Search results

1

Bp Andrzej Dziuba, Pasterz. Kard. Józef Glemp. Dzieje życia od narodzin do roku 1981, Wydawnictwo Stacja7: Kraków 2023, ss. 283 oraz Aneksy

100%

Bielawny K.

Studia Elbląskie

|

2023

|

vol. 24

455-457

2

Srpska pravoslavna crkva tokom 90-ih

87%

Radić R.

Poznańskie Studia Slawistyczne

|

2016

|

issue 10

PL

This paper is based on the earlier works of the author (incurred mainly on the analysis of the press of state and Church provenance), surveys of sociologists of religion, and findings of other researchers dealing with the issues of the Serbian Orthodox Church. Several characteristic points could be drawn that marked the history of the Church in the late 80s and throughout the 90s: the Church’s return from the margins and its more significant presence in society; accelerated process of desecularization; complicated relationship to authorities, ranged from the first closeness to the complete break and disappointment over unfulfilled expectations of the Church; refusal to admit the divisions and the creation of new states formed into the wars on 90s, which for the Church constituted acts of violent secession to detriment of the Serbian people; negative attitudes to the West, ecumenism, Vatican and interfaith dialogue; efforts to resolve the issue of schism within the Church; and growing internal contradictions in the episcopate. Entering unprepared for transition processes that led from one political system to another, followed by the wars and the collapse of the state, and movements into the Church, the Serbian Orthodox Church has tried to oscillate between maintenance of the traditional role of the national Church, and a gradual adjustment to the changes, in aim to avoid major consequences for ecclesiastical organization.

3

Znaczenie instytucji Synodu Biskupów dla współczesnego Kościoła

84%

Rozkrut T.

Sympozjum

|

2022

|

vol. 1(42)

33-54

PL

Instytucja Synodu Biskupów została powołana do życia przez papieża Pawła VI w jego motu proprio Apostolica sollicitudo z 15 września 1965 roku. Sukcesywny obraz prawny instytucji został określony przez posoborowy Kodeks prawa kanonicznego z 1983 roku w kan. 342-348; opublikowane zostały także regulaminy Synodu Biskupów w latach 1966, 1969, 1971 oraz 2006. Można zatem powiedzieć, że wszyscy soborowi papieże, tj. św. Paweł VI, św. Jan Paweł II oraz Benedykt XVI, kształtowali obraz prawny oraz praktyczne funkcjonowanie instytucji Synodu Biskupów. Nie należy także pomijać bardzo ważnego faktu, że obecny papież Franciszek opublikował 15 września 2018 roku Konstytucję apostolską Episcopalis communio o Synodzie Biskupów. Do chwili obecnej odbyło się 28 zgromadzeń różnych zebrań instytucji Synodu Biskupów; przy czym należałoby do wskazanej grupy dodać jeszcze tzw. synod holenderski. Instytucja Synodu Biskupów jest szczególną oraz wyróżniającą się instytucją w Kościele posoborowym. Składa się na to wiele elementów, nie tylko regularność zwoływania zebrań Synodu Biskupów, ale także podejmowana oraz analizowana problematyka synodalna, która dotyczyła różnych i ważnych zagadnień życia i funkcjonowania współczesnego Kościoła. W tym kontekście szczególnego podkreślenia wymaga wskazanie na naturę teologiczno-prawną instytucji, która sprawia, że mamy do czynienia z instytucją dynamiczną, kształtującą życie Kościoła posoborowego oraz swoją strukturą zachęcającą do zainteresowania się Synodem Biskupów zarówno na płaszczyźnie doktrynalnej, jak i tej faktycznej. Już samo zwołanie każdego zebrania Synodu Biskupów jest dużym wydarzeniem eklezjalnym, które angażuje nie tylko osobę biskupa rzymskiego, od którego zebranie Synodu Biskupów w sposób totalny zależy, oraz jednocześnie uczestników zgromadzonej instytucji, ale także w mniejszym lub większym wymiarze praktycznie cały Kościół – w szczególności episkopat – równolegle do wyodrębnionych etapów Synodu, tj. jego przygotowania, samych obrad zwołanego zgromadzenia oraz etapu posynodalnego, który związany jest z realizacją postanowień synodalnych. W tym nurcie należy także wymienić przesłania doktrynalne Synodów Biskupów wraz z ich propozycjami, które ukierunkowywały Magisterium biskupów rzymskich na obszary uznawane za konieczne jako przedmiot jego wypowiedzi, przede wszystkim przez publikowanie posynodalnych adhortacji apostolskich, które z kolei – mówiąc bardzo ogólnie – w wielu jego obszarach miały sukcesywny wpływ na codzienne życie Kościoła po II Soborze Watykańskim.

