Search results

1

Problem z XIX-wiecznym modelem etyki pracy

100%

Janiszewski J.

Seminare. Poszukiwania naukowe

|

2012

|

vol. 31

119-128

EN

A man, In order to obtain something which makes him Or Her happy, Has to per form action which are – In the opinion of others – valuable and Worth to be paid for. Already from the previous sentence we can deduce a Simple truth that there is nothing for free, each thing service Has its price. Or in other words, sometimes you have to be a giver In order to be given something later. A work is a noble act, although many May become indignant about this statement. By working we multiply things we already have, Or we Get New ones. A human activity which makes us richer, is the one which is attributable to the human nature, and an inactivity or a satisfaction with things we already have is in contradiction with this nature. Taking into account a job ethics, as moral we can consider only such an activity of an individual which has won recognition in somebody else’s eyes, the highest manifestation of which is a remuneration. Not elsewhere, but on the ground of job ethics we ecounter a dissatisfaction of some people with actions of others, e.g. with an employer’s behavior who evades the obligation to pay work. The job ethics, since of became a part of a social discussion served politicians, as well a philisophers, or clerics to fight aversion to this organization of everyday live, which is indicated by the clock and operating hours of a factory. This aversion was based on an aspiration to satisfy one’s own needs, and nothing more. A 19 th – century labourer, having been given a remuneration, which enabled him or her a poor existence – poor but existence, did not see a reason why he or she should work more. After all, outside work there were so many interesting things to do, so it was not worth to waste time for moneygrubbing.

2

"Jak przyszli Koreańczycy, to wszystko runęło. Jak wieża". Przyczynek do oddolnej historii Fabryki Samochodów Osobowych na Żeraniu”

94%

Michalik P.

Praktyka Teoretyczna

|

2019

|

vol. 33

|

issue 3

137-169

EN

The article is based on co-research (conricerca) conducted in the Żerań Car Factory. I had seventeen conversations about the reality of factory life and the worldview of the workers. In this text, I present, elaborate and thematically divide conversational fragments on the political transition in Poland between 1980 and 200. The main goal is to present the workers’ own narrations about the end of so-called real socialism and its consequences on the history of the factory. A large section of the text is devoted to the factory takeover by the Korean concern Daewoo. This fact was crucial for the car plant and for workers, whose situation was fundamentally changed by it. This can be seen in the many conversational fragments presented. The methodology used – conricerca – was invented by operaist thinkers and used to conduct research on the Italian working class in the xx century. Its main goal is to conduct research together with the representatives of the working class, thus treating them as subjects and not objects. Its intent is that researchers try to overcome the binary opposition between themselves and those under examination.

PL

Artykuł powstał w oparciu o badania (conricerca) przeprowadzone w Fabryce Samochodów Osobowych na Żeraniu. Odbyto łącznie siedemnaście rozmów dotyczących realiów życia fabrycznego oraz światopoglądu badanych robotników i robotnic. W niniejszym tekście przedstawiono fragmenty wywiadów dotyczące przemian politycznych w Polsce na przełomie lat osiemdziesiątych i dziewięćdziesiątych dwudziestego wieku. Zostały one opracowane i podzielone tematycznie. Głównym celem, jaki postawił sobie autor tekstu, jest przedstawienie robotniczej narracji na temat upadku tzw. realnego socjalizmu w Polsce i tego, jaki miał on wpływ na losy fabryki. Znaczna część pracy została poświęcona kwestii przejęcia zakładu przez koreański koncern Daewoo. Fakt ten w dużej mierze zaważył na losie fabryki. Nie był on obojętny dla pracowników fso, o czym świadczą liczne głosy robotników zebrane w tym artykule. Metoda, którą posłużył się autor conricerca – została wypracowana na gruncie myśli operaistycznej do badania włoskiej klasy robotniczej w drugiej połowie xx wieku. Zakłada ona, że warunkiem wspólnych badań prowadzonych z przedstawicielami klasy robotniczej jest podmiotowe uczestnictwo robotników i robotnic. W toku badań powinno się dążyć do przezwyciężenia sztywnej opozycji badający–badani na rzecz podejścia, zgodnie z którym badacze są jednocześnie badanymi, a badani – badaczami.

