Search results

1

Fakty i mity o „faktach”. W związku z artykułem M. Danielewiczowej „Niepodważalne fakty. Jak o nich mówimy?” (Poradnik Językowy 2017/9)

100%

Duraj-Nowosielska I.

Linguistica Copernicana

|

2019

|

vol. 16

EN

The article refers to discussions on the semantics of Polish expressions with the word fakt (‘fact’), and it is polemical towards “objective” interpretations, in which “facts” are “fulfilled states of affairs”, independent of how they are conceptualized by speaking subjects; it refers especially to the article of M. Danielewiczowa (PJ 2017/9) on that subject. Both attitudes are rooted in the tradition of structuralistic semantics and both discuss the contemporary meaning of fakt (in various linguistic variants). It is argued that the interpretation of “fact” as an object of speaking (according to the speaker’s knowledge) is better testified in language usage, as well as it is more effective as far as lexical analysis is concerned. That is because it is a convenient starting point both for the “strictly objective” meaning (fakt ≈ what is happening or what happened), typically mentioned in dictionaries, and for popular nowadays uses of that word, in which it introduces hypotheses or subjective judgments of the speaker. The latter can be accounted for by pragmatic mechanisms of speaking, whereas the “objective” meaning is interpreted as an effect of metonymy (pointing in speaking to a particular state of affairs → the state of affairs itself).

PL

Artykuł jest głosem w dyskusji nad semantyką polskich wyrażeń ze słowem fakt, polemicznym wobec ujęć „obiektywistycznych”, upatrujących w „faktach” zrealizowane stany rzeczy, niezależne od tego, jak je ujmują podmioty mówiące; w szczególności odwołuje się do artykułu M. Danielewiczowej (PJ 2017/9) na ten temat. Obydwa ujęcia są zakorzenione w tradycji semantyki strukturalistycznej i obydwa dotyczą współczesnego znaczenia faktu (w różnych odsłonach językowych). W artykule uzasadnia się, że interpretacja „faktu” jako obiektu mówienia (zgodnie z wiedzą nadawcy) ma zarówno mocniejsze oparcie w świadectwach językowych, jak i większą skuteczność na gruncie analizy leksykalnej; stanowi ona bowiem dobry interpretacyjny punkt wyjścia zarówno dla znaczenia „stricte obiektywnego” (fakt ≈ to, co zaszło lub zachodzi), typowo wskazywanego w słownikach, jak i dla powszechnych obecnie zastosowań tego słowa, w których ono w jakiś sposób maskuje hipotezy lub subiektywne sądy nadawcy. Z tego drugiego zdają sprawę pragmatyczne mechanizmy mówienia, znaczenie „obiektywne” jest natomiast interpretowane jako efekt przesunięcia metonimicznego (wskazanie w mówieniu na określony stan rzeczy → sam ten stan rzeczy).

2

Facts and their interpretation in paleoanthropological enquiries

80%

Tomczyk J.

Studia Ecologiae et Bioethicae

|

2016

|

vol. 14

|

issue 2

115-132

EN

The search for truth in the sciences which deal with the prehistoric past seems exceptionally attractive. What is involved in them is not only the historical dimension, but also an attempt at understanding the present moment. This trivial statement may in practice cause a lot of trouble, since the issue at stake is actually not how “truth” is defined, but rather how we arrive at it. We need to remember that while the first stage of the scientific inquiry usually involves the gathering and description of facts, the second stage is mainly concerned with their explanation and interpretation. At both stages of scientific cognition – that is both in the process of obtaining facts and interpreting them – truth can be falsified by mistake or on purpose. Thus, the main aim of science – to make our comprehension agree with the subject (the state of affairs) under scrutiny – can be suppressed by subjective motivation. It is therefore recommendable to present various reasons behind such a peculiar “emendation” of truth in prehistoric research.

3

Dyskrecja i obsceniczność. Prolegomena do lektur Kronosa Witolda Gombrowicza

71%

Bielecki M.

