Search results

1

Problem narodzin i obumierania państwa w myśli Fryderyka Engelsa. Kontekst historyczny i współczesny

100%

Michalczenia J.

Doctrina. Studia społeczno-polityczne

|

2012

|

vol. 9

|

issue 9

169-187

PL

W artykule przedstawiono wpływ myśli Fryderyka Engelsa na klasyczny marksizm. Autor artykułu polemizuje z powszechnymi poglądami, według których marksizm jest doktryną opartą wyłącznie (lub niemal całkowicie) na dorobku Karola Marksa. W takim ujęciu rola Engelsa jako niekwestionowanego klasyka marksizmu miała polegać głównie na wspieraniu finansowym żyjącego w ubóstwie Marksa oraz na popularyzowaniu jego idei. Autor artykułu stoi na stanowisku, że marksizm Marksa i Engelsa stanowi mniej lub bardziej spójny konglomerat poglądów tych dwóch myślicieli. W artykule zdecydowano się jednak zrobić pewne ustępstwo od stanowiska, że istnieje tylko wspólny marksizm Marksa i Engelsa. Uczyniono to po to, by zadać kłam tym historykom marksizmu, którzy twierdzą że Engels niewiele wniósł oryginalnego do marksizmu, zaś jego własna myśl jest anachroniczna i mało wartościowa. Zrobiono to dzięki zrekonstruowaniu Engelsowskiej teorii państwa, zwłaszcza przedstawiając problem jego narodzin i obumierania. Autor uważa bowiem, że właśnie ta teoria, a nie „dialektyka natury” przesądza o klasyczności Engelsa oraz stanowi istotny wkład tego myśliciela do marksizmu i filozofii społecznej w ogóle. Po rekonstrukcji postarano się odnieść Engelsowską ideę obumierania państwa do czasów współczesnych.

2

Tomistyczne ujęcie genezy państwa u Feliksa Konecznego

100%

Nowik A. M.

Doctrina. Studia społeczno-polityczne

|

2012

|

vol. 9

|

issue 9

203-209

PL

W artykule przedstawiono teorię genezy państwa w ujęciu polskiego myśliciela Feliksa Konecznego. Teorię tę można zaliczyć do ujęć tomistycznych z powodu filozoficznej podstawy jego metodologii historii, w oparciu o którą dokonywał badań w zakresie dziejów różnych społeczności, w tym również w zakresie genezy państwa. Koneczny na etapie tworzenia syntezy historycznej widzi szczególną potrzebę odwołania się do filozofii, do filozoficznej koncepcji człowieka, jego poznania i decyzji, opowiada się jednoznacznie za koncepcją tomistyczną. Według Feliksa Konecznego rodzina jako pierwsza i najprostsza społeczność, wprost wywodząca się z natury człowieka, ze związku mężczyzny i kobiety, z ich dzieci, z relacji małżeńskiej i rodzicielskiej, rozradza się w ród, wspólnotę rodową. Społeczeństwem nazywa Koneczny daną społeczność wtedy, gdy nastąpi jej zróżnicowanie pod kątem zawodowym, a narodem nazywa społeczność dopiero wtedy, gdy jej cele staną się wyższe niż sprawy bytowe, co ma być możliwe tylko w cywilizacji łacińskiej. Państwo może powstać już we wczesnej fazie rozwoju społeczności, w oparciu o wspólnotę rodową. Przedstawiając państwo od strony struktury Koneczny stwierdza, że o państwie można mówić tam, gdzie jest administracja, która umożliwia pośrednie sprawowanie władzy.

3

Społeczeństwo i państwo z perspektywy „rodu ludzkiego” Stanisława Staszica

100%

Mruszczyk M.