EN

Institution of the Synod of Bishops was established by Pope Paul VI in his motu proprio Apostolica sollicitudo dated 15 September 1965. Successive legal image of the institution was defined by the Post-Conciliar Code of Canon Law of 1983, in can. 342-348. Also, in the years 1966, 1969, 1971, and 2006 there were published rules of the Synod of Bishops. Therefore, one may say that all Popes who ruled during councils, i.e. Paul VI, John Paul II, and Benedict XVI shaped the legal image and practical operation of the institution of the Synod of Bishops. One cannot also ignore a very important fact that on 15 September 2018 the present pope, Francis, published the Episcopalis communio apostolic constitution about the Synod of Bishops. Until now, there have been twenty-eight congregations of various meetings of the institution of the Synod of Bishops. However, the mentioned group should also be enlarged by so-called Dutch Synod. The institution of Synod of Bishops is a special and standing out institution in the Post-Conciliar Church. This is due to several elements, namely, not only the regular character of having meetings of the Synod of Bishops, but also the undertaken and analysed synodal problematic aspects that concerned various and important issues of life and functioning of the current Church. In this context, a special accent must be drawn to the indication of the theological and legal character of the institution that causes that we deal with a dynamic institution that shapes the life of the Post-Conciliar Church and by its structure encourages to have interest in the Synod of Bishops both on the doctrinal and factual level. Convening the Synod of Bishops is itself a major ecclesiastical event that engages not only the person of the Bishop of Rome, who is utterly responsible for its convention, but also the entire Church to a greater or lesser extent, and specifically the episcopate that is engaged in parallel in relation to the distincted stages of the Synod, i.e. its preparation, deliberations during the convened assembly, and the post-synodal stage that relates to fulfilment of synodal decisions. Considering this mainstream, one should also mention doctrinal messages of Synods of Bishops together with their propositions that directed the Magisterium of Bishops of Rome towards these areas that were considered a necessary aspect of their deliverance, essentially by publishing post-synodal apostolic exhortations which, in turn, very generally speaking had a successive influence on everyday life of the Church after the Second Vatican Council in many areas of the Church.

4

Problematyka dokumentów Zespołu Ekspertów Konferencji Episkopatu Polski ds. Bioetycznych wydawanych w latach 2008-2020

84%

Kubiak P.

Studia Gdańskie

|

2020

|

vol. 46

83-102

EN

Human life has an inalienable value at every stage of existence. The main issues concerning this topic are: the beginning of life, its duration, treatment, dying process, death. In the modern world we can see many views that are incompatible with the principles of ethics or Christian morality. In response to these issues in 2008 the Polish Episcopate, was appointed a Experts the Bioethical Committee, whose task is to deliver an opinion on these cases according to the teaching of the Catholic Church. This article presents the subject matter of the documents issued by the Bioethics Committee between 2008 and 2020.

PL

Życie ludzkie na każdym etapie istnienia posiada niezbywalną wartość. Podstawowymi zagadnieniami dotyczącymi tego temat są: początek życia, jego trwanie, leczenie, proces umierania, śmierć. We współczesnym świecie można zauważyć wiele poglądów, które są niezgodne z zasadami etyki czy moralności chrześcijańskiej. Kwestie te budzą wiele wątpliwości natury moralnej, etycznej czy prawnej. W odpowiedzi na te zagadnienia Episkopat Polski powołał w 2008 roku Zespół Ekspertów ds. Bioetycznych, którego zadaniem jest opiniowanie tych kazusów zgodnie z nauczaniem kościoła katolickiego. Niniejszy artykuł ukazuje tematykę dokumentów wydawanych przez Zespół Ekspertów ds. Bioetycznych w latach 2008-2020.

