Search results

1

MARIO VARGAS LLOSA: PODRÓŻ DO FIKCJI

100%

Elbanowski A.

Ameryka Łacińska. Kwartalnik analityczno-informacyjny

|

2011

|

vol. 19

|

issue 2(72)

3-7

PL

Fikcja, jaką tworzy Mario Vargas Llosa w swoich kilkunastu powieściach, jest jednocześnie kreacją literacką i modelem rzeczywistości. Peruwiański pisarz naśladuje i odtwarza świat realny, tyle, że nie według jednoznacznych reguł mimezis, lecz zgodnie z zasadami wyobraźni twórczej; przeobraża rzeczywistość, przemienia ją w metaforę, rozkłada na luźno powiązane ze sobą elementy, skraca lub wydłuża współrzędne czasu i przestrzeni. Co paradoksalne, Vargas Llosa, głosząc swój literacki manifest „bogobójstwa”, konsekwentnie podkreśla, że jest pisarzem realistycznym, zawsze bowiem odnosi się, jak robili to jego mistrzowie - Balzak, Stendhal, Tołstoj – do świata realnego. Tyle, że słowo „rzeczywistość” pojmuje na swój sposób, jako konglomerat faktów, snów, obsesji i mitów.

2

Okresy warunkowe i operator fikcji

88%

Sendłak M.

Studia Semiotyczne

|

2019

|

vol. 33

|

issue 2

EN

The subject of the article is the relationship between counterfactuals and sentences containing the fictional operator. The aim is to show that this relationship provides good reasons for criticizing the so-called orthodox approach on counterfactuals. This approach has it that every counterfactual of the impossible antecedent is vacuously true. The criticism indirectly supports an alternative position that argues in favor of the falseness of some counterpossibles. Part of the text focuses on possible counterarguments of the orthodox approach.

PL

Celem tego artykułu było wykazanie, że ortodoksyjna analiza kontrmożliwych okresów warunkowych prowadzi do niepokojącej konsekwencji. Jest nią niemożność odróżnienia poszczególnych, z konieczności fałszywych teorii. Problem ten opiera się w dużej mierze na związku pomiędzy okresami warunkowymi oraz analizą wyrażeń zawierających operator opowieści. Nie musi to oznaczać, że zwolennik analizy ortodoksyjnej nie może dostarczyć alternatywnego sformułowania różnic pomiędzy teoriami z konieczności fałszywymi. Tym niemniej, nie może on tego dokonać poprzez użycie okresów warunkowych. Te natomiast – jak wskazują zarówno filozofowie oraz psycholodzy rozwoju poznawczego – stanowią naturalny środek wyrazu wnioskowania o konsekwencjach zajścia tego, co faktycznie nie zaszło. Niezależnie od tego, czy jest to konsekwencja zajścia czysto możliwego, czy niemożliwego stanu rzeczy. Podczas gdy analizy prezentowane w ramach podejścia nieortodoksyjnego dostarczają wyjaśnienia tego zjawiska, stanowisko ortodoksyjne nakazuje podważenie moż- liwości takich rozumowań. Stąd można uznać, że w kwestii sporu o adekwatną analizę okresów warunkowych przewaga znajduje się po stronie nieortodoksyjnej.

3

Opowieść a‑ alternatywna. O Patrz pod: Miłość Dawida Grossmana

75%

Przymuszała B.

Narracje o Zagładzie

|

2018

|

issue 4

259-268

EN

The article presents an interpretation of David Grossman’s novel See Under: Love in the context of alternative history. Revealing the problems related to depicting the Holocaust, the story becomes a critique of our culture. It shows how four distinct parts are related, creating a vision of the dark sphere of our “I” hidden from the world: an alternative version of a story about ourselves is a sui generis reckoning with the concept of humanity dominant in our European community.

PL

Artykuł przedstawia interpretację powieści Davida Grosmana Patrz pod: Miłość w kontekście historii alternatywnej. Historia ujawniająca problemy związane z opowiadaniem o Zagładzie staje się krytyką naszej kultury. Pokazuje, w jaki sposób cztery odrębne części łączą się ze sobą, tworząc wizję ukrywanej przed światem ciemnej sfery naszego „ja”: alternatywna wersja opowieści o nas samych jest rodzajem rozrachunku z utrwaloną w naszej europejskiej społeczności koncepcją człowieczeństwa.

4

„Ich tanzte, um warm zu werden...“ Metafiktionalität in Josephine. Aus der öffentlichen Biografie der Josephine Baker von Dieter Kühn

63%

Filipowicz M.

humanistica 21

|

2017

|

vol. 1

153-168

EN

Analysis of Josephine by Dieter Kühn’s has been based upon the following premises: 1. Biography of Kühn is not a traditional biography, in which the author focuses on presenting authentic episodes from the life of the artist, Josephine Baker. The term contemporary literary biography is more appropriate in the case of Josephine, because it balances between fact and fiction (science and art). The writer therefore gives up chronological presentation of events for the meta-fictional reconstruction of reality. 2. Irony as comic technique (especially ironic comments and questions) is here to surrender criticism of media, entertainment industry, as well as criticism of modern society.