3

O szkole jako fabryce nudy i śmiechu

84%

Motyl K.

Podstawy Edukacji

|

2014

|

vol. 7

141-165

EN

The text is an attempt to describe the school in the metaphor of the factory. Seen from this perspective, the automatism, repeatability, predictability and cyclicality are a source of boredom. Boredom is a complex problem, that causes different pupils reactions, like withdrawal and aggression. In the text also is described a reaction associated with a laugh.

PL

Tekst jest próbą opisania szkoły za pomocą metafory fabryki. Patrząc z tej perspektywy, automatyzm szkolny, powtarzalność, cykliczność i przewidywalność wiążą się z powstaniem nudy. Nuda jest sytuacją trudną, dlatego pojawiają się różne reakcje obronne. W tekście oprócz wycofania i agresji opisana jest także reakcja związana ze śmiechem.

4

Bohater „Fachowca” Wacława Berenta wobec wyzwań nowoczesności

83%

Krzyżanowska M.

Annales Universitatis Mariae Curie-Sklodowska, sectio FF – Philologia

|

2016

|

vol. 34

|

issue 1

EN

The article is an interpretation of Wacław Berent’s novel Fachowiec as an account of the experience of modernity. Bringing into focus the way in which the protagonist experiences reality, and which is reflected in a first-person narration, makes it possible to present his attitude towards the changes in the material, social and cultural reality around him. This analysis shows that his subjective perception of the flow of time and his perception of the urban and industrial space were related to a feeling of emptiness, feeling of oppression and boredom, which had a negative effect on the construction of his identity.

PL

Artykuł stanowi interpretację powieści Wacława Berenta pt. Fachowiec jako zapisu doświadczenia nowoczesności. Skupienie uwagi na przedstawionym w pierwszoosobowej narracji sposobie przeżywania głównego bohatera umożliwiło określenie, w jaki sposób ustosunkowywał się on do zmian zachodzących w otaczającej go rzeczywistości materialnej, społecznej i kulturowej. Analiza ta pozwoliła pokazać, że jego subiektywne postrzeganie upływu czasu oraz przestrzeni miejskiej i fabrycznej wiązało się z odczuciem pustki, wykorzenienia, przytłoczenia i nudy, które miały negatywny skutek dla konstrukcji tożsamości protagonisty.

5

Nehodit se do dnešní doby: dělníci v továrně korporace Baťa

67%

Nedbálková K.

Český lid: etnologický časopis (Český lid: Ethnological journal)

|

2022

|

vol. 109

|

issue 2

147-168

EN

The paper investigates the factory in the context of a multinational corporation. The historical-structural background for capturing the changes in the factory is both post-socialism and the conditions of neoliberalism. Drawing on conceptualizations from critical sociology, critical approaches to neoliberalism, and new working-class studies, the author focuses on how the structural transformation of socioeconomic conditions translates into the work in the factory and what implications this has for how workers and managers experience work and their own identities. Based on ethnographic research at the Baťa shoe factory, I identify a culture of precarious responsibility, which I characterize through four dimensions: management’s disengagement from responsibility, workers’ assumption of responsibility, the imposition of economization.

6

Leszczyński zaryzykował syntezę historiograficzną – proludową, antyelitarną, daleką od „polityki historycznej”

67%

Kula M.

Kultura i Społeczeństwo

|

2020

|

vol. 64

|

issue 4

181-198

PL

Adam Leszczyński’s book Ludowa historia Polski. Historia wyzysku i oporu. Mitologia panowania (2020) [A People’s History of Poland: A Story of Exploitation and Resistance – the Mythology of Ruling] contains a historiosophical vision and covers the entire history of Poland in a manner that has not been seen in academic Polish historiography for years. Leszczyński focuses on analyzing the history of the popular classes. He describes this peasant nation and its work, status, and living conditions, along with the poor state of the countryside; he writes of the humiliating treatment of the peasants in the interwar period, and about popular behavior and revolts, first, for example, in the form of flight from the manor, then in the development of socialist, national, or peasant movements, and later as revolts in rural areas in the interwar period and opposition to collectivization in the People’s Republic of Poland. Leszczyński shows that in the past the peasants had no interest in working well. He presents the working conditions in factories in the early period of industrialization and the emerging conflicts. The author of the essay considers that the facts and phenomena in the history of the peasants presented by Leszczyński may be a good starting and reference point for analyses of very different matters in historiography and in contemporary research. He appreciates Leszczyński’s wide-ranging, anti-elite, and pro-people synthesis.