Doctrina. Studia społeczno-polityczne

|

2012

|

vol. 9

|

issue 9

189-201

PL

W artykule omówiono filozoficzną koncepcję genezy społeczeństwa i państwa według polskiego filozofa okresu Oświecenia – Stanisława Staszica. Uczyniono to na podstawie jego poematu „Ród ludzki”, który można uznać jako utwór najbardziej reprezentatywny dla tego typu problematyki podjętej przez polskiego myśliciela. Stanisław Staszic uznawał istnienie koniecznych i nieuchronnych praw natury, które rządzą rozwojem całego świata i całej ludzkości. Polski filozof, uważał, iż warto je poznać, aby umieć pokierować rozwojem rzeczywistości tak, by wyeliminować z niej tendencje antyrozwojowe – przeczące prawom natury. Z tego powodu „Ród ludzki” Staszica jawi się nie tylko jako jego największe dzieło filozoficzne, ale także jako swoisty podręcznik zawierający przepis na przyszłe i najlepsze rządy polityczne, niezależnie od narodowości i stanu społecznego.

4

Bronisław Ferdynand Trentowski o przyczynach utraty przez Polskę niepodległości

86%

Starzyńska-Kościuszko E.

Zeszyty Naukowe Ostrołęckiego Towarzystwa Naukowego

|

2018

|

vol. Zeszyt

|

issue XXXII

121-134

PL

W niniejszym artykule przedstawiam poglądy Trentowskiego na temat przyczyn upadku Polski zawarte w jego najważniejszych pracach politycznych. Prezentacja i analiza myśli polskiego filozofa poprzedzone zostały syntetycznym omówieniem najważniejszych założeń jego „filozofii politycznej”. Bez ich znajomości zrozumienie zarówno krytycznego stosunku Trentowskiego do Kościoła katolickiego, polskiej szlachty i narodowej mentalności, jak i zaskakująca zmiana tychże poglądów, byłyby niezrozumiałe.

EN

In the article I present Trentowski’s views on the reasons of Poland’s fall that are described in his main political works. Presentation and analysis of the thoughts of Polish philosopher are preceded by synthetic description of Trentowski’s main ideas of his ‘political philosophy’. Knowing them is crucial to understand his critical attitude towards Catholic Church, Polish nobility and national mentality, as well as his suprising change of mind.

5

Racjonalistyczne zasady filozofii politycznej G.W. Leibniza

86%

Horowska A.

IDEA. Studia nad strukturą i rozwojem pojęć filozoficznych

|

2015

|

vol. 27/t.t.

143-168

PL

Niniejszy artykuł stanowi zmodyfikowaną część pracy licencjackiej napisanej w 2015 r. pod kierunkiem prof. B. Pazia.

EN

The main aim of this paper is to present and describe the rationalistic principles of Leibniz’s political philosophy. The description of these principles allows one to systematize the theory of the German thinker and to explain its essential character as a rationalist interpretation of political reality. For this purpose various writings of the philosopher, mostly those untranslated into Polish, are exploited. An analysis of these sources in relation to Leibniz’s philosophical system as a whole is the main tool of explication of the discussed issues. The author distinguishes five basic principles of Leibniz’s political theory. The superior one among them is the principle of reason (principium rationis) which is at the core of rationalistic perception of political reality. The articulation of this principle is included in the phrase “the empire of reason” (l’Empire de la raison), which could be considered as representative for the philosopher’s theory and the demand of rational thinking and acting presented in it. From the superior principle of reason stem the other more detailed principles: principle of perfection and order of universum, primacy of natural law, justice as caritas sapientis and the sovereign as imago Dei. All of these principles, as Leibniz’s entire political theory, are considered in the broad context of his philosophical system with particular reference to metaphysics. The close link between politics and metaphysics is in fact, beside firm rooting in philosophical tradition and Roman law, a characteristic feature of Leibniz’s thought and is distinctive on the historical background of the Modern age.

6

The Constitution of the State as a Problem of Phenomenology

72%

Gniazdowski A.

Logos i Ethos

|

2022

|

vol. 60

|

issue 2

237-256

PL

Wczesny fenomenolog Roman Ingarden uważany jest raczej za teoretyka z dziedziny estetyki i ontologii niż filozofa politycznego. Celem artykułu jest rekonstrukcja nieistniejącej filozofii państwa, która mogłaby być rozwijana przez Ingardena, biorąc za punkt wyjścia jego analizy ontologiczne struktury dzieła literackiego. W swojej książce z 1931 roku Ingarden zdefiniował pojęcie dzieła literackiego bardzo szeroko, włączając do niego jako jego przypadki graniczne między innymi dzieła naukowe, listy itp. Tezą artykułu jest twierdzenie, że jako przypadek graniczny dzieła literackiego może być interpretowana również konstytucja państwa. W nawiązaniu do analiz Ingardena dotyczących spektaklu jako konkretyzacji sztuki teatralnej, w artykule podjęta zostanie próba rekonstrukcji w kategoriach jego ontologii relacji pomiędzy konstytucją państwa a samym państwem.