PL

Analiza utworu Josephine pióra Dietera Kühna pozwala na postawienie następujących tez: 1. Biografia Kühna nie jest biografią tradycyjną, w której autor koncentruje się na zaprezentowaniu autentycznych epizodów z życia artystki Josephine Baker. Pojęcie, współczesna biografia literacka' wydaje się tu być terminem bardziej adekwatnym do utworu Kühna, ponieważ balansuje ona pomiędzy faktami a fikcją (wiedza a sztuka). Pisarz rezygnuje tu zatem z chronologicznej prezentacji zdarzeń na rzecz metafikcyjnej rekonstrukcji rzeczywistości. 2. Ironia jako technika komiczna (szczególnie ironiczne komentarze i pytania) ma tu na celu poddanie krytyce mediów, przemysłu rozrywkowego, również krytykę współczesnego społeczeństwa.

5

Twórca współczesnej semiotyki polskiej. Rzecz o Profesorze Jerzym Pelcu

63%

Jadacki J.

Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria

|

2018

|

issue 2

6

Sierżant Pieprz gra koncert na dachu. The Beatles i prefiguracje ponowoczesności

63%

Sierzputowski K.

Kultura Współczesna. Teoria. Interpretacje. Praktyka

|

2021

|

vol. 114

|

issue 2

176-188

EN

This article discusses the cultural significance of Sgt. Pepper’s Lonely Hearts Club Band, a studio album released in 1967 by the English rock band the Beatles, and the final concert in the group’s career played from the rooftop of their Apple Corps headquarters in January 1969. It suggests that both experiments were a consequence of artistic decisions dictated by the band’s general reluctance to traditional music performances and their awareness of the reality of new media: recording studios and TV performances. According to the author, both the album and the concert can be viewed as a turning point from modernity to postmodernity, with a prefiguration of postmodern aesthetic and epistemic experience. This evolution from a concept album to a TV concert resulted in a synthesis materialised in the form of video clips and the birth of the MTV music station. The discovery of the Beatles’ entanglement in this process was possible with the hermeneutics proposed by the Italian philosopher Gianni Vattimo. Consequently, we are invited to take another look at the Sgt. Pepper’s album and the famous rooftop concert from the anthropological perspective.

7

Wokół pisarstwa „historyczno-fantastycznego” Teodora Parnickiego (na podstawie dylogii „Muza dalekich podróży” i „Staliśmy jak dwa sny”)

63%

Szargot M.

Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Poetica

|

2021

|

vol. 9

107-119

EN

This article is about the genological aspects of the historical fantasy novels by Teodor Parnicki as seen in his dilogy consisting of Muza dalekich podróży and Staliśmy jak dwa sny. I focus mainly on fantasy elements visible in the novels, which are clearly divided into two separated tendencies. I called the first one “historical fantasy”, and the author himself called the second one “pure fantasy”. Their coexistence is what distinguishes Parnicki’s type of novel from similar forms (historical novels, fantasy novels, and alternate history). At the same time, this combination gives the writer’s creations traits characteristic of the romantic period (mise en abyme, romantic irony) and determines the literary character of the text, which is stronger than the historical one.

PL

Artykuł jest poświęcony kształtowi genologicznemu uprawianej przez Teodora Parnickiego powieści historyczno-fantastycznej, rozpatrywanemu na przykładzie dylogii, którą tworzą dzieła Muza dalekich podróży i Staliśmy jak dwa sny. Szczególnie interesuje mnie obecna w powieściach fantastyka, która wyraźnie reprezentuje dwa typy. Pierwszy z nich nazwałem „fantastyką historyczną”, drugi sam pisarz określił jako „fantastykę czystą”. Ich współwystępowanie odróżnia uprawianą przez Parnickiego powieść od form pokrewnych (powieści historycznej, fantastycznej i historii alternatywnej), a zarazem wyposaża dzieła prozaika w znane z literatury romantycznej cechy (autotematyzm, ironię romantyczną) oraz decyduje o przeważającej nad historycznością – literackości dzieła.

8

THE PATTERNS OF KOREAN’S NARRATIVE: BASED ON THE ‘RULE OF THREE’

63%

KIM M.

