Search results

1

Karśniccy w Polsce Centralnej w źródłach epigraficznych z XVI–XVIII w.

100%

Szymczak A., Szymczak J.

Res Historica

|

2023

|

issue 55

161-180

EN

The Karśnicki family from Łęczyckie and Sieradzkie are related to 4 epigraphic monuments. The first, now lost, recorded only in the work of Szymon Starowolski, Monumenta Sarmatarum, concerns Barbara Sarnowska, after her husband Sasin Karśnicka, buried in Łowicz in 1583, next to her uncle, the archbishop of Gniezno, Jan Przerębski. Three other monuments are located in the former Bernardine church in Ostrzeszów and concern members of the family Fundament Karśnicki, Jastrzębiec coat of arms: a baroque epitaph of Tomasz wojski (tribunus) of Ostrzeszów (died 1707), the tombstone of his son Jerzy Florian, lieutenant colonel in the service of the field hetman Stanisław Rzewuski, stolnik (dapifer) of Wieluń (died 1742) and the tombstone of Kazimierz judge of the Wieluń (died 1797), son of Franciszek of Kierzno, stolnik (dapifer) of Ostrzeszów and grandson of Tomasz. The authors present the genealogy of both families, family connections and political activity.

PL

Rodziny Karśnickich pochodzących z Łęczyckiego i Sieradzkiego dotyczą cztery zabytki epigraficzne. Pierwszy, obecnie zaginiony, odnotowany tylko w pracy Szymona Starowolskiego Monumenta Sarmatarum, dotyczy Barbary Sarnowskiej, po mężu Sasin Karśnickiej, pochowanej w Łowiczu w 1583 r. obok wuja arcybiskupa gnieźnieńskiego Jana Przerębskiego. Trzy kolejne zabytki znajdują się w dawnym kościele bernardyńskim w Ostrzeszowie i dotyczą członków rodziny Fundament Karśnickich h. Jastrzębiec: epitafium barokowe wojskiego ostrzeszowskiego Tomasza (zm. 1707), nagrobek jego syna Jerzego Floriana, podpułkownika w służbie hetmana polnego Stanisława Rzewuskiego, stolnika wieluńskiego (zm. 1742) i tablica nagrobna sędziego wieluńskiego Kazimierza (zm. 1797), syna Franciszka z Kierzna, stolnika ostrzeszowskiego i wnuka Tomasza. Autorzy prezentują genealogię obu rodzin, powiązania rodzinne i działalność polityczną.

2

Wspólnota irygacyjna? Prawne aspekty utrzymania sieci irygacyjnych we wczesnym Cesarstwie Rzymskim

84%

Żochowski K.

Czasopismo Prawno-Historyczne

|

2021

|

vol. 73

|

issue 2

207-224

EN

Due to the needs of intensive agriculture, all ancient civilizations had to create and maintain irrigation systems. It was also in the interest of the Roman Empire to provide equivalent conditions for the cultivation of soil. The consistently discovered epigraphic and papyrological sources allow one to reconstruct the legal forms of action which were employed by the Romans in order to maintain the irrigation networks. It turns out that they are completely different. The following two are used as examples of administrative and legal means which were used in the provinces of Hispania Tarraconensis and Aegyptus. In the former, on the basis of the tablet containing Lex Rivi Hiberiensis, an image of local government structures emerges. And in the latter, thanks to papyruses, it is possible to recreate the hierarchical structures which were characteristic of the previous forms of statehood in the area. On the basis of the previous publications on the subject, administrative structures are described with particular emphasis on legal aspects.

