publishers took into account various categories of sources concerning the functioning of Old Polish sejmiks. A lot of room is devoted to the scope of library and archival research and to major stores of source materials that were and still are used by editors. The paper closes with a list of all existing and planned publications that are expected to appear in this field in the coming years.

PL

Akta sejmikowe okresu staropolskiego stanowią nieoceniony materiał źródłowy, odnoszący się do wielu aspektów ówczesnego życia codziennego. W prowincji małopolskiej, pomijając sporadycznie odbywający się sejmik generalny w Nowym Mieście Korczynie oraz okazjonalne zjazdy szlachty z niektórych ziem i powiatów, funkcjonowało 17 sejmików. W artykule omówiono najpierw wszystkie edycje uchwał sejmikowych, które dotychczas ukazały się drukiem. Następnie przedstawiono kolejne już tomy tego rodzaju wydawnictw źródłowych, które są przygotowywane do wydania. Przybliżając proces edycji akt sejmikowych zwrócono uwagę na ośrodki naukowe, które zasłużyły się na tymże polu badawczym oraz poszczególnych historyków zaangażowanych w tego rodzaju przedsięwzięcia. W tekście akcentowano także zmiany, jakie następowały w pierwszych dekadach XX w., przy uwzględnianiu przez wydawców rożnych kategorii źródeł odnoszących się do funkcjonowania staropolskich sejmików. Wiele miejsca poświęcono również zakresowi kwerend oraz ważniejszym zasobom źródłowym, które były i są wykorzystywane przez edytorów. W zakończeniu dokonano zestawienia wszystkich publikacji oraz planowanych wydawnictw, jakie spodziewane są na tym polu edytorstwa w najbliższych latach.

3

Nowe ustalenia na temat proweniencji Autografu Kościuszki w świetle korespondencji Tytusa Działyńskiego z Wiktorem Baworowskim

100%

Zuzek T.

Pamiętnik Biblioteki Kórnickiej

|

2022

|

issue 39

9-80

EN

This paper aims to present the history of a precious manuscript from the collections of the Kórnik Library – Autograf Kościuszki. The manuscript, written by Tadeusz Kościuszko in mid-1793, contains Opis kampanii r. 1792 – a description of a campaign launched against Russia. Having analysed the manuscript and discussed all the eight editions of its text, the author of the article presents its history up until the death of Józef Dobek Dzierzkowski from Lviv (1830). He subsequently discusses a brief history of Tytus Działyński’s acquaintance with Wiktor Baworowski, as contained in their mutual correspondence, which discloses the further complex fate of Autograf Kościuszki – information on its subsequent owner and the circumstances in which it found its way into the collections of the Kórnik Library. Finally, all the copies of the manuscript known from literature are discussed. In the Annex, the author publishes inter alia the abovementioned correspondence between Działyński and Baworowski

PL

Głównym celem artykułu jest przedstawienie historii cennego rękopisu przechowywanego w zbiorach Biblioteki Kórnickiej – Autografu Kościuszki. Rękopis ten, napisany przez Tadeusza Kościuszkę w połowie 1793 roku, zawiera Opis kampanii r. 1792, odbytej przeciw Rosji. Po analizie rękopisu oraz omówieniu wszystkich ośmiu edycji jego tekstu autor artykułu najpierw przedstawił jego historię do czasu śmierci Józefa Dobka Dzierzkowskiego ze Lwowa (1830). Następnie ukazał krótką historię znajomości Tytusa Działyńskiego z Wiktorem Baworowskim, zawartą w ich wzajemnej korespondencji, która zdradza nam dalsze skomplikowane losy Autografu Kościuszki – kto był jego kolejnym właścicielem i w jakich okolicznościach trafi ł on do zbiorów Biblioteki Kórnickiej. Na koniec omówione zostały wszystkie znane z literatury kopie tego rękopisu. W aneksie autor opublikował ww. korespondencję Działyńskiego z Baworowskim.