International Journal of Korean Humanities and Social Sciences

|

2017

|

vol. 3

73-84

PL

Istnieje kilka sprzecznych ze sobą wizerunków Korei. Pierwszy z nich ukazuje ją jako małe, słabe państwo, często atakowane przez silniejszych sąsiadów. Drugi z kolei jako bardzo interesujący kraj z dynamicznym społeczeństwem, długą historią i piękną kulturą. Trzeci głosi, iż Korea pomimo bycia małym krajem jest silna i posiada swoją tożsamość.Korea podobnie jak i inne kraje potwierdza swoją tożsamość poprzez porównanie z innymi - Chinami, Japonią czy Stanami Zjednoczonymi. Chiny były najsilniejszym imperium w centrum Azji Wschodniej, dlatego też Korea przez długi okres czasu była jej podległa. Japonia z kolei, choć została uznana za kraj mniej cywilizowany od Korei, będąc najpotężniejszym narodem imperialistycznym Azji Wschodniej zdominowała ją na okres 35 lat. Z kolei Stany Zjednoczone ukazały się na początku XX wieku jako wpływowe supermocarstwo - jedyna siła mogąca utrzymać pokój na świecie. Pomimo, iż Korea wybrała prowadzenie polityki posłuszeństwa wobec wspomnianych mocarstw, Koreańczycy w swojej twórczości przez cały czas zachowywali postawę niezależności i oporu.W folklorze zauważamy uniwersalne prawo, mówiące o tym, iż to najsłabszy zwycięża najsilniejszego. Kontrast pomiędzy silnym a słabym stał się motywem przewodnim wielu podań ludowych, w których koreańscy autorzy pomimo słabości kraju, ukazują wymyślne zwycięstwo Koreańczyków. Niniejszy artykuł ma na celu omówienie opowiadań obrazujących zwycięstwo właśnie tych najsłabszych. Opowieści autorstwa generała Yousin Kim oraz Wielkiego Mnicha Samyeonga stanowią najbardziej reprezentatywne przykłady takich narracji.

KO

한국은 몇 가지 상반된 이미지를 가진다. 첫째, 한국은 약소국이라는 인식이다. 한국은 반도라는 지정학적인 위치로 인해 대륙과 해양세력의 충돌지점에 놓여 있으며, 숱한 외국의 침략을 받으면서 수난의 역사를 살아왔다는 인식이다. 둘째, 한국은 매우 문명적이며 역동적이라는 인식이다. 한국은 높은 교육열로 인한 개인적 역량의 수월성, 오랜 역사적 경험의 축적을 통해 다양하고 역동적인 문화를 창조하고 있다는 것이다. 셋째, 한국은 작지만 강한 나라라는 인식이다. 한국의 규모는 작은 편이지만 아주 작은 나라는 아니며 고유의 정체성을 가지고 있다는 것이다.대부분의 나라가 그렇듯, 한국은 다른 나라와의 비교를 통해 자신의 정체성을 확인하고자 한다. 이때 자주 비교의 대상이 되는 국가가 중국, 일본, 미국이었다. 중국은 역사상 가장 강력하고 지속적인 제국으로서 동아시아의 중심이었으며, 한국은 중국에 대해 대부분 자발적인 순종의 길을 택했다. 물론 저항과 예속의 시기도 있었으나, 한국은 중국에 대해 ‘사대’의 태도를 보이면서도 때에 따라서는 ‘자주’와 저항을 선택하기도 했다. 일본은 한국보다 변방에 있는 나라로 치부되었으나, 근대 이후 가장 강력한 제국주의 국가로 성장하고 한국을 실질적인 식민지로 지배하였다. 한국인은 일본에 대해서도 복종, 저항, 비판의 태도를 유지해왔다. 미국은 20세기 이후 세계의 경찰국가로 떠오르면서 한국에 대해 원조자의 위치를 점해왔다.한국은 이들 강대국에 대해 대체적으로는 순종의 노선을 택했으나, 한국인의 정체성은 이들에 대한 반감과 증오, 경쟁의 관계 속에서 마련되었다. 적어도 상상적 차원에서는 ‘가장 약한 자가 가장 강한 자를 이긴다’는 서사를 지속적으로 변주해내었다.가장 약한 셋째가 첫째, 둘째를 이기고 마침내 성공한다는 이야기는 구비문학 전체에서 보편적인 이야기 형식으로 전승된다. 이를 ‘3의 법칙’이라 부를 수 있다. 한국은 늘 대륙/ 해양, 중국/ 일본, 중국/ 미국 등의 틈새에서 시달렸지만, 적어도 상상적 차원에서는 ‘3의 법칙’에 기반한 한국인의 서사를 개발함으로써 그들과의 차별성을 강조하고 자신의 정체성을 제시한 것이다.‘3의 법칙’은 축적형, 상승형,대조형, 변증법형으로 구분할 수 있다. 본고에서는 고구려, 백제를 물리치고 삼국 통일에 공헌한 김유신의 서사, 임진왜란 이후 일본을 굴복시킨 사명대사의 서사, 그리고 현재에도 진행 중인 ‘작지만 강한 나라’로서의 한국인에 대한 서사를 이러한 유형에 따라 분류하고 평가하였다.세계의 국기들에도 ‘삼색기’가 가장 많이 사용된다. 자유-평등-박애, 자유주의-공산주의-민족주의 등은 한 국가가 자신의 정체성을 만들기 위해 가장 자주 사용하는 상징적 조작이라 볼 수 있다. 예를 들어, 폴란드는 러시아-독일이라는 강력한 나라 사이에서 생존해야 했던 폴란드의 역사를 ‘세 마리의 독수리’ 이야기로 만들어 건국신화의 틀로 활용하고 있다. 현재 한국은 세계의 두 정상(group two)’에 해당하는 미국과 중국 사이에서 또 하나의 ‘3의 서사’를 만들고 있는 것으로 볼 수 있다.