PL

Na potrzeby intensywnego rolnictwa wszystkie starożytne cywilizacje musiały stworzyć i utrzymywać systemy irygacyjne. W interesie także cesarstwa rzymskiego leżało zapewnienie odpowiednik warunków dla uprawy roli. Konsekwentnie odkrywane źródła epigraficzne i papirologiczne pozwalają rekonstruować prawne formy działania jakimi posługiwali się Rzymianie, w celu utrzymania sieci irygacyjnych. Okazują się być one diametralnie różne. Jako dwa przykłady wykorzystane zostały środki administracyjnoprawne zastosowane w prowincjach Hispania Tarraconensis oraz Aegyptus. W pierwszej, na podstawie tablicy zawierającej Lex Rivi Hiberiensis, wyłonił się obraz struktur samorządowych, w drugiej zaś dzięki papirusom, można odtworzyć struktury hierarchiczne, charakterystyczne dla poprzednich form państwowości na tym terenie. Na podstawie dotychczasowych publikacji zostały opisane struktury administracyjne, ze szczególnym naciskiem na aspekty prawne.

3

Wherefore Art Thou? On the History, State and Prospects of Czech Epigraphy

84%

Roháček J.

Studia Źródłoznawcze. Commentationes

|

2016

|

vol. 54

PL

Zarys treści: Autor omawia pokrótce stan badań nad czeską epigrafiką i wskazuje ich perspektywy na dalszą przyszłość.Abstract: The author shortly describes the state of research on the Czech epigraphics; he shows the perspectives of these research for the future.

EN

Republika Czeska nie stoi na czele europejskich badań na polu średniowiecznej i nowożytnej epigrafiki. Mimo to jest w stanie zaprezentować interesujące i wartościowe rezultaty, zwłaszcza jeśli wziąć pod uwagę ograniczone zasoby czeskiej epigrafii. Udostępnianie czeskich inskrypcji ma długą tradycję, poczynając od licznych średniowiecznych działań, poprzez okres wczesnonowożytny i nowożytny. Jakie możliwości na przyszłość rysują się dla rozwoju czeskiej epigrafiki? Możemy rozważyć rozwiązanie uniwersyteckie jako w zasadzie wystarczające, ale wciąż pozostaje problem dostępnej kadry i osadzenia instytucjonalnego. Zwłaszcza katalogowanie i szersze syntezowanie stanowią naglący problem. Wiąże się to z życiowo ważnym społecznym „żądaniem”, do którego epigrafika musi podejść czynnie. Zwłaszcza współpraca z historykami sztuki i powiązanie badań epigraficznych z badaniami nad pomnikami nagrobnymi mogą okazać się tu szczególnie produktywne.

4

Rodzina von Seydel z Luboszyc. Przyczynek do badań prozopograficznych szlachty dolnołużyckiej

84%

Konopnicka M., Ostrowski G.

Studia Zachodnie

|

2017

|

vol. 19

75-85

PL

W 1764 r. Christian Gottfried (von) Seydel nabył wieś Luboszyce oddalone kilka kilometrów od Gubina, które do 1815 r. jako część Dolnych Łużyc przynależały do Saksonii, następnie przeszły pod panowanie pruskie. Pojawienie się rodziny von Seydel w Luboszycach pod koniec XVIII w. odnotowywane zostało w kilku źródłach. Dalsze jej dzieje zrekonstruowano przy pomocy płyt nagrobnych pierwotnie rozproszonych na cmentarzach polanowickim i luboszyckim. Zachowana ewidencja nagrobków wraz z badaniami terenowymi, które doprowadził do odnalezienia kilku jeszcze zachowanych do dnia obecnego nagrobków, pozwoliły na rekonstrukcję historii majątku do 1945 r. Proponowany artykuł ma stanowić przykład zastosowania badan epigraficznych do prozopografii w tym przypadku szlachty dolnołużyckiej.

EN

In 1764 Christian Gottfried (von) Seydel acquired village Luboszyce. It was located several kilometers away from Gubin at Lower Lusatia which was part of Saxony until 1815. Then this region came under Prusian rule. Von Saydel family appeared in Luboszyce at the end of XVIII century and that was recorded in several sources. It was possible to reconstruct family further story by studying gravestones, originally scattered on cemeteries in Polanowice and Luboszyce. Extant cemeteries records and field researches which led to discover few preserved gravestones,allowed to reconstruct history of Seydel manor until 1945. The article presents theusage ofepigraphic studies within prosopography researches, in this case the ones of Lower Lusatia nobility.