Autobiografia. Literatura. Kultura. Media

|

2013

|

issue 1

69–85

PL

Artykuł jest poświęcony nie tyle interpretacji Kronosa Witolda Gombrowicza, ile rozważaniu trudności interpretacji tej książki. Trudności te wynikają z niejasnego statusu genologicznego i ontologicznego tego tekstu, ponieważ nie jest pewne, czy jest on dziennikiem czy autobiografią, dokumentem czy literaturą. Ascetyczna poetyka wskazywałaby, że Kronos zawiera prawdę i tylko prawdę. Zdaniem autora artykułu, książka ta nie jest zbiorem czystych faktów, ale konstruktem stworzonym na pograniczu prawdy i fikcji, egzystencji i tekstów Witolda Gombrowicza. Jeśli Kronos przynosi jakieś fakty, to w każdym wypadku podlegają one interpretacji, co wyklucza ich jednoznaczność i oczywistość.

EN

This article is devoted not so much to the interpretation of Witold Gombrowicz’s Kronos, but considering difficulties of interpretation this book. This difficulties stem from the unclear genological and ontological status of the text, because it is not certain whether it is diary or autobiography, document or literature. Ascetic poetics indicate that Kronos tells the truth and nothing but the truth. According to the article’s author, this book is not collection of pure facts, but a construct created on the border between truth and fiction, existence and texts of Witold Gombrowicz. If Kronos brings some facts, they are in any cases subject to interpretation, which excludes their explicitness and obviousness.

4

Językowy wymiar mediatyzacji rzeczywistości

71%

Smoleń-Wawrzusiszyn M.

Roczniki Humanistyczne

|

2014

|

vol. 62

|

issue 6: Językoznawstwo

059-073

PL

Intensywny rozwój mediów masowych nie pozostaje bez wpływu zarówno na współczesną komunikację językową Polaków, jak i na system polszczyzny. Wpływ ten jest rozpatrywany przez lingwistów na wielu płaszczyznach i w różnych ujęciach, ale szczególnie dużo miejsca wciąż poświęca się znamionom komunikacji w Internecie. W prezentowanym artykule problematyka zależności przemian językowych uwarunkowanych mediatyzacją życia społeczno-kulturalnego dotyczy modyfikacji semantycznych oraz słowotwórczych. Rozważana jest m.in. kwestia zmiany statusu normatywnego połączeń uznawanych dotychczas za pleonazmy: rzeczywistość realna i fakt autentyczny, które w realiach mediatyzacji stają się jednostkami opozycyjnymi wobec nowych pojęć, takich jak rzeczywistość wirtualna czy fakt medialny. Przedmiotem omówienia jest również niemal reprezentatywny dla ery mediatyzacji neologizm prawdoid, który wyrażą specyfikę przekazów typowych dla dziennikarstwa tabloidowego.

EN

The intensive mass media development, typical of the 21st century, has a significant influence both on contemporary language communication and the Polish language system. This influence is discussed by linguists at many levels and from different perspectives. Yet, the attributes of the Internet communication are subject to the most extensive debate. This article focuses mainly on the issue of language change as conditioned by the mediatisation of the socio-cultural life. Language change as discussed hereby concerns transformations in the field of semantics and word-formation. Problems addressed in the article include, among others the issue of changes in the normative status of the connections hitherto considered as pleonasms, e.g. real reality and authentic fact. In the context of mediatisation, such pleonastic expressions function in oppositional to such new concepts as virtual reality or media fact. Furthermore, the article discusses a neologism which is virtually an icon of the mediatisation era, namely “prawdoid” [truthoid] that expresses the specificity of messages typical of tabloid journalism.

5

Prekluzja dowodowa w postępowaniu przed sądem II instancji

71%

Wączek A.

Opolskie Studia Administracyjno-Prawne

|

2021

|

vol. 19

|

issue 1

95-111

EN

The issue of evidential preclusion in an appellate instance is related to the presentation of the issue in the context of Art. 427 § 3 in connection with with art. 452 of the Code of Criminal Procedure The joint interpretation of the above-mentioned provisions allows to draw conclusions as to the actual scope of validity of the evidence exclusion in proceedings before the second instance court and its influence on the model of appeal proceedings. When interpreting Art. 427 § 3 of the Code of Criminal Procedure it should be noted that it contains normative formulations that require clarification from the theoretical and practical side. The meaning of "new" facts or evidence in terms of this provision should be specified on the basis of the interpretation rules resulting from Art. 452 of the Code of Criminal Procedure In the face of a joint interpretation of the provisions, it can be concluded that the "novelty" criterion is not met, the evidence for which it was possible to submit it to the court of first instance, which, by analogy, applies to "new facts". The above conclusions require clarification, from the positive side in terms of the preclusion of new facts or evidence, about the content of Art. 452 § 3 of the Code of Criminal Procedure, which introduces restrictions on one of the grounds for dismissing evidence motions in appeal proceedings.