EN

Roman Ingarden the early phenomenologist is regarded as a theorist in the area of aesthetics and ontology rather than being a political philosopher. The aim of the article is to reconstruct a non-existent philosophy of the state, one that could have been developed by Ingarden by taking as a starting point his ontological analysis of the structure of a literary work of art. In his book of 1931 Ingarden defined very broadly the literary work of art, including as its borderline cases among others scientific works, letters, memoirs etc. The thesis of the article is that state constitution may be also interpreted as a borderline case of that work. In reference to Ingarden’s analysis of stage play as the concretisation of a piece of drama, an attempt will be made to reconstruct in terms of his ontology the relation between the state constitution and the state itself.

7

Rewolucja w haremie Usbeka, czyli Monteskiuszowska koncepcja wolności w „Listach perskich”

72%

Porada A.

Historyka Studia Metodologiczne

|

2019

|

vol. 49

8

Bezpieczeństwo jako przedmiot refleksji filozoficznej

72%

Mazurek M.

Bezpieczeństwo Obronność Socjologia

|

2016

|

issue 6

30-37

PL

Przejawem podstawowego instynktu człowieka jest dążenie do bezpieczeństwa i zachowania życia. Dążenie do bezpieczeństwa zaś jest bezpośrednią reakcją na bodźce pochodzące ze świata zewnętrznego, bodźce wewnętrzne, takie jak głód, ból oraz mentalne, związane ze strachem, niepewnością. Podstawą współczesnej filozofii polityki jest powołana do życia przez starożytnych Greków idea państwa, którego celem jest odpowiednie ukształtowanie obywatela jako człowieka dzielnego etycznie, niepodlegającego arbitralnej władzy tyrana oraz panującego nad własnymi namiętnościami i popędami. W opozycji stoi rewolucyjna i o nowoczesnym charakterze koncepcji Hobbesa, która głosi, że zasadniczym celem państwa jest zapewnienie bezpieczeństwa obywateli poprzez ustanowienie skutecznych reguł społecznej kooperacji. Państwo staje się suwerenem, którego skuteczność opiera się na ideowej bezstronności.

EN

The pursuit of safety and preservation of life are the main symptoms of the basic human instincts. Striving for security is a direct response to stimuli coming from the outside world and, as well, internal stimuli, such as hunger, pain and mental incentives associated with fear and uncertainty. The basis of modern political philosophy is brought to life by the ancient Greek’s idea of the state, the aim of which is suitable shaping of the citizen as a brave ethically man, not subject to the arbitrary power of the tyrant and who rulers over his own passions and instincts. The opposition is concept of Hobbes which has revolutionary and modern character, it claimes that the main purpose of the state is to ensure the security of citizens through the establishment of effective rules of social cooperation. The state become sovereign whose effectiveness is based on the ideological neutrality.

9

O demokracji i sprawach społecznych na przykładzie wybranych przedstawicieli personalizmu XX wieku

72%

Stachurski M.

Studia Sandomierskie. Teologia-Filozofia-Historia

|

2019

|

vol. 26

EN

Celebrating the 100th anniversary of Poland’s independence, representatives of various humanistic disciplines reflect on relations between the state. This article is about the proposal to understand democracy by representatives of personalism. Among the various concepts describing the "rule of the people" there is a one aimed at the person who is the subject of action, and the goal of this action is the common good. This article presents the proposal of three philosophers: E. Mounier, J. Maritain and J. Tischner.

PL

Obchodząc 100-lecie odzyskania przez Polskę niepodległości przedstawiciele różnych dyscyplin humanistycznych podejmują refleksję na temat relacji łączących państwo. Artykuł ten jest głosem dotyczącym propozycji rozumienia demokracji przez przedstawicieli personalizmu. Wśród różnych koncepcji opisujących „rządy ludu” pojawia się projekt stawiający w celu osobę, która jest podmiotem działania, zaś celem tego działania jest dobro wspólne. Artykuł ten przedstawia propozycję trzech filozofów: E. Mouniera, J. Maritain oraz J. Tischnera.