5

Wokół medalu biskupa Andrzeja Trzebickiego

84%

Czyżewski K. J., Walczak M.

Artifex Novus

|

2020

|

issue 4

111-161

EN

The paper deals with a high-quality and very rare medal issued in honour of the Bishop of Cracow Andrzej Trzebicki in 1677, of which only a few specimens struck in gold and silver are known. Its obverse represents a bust-length image of the prelate turned right, with a legend running around the rim, while the reverse features an image of a swan accompanied by a Latin motto and date. The medal, issued in Gdańsk, was executed after a design by Johann Höhn the Younger. Regrettably, neither the issuer nor the circumstances of the medal’s commission are known. What is of key importance for determining the above facts is the correct reading of the sigla: ‘ATH D.D.D’, inscribed on the obverse, which so far have been deciphered as: ‘Andreas Trzebicki honor dat, donat, dedicat’. In keeping with this reading, the bishop himself would have been the issuer of a medal struck in his honour. Having analysed documentary evidence, the authors of the present paper have put forward alternative readings of the inscription: ‘Andreae Trzebicki Honori Dat Dedit Dedicat’ or ‘Andreae Trzebicki Haec [numisma?] Data Decreto Decurionum’. The latter reading seems to be more plausible and suggests that, hypothetically, the medal may have been issued by the Cracow city council. The immediate reason for issuing the medal may have been Trzebicki’s support of the strivings of the municipal authorities of Cracow for autonomy in electing members of the city council, which until then were appointed by the local voivode. These efforts took place in 1677 and concluded with a charter issued by King John III Sobieski in Gdańsk on 30 December of that year, granting the city the requested rights. The magnificent medal reveals an aspect of eulogising the prelate, and his praise is expressed not only through his faithful likeness depicted on the obverse. Trzebicki used the ‘Swan’ coat of arms, and the swan was widely interpreted as a symbol of chastity. The motto ‘Candore’ on the reverse refers to not only the whiteness of the swan but also to the principles to which the bishop adhered, both in his private life and in carrying out his public duties. The medal under discussion has from the very beginning enjoyed a special appreciation of collectors, as attested by his detailed analysis included in a study of the medallic collection of King Frederick I in Berlin, by Lorenz Beger, published 1704. Beger has noted the titulature of the prelate, ‘Dei et Apostolicae Sedis gratia’ – which he considered incorrect (from a Protestant point of view). Additionally, he pointed out to the ambiguity of the swan as a symbol of chastity, as the bird has a black skin hidden under white plumage, which can be interpreted as duplicity, unfair intentions and hypocrisy.