4

„WSTYDNO W UKRAINIE, KIEDY PIOSNKA NIE TAK PŁYNIE” MIĘDZY WARIANTAMI ZAWERUCHY TOMASZA OLIZAROWSKIEGO

100%

Supeł K.

Świat Tekstów. Rocznik Słupski

|

2019

|

vol. 17

241-254

PL

Zestawienie opublikowanych za życia autora wariantów Zaweruchy. Powieści ukraińskiej Tomasza Olizarowskiego ma na celu wykazanie różnic między odmianami utworu oraz ich wpływu na interpretację całego tekstu. W artykule szczególną uwagę zwrócono na opuszczone w drugim wydaniu epilogi oraz część Ranek, opowiadającą o zabłąkanych duszach głównych bohaterów, jak również na rozbudowany wątek Czumaka, którego postać w późniejszej wersji wysuwa się na pierwszy plan. Przywołanie recenzji i prac historycznoliterackich służy nie tylko ukazaniu preferencji krytyków i badaczy w wyborze edycji omawianego poematu, lecz także stanowi impuls do postawienia pytania o słuszność ich decyzji.

EN

This article deals with the different versions of Zawerucha. Powieść Ukraińska by Tomasz Olizarowski which were published within the author’s lifetime. The aim of this paper is to present the differences between them as well as to analyse how they influence on the interpretation of the whole text. Of the special interest are: the epilogues which were omitted in the second edition, Ranek, the part which presents haunted spirits of the main characters, and the extensively developed strand of Czumak, whose character becomes increasingly important in later edition of the novel. Both reviews and literary history essays have been mentioned in order to show the critics’ and researches’ attitudes towards choosing the version of the novel to be further discussed, which consequently becomes an impulse to consider the validity of their choice.

5

Krakowskie XVI-wieczne edycje Regimen Sanitatis Medicorum Parisiensium Franciszka Mymera

100%

Rzepiela A.

Archiwum Historii i Filozofii Medycyny

|

2014

|

vol. 77

24-27

PL

Artykuł omawia jeden z traktatów medycznych, zatytułowany Regimen Sanitatis Medicorum Parisiensium pro tuenda sanitate…, należący do gatunku popularnych w średniowieczu kompendiów medyczno-farmakologicznych, zawierających również porady na temat higieny, zwanych regimina sanitatis. Utwory te nawiązują do tradycji medycyny Hipokratesa i Galena, będąc jednocześnie przykładem medycznej literatury dydaktycznej, pozostającej pod wpływem arabsko-scholastycznej teorii medycyny. Jednym z najbardziej znanych był XII-wieczny Regimen Sanitatis Salernitanum, na którym wzorowali się autorzy innych tego rodzaju dzieł, w tym omawianego tu Regimen Sanitatis Medicorum Parisiensium. Traktat trzykrotnie został wydany w Krakowie w XVI wieku w znanej oficynie Scharffenbergów, wszystkie edycje przygotował znany tłumacz, poeta i wydawca, Franciszek Mymerus. W artykule porównano wydania z 1543 i 1575 roku.

EN

The paper discusses one of medical treatises, entitled Regimen Sanitatis Medicorum Parisiensium pro tuenda sanitate…, representing a kind of popular medieval medico-pharmaceutical compendiums, containing some hygienic advices as well, called regimina sanitatis. The tradition of these treatises was connected with Hippocrates and Galen medicine, having a form of medical didactic literature under the influence of Arabic and scholastic theory of medicine. One of most well-known treatises was Regimen Sanitatis Salernitanum (12th century), an example for latter authors, among others for an author Regimen Sanitatis Medicorum Parisiensium. Three editions of the treatise have been prepared in Kraków during 16th century by famous translator, poet and editor Franciscus Mymerus. In the article two of them have been compared: from 1543 and 1575.

6

Recepcja Norwida w latach 1939-1956

100%

Wojtasińska D.