PL

Problematyka prekluzji dowodowej w instancji odwoławczej wiąże się z zaprezentowaniem przedmiotowego zagadnienia w kontekście art. 427 § 3 k.p.k. w zw. z art. 452 k.p.k. Łączna interpretacja wskazanych przepisów pozwala wyprowadzić wnioski co do faktycznego zakresu obowiązywania prekluzji dowodowej w postępowaniu przed sądem II instancji i jego wpływu na model postępowania odwoławczego. Dokonując wykładni art. 427 § 3 k.p.k. wskazać należy, iż zawiera on w swej treści sformułowania normatywne wymagające doprecyzowania od strony teoretyczno – praktycznej. Znaczenie „nowych” faktów lub dowodów w ujęciu tego przepisu należy dookreślić w oparciu o reguły interpretacyjne wynikające z art. 452 k.p.k. W obliczu łącznej wykładni przepisów można wyprowadzić wniosek, iż kryterium „nowości” nie spełnienia dowód, co do którego istniała możliwość zgłoszenia go przed sądem I instancji, co w drodze analogii, ma zastosowanie również do „nowych faktów”. Powyższe wnioski wymagają doprecyzowania, od strony pozytywnej w zakresie prekluzji w przytaczaniu nowych faktów lub dowodów, o treść art. 452 § 3 k.p.k., który wprowadza ograniczenia względem jednej z podstaw oddalenia wniosków dowodowych w postępowaniu odwoławczym.

6

PRZEDMIOT DOWODZENIA W PROCESIE KARNYM

71%

Konieczny J.

Roczniki Administracji i Prawa

|

2019

|

vol. 2

|

issue XIX

65-77

PL

W teorii dowodzenia sądowego w procesie karnym dostrzec można rozbieżność, dotyczącą przedmiotu dowodu. Wyróżnia się dwa główne stanowiska. Pierwsze głosi, że przedmiotem dowodu jest fakt, drugie natomiast, że jest nim twierdzenie, wyrażane zdaniem. Artykuł przedstawia możliwe rozwiązanie tej kontrowersji. Punktem wyjścia jest spostrzeżenie, iż nośnikami prawdy są twierdzenia/zdania, nie zaś fakty. Skoro zatem prawda jest jedną z podstawowych wartości w procesie karnym, to wynika z tego, że przedmiotem dowodu jest twierdzenie. Po drugie, w toku postępowania dowodowego prowadzone są rozumowania w postaci operacji myślowych – te zaś mogą być prowadzone tylko z użyciem zdań. Artykuł kończy się konkluzją, iż przedmiotem dowodu jest twierdzenie; udowodnienie faktu jest epistemologicznie niemożliwe. Rozwiązanie takie wydaje się korzystne dla teorii dowodzenia, gdyż może wpłynąć na poprawę jakości rozumowań dowodowych, w tym także na jakość uzasadnień wyroków.

EN

In the theory of evidential reasoning in a criminal trial, there is a discrepancy in the subject matter of proof. There are two main positions. The first one states that the object of proof is fact, while the second one is a statement expressed in a sentence. The article presents a possible solution to this controversy. The starting point is the observation that the bearers of truth are statements/sentences. Therefore, since truth is one of the basic values in criminal proceedings, it results that the object of proof is a claim. Secondly, in the course of evidential reasoning is carried out in the form of thought operations - these can only be carried out with the use of sentences. The article ends with an conclusion that the object of evidence is a proposition; proving the fact is epistemologically impossible. Such a solution seems to be beneficial for the theory of proof, as it may improve the quality of evidential reasoning, including the quality of justifications of verdicts.