EN

Korea has several conflicting images. The first image was that Korea has been a small and weak country. Korean Peninsula places at the collision point of continents and oceans, so it has been forced to encounter the frequent invasions from other strong neighboring countries. The second image is that Korea is a very interesting and dynamic society which has a long history and excellent cultures. Nowadays Koreans are known to be very smart and excellent in arts and science. Owing to the ardent desire for the children’s education, young Korean students are more educated and talented than those of any other nations. Between the passive belittlement opinion and extremely exaggerated applause, there could be more balanced third opinions suitable for Korean’s position.Korea is trying to confirm its identity through the comparison with other countries; China, Japan, and the United States. China has been the most powerful empire at the center of East Asia. For this reason, Korea chose a voluntary way of submission to China for a long time. Of course, there happened to be a time of resistance as an opponent. Korea sometimes has kept the attitude of "subservience to the stronger" on China. Japan has been considered as a less civilized country than Korea. But it grew to be the most powerful imperialist’s nation in East Asia and dominated Korea as a kind of substantial colony for 35 years. At the beginning of 20th century, the United States emerged as the super power among the all nations. Their power influenced to lots of nations as a police of the world as if they were the only police who can keep world peace. They were the friendly helper to South Korea for a long time. But it is not strange there were some occasional conflicts between the two nations.In general, Korea has chosen a policy of obedience to these powerful countries. But on the contrary of realistic attitude to them, Korean has continuously kept the attitude of independence and resistance in their deep minds. In the folk tale, it is the universal law that the weakest finally wins the strongest. The pattern of Korean’s narratives is same to that folk tale.Koreans feels a kind of empathy to these folk tales for they have been too weak themselves. So they made their own tales based on the contrast between strong and weak. Koreans have felt serious agony against inevitable power between continent/ ocean, China/ Japan, China/ United States. These were the Koreans’ destiny in their daily life. But Koreans developed lots of fictitious narrative which shows the imaginative victory of Korean.The pattern of ‘Rule of three’ can be divided into four; simple or cumulative, progressive or ascending, contrasting or double negative, dialectical. In this paper, I am going to introduce some Korean narratives, which show the victory of the weakest. The stories of General Yushin Kim and Great Monk Samyeong could be chosen the representative examples of Korean narratives."Three colored national flag" has been used in the world. For example, French people uses three colored flag for the meaning of liberty, equality and fraternity. I guess, in Poland, the legend of ‘three eagles’ could be used for the relationship of Russia, Germany and Poland or Germany, Czech and Poland. Currently, it can be used for the Korean’s dilemma between the powerful Group Two. Koreans are always asking to themselves: which way we must choose to survive between two powerful brothers, what is the third way we can choose as the youngest brother. These questions are making many narratives on Korean themselves.

9

Dyskrecja i obsceniczność. Prolegomena do lektur Kronosa Witolda Gombrowicza

63%

Bielecki M.

Autobiografia. Literatura. Kultura. Media

|

2013

|

issue 1

69–85

PL

Artykuł jest poświęcony nie tyle interpretacji Kronosa Witolda Gombrowicza, ile rozważaniu trudności interpretacji tej książki. Trudności te wynikają z niejasnego statusu genologicznego i ontologicznego tego tekstu, ponieważ nie jest pewne, czy jest on dziennikiem czy autobiografią, dokumentem czy literaturą. Ascetyczna poetyka wskazywałaby, że Kronos zawiera prawdę i tylko prawdę. Zdaniem autora artykułu, książka ta nie jest zbiorem czystych faktów, ale konstruktem stworzonym na pograniczu prawdy i fikcji, egzystencji i tekstów Witolda Gombrowicza. Jeśli Kronos przynosi jakieś fakty, to w każdym wypadku podlegają one interpretacji, co wyklucza ich jednoznaczność i oczywistość.

EN

This article is devoted not so much to the interpretation of Witold Gombrowicz’s Kronos, but considering difficulties of interpretation this book. This difficulties stem from the unclear genological and ontological status of the text, because it is not certain whether it is diary or autobiography, document or literature. Ascetic poetics indicate that Kronos tells the truth and nothing but the truth. According to the article’s author, this book is not collection of pure facts, but a construct created on the border between truth and fiction, existence and texts of Witold Gombrowicz. If Kronos brings some facts, they are in any cases subject to interpretation, which excludes their explicitness and obviousness.

10

Ekokrytyczne studium nad adaptacją filmową powieści Znachor w reż. Michała Waszyńskiego (1937)

63%

Kaźmierczak M.

Forum Poetyki

|

2021

|

issue 24

122-139

EN

The paper discusses a 1937 film directed by Michał Waszyński, also considering the novel written by Tadeusz Dołęga-Mostowicza which became the source of the screenplay, and the second adaptation of this novel directed by Jerzy Hoffman in 1981. The paper focuses on the interpretation of the film directed by Waszyński in the context of the relations between man and nature which was original and – in some way – went beyond the melodramatic convention. The film is interpreted in the context of the strong tension between traditional Poland and modern Poland, between fiction and reality.