7

Młyn biopolityki

60%

Marzec W., Zysiak A.

Praktyka Teoretyczna

|

2011

|

vol. 2

65-86

EN

City of Lodz is an exceptional case of industrialsettlement, a focal point of di}erent kinds and techniquesof power typical for nineteenth century industrial capi-talism. Disciplinary power parceling bodies, biopowerproviding with population stability, paternalistic gaze ofthe factory owner and monarchic sovereignty of the tsa-rist rule once met in the Scheibler and Grohman’s indu-strial establishment and nearby workers’ housing estate.{is peripheral capitalism and relations accompanyingit let us verify Foucaultian analysis of power and have anew look at it. Di}erent and less stable pattern of corre-lation of power techniques emerges here; power is nolonger strictly related to the temporal matrix or a func-tional demands of capitalist production, and temporarilyossi/es in relocated and contingent con/gurations. It isan implicit illustration of a new paradigm of power ana-lysis, which Foucault presented when his interest was notan industrial city any more, namely the „topologicalanalysis”, as S. J. Collier aptly called it.

PL

Łódź stanowi wyjątkowy przykład miasta przemysłowego, w którym skoncentrowały się różne rodzaje i mechanizmy władzy typowe dla przemysłowego kapitalizmu dziewiętnastego wieku. Dyscyplinarna władza precyzyjnie parcelująca ciała, władza nad biologicznym życiem zapewniająca populacyjną stabilność, paternalistyczne spojrzenie właściciela i monarchiczna suwerenność caratu spotkały się w łódzkiej fabryce Zakłady Włókiennicze K. Scheiblera i L. Grohmana i towarzyszącym jej kompleksie osiedla robotniczego Księży Młyn. Łódzki peryferyjny kapitalizm pozwala nieco inaczej spojrzeć naFoucaultowskie analizy władzy. Przede wszystkim wyłania się tu nowy wzór wzajemnych relacji technik władzy, które nie są już osadzone w stałej matrycy temporalno-zakresowej; władza jest raczej ciągłą transformacją labilnych rozkładów sił i nie jest prostą funkcjonalną odpowiedzią na wymogi kapitalistycznej produkcji. Odpowiada temu paradygmat myślenia o władzy opracowany przez Foucaulta w okresie, gdy nie zajmowałsię już bezpośrednio problematyką, z którą mamy tu do czynienia, a którą S. J. Collier nazwał analizą topologiczną.

8

Odwilż w Fabryce. Warszawscy robotnicy i struktury Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej w przemyśle w czasie kryzysu 1955–1957

59%

Sasanka P.

Polska 1944/45-1989. Studia i Materiały

|

2022

|

issue 19

57-112

EN

This article attempts to present the attitudes of Warsaw workers between 1955 and 1957 and the functioning of party organisations in the industry during crisis time. The source base for the study, apart from the literature on the subject, was the archival material of the Polish United Workers’ Party (PZPR) of various levels, from factory units to voivodeship ones, mainly of ten large Warsaw factories (kept in the State Archives in Warsaw, branch at Milanówek). The subject of research was the behaviour and opinions of workers and the functioning of basic party cells and their evolution in the wake of the most important political events. The analysis also focused on the factors shaping the situation in Warsaw factories, the main stages of the crisis and the post-October ‘normalisation’ of workplace party cells, and the main models of attitudes of their members. The bottom-up perspective also made it possible to formulate conclusions about the sources of the crisis inside the PZPR, the course of factional fights, and the post-October PZPR leadership policy.