7

On the ontology of situations

57%

Omyła M., Omyła M.

Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria

|

2018

|

issue 3

8

Nauka i szkolnictwo wyższe w poglądach prof. Dra Kazimierza Marciniaka

57%

Maciołek R.

Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Gospodarki, seria Edukacja - Rodzina - Społeczeństwo

|

2017

|

issue 2

87-104

EN

The article presents Professor Kazimierz Marciniak view about the education and higher education (including task of universities). Professor specialised in geography: climatology and bioclimatology and he had a considerable research achievements and an extensive practical skills. Didactics in higher education and philosophy of science were not his scientific concerns. However, when he hold the highest functions in universities, he often spoke about system of higher education in his official speeches. He also mentioned the tasks of universities, education system and upbringing etc. He did not leave any scientific works dedicated to this area. This study is basically the reconstruction of K. Marciniak’s view about science and higher education, made on the basis of the remaining printed materials, in which between the lines, he showed his views and on unpublished short notes. Oral testimonies were also sources of data. He shared many of his beliefs on science with representatives of natural science. His mind, research attitude and workshop were formed by ideas of positivism. However, he could also understand quite clearly the humanities area and its research methods. Professor Marciniak shared with the humanists attachment to culture of word culture and genuine writing skills. Although he advocated the classical model of University, he understand the latest innovation in management and didactics. As for the praxeological aspect of teaching, he emphasized the role of teaching skills of teacher, rather than applied technologies and educational tools.

PL

W niniejszym artykule zaprezentowano poglądy Prof. Kazimierza Marciniaka na temat nauki i szkolnictwa wyższego, w tym m.in. na temat zadań szkoły wyższej. Prof. Kazimierz Marciniak reprezentował dyscyplinę: geografia, w specjalności klimatologia i bioklimatologia. Posiadał w tym zakresie znaczący dorobek naukowy i bogate doświadczenie praktyczne. Nie zajmował się naukowo ani dydaktyką szkoły wyższej, ani też filozofią nauki. Jednakże pełniąc najwyższe funkcje w szkołach wyższych, wypowiadał się wielokrotnie w oficjalnych wystąpieniach na temat systemu szkolnictwa wyższego, a także na temat zadań szkoły wyższej, systemu kształcenia, wychowania, itp. Nie pozostawił dzieł naukowych dedykowanych tym tematom. Niniejsza praca jest w zasadzie rekonstrukcją jego poglądów na kwestie nauki i szkoły wyższej, dokonaną na podstawie pozostawionych materiałów wydanych drukiem, w których niejako śladowo i między wierszami ujawniał swoje poglądy oraz zapisków nieopublikowanych. Źródłem danych były także świadectwa ustne. Dzielił wiele przekonań na naukę z przedstawicielami nauk przyrodniczych. Jego umysłowość, postawa badawcza i warsztat badawczy były kształtowane w atmosferze dominującego wśród przedstawicieli nauk szczegółowych pozytywizmu. Nie zamykały mu one jednak drogi do rozumienia specyfiki humanistyki i stosowanych przez nią swoistych metod badawczych.. Z humanistami dzielił przywiązanie do kultury słowa i kunszt pisarski. W poglądach na szkołę wyższą stał wiernie po stronie modelu uniwersytetu klasycznego. Nie znaczy to jednak, że nie rozumiał lub odrzucał innowacje w zakresie zarządzania szkoła wyższą lub w zakresie zadań dydaktycznych. Jeżeli chodzi o prakseologiczny aspekt nauczania, to większą rolę przywiązywał on do umiejętności dydaktycznych nauczyciela akademickiego niż do stosowanych technologii i narzędzi kształcenia.

9

O splątaniu faktów i wartości w koncepcji Hilarego Putnama

57%

Rosiak-Zięba E.