PL

Powieść Tadeusza Dołęgi-Mostowicza, a także jej dwie filmowe adaptacje (pierwsza – Michała Waszyńskiego z 1937 roku, a druga z 1981 roku w reż. Jerzego Hoffmana) są tekstami kultury popularnej, dlatego intrygujące poznawczo jest wydobycie nieoczywistych, bez wątpienia nie tylko uwarunkowanych estetycznie, relacji między środowiskiem naturalnym i człowiekiem. Autor artykułu analizuje i interpretuje film w reżyserii Michała Waszyńskiego. Podejście ekokrytyczne pozwala w ciekawym kontekście ujrzeć napięcie między fikcją filmową oraz rzeczywistością, a także między tzw. Polską nowoczesną i tradycyjną.

11

Witold Gombrowicz: autobiografizm w trzech odsłonach

63%

Kunz T.

Autobiografia. Literatura. Kultura. Media

|

2014

|

issue 2(3)

15-32

PL

Artykuł jest próbą analizy trzech trybów autobiograficznego pisarstwa Witolda Gombrowicza. Pierwszy z nich, zorientowany prospektywnie, służy przede wszystkim autokreacji i rzutowaniu w przyszłość kolejnych, tworzonych przez pisarza podmiotowych autoprojekcji. Realizację tej podmiotowej strategii przynosi Dziennik, któremu przypada szczególne miejsce między autonomiczną, eksperymentalną fikcją literacką a tradycyjną narracją autobiograficzną. Drugi tryb ma charakter retrospektywny, najbardziej zbliżony do tradycyjnej autobiografii. Wyróżnia go dominacja narracji wspomnieniowej, podporządkowanej chronologicznemu następstwu zdarzeń. Spotykamy się z nią we Wspomnieniach polskich oraz w Testamencie. Trzeci tryb, wykorzystany przez Gombrowicza w Kronosie, realizuje się w postaci swoistego kalendarium czy inwentarza, nawiązującego do nieliterackich, użytkowych form osobistych zapisków, i nie mieści się w żadnym z dwóch przywołanych wcześniej strategii pisarstwa autobiograficznego, lokując się na obrzeżach zarówno narracyjnej konwencji wspomnieniowej, jak i konwencji dziennikowej podporządkowanej zasadzie eseistyczno-autoportretowej. Analiza tych trzech odmian tekstu autobiograficznego ma pokazać, że nie składają się one na żadną spójną, wieloaspektową wizję podmiotu, każdy z nich odsłania bowiem na swój sposób właściwą Gombrowiczowskiej formule autobiografizmu nieciągłość i pustkę odkrywaną w miejscu powracającego uporczywie pragnienia osobowej, mocnej obecności.

EN

This article is an attempt to analyse the three modes of autobiographical writing of Witold Gombrowicz. The first of the modes is prospectively oriented and its purpose is to self-create and project into the future the successive subjective self-images created by the author. Diary, which takes a particular place between the autonomous, experimental fiction and traditional autobiographical narration, brings implementation of this strategy. The second mode is retrospective in nature and the most similar to the traditional autobiography. It is distinguished by the dominance of the reminiscent narration subordinated to the chronological sequence of events. We encounter it in Polish Memories and in A Kind of Testament. The third mode used by Gombrowicz in Kronos is implemented in the form of a specific historical calendar or inventory alluding to non-literary practical forms of personal notes and does not fit in any of the two previously mentioned autobiographical writing strategies, locating itself on the edge of both; the narrative convention of memories, as well as the diary convention subject to essayistic and self-portrait principles. Analysis of these three varieties of the autobiographical text shows that they do not make up for any coherent, multi-faceted vision of the subject. Each of them reveals in their own way the “Gombrowicz-like” autobiographical formula of discontinuity and emptiness that are discovered in the place of persistently recurring desire of a strong personal presence.

12

Truth and meaning in the maze of irony: A glance at Muriel Spark’s fiction

63%

Walczuk A.

Beyond Philology: An International Journal of Linguistics, Literary Studies and English Language Teaching

|

2018

|

issue 15/4

101-115

EN

The article addresses the issue of truth and its treatment in the fiction of Muriel Spark (1918–2006), who with her first novel, The Comforters, made her name as a distinctly post-modern novelist. The publication of The Comforters coincided with her conversion to Roman Catholicism, and Spark was explicit about the vital influence which her newly-embraced religion had upon her becoming a writer of fiction. The major point in the following argument is Spark’s overt declaration that her writing of novels, which she defines in terms of lies, represents her quest for absolute truth. This apparently paradoxical admission is reflected in Spark’s creative output, which combines most unlikely features: postmodernist leanings, commitment to religious belief and a deep-seated conviction on the part of the author about the irrefutable validity of absolute truth. The article focuses mainly on two of Spark’s novels: The Only Problem and Symposium, which demonstrate the postmodernist perspective with its insistence on the relativity of truth or its outright negation in the form of the concept of “post-truth”. The presented analysis shows how Spark’s narratives pursue truth across the multiplicity of continually undermined meanings jointly generated by the text and the reader as its recipient. The discussion emphasises the irony which Muriel Spark proposes as the most effective strategy for getting an inkling of absolute truth, which remains for Spark a solid though evasive value, hidden under the multiplicity of meanings.