10

A Case against State Sovereignty from the Natural Law Tradition

72%

Cornish P. J.

Rocznik Tomistyczny

|

2012

|

vol. 1

33-48

EN

This study develops out of two decades of study focused on the problem of political authority, especially in contemporary democracies like the United States of America. It begins as a meditation on a statement in Jacques Maritain’s Man and the State (1951). There Maritain argued that political philosophy must get rid of the word and the concept of sovereignty because it is “intrinsically wrong and bound to cause misunderstandings”. After an investigation of what Maritain understood by the concept of sovereignty, the argument turns to a consideration of the way that St. Thomas Aquinas’ theological reasoning about the limits of civil authority. This includes a brief explanation of the way that Thomas’s philosophical anthropology grounds his understanding of the way that natural law precepts place limits on human authority in general, and on civil authority in particular. The argument concludes with some reflections of the problem of democratic society and the problem of political means as they are treated in the works of Maritain and Father John Courtney Murray, S.J. The study raises doubts about whether a defender of the sovereignty of a secular state could tolerate the practice of nonviolent disobedience as it was understood by Mohandas Gandhi and Dr. Martin Luther King Jr. without logical contradiction, and consequently should raise reinforce Maritain’s doubts about the concept of sovereignty as a practical understanding of civil authority in a contemporary pluralist democracy.

PL

Artykuł koncentruje się na problemie władzy politycznej, zwłaszcza we współczesnych demokracjach, np. demokracji w Stanach Zjednoczonych, oraz jest próbą umocnienia pojęcia władzy u Maritaina jako praktycznego rozumienia autorytetu państwowego we współczesnych, pluralistycznych demokracjach. Artykuł rozpoczyna się od rozważań wokół stwierdzenia Jacques’a Maritain’a z książki Człowiek i państwo (wyd. polskie, Kraków 1993), w którym Maritian argumentuje, że filozofia polityczna powinna wykluczyć ze swojego słownika termin „władza polityczna”. Termin ten, choć współcześnie bardzo popularny, występuje jako człon wyrażeń, których konotacja jest zwyczajnie fałszywa. Sam termin „władza państwowa” jest dodatkowo wewnętrznie niepoprawny i prowadzi do nieporozumień. Maritain, określając termin „władzy państwowej” jako wewnętrznie niepoprawny, wychodzi z pozycji realizmu metafizycznego. Dodatkowo, krytycznie odwołuje się do definicji Jean’a Bodin, który „władzę państwową” utożsamił z prawem do jej sprawowania, które to prawo w sposób naturalny i ze swej istoty posiada książę lub inny monarcha. Władza, która nie posiada transcendentnego odniesienia sprawiedliwości, ze swej istoty staje się nieograniczona – argumentuje Maritian. Alternatywą dla wczesnego nowożytnego rozumienia „władzy państwowej” jest koncepcja prawa naturalnego w ujęciu św. Tomasza z Akwinu, dlatego dalsza część artykułu koncentruje się na teologicznej argumentacji Akwinaty dotyczącej granic władzy państwowej. Ta część rozważań zawiera wyjaśnienie sposobu, w jaki filozoficzna antropologia Tomasza stanowi podstawę rozumienia ograniczeń ludzkiego autorytetu w ogólności, a władzy państwowej w szczególności, które to ograniczenia są nakładane przez nakazy prawa naturalnego. Rozważania koncentrują się wokół pytania: w jaki sposób średniowieczna tradycja prawa naturalnego może stanowić pomoc w naszej współczesnej walce o zrozumienie władzy obywatelskiej w epoce pluralizmu religijnego i konstytucyjnej dojrzałości? Tomaszowa wizja społeczeństwa pociąga za sobą stwierdzenie naturalnych inklinacji do zachowania życia, zapewnienia edukacji nowym pokoleniom, ale również pomaga nam zrozumieć dlaczego i w jaki sposób te inklinacje są kierowane ku dobru. Argument kończy się konkluzją dotyczącą problemu demokratycznych społeczeństw oraz środków politycznych w ujęciu Maritaina i o. Johna Courtneya Murraya SJ, którzy występując w obronie intelektualnego dziedzictwa średniowiecznej filozofii, uznają tradycję prawa naturalnego za wciąż bardzo ważny i nieuchronny element dyskursu politycznego w demokracjach pluralistycznych. Podobnie Martin Luther King, wyjaśniając niesprawiedliwość praw segregacyjnych, powoływał się na Tomaszowy „Traktat o prawie” z Sumy teologii. Wymienieni autorzy wskazują na uzasadnione wątpliwości, czy obrońca władzy w państwie świeckim może bez popełnienia logicznej sprzeczności tolerować praktykę nieposłuszeństwa (bez stosowania przemocy), w sensie proponowanym przez Mohandasa Gandhiego i dra M. L. Kinga.