5

Stan badań nad dziejami diecezji lubuskiej

84%

Weiss A.

Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne

|

1974

|

vol. 28

29-40

EN

-

6

Kolejna praca o historiografii diecezji

84%

Kopiec J.

Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne

|

1980

|

vol. 40

194-197

EN

-

7

Ekklesiologische Implikationen des Hirtenbriefs der polnischen Bischöfe an ihre deutschen Amtsbrüder im Jahr 1965

67%

Żmudziński M.

Studia Warmińskie

|

2017

|

issue 54

155-168

PL

Skutki II wojny światowej miały wpływ na relacje między narodami Europy. Miały również wpływ na życie Kościoła w wymiarze powszechnym, bowiem po dwóch stronach żelaznej granicy znajdowali się jego członkowie. Było to widoczne w szczególności w relacjach polsko-niemieckich. Biskupi polscy, inspirowani przesłaniem ewangelicznym oraz dorobkiem Soboru Watykańskiego II, wystąpili z propozycją rozpoczęcia procesu pojednania. Słowa przebaczamy i prosimy o przebaczenie, zawarte w Liście do biskupów niemieckich z 1965 r., stały się inspiracją wieloletniego wysiłku na rzecz pojednania. Wskazuje się na konkretne owoce tej formuły w formalnym unormowaniu relacji państwowych i kościelnych. W wymiarze eklezjalnym było to nowy porządek kanoniczny diecezji, współpraca na płaszczyźnie pastoralnej, charytatywnej i publicystycznej. Podkreślić należy realny wpływ pojednania polsko-niemieckiego na proces integracji narodów Europy. W tym sensie uwidacznia się wpływ chrześcijańskiego orędzia na kształt sfery publicznej.

EN

The effects of World War II influenced the relations between the nations of Europe. They also influenced the life of the Church in a universal way, because its members found themselves of both sides of the Iron Curtain. This was particularly visible in Polish-German relations. The Polish bishops, inspired by the message of the Gospel and the legacy of the Second Vatican Council, came forward with a proposal of initiating the process of reconciliation. The words, “we forgive and ask for forgiveness”, contained in the Letter to the German Bishops of 1965, became the inspiration for the years-long reconciliation effort. The specific results of this formula are indicated in the formal normalisation of the state and church relations. In the ecclesial dimension, it included a new canonical diocese order and cooperation on the pastoral, charitable and journalistic plane. The real influence of the Polish-German reconciliation on the process of integration of the peoples of Europe should be emphasised. In this sense, the influence of the Christian message on shaping the public sphere is revealed.

8

Problemy Kościoła prawosławnego w Polsce w okresie międzywojennym

59%

Sawicki D. k.