PL

Artykuł podejmuje rozważania na temat prawdy w fikcji literackiej Muriel Spark (1918–2006), pisarki angielskiej która już w swojej pierwszej powieści, The Comforters (Pocieszyciele), dała wyraz postmodernistycznemu profilowi własnej twórczości literackiej. Wydanie The Comforters zbiegło się w czasie z jej konwersją na rzymski katolicyzm, a sama pisarka wyraźnie podkreślała wpływ, jaki przyjęcie religii katolickiej miało na jej twórczość powieściopisarską. Główny punkt odniesienia w dyskusji stanowi stwierdzenie Spark, że powieść, którą ona sama definiuje w kategoriach fikcyjnego kłamstwa, jest w istocie poszukiwaniem absolutnej prawdy. To paradoksalne na pierwszy rzut oka wyznanie, znajduje odzwierciedlenia w całej twórczości Spark, która łączy na pozór nieprzystające do siebie elementy, jak postmodernistyczne predylekcje, katolicką religijność, a nade wszystko głębokie przekonanie autorki o niepodważalności prawdy absolutnej. Artykuł skupia się głównie na dwóch powieściach: The Only Problem (Jedyny problem) i Symposium (Uczta), które podejmują dialog z postmodernistyczną perspektywą relatywizacji prawdy bądź też jej całkowitej negacji w koncepcji “post-prawdy”. Przedstawiona analiza ukazuje jak dyskurs narracyjny podąża za wyznacznikiem prawdy mimo, albo przy pomocy, ciągłego podważania cząstkowych znaczeń generowanych łącznie poprzez tekst powieści oraz czytelnika jako odbiorcy przesłania tekstu. Artykuł podkreśla znaczenie ironii, która w powieściach Spark staje się najbardziej efektywną strategią zbliżania się do prawdy absolutnej, a ta w jej twórczości pozostaje wciąż trwałą, chociaż nieuchwytną, wartością skrywaną pod wielością znaczeń i interpretacji.

13

Recepcja tekstów kultury w erze postpisma. Analiza wybranych koncepcji

63%

Gwadera A.

Bibliotheca Nostra. Śląski Kwartalnik Naukowy

|

2019

|

issue 4(58)

10–19

PL

W artykule podjęto próbę krytycznej analizy futurystycznej projekcji kultury przez pryzmat jej wytworów w zmieniającym się technologicznie społeczeństwie. W dobie powszechnej cyfryzacji notowany jest znaczący spadek czytelnictwa zarówno w Polsce, jak i na świecie. Badacze wśród przyczyn tego stanu rzeczy zgodnie wymieniają nowe media. Analiza fenomenu przestrzeni filmów, seriali i Internetu pozwoliła na stworzenie alternatywnej teorii odbioru tekstów kultury. Postawienie w centrum teorii fikcji (Arkadiusz Żychliński) oraz hipoteza ery postpiśmiennej, w której kluczowym elementem jest transfer przeżyć (Jacek Dukaj), stanowi próbę kreowania nowej humanistyki (lub też jej braku) wraz z jej elementami teoretycznymi i metodologicznymi. Alternatywne spojrzenie na przyszłość pozwala na krytyczną, quasi-filozoficzną analizę poczynań człowieka.

EN

The article attempts to critically analyse the futuristic projection of culture through the prism of its products in a technologically changing society. In the era of widespread digitisation, there is a significant decrease in readership, both in Poland and worldwide. Among the reasons for this, researchers unanimously mention new media. The analysis of the phenomenon of the space of films, series and the Internet allowed to create an alternative theory of the reception of cultural texts. Placing the theory of fiction (Arkadiusz Żychliński) and the hypothesis of the post-written era, in which the key element is the transfer of experiences (Jacek Dukaj) at the centre of the theory of fiction (Arkadiusz Żychliński) and the hypothesis of the post-written era, in which the key element is the transfer of experiences (Jacek Dukaj) is an attempt to create a new humanities (or the lack thereof) with its theoretical and methodological elements. An alternative view of the future allows for a critical, quasi-philosophical analysis of human actions.

14

Gra z konwencją literatury dokumentu w powieści Hanny Sokołowskiej „Kosa, czyli ballada kryminalna o Nowej Hucie”

63%

Mazurkiewicz A., Uniwersytet Łódzki W. F., adammazurkiewicz@o2.pl

Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica

|

2015

|

vol. 30

|

issue 4

EN

Looking for new sources of inspiration, authors of crime stories begin to combine literary fiction with historical facts. Thanks to that they create quasi-documentary narratives in which crime serves as a pretext to show historical settings (in Hanna Sokołowska’s novel the setting are the 1970s). This way the reader can be culturally embedded in “post-memory.”

15

Mówić nieprawdę, nie kłamiąc? O zmyślaniu. Analiza semantyczna i składniowa jednostki językowej ktoś zmyśla coś

63%

Lipka P.