11

Recepcja pism Niccolò Machiavellego w twórczości literackiej Andrzeja Maksymiliana Fredry

72%

Maciejewska A.

Perspektywy Kultury

|

2022

|

vol. 43

|

issue 4/2

625-638

EN

In this article I will try to show to what extent the writings of Niccolò Machiavelli influenced the literary work of Andrzej Maksymilian Fredro. It is worth mentioning that the political thought of the author of The Prince was widely known among the Polish intellectual elite in the 17th century. However, in the old Poland, the Florentine was increasingly criticized, as he was believed to promote a type of politics full of falsehood and cynicism. In his works, Fredro did not perceive Machiavelli in this way. He was referring to the ideas contained in two works – different in content – by the Florentine secretary: The Prince and Discourses on the First Decade of Titus Livius.

PL

W niniejszym artykule postaram się ukazać, w jakim stopniu pisma Niccolò Machiavellego oddziaływały na twórczość literacką Andrzeja Maksymiliana Fredry. Warto wspomnieć, że myśl polityczna autora Księcia była w XVII w. rozpowszechniona wśród polskiej elity umysłowej. Jednak w dawnej Polsce coraz częściej krytykowano Florentczyka, uważając, iż propaguje typ polityki przepełnionej fałszem i cynizmem. Fredro w swoich dziełach nie postrzegał w ten sposób Machiavellego. Odnosił się bowiem do idei zawartych w dwóch – różnych pod względem treści – dziełach florenckiego sekretarza: Księciu oraz Rozważaniach nad pierwszym dziesięcioksięgiem historii Rzymu Liwiusza.

12

Wspólnota zysków i strat (societas) jako nucleus wspólnoty politycznej u Aarona Aleksandra Olizarowskiego

72%

Huber S.

Odrodzenie i Reformacja w Polsce

|

2023

|

vol. 66

137-160

EN

Aaron Alexander Olizarovius, lawyer and author of De politica hominum societate (1651), restructured Aristotle’s practical philosophy and based his understanding of the political community on the notion of economic partnership (societas) known in Roman law. These aspects point to the creative nature of the treaty as an important document of the dialogue between the Polish-Lithuanian Commonwealth and Western Europe on just social order.

PL

Aaron Aleksander Olizarowski, prawnik i autor De politica hominum societate (1651), reinterpretował strukturę Arystotelesowskiej filozofii praktycznej i oparł swoją koncepcję wspólnoty politycznej na znanym w prawie rzymskim pojęciu „spółki” (societas). W tych zabiegach wyraża się oryginalny charakter całego traktatu, który stanowi ważny dokument dialogu Rzeczypospolitej z Zachodem na temat sprawiedliwego ustroju społecznego.

13

Czy Rosja jest cywilizacją turańską czy prawosławną?

72%

Skorupka A.

Edukacja Filozoficzna

|

2022

|

issue 73

189-210

PL

W artykule przedstawiono koncepcję cywilizacji turańskiej Feliksa Konecznego (którą porównano ze spojrzeniem na Rosję Lwa Gumilowa) oraz koncepcję cywilizacji prawosławnej Samuela Huntingtona (którą zestawiono z poglądami innych zachodnich badaczy Rosji, głównie Richarda Pipesa). Autor pracy poprzez prezentację różnych poglądów na dzieje Rosji zastanawia się, jaki charakter ma ten kraj z punktu widzenia filozofii cywilizacji i filozofii politycznej.