PL

Artykuł poświęcony jest wysokiej klasy medalowi znanemu z niewielkiej liczby egzemplarzy wybitych w złocie i srebrze ku czci biskupa krakowskiego Andrzeja Trzebickiego (1677). Na awersie przedstawiono popiersie hierarchy w prawo z legendą biegnącą dookoła, natomiast na rewersie wizerunek łabędzia z łacińską dewizą i datą. Emisja miała miejsca w Gdańsku, a projekt numizmatu wykonał Johann Höhn Mł. Niestety emitent, ani okoliczności zamówienia nie są znane. Kluczowe znaczenie ma prawidłowa interpretacja sygli na awersie: ATH D.D.D., które dotychczas czytano: „Andreas Trzebicki honor dat, donat, dedicat”. W myśl takiej lekcji sam biskup byłby emitentem medalu ku swojej czci. Autorzy po analizie źródeł zaproponowali wariantywne propozycje odczytu: „Andreae Trzebicki Honori Dat Dedit Dedicat” lub „Andreae Trzebicki Haec [numisma?] Data Decreto Decurionum”. Druga lekcja wydaje się prawdopodobniejsza, co skłania do hipotetycznego uznania za emitenta medalu krakowskiej rady miejskiej. Bezpośrednim powodem emisji mogło być popieranie przez Trzebickiego starań o uzyskanie przez władze Krakowa samodzielności w wybieraniu rajców, dotąd wskazywanych przez miejscowego wojewodę. Starania te miały miejsce w 1677 r. i zakończyły się wydaniem przez króla Jana III Sobieskiego odpowiedniego przywileju (30 grudnia) w Gdańsku. Wspaniały medal ma wydźwięk apologetyczny i głosi chwałę hierarchy nie tylko przez ukazanie jego wiernej podobizny. Trzebicki posługiwał się herbem łabędź, który był interpretowany powszechnie jako symbol czystości. Dewiza Candore odnosi się zarówno do bieli łabędzia, jak do zasad przyświecających biskupowi w życiu prywatnym i działalności publicznej. Omawiany medal cieszył się od początku szczególnym uznaniem kolekcjonerów, o czym zaświadcza jego dokładna analiza w opracowaniu kolekcji medali króla Fryderyka I w Berlinie autorstwa Lorenza Begera (1704). Autor zwrócił uwagę na błędną z punktu widzenia protestanta tytulaturę hierarchy „Dei et Apostolicae Sedis gratia”), a także na ambiwalencję łabędzia jako symbolu czystości (ptak ten ma czarną skórę ukrytą pod białymi piórami, co można interpretować jako dwoistość, nieczystość intencji i hipokryzję).

6

MICHAŁ TYSZKIEWICZ (1828–1897) – SYLWETKA WYBITNEGO KOLEKCJONERA ANTYKU

84%

Kazimierczak M.

Muzealnictwo

|

2019

|

vol. 60

64-77

PL

Michał Tyszkiewicz był wybitnym kolekcjonerem antyku oraz pionierem polskich wykopalisk w Egipcie, prowadzonych na przełomie 1861 i 1862 r., które zaowocowały hojnym darem 194 antyków egipskich do Muzeum Luwru w Paryżu. Jego nazwisko jest dzisiaj wygrawerowane w rotundzie Apollina pośrod głównych donatorów. W 1865 r. Tyszkiewicz na stałe osiedlił się w Rzymie, gdzie do 1870 r. prowadził wykopaliska archeologiczne. Kolekcjonował starożytne gemmy, numizmaty, ceramikę, wyroby ze srebra, złotą biżuterię, rzeźby w brązie i w marmurze. Jego zbiory należały do cenniejszych kolekcji europejskich jakie powstały w 2. poł. XIX wieku. Dzisiaj są one rozproszone w ponad 30 najważniejszych muzeach na świecie, m.in. takich jak British Museum w Londynie, Ny Carlsberg Glyptotek w Kopenhadze, Metropolitan Museum of Art w Nowym Yorku, czy Museum of Fine Arts w Bostonie. Ostatnie badania nad korespondencją M. Tyszkiewicza do niemieckiego uczonego dra Wilhelma Froehnera wykazały, że Tyszkiewicz prowadził szeroką działalność na rzecz rozwoju archeologii i epigrafiki; unikaty z jego kolekcji były prezentowane podczas sesji w Academia dei Lincei w Rzymie, czy w Académie des Inscriptions et Belles-Lettres w Paryżu, oraz publikowane przez uczonych włoskich, francuskich, austriackich i niemieckich. Przez swych współczesnych był uważany za eksperta w dziedzinie gliptyki, a specjaliści naszych czasów, w uznaniu dla jego zasług, nazwali pewną grupę antycznych cylindrów-pieczęci „Grupą Tyszkiewicza”, egipski posążek z czarnego bazaltu „Statuą Tyszkiewicza”, a nieznanego malarza waz greckich żyjącego w V w. p.n.e. mianowano „Malarzem Tyszkiewiczem”.

7

Najstarsze dzwony regionu lublinieckiego

84%

Janik M.