Rocznik Teologiczny

|

2014

|

vol. 56

|

issue 2

75-106

PL

W 1918 r. po ponad 120 latach niewoli Polska powróciła na mapy Europy. Wraz z odradzaniem się państwa wielkie przemiany sięgnęły Kościoła prawosławnego w Polsce. Przed I wojną światową był on częścią Patriarchatu Moskiewskiego, który decydował o jego kadrach, statucie, życiu liturgicznym, obrzędowości, itp. Teraz cerkiew w Polsce została oderwana od rosyjskiej. Z jednej strony władze Rzeczypospolitej pragnęły jak najmocniej zerwać z przeszłością niewoli. Dążyły więc do kościelnej niezależności polskiego prawosławia. Z drugiej strony Rosja ogarnięta pożogą Rewolucji Październikowej zamknęła się w kręgu wewnętrznych problemów. Patriarchat zmuszony był walczyć o przetrwanie. Sprawy cerkwi w Polsce siłą rzeczy miały dla niego drugorzędne znaczenie. W kraju tymczasem brakowało biskupów i duchownych. Co gorsza powracający na rodzinną ziemię przedwojenni hierarchowie i kapłani posiadali rosyjskie obywatelstwo. Ukształtowani też byli w duchu rosyjskich szkół teologicznych, z których się wywodzili i w duchowości rosyjskiego Prawosławia. Nie sprzyjało to normalizacji stosunków państwo – cerkiew. Władze nieprzychylnie patrzyły na Kościół prawosławny widząc w nim relikt zaborów. Od hierarchów wymagano pełnej lojalności włącznie z podpisywaniem deklaracji lojalności. Społeczność kapłańską podzielono na uznawaną przez państwo i nieuznawaną. Ta druga nie mogła liczyć na objęcie etatowych placówek duszpasterskich, zatrudnienie jako katecheta w szkołach publicznych, czy też uzyskanie obywatelstwa (w każdej chwili mogli być – i bywali – wydaleni poza granice Ojczyzny). Wystarczyło tylko sprzeciwiać się polonizacji cerkwi, zwalczać neounię, czy też krytykować plany autokefalii Kościoła by znaleźć się w tej grupie kapłanów „drugiej kategorii”. Władze dążyły również do ograniczenia ilości czynnych placówek duszpasterskich. Czyniono to na trzy sposoby. Po pierwsze wielu dawnym parafiom nie przyznano prawa samodzielności degradując je do rangi filii nieetatowej (nawet jeśli posiadały kilka tysięcy wiernych). Po drugie od razu po zakończeniu wojny rozpoczęła się rewindykacja prawosławnego mienia. Jeśli w przeszłości jakieś prawosławne grunta lub świątynia, choć przez kilka dni należały do Kościoła rzymskokatolickiego lub unickiego, mogły teraz być odebrane czy to w ramach wyroku sadowego czy też samowolnej akcji nieprawosławnej społeczności. Cerkiew pozbawiono kilkuset świątyń i dziesiątków tysięcy hektarów ziemi uprawnej oraz lasów. Trzecim sposobem destabilizacji życia parafialnego były akcje burzenia świątyń. Propagowane, jako rozbiórka opuszczonych świątyń w bardzo złym stanie technicznym były barbarzyńskim, zaplanowanym programem zniszczenia cerkwi w Polsce. Wysadzano, palono, rozbierano profanując, bijąc i poniżając nielicznych obrońców domów bożych. Jednocześnie z tym „fizycznym niszczeniem” państwo prowadziło „wojnę prawną”. Przez długie lata posługiwało się carskim ustawodawstwem cerkiewnym pozwalającym mu penetrować wewnętrzne życie cerkwi. Konstytucja marcowa z 1921 r. potwierdziła uprzywilejowaną rolę Kościoła rzymskokatolickiego. Tymczasowe przepisy o stosunku rządu do Kościoła prawosławnego w Polsce, jako jednostronny akt rządowy nie uwzględniały specyfiki Prawosławia. Nie rozwiązywały też najważniejszych spraw. Episkopat coraz bardziej skłaniał się, wobec zaistniałej sytuacji politycznej (niezbyt przyjazne państwo i utrudniony kontakt z kanoniczną zwierzchnością w Moskwie), w stronę starań o uzyskanie statutu autokefalii z Konstantynopola, do którego należeliśmy do XVII w. Po wieloletnich zabiegach w Moskwie i Konstantynopolu ogłoszenie autokefalii nastąpiło w 1925 r. Niezależność sprzyjała reorganizacji i rozwojowi działalności edukacyjno – wydawniczej, normalizacji struktur w terenie, ujednoliceniu życia liturgiczno – obrzędowego, organizacji duszpasterstw specjalnych (w tym wojskowego ordynariatu), działalności młodzieżowej (bractwa cerkiewne), normalizacji zagadnień narodowościowych, itp. Oczywiście pozbawiała Kościół zewnętrznej opieki i patronatu. Zyski wydają się jednak dużo większe niż straty. Tych ostatnich było całkiem sporo. Państwo ograniczało rozwój prawosławnego monastycyzmu. Dążyło do narzucenia cerkwi nowego kalendarza (gregoriańskiego) i języka polskiego jako urzędowego i liturgicznego. Nie zaprzestało, a w 1938 r. nasiliło, proceder burzenia świątyń. Czteromilionowa prawosławna społeczność (11-15% obywateli) wielokrotnie zastanawiała się czym zasłużyła sobie na tak niesprawiedliwe traktowanie. Pokonała wszystkie te problemy, choć przyszło się jej złożyć daninę łez i krwi. Pamiętajmy, że wszystko to działo się w przededniu II wojny światowej. Rzeczpospolita zamiast jednoczyć się wewnętrznie wobec śmiertelnego zagrożenia prowadziła zgubną politykę szowinizmu, ksenofobii i nietolerancji.