Prace Językoznawcze

|

2008

|

issue 10

137-149

EN

The paper presents an analysis of the Polish lexem ktoś zmyśla coś (untranslatable into English, it means more or less that someone is saying things that are not true but it does not mean that someone is lying). In this paper dictionaries’ definitions of the word zmyślać/zmyślić are revised and confronted with the conclusions resulting from the analysis. The paper also investigates relations between ktoś zmyśla coś and ktoś kłamie (someone is lying) which are frequently found as synonyms. Out of the two forms of the verb: zmyślać 1) (ktoś zmyślił coś) and zmyślać 2) (ktoś zmyślił, że_) the author is only interested in the first one. As the result of the analysis concerning the meaning of ktoś zmyśla coś, a preliminary explication of this expression is presented.

16

Rewizje historii i dyskursu kryminologicznego: Kuśniewicz, Terlecki, Rymkiewicz

63%

Wojda D.

Przestrzenie Teorii

|

2011

|

issue 15

155-173

EN

The article concerns texts which problematize such figures of criminological discourse as crime, perpetrator, victim, interrogator, or the penitentiary system. The works of A. Kuśniewicz, W.L. Terlecki and J.M. Rymkiewicz perform multidimensional revisions: they question traditional thinking about historical truth and the means of reaching it; they trespass the border between literature and fiction; they resist criminological discourse. The writers discussed formulate a diagnosis in many aspects close to that of M. Foucault’s and the new victimology, proving that representations of history as well as mechanisms of social control are discourses of restrictive authority. Korupcja [Corruption], Odpocznij po biegu [Rest after The Race], and Wielki książę [The Grand Duke] respond to such violence with revisions of history as well as the present, thanks to which literature becomes a form of radical hermeneuti

17

Old future, new past, or how Neil Gaiman tinkers with temporality in Marvel 1602

63%

Bemben A.

Świat i Słowo

|

2020

|

vol. 34

|

issue 1

159-175

EN

The purpose of this article is to substantiate the thesis that, in the Marvel 1602 series, there is a common denominator of the narrative mechanisms with which its author embeds fiction in history and reworks selected characters from the so-called mainstream Marvel continuity. As such denominator, I see the idea of repeatability of situational and behavioural patterns. With this end in view, I open this work by outlining how selected events of the so-called “age of heroes” are transplanted into the Elizabethan age. Second, I show how chosen Marvel characters are reworked to match the sixteenth- and seventeenth-century context. Third, I expand on the reiterative quality of the mechanisms the author uses for these purposes to support the view that the repeatability of situational and behavioural patterns is the main idea informing the narrative structure of Marvel 1602. In the conclusion section, I capitalise on the presented findings and suggest their potential implications.

18

Fikcjonalny autor i jego wrogowie

63%

Milczarek K.

Edukacja Filozoficzna

|

2023

|

issue 75

93-107

PL

W artykule omówiono wybrane argumenty przeciwko teorii prawd fikcjonalnych, której autorem jest Gregory Currie. Wywód rozpoczyna przywołanie podstawowych założeń tej teorii, szczególnie postulatu powołania bytu określonego jako fikcjonalny autor. Następnie autor tekstu przechodzi do krytycznej analizy siedmiu obiekcji wobec kategorii fikcjonalnego autora, aby zaproponować rozróżnienie trzech sposobów argumentacji: epistemiczny, ontologiczny i eksplanacyjny. Twierdzi, że o ile wyróżnione argumenty epistemiczne i eksplanacyjne są chybione, o tyle krytyka z pozycji ontologicznych wymusza co najmniej zrewidowanie omawianej koncepcji.

EN

The article provides a review of selected arguments against Gregory Currie’s theory of fictional truths. I begin by recalling the basic assumptions of this theory, in particular the postulate of establishing an entity referred to as a fictional author. Then I proceed to critically analyze seven objections from the literature on the issue of the fictional author in order to propose a distinction between three modes of argumentation: epistemic, ontological and explanatory. I argue that while the distinguished epistemic and explanatory arguments are misguided, criticism from ontological positions at least forces a revision of the view under discussion.

19

VIELSTIMMIGE JÜDISCHE ERZÄHLUNGEN IN DER ZEITGENÖSSISCHEN POLNISCHEN LITERATUR

54%

Trepte H.-C., Bauer I. T.

Porównania

|

2018

|

vol. 22

|

issue 1

145-168

EN

The Representation of the Holocaust in Polish literature can be pursued from World War II up to contemporary narratives. The authors of this text concentrate on important debates in Poland concerning first of all the common as well as separate Polish-Jewish past in history, but mainly in times of the German fascist occupation. Following their literary studies they give a brief survey of the mentioned topic, concentrating mainly on three exemplary Polish books: Joanna Bator Chmurdalia (2010), Jarosław Kamiński Rozwiązła (2011), and Igor Ostachowicz Noc żywych Żydów (2012). The literary analysis of these texts is related to Polish history, culture, and politics, concerning first of all crucial changes in the society and culture. The chosen writers and their works demonstrate different approaches to an uncertain, complicated Polish Jewish past. They illustrate important changes in literature towards documentary and fictional narratives. More and more tabooed topics of the extreme living conditions during the Nazi occupation in and outside of the concentration camps are considered – crime, various forms of sexuality and prostitution. Jewish life stories as well as the holocaust turn meanwhile into ‚normal‘ motives in contemporary Polish narratives. Searching for their own roots, identity and family traces on the basis of documents, reports or photos often results in colourful reconstructions of Polish-Jewish fates, a striking tendency not only in contemporary Polish literature.