EN

The article presents Feliks Koneczny’s concept of Turanian civilization (compared with Lev Gumilyov’s concept of Russia) and Samuel Huntington’s concept of Orthodox civilization (compared with the concepts of other Western scholars of Russia, mainly Richard Pipes). In presenting various views on the history of Russia, the author of the article ponders Russia’s character from the angle of the philosophy of civilization and political philosophy.

14

Myśl Michela de Montaigne’a a idea tolerancji

58%

Kwak J.

Kultura i Wartości

|

2016

|

issue 19

DE

Der Artikel beschäftigt sich mit dem Problem der Toleranz und deren Bedeutung in der sozialen Welt. Den Ausgangspunkt bildet der Versuch, auf den Entwurf von Michel Montaigne zurückzugreifen, einem der Wegbereiter der neuzeitlichen Wahrnehmung einschlägiger Problematik in der europäischen Kultur. Berücksichtigt wurde der historische Hintergrund, besonders die Zeit der religiösen Kriege im Frankreich des 16. Jahrhunderts und ihre sozial-politischen Folgen. Es wurde auch kurz die Genese des Toleranzbegriffs auf unserem Kontinent dargestellt, zusammen mit den Schlüsselmomenten ihrer Entwicklung von der Antike bis zum 16. Jahrhundert.

EN

The article takes up the issue of tolerance and its importance in the social world. Reference is made first to the ideas voiced by Michel de Montaigne, one of the forerunners of modern perception of that issue in European culture. Account is taken of the historical background, notably of the religious wars in 16th century France and their social and political consequences. Presented in brief is the genesis of the concept of tolerance on our continent, including key highlights in its development from antiquity to the 16th century.

PL

Artykuł podejmuje problem tolerancji i jej znaczenie w świecie społecznym. Punktem wyjścia jest próba odwołania się do koncepcji Michela de Montaigne’a jako jednego z prekursorów nowożytnego postrzegania wspomnianej problematyki w kulturze europejskiej. Uwzględnione zostało tło historyczne, szczególnie okres wojen religijnych we Francji XVII wieku oraz ich konsekwencje społeczno-polityczne. Pokrótce zaprezentowana została również geneza pojęcia tolerancji na naszym kontynencie wraz z kluczowymi momentami jej formowania od czasów starożytnych do XVI stulecia.

15

Skinner and Rosanvallon: Reconciling the History of Political Thought with Political Philosophy*

58%

Horcher F.

Przegląd Politologiczny

|

2015

|

issue 4

177-189

PL

Artykuł podejmuje zagadnienie czy właściwa historia myśli politycznej powinna wystrzegać się wszelkiego kontaktu z poważną filozofią polityczną, którego to stanowiska żarliwie bronili wcześniej historycy myśli politycznej z Cambridge, czy też nie. Przedstawiono tu pogląd, że silna stronniczość w dziedzinie polityki czy filozofii może zniszczyć wiarygodność miarodajnej historii myśli politycznej, ale uprawiając tę naukę z definicji nie sposób uchronić się przed rozważaniami polityczno-filozoficznymi. Artykuł próbuje także wykazać związek filozofii politycznej z historią myśli politycznej i vice versa. Artykuł szczególnie koncentruje się na następujących dwóch twierdzeniach: (a) wszelka rekonstrukcja historii myśli politycznej pozbawiona własnej pozycji polityczno-filozoficznej jest nieokreślona i dlatego nie stanowi źródła wiedzy, (b) bez przyjrzenia się historii myśli politycznej filozofia polityczna jest ślepa, wyobcowana, nieuzasadniona teoretycznie, a tym samym nawet potencjalnie niebezpieczna. Z metodologicznego punktu widzenia w artykule podjęto próbę ponownego ujęcia niektórych wniosków z rozważań na temat związku obu dyscyplin ze szczególnym uwzględnieniem kontekstu francuskiego i angielskiego (a konkretnie dzieł Rosanvallona i Skinnera).

