Search results

1

Epistolarny news zesłańczy (krąg Onufrego Pietraszkiewicza i Adolfa Januszkiewicza, Syberia Zachodnia)

100%

Fiećko J.

Przegląd Humanistyczny

|

2016

|

vol. 60(1 (452))

53-65

PL

The author attempts to discover signs of poetics of news in the exile letters written in the first half of the 19th century. The paper discusses two overlapping correspondence circles related to outstanding exiles, active organizers of exile communities, Onufry Pietraszkiewicz and Adolf Januszkiewicz (both were Mickiewicz’s close friends). The author reveals a different aesthetic strategy (Pietraszkiewicz preferred a utilitarian letter, while Januszkiewicz favoured romantic epistolography); moreover he describes a number of common elements that from the point of view of circulation of information in exile were the most significant, i.e. news about important changes in the exile existence, such as illnesses, successes or failures in gainful employments and most importantly information on the efforts concerning release from the exile; in addition he highlights consequent elimination of dissident political contents from the epistolary discourse. Furthermore, the author draws attention to the reportage elements, often sensational, which appeared especially in letters addressed to the national recipient and were related mainly to the descriptions of exotic places and forms of existence of Siberian indigenous peoples.

2

Norwid według Krasińskiego, czyli zawód nieproszonego wychowawcy

84%

Fiećko J.

Porównania

|

2022

|

vol. 31

|

issue 1

435-463

EN

The author presents the development of the relationship between Zygmunt Krasiński and Cyprian Norwid, with commenting and focusing on the former writer’s point of view, expressed in letters to a number of addressees. The author points to the reasons for Krasiński’s disappointment after his attempts to position himself as Norwid’s literary mentor and spiritual guide. Krasiński exerted pressure on his younger friend to change his style, accusing him of too much ambiguity and "darkness of words", which made it difficult to understand the ideas behind the poet's ambitious works. Norwid rejected this criticism and defended the right to individualise his style and language, assuming that literature must force the reader to make an individual effort and actively interpret a work of art. The author claims that the dispute revealed fundamental differences in the approach to the rules of creation: while Krasiński referred to the idea of a poet-bard and poet-guide, popular among the first generation of Romantics, Norwid went beyond the Romantic standard.

PL

Autor przedstawia rozwój relacji między Zygmuntem Krasińskim i Cyprianem Norwidem, eksponując i komentując przede wszystkim punkt widzenia pierwszego z tych pisarzy, wyrażany w listach do wielu adresatów. Wskazuje na przyczyny rozczarowania Krasińskiego, który próbował zająć w stosunku do Norwida postawę mentora literackiego i duchowego przewodnika. Autor Irydiona wywierał presję na rzecz zmiany stylu u młodszego przyjaciela, zarzucał mu nadmiar wieloznaczności, „ciemność mowy”, która utrudnia zrozumienie sensu myślowego ambitnych dzieł poetyckich. Norwid tę krytykę odrzucił, bronił prawa do indywidualizacji stylu i języka, przyjmował założenie, że literatura musi zmuszać czytelnika do wysiłku indywidualnego i czynnego odbioru dzieła sztuki. Autor stawia tezę, iż w sporze tym ujawniły się fundamentalne różnice w podejściu do reguł tworzenia, Krasiński odwoływał się bowiem do idei poety-wieszcza i przewodnika, charakterystycznej dla pierwszej generacji romantyków, natomiast Norwid wykraczał poza romantyczny standard.

3

Utracona cześć madame Chapeaurouge, albo: jak powstają błędy w edytorskich komentarzach i do czego mogą prowadzić

84%

Tomasik W.

Pamiętnik Literacki

|

2020

|

vol. 111

|

issue 4

57-68

PL

W liście wysłanym z Genewy do ojca 15 marca 1830 znalazła się wzmianka o trzech balach, w których uczestniczył młody Zygmunt Krasiński. W komentarzu zamieszczonym w przypisie Stanisław Pigoń, edytor korespondencji, uznał, iż „Chapeaurouge” z listu to „zapewne przezwisko towarzyskie którejś z pań genewskich”, sugerując takim zapisem związki postaci z genewską dzielnicą prostytucji. Tymczasem w liście użyte zostało nie przezwisko, lecz prawdziwe nazwisko: wspomniana przez Krasińskiego gospodyni balu była osobą wielce zasłużoną dla miasta, jedną z tzw. „trzydziestu panien genewskich”, które posłużyły w końcu XVIII w. do przeprowadzenia wielkiej operacji finansowej. Operacja polegała na udzieleniu przez genewskich bankierów królowi Francji pożyczki, której spłata miała odbywać się na zasadzie wypłacania tzw. rent dożywotnich, przypisanych młodym i zdrowym dziewczynkom. Pani Chapeaurouge wytypowana została jako jedna z osób, którym formalnie miała być wypłacana renta dożywotnia. Rewolucja francuska doprowadziła do unieważnienia transakcji, a w efekcie – przyniosła genewskim bankom ogromne straty. Pani Chapeaurouge w czasie, kiedy poznał ją młody Krasiński, nadal należała do elity miasta. Jej dom znajdował się przy najelegantszej ulicy Genewy (Rue des Granges), w bliskim sąsiedztwie tego, w którym mieszkał młody poeta.

EN

A letter to his father, dated March 15th, 1830, and sent from Genève, mentions three balls in which young Zygmunt Krasiński took part. Footnote commentary by Stanisław Piogoń, the correspondence’s editor, indicates that “Chapeaurouge” from the letter is “probably a society nickname of a Genève woman,” thus suggesting the woman’s connection with a Genève red-light district. However, the letter does not use a nickname, but a real name: the hostess of the house mentioned by Krasiński was a greatly meritorious figure, one of so-called “Thirty Maidens of Genève,” who towards the end of the 18th century served to conduct a huge financial operation. The operation consisted in granting a loan to the French king by the Genève bankers, the repayment of which was to have been in the form of life pensions tailored to young and healthy girls. Mrs. Chapeaurouge was selected one of the girls to whom the life pension was to have been paid. The French Revolution cancelled the transaction, and in effect brought the Genève banks heavy loss. When young Krasiński met Mrs. Chapeaurouge, she belonged to the city’s elite. Her house was found at Rue des Granges, one of the most elegant street in Genève, in the surrounding neighbourhood of the place where Krasiński lived.

Refine search results

1 Pamiętnik Literacki

1 Porównania

1 Przegląd Humanistyczny

2 Fiećko J.

1 Tomasik W.

1 2022

1 2020

1 2016

Epistolarny news zesłańczy (krąg Onufrego Pietraszkiewicza i Adolfa Januszkiewicza, Syberia Zachodnia)

Norwid według Krasińskiego, czyli zawód nieproszonego wychowawcy

Utracona cześć madame Chapeaurouge, albo: jak powstają błędy w edytorskich komentarzach i do czego mogą prowadzić