Kultura i Wartości

|

2018

|

issue 25

DE

Der Gegenstand des Artikels ist die Analyse der These von Hilary Putnam, die die Verflechtung von Fakten und Werten behandelt. Es werden dabei ausgewählte Argumente herangeführt, die der Philosoph zu ihrem Nachweis formuliert. Eines der Hauptziele, denen die These dient, ist die Verbindung von Wissenschaft und Ethik, die ein Ende der Vorstellung setzt, dass die Wissenschaft wertneutral sei. Während Putnams polemische Bemerkungen hinsichtlich der gegensätzlichen Stellungnahmen klar scheinen, sind manche konstruktiven Argumente, die sie unterstützen sollen, eher enigmatisch. Der Artikel setzt sich zum Ziel, diese Argumente zu erklären. Im ersten Teil des Artikels bespreche ich kurz die gegen die Dichotomie Fakten – Werte gerichteten Argumente von Putnam, die gegen die im Titel aufgestellte These sprechen. Im weiteren Teil bespreche ich die Frage der sog. dichten Begriffe, die Gegenbeispiele für die erwähnte Dichotomie bilden können, um anschließend die mit der Hauptthese verbundene These von der Interdependenz der Beschreibung und der Bewertung zu erläutern.

EN

The subject of this paper is the analysis of Hilary Putnam’s thesis on the fact/value entanglement along with some of his arguments meant to corroborate this stance. One of his main objectives of putting forward this thesis is reconciliation of science and values, bringing an end to the picture of the former as a ‘value-free zone’. While Putnam’s polemics with standpoints conflicted with his own one are carried out in quite a comprehensive way, the way he formulates some of his constructive arguments meant to augment his own stance are a bit enigmatic. The goal of this paper is to clarify some of them. The first part of this paper briefly outlines Putnam’s arguments aiming to undermine the fact/value dichotomy, which is contradictory to the thesis title. The second one is focused on the issue of so called ‘thick concepts’, which might be considered as counterexamples for the aforementioned dichotomy, and the thesis, correlated with the title one, that description and evaluation are interdependent.

PL

Przedmiotem artykułu jest analiza tezy Hilarego Putnama o splątaniu faktów i wartości wraz z wybranymi argumentami, jakie filozof ten formułuje gwoli jej wsparcia. Jednym z głównych celów, jakim ma ona służyć jest pogodzenie nauki z etyką, kładące kres wyobrażeniu, iż ta pierwsza jest neutralna pod względem wartości. Jakkolwiek polemiczne uwagi Putnama pod adresem stanowisk sprzecznych z tytułową tezą wydają się dość jasne, niektóre argumenty konstruktywne na rzecz jej wsparcia są nieco enigmatyczne. Celem tego artykułu jest objaśnienie tych ostatnich. W pierwszej części tekstu krótko omawiam argumenty Putnama wymierzone w dychotomię fakty – wartości, którą przeczy tytułowej tezie. W dalszej części eseju omawiam kwestię tzw. gęstych pojęć, które mogą stanowić kontrprzykłady dla wspomnianej dychotomii, oraz skorelowaną z tytułową tezę o współzależności opisu i oceny.

10

Nowatorska metoda gamifikacji błędów oraz faktów w praktyce szkolnej – kilka słów o jej wdrożeniu w kontekście podtrzymywania uwagi uczniów

57%

Prościak B., Prościak M., Samko H.

Wychowanie w Rodzinie

|

2023

|

vol. XXX

|

issue (2/2023)

183-204

EN

Aim. Balancing the attention deficit of students, thanks to the use of the latest activating method in teaching - gamification of errors and facts (taking into account student dysfunctions). Methods. Among the research methods in social research, an international internet survey was used and another nationwide survey in groups dealing with SEN (special educational needs) and gamers on Facebook. Results. Two proprietary algorithms of teacher’' motivation were created: an algorithm for maintaining attention and motivation for mentally strong students, based on the classic algorithm of computer game developers, and an algorithm for maintaining attention and motivation for mentally weak students, based on a modern algorithm for computer game developers. Conclusion. It has been shown that problems with understanding the text result from the deficit of students' attention is now a problem for the entire digital generation. The level of general attention in the group of respondents with SEN was 25.13% and in the group of respondents without SEN – 31.89%. The rate of loss of attention in the group of respondents with SEN was 8.2% and in the group without SEN – 9,95%. The unusual approach to the topic consists of creating an original method of calculating the coefficients: the level of general attention and the loss of attention. An original method of activating teaching was created – gamification of errors and facts (taking into account student dysfunctions).