Studia Norwidiana

|

2015

|

vol. 33

275-285

EN

Przemysław Dakowicz’s book “Lecz ty spomnisz, wnuku…” Recepcja Norwida w latach 1939-1956. Rzecz o ludziach, książkach i historii [“But you will remember, grandson…”. Reception of Norwid in the years 1939-1956. About people, books and history] (Warszawa: IBL PAN, 2011) is concerned with the reception of Norwid in the years 1939-1956 and shows it against the background of historical events and ideological debates of those times. In the initial parts of the book the author writes about Norwid’s influence on the formation of patriotism in the young generation during World War II, among others he mentions Krzysztof Kamil Baczyński; he also writes about war-time editions of writings by the author of Vade-mecum. In the further part of the book we read about ideological manipulations that Norwid works underwent in Poland after the war, and about the disputes in which circles having different outlooks on the world took part. We also receive information about the functioning of Norwid’s works on the publishing market of that time, and about the reception of Norwid during “the thaw”. The next chapter is focused on the confrontation of two models of reading the author of Silence – Julian Przyboś’s and Mieczysław Jastrun’s. Dakowicz’s book not only shows the models of reception of Norwid in the years 1939-1956, but also presents changes in Polish culture occurring in many planes. The author gathers various traces of reception, inspirations, debates and polemics around Norwid. Because of its subject-matter the book may prove to be interesting not only for those studying literature, but also for ordinary readers interested in Polish culture and history.

7

Recepcja Norwida w latach 1939-1956

100%

Wojtasińska D.

Studia Norwidiana

|

2015

|

vol. 33

275-285

XX

Przemysław Dakowicz’s book “Lecz ty spomnisz, wnuku…” Recepcja Norwida w latach 1939-1956. Rzecz o ludziach, książkach i historii [“But you will remember, grandson…”. Reception of Norwid in the years 1939-1956. About people, books and history] (Warszawa: IBL PAN, 2011) is concerned with the reception of Norwid in the years 1939-1956 and shows it against the background of historical events and ideological debates of those times. In the initial parts of the book the author writes about Norwid’s influence on the formation of patriotism in the young generation during World War II, among others he mentions Krzysztof Kamil Baczyński; he also writes about war-time editions of writings by the author of Vade-mecum. In the further part of the book we read about ideological manipulations that Norwid works underwent in Poland after the war, and about the disputes in which circles having different outlooks on the world took part. We also receive information about the functioning of Norwid’s works on the publishing market of that time, and about the reception of Norwid during “the thaw”. The next chapter is focused on the confrontation of two models of reading the author of Silence – Julian Przyboś’s and Mieczysław Jastrun’s. Dakowicz’s book not only shows the models of reception of Norwid in the years 1939-1956, but also presents changes in Polish culture occurring in many planes. The author gathers various traces of reception, inspirations, debates and polemics around Norwid. Because of its subject-matter the book may prove to be interesting not only for those studying literature, but also for ordinary readers interested in Polish culture and history.

Refine search results

2 Miscellanea Historico-Iuridica

2 Studia Norwidiana

1 Archiwum Historii i Filozofii Medycyny

1 Pamiętnik Biblioteki Kórnickiej

1 Świat Tekstów. Rocznik Słupski

2 Wojtasińska D.

1 Rachuba A.

1 Rzepiela A.

1 Supeł K.

1 Wierzbicki L. A.

1 Zuzek T.

3 2022

2 2020

1 2015

1 2014

Edycje akt sejmikowych z terenu Wielkiego Księstwa Litewskiego

Edycje akt sejmikowych ziem i województw prowincji małopolskiej

Nowe ustalenia na temat proweniencji Autografu Kościuszki w świetle korespondencji Tytusa Działyńskiego z Wiktorem Baworowskim

„WSTYDNO W UKRAINIE, KIEDY PIOSNKA NIE TAK PŁYNIE” MIĘDZY WARIANTAMI ZAWERUCHY TOMASZA OLIZAROWSKIEGO

Krakowskie XVI-wieczne edycje Regimen Sanitatis Medicorum Parisiensium Franciszka Mymera

Recepcja Norwida w latach 1939-1956

Recepcja Norwida w latach 1939-1956