EN

In 1918, after over 120 years of captivity, Poland appeared once again on the map of Europe. Great changes also affected the Orthodox Church in Poland at the time of the re-emergence of the state. Before the First World War, the Orthodox Church was a part of the Moscow Patriarchate, which made decisions about its personnel, statutes, liturgical life, rites, etc. The church in Poland now has been detached from the Russian Church. On the one hand, the Republic’s authorities wanted to sever itself from the captivity of the past as much as possible. They strived for ecclesiastical independence for Polish Orthodoxy. On the other hand, Russia was overcome by the horrors of the Russian Revolution and was therefore confined to the sphere of domestic problems. The Patriarch was forced to struggle to survive. For him, the church’s situation in Poland was inevitably of secondary importance. At the time, there was a lack of bishops and priests in Poland. What’s worse, the pre-war hierarchs and priests, who were returning to their homeland possessed Russian citizenship. They were also shaped by Russian spirit of theological schools, from which they graduated, and by Russian Orthodox spirituality. This was not favourable for normalizing church-state relations. The authorities regarded the Orthodox Church in an unfavourable way, as they saw it as a relic of the partitions. The hierarchs were required to be fully loyal and to sign a declaration of loyalty. The community of priests were divided into two groups: those who were recognized by the state and those who were not. The latter could not count on receiving full-time pastoral positions, employment as catechists in public schools or obtaining citizenship (at any time they could be, and in some cases were, deported from their homeland). It was enough to oppose the polonization of the church, to fight the neo-union or criticise the plans for an Autocephalous church to find oneself in the “second category” of priests. The authorities also strived to limit the number of operational places for pastoral care. This was done in three ways. Firstly, several former parishes were not granted the right to independence, thus degrading them to the ranks of dependant parishes (even if they were made up of several thousand faithful). Secondly, immediately after the ending of the war, the process of revindication of Orthodox property commenced. If, in the past, any Orthodox land or church, even it belonged to the Roman Catholic or Uniate Church for merely a couple days, could now be re-possessed either by court ruling or by arbitrary action on the part of the non-Orthodox community. The Orthodox church was deprived of several hundred church buildings, tens of thousands of hectares of cultivated land and forests. The third way of destabilizing parish life were campaigns to destroy churches. What was propagated as dismantling abandoned churches in very poor technical condition was in fact a barbarian and planed program of destroying the Orthodox church in Poland. These churches were exploded, burned and dismantled and the few who defended the temples were mocked, beaten and humiliated. Simultaneously with the “physical destruction”, the state also waged a “legal war.” For many years, the Tsar’s church legislation, which allowed the state to penetrate into the internal life of the church was applied. The March Constitution of 1921 reaffirmed the privileged role of the Roman Catholic Church. The Provisional Regulations Concerning the Government’s Relation to the Orthodox Church in Poland as a unilateral governmental act did not take the specific nature of Orthodoxy into consideration. It also failed to resolve the most important issues. The episcopate was more and more inclined, in the face of the existing political situation (a hostile state and difficulties in contacting the canonical leader in Moscow), to strive for obtaining autocephalous status from Constantinople, to which we belonged until the 17th century. After several years of intervention in Moscow and Constantinople, autocephaly was announced in 1925. Independence allowed for the reorganization and development of education and publishing, normalization of structures within the territory, standardization of liturgical and ceremonial life, organization of specific areas of pastoral care (including the military ordinariate), youth activities (church brotherhoods), normalization of issues of nationality, etc. This, of course, deprived the Church of external protection and patronage. The gains seem to be much greater than the losses. There was a great amount of the latter. The state limited the development of Orthodox monasticism. It strived to impose on the Church the new (Gregorian) calendar and Polish as the official and liturgical language. These efforts did not cease, and in 1938 they intensified, now taking the form of destroying churches. The Orthodox community, which was composed of four million people (11-15% of citizens), repeatedly wondered why they deserved such unfair treatment. The community overcame all of these problems, but only after paying a tribute of blood and tears. Let us remember that all of this took place just before the outbreak of the Second World War. The Republic, instead of uniting itself internally in the face of the deadly threat of war, chose to pursue a fatal policy of chauvinism, xenophobia and intolerance.