Res Historica

|

2023

|

issue 55

69-101

EN

The collection of oldest bells in the Lubliniec region is too modest in terms of quantity to draw general conclusions. Their value is revealed against the background of certain more common features of their proper resource context. It is believed that the context for them is formed primarily by Silesian bell foundry monuments with centers in Nysa and Wroclaw, and the production of Czech bell foundry workshops in the second place. Unfortunately, this statement should also remain research intuition in the face of still poor state of research on Upper Silesian epigraphy, heavy losses in the Upper Silesian campanological resources, and, finally, the persistent existence of components of the resource outside the places of their historical existance (Germany). The analyzed monuments, located in a small area bordering Silesia, carry content relevant to bell epigraphy in Central Europe. In terms of inscription writing, they confirm a certain inertia of the duration of Gothic minuscule and the attractiveness of Proto-Renaissance capital in Silesian foundry workshops.

PL

Najstarsze dzwony regionu lublinieckiego są zbiorem ilościowo zbyt skromnym, aby na ich podstawie formułować wnioski o charakterze ogólnym. Ich wartość ujawnia się na tle pewnych powszechniejszych cech właściwego im kontekstu źródłowego. Sądzimy, że kontekst ten tworzą dla nich na pierwszym planie przede wszystkim zabytki ludwisarstwa śląskiego z ośrodkami w Nysie i Wrocławiu, na drugim planie zaś produkcja czeskich warsztatów odlewniczych. Niestety i to stwierdzenie musi bardziej pozostać intuicją badawczą, w sytuacji wciąż słabego stanu badań nad epigrafiką górnośląską, dużych strat w górnośląskim zasobie kampanologicznym, wreszcie wciąż utrzymującej się egzystencji składników tego zasobu poza miejscami ich historycznego funkcjonowania (Niemcy). Analizowane zabytki, zlokalizowane w regionie niewielkim i pogranicznym dla Śląska, przenoszą treści istotne dla epigrafiki dzwonów w Europie Środkowej. W zakresie pisma inskrypcji potwierdzają pewną inercyjność trwania minuskuły gotyckiej i atrakcyjność kapitały protorenesansowej w śląskich warsztatach odlewniczych.

8

Walerian Olszowski herbu Prus II (zm. 1650), ojciec prymasa Andrzeja Olszowskiego i dobrodziej familii w pamięci potomstwa wyrażonej na nagrobku ojca w Stolcu

71%

Ćwikła Ł.

Acta Universitatis Lodziensis. Folia Historica

|

2017

|

issue 98

9-23

EN

This article discusses the content of the inscriptions commemorating Valerian Olszowski coat of arms Prus II. The tombstone is in the church of saint Lawrence in Stolec in the Renaissance style. The inscription has got several obvious advantages. Firstly, it informs about the political role of the family Olszowscy, both Valerian and his sons. This monument is also an excellent example of the use of epigraphic monuments in genealogical researches and accurately determines the cause of death of the title character. The article is also an attempt to resolve a heraldic program, which consists of coats of arms Prus II, Jastrzębiec, Ostoja, Topór. In addition to this, the author took the issues related to the origin of the family Olszowscy, which should be treated as a contribution to the history of this family in the Central Poland.

PL

Artykuł omawia treść inskrypcji upamiętniającej Waleriana Olszowskiego herbu Prus II (1587–1650). Nagrobek znajduje się obecnie w kościele pod wezwaniem św. Wawrzyńca w Stolcu i utrzymany jest w stylu renesansowym. Inskrypcja ma kilka niewątpliwych zalet. Po pierwsze, informuje na temat roli politycznej przedstawicieli rodu Olszowskich, czyli nie tylko Waleriana, lecz także jego synów. Stanowi także dobry przykład wykorzystania zabytków epigraficznych w badaniach genealogicznych oraz – co jest niezwykłą rzadkością – precyzyjnie określa przyczynę zgonu tytułowego bohatera. Artykuł stanowi również próbę rozwiązania programu heraldycznego, na który składają się herby Prus II, Jastrzębiec, Ostoja, Topór. Ponadto autor podjął zagadnienia związane z pochodzeniem rodu Olszowskich w okresie średniowiecza, które można potraktować jako drobny przyczynek do dziejów tej familii w Polsce Centralnej.