PL

Artykuł jest próbą przedstawienia postaw warszawskich robotników w latach 1955– 1957 oraz funkcjonowania organizacji partyjnych w przemyśle w momencie kryzysu. Podstawę źródłową badań, oprócz literatury przedmiotu, stanowiły materiały archiwalne PZPR różnych szczebli od zakładowego po wojewódzki, głównie dziesięciu dużych warszawskich przedsiębiorstw (są przechowywane w Archiwum Państwowym w Warszawie, ekspozytura w Milanówku). Przedmiotem badań były zachowania i opinie robotników oraz funkcjonowanie podstawowych organizacji partyjnych i ich ewolucja w rytm wyznaczany przez najważniejsze wydarzenia polityczne. Przedmiotem analizy były także czynniki kształtujące sytuację w warszawskich fabrykach, najważniejsze etapy kryzysu i popaździernikowej „normalizacji” zakładowych organizacji partyjnych, główne modele postaw ich członków. Oddolna perspektywa pozwoliła też na sformułowanie wniosków co do źródeł kryzysu wewnątrz PZPR, przebiegu walk frakcyjnych i polityki popaździernikowego kierownictwa PZPR.

9

Społeczny portret załogi Fabryki Samochodów Osobowych na Żeraniu w 1956 r. na tle środowiska robotniczego

59%

Sasanka P.

Roczniki Dziejów Społecznych i Gospodarczych

|

2023

|

vol. 84

209-229

EN

The article presents the social characteristics of the Żerań Passenger Car Factory (PCF) staff in 1956 against the background of the nationwide working class. Their profile was similar to the ‘old’ industrial centres. The staff composition, made up of a relatively large number of workers of the proletarian productive type, cultivating traditional values and capable of collective action in defence of their interests, could have had a significant impact on the attitude of the PCF workers (both those belonging to the party and non-party staff) in 1956. This was reflected in the election, against informal guidelines, of a young worker, Lechosław Goździk, as secretary of the PCF Works Committee, and in the rejection of official trade unions and support for the ‘Żerań’ project to create a workers’ self-government.

PL

Artykuł przedstawia społeczną charakterystykę załogi FSO na Żeraniu w 1956 r. na tle ogólnopolskiego środowiska robotniczego. Jej profil był zbliżony do „starych” ośrodków przemysłowych. Skład załogi, złożonej z relatywnie dużej liczby robotników typu proletariacko-produktywnego, pielęgnujących tradycyjne wartości i zdolnych do działań zbiorowych w obronie swoich interesów, mógł mieć duże znaczenie dla postawy robotników FSO (partyjnych i bezpartyjnych) w 1956 r. Jej przejawem był wybór na sekretarza Komitetu Zakładowego FSO, wbrew nieformalnym wytycznym, młodego robotnika Lechosława Goździka oraz odrzucenie oficjalnych związków zawodowych i poparcie „żerańskiego” projektu utworzenia samorządu robotniczego.

10

Polskie początki Wydziału Nauk Matematycznych i Przyrodniczych Uniwersytetu we Fryburgu i polski wkład we fryburską rewolucję przemysłową

43%

KOCUREK W.

Prace Komisji Historii Nauki PAU

|

2015

|

vol. 14

63-79

PL

Artykuł został poświęcony społkom wysokich technologii, założonym przez Polakow pod koniec XIX wieku w rolniczym kantonie Fryburg w Szwajcarii. W tekście wyróżnić można dwie części. W pierwszej autor stara się przedstawić rzeczywistość gospodarczą, społeczną i polityczną Fryburga w okresie intensywnej industrializacji na świecie i powstawania liberalnego systemu wolnego rynku. Nowe, katolicko-konserwatywne władze kantonu w tej szybko zmieniającej się rzeczywistości starały się doprowadzić do stworzenia całościowego, ale i odmiennego ustroju „republiki chrześcijańskiej”, którego celem miało być osiągnięcie sprawiedliwości społecznej, zgodnej ze wskazaniami Ewangelii. By projekt ten doprowadzić do końca, rząd kantonalny nie uchylał się przed wykorzystaniem rożnorodnych możliwości i środkow, ktore pomogłyby osiągnąć ten cel. Decydenci z Georges’em Pythonem na czele potrzebowali wsparcia ze strony społeczeństwa świadomego zachodzących przemian. W związku z tym, niezbędnym stało się powołanie uczelni wyższej, zdolnej do kształtowania nowych postaw i poglądów mieszkańcow regionu. Koszt jej powstania przekraczał jednakże wielokrotnie finansowe możliwości rolniczego i stosunkowo ubogiego kantonu fryburskiego. W tych mało sprzyjających okolicznościach sposobem na wyjście z impasu okazała się świadoma polityka industrializacji. Nowo tworzone instytucje przemysłowe miały przyczynić się do zwiększenia wpływów do kantonalnej kasy i poprzez to pozwolić na finansowanie uniwersytetu, ktory jednocześnie stawał się intelektualnym zapleczem dla formujących się instytucji przemysłowych. W tę filozofię znakomicie wpisała się działalność polskich naukowcow, ktora jest przedmiotem drugiej części artykułu. Polacy zaproszeni przez Pythona do współpracy: Józef Wierusz-Kowalski, Ignacy Mościcki i Jan Modzelewski – stworzyli podstawy Wydziału Nauk Matematycznych i Przyrodniczych Uniwersytetu we Fryburgu. Prowadzili w nim (oprócz działalności dydaktycznej) badania dotyczące między innymi syntezy kwasu azotowego i budowy kondensatorow elektrycznych. Przekonani o potrzebie wdrożenia do szerokiej produkcji stworzonych przez siebie innowacji, sfinansowali i zbudowali pierwsze fabryki doświadczalne, a z czasem doprowadzili do powstania przemysłowych fabryk kwasu azotowego oraz kondensatorow wysokiego napięcia. Choć po zakończeniu pierwszej wojny światowej to zaangażowanie Polakow ustało, okres 30 lat badań i doświadczeń akademickich jasno pokazuje, że świadome współdziałanie decydentow politycznych i wysoko kwalifikowanej kadry naukowej może przynieść zaskakujące i nieoczekiwane efekty.