PL

Cel. Równoważenie deficytu uwagi uczniów dzięki zastosowaniu najnowszej metody aktywizującej w nauczaniu – gamifikacji błędów i faktów (uwzględniającej dysfunkcje uczniowskie). Metody. Wśród metod badawczych w badaniach społecznych wykorzystano ankietę internetową o zasięgu międzynarodowym oraz drugą – o zasięgu ogólnopolskim – w grupach dla osób ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi (SPE) oraz wśród graczy na Facebooku. Wyniki. Stworzono dwa autorskie algorytmy postępowania motywacyjnego nauczycieli: algorytm podtrzymywania uwagi i motywacji dla uczniów silnych psychicznie, oparty na klasycznym algorytmie twórców gier komputerowych oraz algorytm podtrzymywania uwagi i motywacji dla uczniów słabych psychicznie, oparty na nowoczesnym algorytmie twórców gier komputerowych. Wnioski. Wykazano, że kłopoty ze zrozumieniem tekstu wynikają z deficytu uwagi uczniów, co stanowi obecnie już problemem całego pokolenia cyfrowego. Poziom ogólnego skupienia uwagi w grupie respondentów ze SPE wyniósł 25,13% oraz w grupie respondentów bez SPE–31,89%. Współczynnik utraty skupienia uwagi w grupie respondentów ze SPE wyniósł 8,2% oraz w grupie bez SPE–9,95%. Nietypowość ujęcia tematu polega na stworzeniu autorskiej metody wyliczenia współczynników: poziomu ogólnego skupienia uwagi oraz utraty skupienia uwagi. Stworzono autorską metodę aktywizującą w nauczaniu – gamifikację błędów i faktów (uwzględniającą dysfunkcje uczniowskie).

11

Problem relacji wartości i faktu w filozofii Stanisława Brzozowskiego

43%

Lisowska U.

Ogrody Nauk i Sztuk

|

2011

|

issue 1

PL

Celem artykułu jest przedstawienie sformułowanej przez Stanisława Brzozowskiego koncepcji wartości jako próby wyjścia z kryzysu filozoficznego spowodowanego przez paradygmat pozytywistyczny i wynikający z niego światopogląd modernistyczny. Czerpiąc z dokonań Kanta i Fichtego, Brzozowski czyni wartość centralną kategorią swojej koncepcji. Przypisuje jej funkcje ontologiczne, a tym samym przedstawia wizję rzeczywistości alternatywną w stosunku do koncepcji pozytywistycznej, która zakłada redukowalność wartości do faktu. Jego tezy metafizyczne stanowią zarazem fundament, inspirowanej myślą Marksa, krytycznej teorii społecznej.

EN

The aim of the article is to present the concept of values (created by Brzozowski) as a way of recovering from a philosophic crisis caused by positivist paradigm and modernist world-view resulting from it. Brzozowski based his philosophy on Kant and Fichte philosophy and the central category of his concept is value. He assigns value ontological functions and presents his vision of reality, which is alternative to positivist approach. His metaphysical theses are groundwork for critical social theory inspired by Marx idea.

Refine search results

Fakty i mity o „faktach”. W związku z artykułem M. Danielewiczowej „Niepodważalne fakty. Jak o nich mówimy?” (Poradnik Językowy 2017/9)

Facts and their interpretation in paleoanthropological enquiries

Dyskrecja i obsceniczność. Prolegomena do lektur Kronosa Witolda Gombrowicza

Językowy wymiar mediatyzacji rzeczywistości

Prekluzja dowodowa w postępowaniu przed sądem II instancji

PRZEDMIOT DOWODZENIA W PROCESIE KARNYM

On the ontology of situations

Nauka i szkolnictwo wyższe w poglądach prof. Dra Kazimierza Marciniaka

O splątaniu faktów i wartości w koncepcji Hilarego Putnama

Nowatorska metoda gamifikacji błędów oraz faktów w praktyce szkolnej – kilka słów o jej wdrożeniu w kontekście podtrzymywania uwagi uczniów

Problem relacji wartości i faktu w filozofii Stanisława Brzozowskiego