9

Další šachtová hrobka v Abúsíru – zatím více otázek než odpovědí (Jarní sezóna 2017 v prostoru velkých šachtových hrobek z poloviny 1. tisíciletí př. Kr. v západním Abúsíru)

67%

Bareš L., Bělohoubková D., Landgráfová R., Smoláriková K.

Pražské egyptologické studie (Prague Egyptological Studies)

|

2018

|

issue 20

3-11

EN

During the spring season of 2017, the study of the texts and relief decoration in the large Late Period shaft tombs of Iufaa and Menekhibnekau in the western part of the Abusir necropolis continued. The final publication of the texts from the tomb of Menekhibnekau is planned to appear in 2018. At the same time, the superstructure of another large shaft tomb, dubbed AW 6 and situated to the north-east of the structure of Udjahorresnet, was completely excavated. Originally, it consisted of an enclosure measuring about 19.5 metres square and surrounding a huge central shaft (about 14 m2). On the numerous limestone fragments, no traces of inscriptions or relief decoration have been preserved. A limestone base (originally serving perhaps for a stela) was found in its original position in front of the northern facade of the enclosure; similar bases were unearthed in the centres of the remaining three sides of the original enclosure in 2015. Therefore, the tomb might have been used for the burial of its – as yet anonymous – owner. In the close vicinity of the original enclosure, no traces of a small shaft were found that would give access to the burial chamber situated at the bottom of the huge central shaft. Rather surprisingly, however, another shaft (measuring 5.5 m2) came to light close to the southwestern corner of the enclosure. Judging from its position, it might be either another embalmers’ cache or, more probably perhaps, the burial place of a family member (?) of the owner of AW 6.

10

Prostor pro naději – Výpravy Československého egyptologického ústavu do Núbie v 60. letech 20. století

59%

Jůnová Macková A., Navrátilová H.

Pražské egyptologické studie (Prague Egyptological Studies)

|

2015

|

issue 14

17-29

EN

The 1960s rescue campaign in Nubia offered a unique opportunity to the Czechoslovak Institute of Egyptology which had only just been established. Its new team took part in an extensive as well as intensive campaign, which included epigraphic surveys as well as excavations and anthropol ogical research concerning present-day Nubia. Expedition preparations and logistics were complicated by the partic ular conditions in the then Czechoslovakia. Behind- the-scenes pressures were high; despite politically motivated difficulties and a demanding programme, the series of Nubian expeditions was a success story, result - ing in respect ed specialist publications and a positive general public response on an international as well as national level.

Refine search results

Karśniccy w Polsce Centralnej w źródłach epigraficznych z XVI–XVIII w.

Wspólnota irygacyjna? Prawne aspekty utrzymania sieci irygacyjnych we wczesnym Cesarstwie Rzymskim

Wherefore Art Thou? On the History, State and Prospects of Czech Epigraphy

Rodzina von Seydel z Luboszyc. Przyczynek do badań prozopograficznych szlachty dolnołużyckiej

Wokół medalu biskupa Andrzeja Trzebickiego

MICHAŁ TYSZKIEWICZ (1828–1897) – SYLWETKA WYBITNEGO KOLEKCJONERA ANTYKU

Najstarsze dzwony regionu lublinieckiego

Walerian Olszowski herbu Prus II (zm. 1650), ojciec prymasa Andrzeja Olszowskiego i dobrodziej familii w pamięci potomstwa wyrażonej na nagrobku ojca w Stolcu

Další šachtová hrobka v Abúsíru – zatím více otázek než odpovědí (Jarní sezóna 2017 v prostoru velkých šachtových hrobek z poloviny 1. tisíciletí př. Kr. v západním Abúsíru)

Prostor pro naději – Výpravy Československého egyptologického ústavu do Núbie v 60. letech 20. století