EN

The article is dedicated to high-tech companies founded by Poles at the end of the 19th century in the rural canton of Fribourg in Switzerland. The text is divided into two parts. In the first part, the author attempts to present the economic, social and political reality of Fribourg in a period of intense industrialization in the world and the formation of the liberal free market system. In this rapidly changing reality, the new Catholic-conservative authorities of the canton tried to lead to establishing of a comprehensive, but also different system of a “Christian republic”, whose aim was to achieve social justice consistent with the teachings of the Gospel. In order to complete the project, the cantonal government did not shy away from using the possibilities and measures offered by the contemporary world. Decision-makers, led by Georges Python, needed support from the society, who was aware of the changes. Due to this fact, it became necessary to establish a university capable of shaping new attitudes and views. However, the costs significantly exceeded the financial capabilities of the agricultural and relatively poor canton of Fribourg. In these less favourable circumstances, a conscious policy of industrialization was the way out of the deadlock. Newly created industrial institutions were to contribute to an increase of cash inflows to the canton and thus allow for the financing of the university, which would also become an intellectual foundation for the emerging industry. The activity of Polish scientists, which is the subject of the second part of the article, matched this philosophy perfectly. The Poles invited to cooperate with Python, i.e. Jozef Wierusz-Kowalski, Ignacy Mościcki and Jan Modzelewski, created the foundations of the Faculty of Mathematical and Natural Sciences at the University of Fribourg. As members of the faculty, in addition to teaching, they conducted research into, among other things, nitric acid synthesis and construction of electrical capacitors. Convinced of the need to put their innovations into wide production, they financed and built the first experimental factories and, over time, led to the development of a nitric acid factory and a high-voltage capacitor factory on an industrial scale. Although after the First World War the commitment of the Poles stopped, the 30 years of academic research and experience clearly showed that a conscious cooperation of policy-makers and highly qualified scientific personnel can bring surprising and unexpected results.

Refine search results

2 Praktyka Teoretyczna

1 Annales Universitatis Mariae Curie-Sklodowska, sectio FF – Philologia

1 Kultura i Społeczeństwo

1 Podstawy Edukacji

1 Polska 1944/45-1989. Studia i Materiały

1 Prace Komisji Historii Nauki PAU

1 Roczniki Dziejów Społecznych i Gospodarczych

1 Seminare. Poszukiwania naukowe

1 Český lid: etnologický časopis (Český lid: Ethnological journal)

2 Sasanka P.

1 Janiszewski J.

1 KOCUREK W.

1 Krzyżanowska M.

1 Kula M.

1 Marzec W.

1 Michalik P.

1 Motyl K.

1 Nedbálková K.

1 Zysiak A.

1 2023

2 2022

1 2020

1 2019

1 2016

1 2015

1 2014

1 2012

1 2011