DE

Zagłada Żydów zajmuje bardzo ważne miejsce w polskiej literaturze powojennej od czasów drugiej wojny światowej aż do współczesności. Autorzy artykułu koncentrują się przede wszystkim na ważnych debatach dotyczących polsko-żydowskiej przeszłości, zwłaszcza czasów okupacji faszystowskiej. W centrum zainteresowania znajdują się wybrane teksty współczesnej literatury polskiej analizowane w szerokim kontekście historycznym, społeczno-politycznym i kulturowym. Rozważono, w jaki sposób przedstawiciele różnych pokoleń podchodzą do tematyki Żydów w Polsce oraz Zagłady. W analizach skoncentrowano się na trzech znaczących dziełach literackich: Chmurdaliach Joanny Bator (2010), Rozwiązłej Jarosława Kamińskiego (2011) i Nocy żywych Żydów Igora Ostachowicza (2012), które prezentują różne podejścia pisarzy do skomplikowanej polsko-żydowskiej przeszłości oraz ilustrują istotne przesunięcia w sposobie jej opisywania. Zauważono zmianę w podejściu do tabuizowanych tematów warunków życiowych w obozach koncentracyjnych (przestępstwa, przemoc seksualna, prostytucja) oraz traktowaniu żydowskości, która staje się ważnym, lecz nie dominującym motywem literackim. W najnowszej literaturze poszukiwanie korzeni oraz tożsamości żydowskiej na podstawie dokumentów czy zdjęć często skutkuje barwnymi rekonstrukcjami polsko-żydowskich losów.

20

The Contemporary Dilemmas of Narcissus and Pygmalion. A Study of the Aesthetics of Life

51%

Kubicki R.

Art Inquiry. Recherches sur les arts

|

2016

|

vol. XVIII (XXVII)

9-22

EN

This article presents two characters from the Greek mythology: Narcissus and Pygmalion. They are two different symbols of human destiny, who share a hyperactive attitude towards unreality/fiction. In their case, what exists loses the dispute over existence with what does not exist. Contrary to Narcissus, who is the victim of this dispute, Pygmalion is its beneficiary. Narcissus loses the dispute, because he is fulfilled in contemplation; Pygmalion wins, as he has managed to make his life a part of an aesthetic experience.

PL

W artykule prezentuję dwie postaci greckiej mitologii: Narcyza i Pygmaliona. Są to dwa różne symbole ludzkiego losu, które łączy nadaktywny stosunek do nierzeczywistości/fikcji. W ich przypadku to co jest, przegrywa spór o istnienie z tym, czego nie ma. W przeciwieństwie do Narcyza, który jest ofiarą tego sporu, Pygmalion jest jego beneficjentem. Narcyz przegrywa, ponieważ spełnił się w kontemplacji; Pygmalion wygrywa, ponieważ udało mu się uczynić swoje życie częścią doświadczenia estetycznego.

Refine search results

MARIO VARGAS LLOSA: PODRÓŻ DO FIKCJI

Okresy warunkowe i operator fikcji

Opowieść a‑ alternatywna. O Patrz pod: Miłość Dawida Grossmana

„Ich tanzte, um warm zu werden...“ Metafiktionalität in Josephine. Aus der öffentlichen Biografie der Josephine Baker von Dieter Kühn

Twórca współczesnej semiotyki polskiej. Rzecz o Profesorze Jerzym Pelcu

Sierżant Pieprz gra koncert na dachu. The Beatles i prefiguracje ponowoczesności

Wokół pisarstwa „historyczno-fantastycznego” Teodora Parnickiego (na podstawie dylogii „Muza dalekich podróży” i „Staliśmy jak dwa sny”)

THE PATTERNS OF KOREAN’S NARRATIVE: BASED ON THE ‘RULE OF THREE’

Dyskrecja i obsceniczność. Prolegomena do lektur Kronosa Witolda Gombrowicza

Ekokrytyczne studium nad adaptacją filmową powieści Znachor w reż. Michała Waszyńskiego (1937)

Witold Gombrowicz: autobiografizm w trzech odsłonach

Truth and meaning in the maze of irony: A glance at Muriel Spark’s fiction

Recepcja tekstów kultury w erze postpisma. Analiza wybranych koncepcji

Gra z konwencją literatury dokumentu w powieści Hanny Sokołowskiej „Kosa, czyli ballada kryminalna o Nowej Hucie”

Mówić nieprawdę, nie kłamiąc? O zmyślaniu. Analiza semantyczna i składniowa jednostki językowej ktoś zmyśla coś

Rewizje historii i dyskursu kryminologicznego: Kuśniewicz, Terlecki, Rymkiewicz

Old future, new past, or how Neil Gaiman tinkers with temporality in Marvel 1602

Fikcjonalny autor i jego wrogowie

VIELSTIMMIGE JÜDISCHE ERZÄHLUNGEN IN DER ZEITGENÖSSISCHEN POLNISCHEN LITERATUR

The Contemporary Dilemmas of Narcissus and Pygmalion. A Study of the Aesthetics of Life