9

Auf der Suche nach der Wahrheit Gottes – neues Selbstverständnis der Kirche

51%

Hartmann R.

|

2021

|

vol. 68

|

issue 6

5-20

PL

W poszukiwaniu prawdy Bożej – nowego samozrozumienia Kościoła Po wielkiej utracie wiarygodności swojego autorytetu, struktura Kościoła katolickiego znajduje się w centralnym procesie przemian. Droga Synodalna w Niemczech jest próbą umożliwienia rozpoznania innym przejścia od obiektywistycznego do komunikatywnego rozumienia prawdy. W procesie tym nie chodzi w pierwszej kolejności o konkretne propozycje reform, które są do przyjęcia przez większość. W centrum zainteresowania pojawia się raczej pytanie o jedność wiary i hermeneutyczne procesy formułowania wiary. Die Struktur der katholischen Kirche befindet sich nach dem großen Glaubwürdigkeitsverlust ihrer Autorität in einem zentralen Transformationsprozess. Der Synodale Weg in Deutschland ist ein Versuch, die Anerkennung der Anderen neu zuzulassen von einem objektivistischen zu einem kommunikativen Wahrheitsverständnis voranzuschreiten. Bei diesem Prozess wird es nicht zuerst um konkrete Reformvorschläge gehen, die mehrheitsfähig sind. Vielmehr stehen die Frage nach der Einheit des Glaubens und nach den hermeneutischen Prozessen der Glaubensformulierung im Brennpunkt.

EN

After the great loss of credibility in her authority, the structure of the Catholic Church is in the central process of transformation. The Synodal Path in Germany is an attempt to allow others to recognize the transition from an objectivist to a communicative understanding of the truth. The process is not primarily about concrete reform proposals that are acceptable to the majority. Rather, the questions concerning both the unity of faith and the hermeneutic processes of formulating faith are in the center of attention.

DE

Die Struktur der katholischen Kirche befindet sich nach dem großen Glaubwürdigkeitsverlust ihrer Autorität in einem zentralen Transformationsprozess. Der Synodale Weg in Deutschland ist ein Versuch, die Anerkennung der Anderen neu zuzulassen von einem objektivistischen zu einem kommunikativen Wahrheitsverständnis voranzuschreiten. Bei diesem Prozess wird es nicht zuerst um konkrete Reformvorschläge gehen, die mehrheitsfähig sind. Vielmehr stehen die Frage nach der Einheit des Glaubens und nach den hermeneutischen Prozessen der Glaubensformulierung im Brennpunkt.

Refine search results

2 Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne

1 Poznańskie Studia Slawistyczne

1 Rocznik Teologiczny

1 Roczniki Teologiczne

1 Studia Elbląskie

1 Studia Gdańskie

1 Studia Warmińskie

1 Sympozjum

1 Bielawny K.

1 Hartmann R.

1 Kopiec J.

1 Kubiak P.

1 Radić R.

1 Rozkrut T.

1 Sawicki D. k.

1 Weiss A.

1 Żmudziński M.

1 2023

1 2022

1 2021

1 2020

1 2017

1 2016

1 2014

1 1980

1 1974