EN

This paper addresses the issue of whether a proper history of political thought should avoid any contact with substantive political philosophy, as it was vehemently claimed earlier by Cambridge historians of political thought, or not. It argues that (A) a strong political or philosophical bias might kill the credibility of a reliable history of political thought, but (B), in this genre, it is by definition impossible to avoid taking on board politico-philosophical concerns. What is more, the paper also tries to show (C) the relevance of political philosophy for the history of political thought and vice versa. In particular, it will argue along the following two lines: (a) Without a political philosophical self-positioning any reconstruction of the history of political thought remains underdetermined and therefore uninstructive, and (b) without a look at the history of political thought political philosophy remains blind, alienated, theoretically unfounded and therefore potentially even dangerous. Methodologically, the paper aims to recapture some of the conclusions of the debates of the relationship of the two disciplines, with special attention to the French and British contexts (more particularly to the oeuvres of Rosanvallon and Skinner).

16

Recepcja pism Niccolò Machiavellego w Rozmowie Plebana z Ziemianinem Łukasza Opalińskiego

58%

Maciejewska A.

Meluzyna. Dawna Literatura i Kultura

|

2019

|

vol. 1 (10)

25-37

EN

The purpose of this article is to show the impact of Niccolò Machiavelli’s idea on Łukasz Opaliński’s “A Parish Priest’s Conversation With a Landowner”. The author of article noticed that for both of these political writers, virtue, good laws and customs were very important. First of all, however, the article presented examples of references by the Polish poet and writer of the baroque to such works as “The Prince” and “Discourses on the First Decade of Titus Livius”. The author also pointed out what influence this reception of Niccolò Machiavelli’s writings.

17

A Theory of Argumentation: The Case of Ethical, Political, and Utopian Thinking

58%

Perlikowski Ł.

Archiwum Filozofii Prawa i Filozofii Społecznej

|

2021

|

issue 2(27)

54-68

PL

Ważnym problemem na gruncie filozofii politycznej i teorii polityki jest rozróżnienie między argumentami politycznym a utopijnymi. Granica między tymi dwoma typami argumentacji bywa niewyraźna, co sprawia, że nierzadko mamy do czynienia z kontaminacją obu sposobów myślenia w poszczególnych stanowiskach. Polega to na przykład na przedstawianiu argumentu utopijnego jako argumentu politycznego i vice versa. Celem głównym artykułu jest uporządkowanie tych kwestii poprzez zastosowanie modelu argumentacji zaproponowanego przez Stephena Toulmina do analizy obu podejść teoretycznych. Trzy główne problemy pracy są następujące: 1) rozróżnienie argumentów politycznych i etycznych; 2) właściwa struktury argumentacji politycznej; 3) ocena spójności idei utopii realistycznej (zaproponowanej przez J. Rawlsa).

EN

A relevant problem in political philosophy and political theory is the distinction between political and utopian arguments. The boundary between these two types of argumentation may be blurred, which leads us to the point when we often deal with contaminations of both ways of thinking in individual positions. This involves, for example, presenting a utopian argument as a political argument and vice versa. The main purpose of the article is to organize these issues by applying the argumentation model developed by Stephen Toulmin to the analysis of both theoretical approaches. The three main problems of this work are: 1) the distinction between political and ethical arguments; 2) identifying the proper structure of political argumentation; 3) evaluation of the coherence of the idea of a realistic utopia (proposed by John Rawls).

18

The idea of transcendentalism according to John Rawls: The problem of justification in the theory of justice

58%

Jędrczak S., Jędrczak S.

Przegląd Filozoficzny. Nowa Seria

|

2021

|

issue 4

19

O filozofii polityki i filozofii politycznej

58%

Maciejowski E.

Kultura i Wartości

|

2016

|

issue 20

DE

Der Beitrag greift das Problem der im polnischen Schrifttum vorhandenen Auseinandersetzung auf, die die Bedeutung der Begriffe "Philosophie der Politik" und "politische Philosophie" betrifft. Manche Autoren verwenden sie als Synonyme, andere grenzen sie jedoch strikt ab, mit der Behauptung, dass sie miteinander nicht identisch seien. Im Artikel wird gezeigt, dass es zwei Arten der Unterscheidung der Philosophie der Politik von der politischen Philosophie gibt. Die erste, die sprachliche Unterscheidung, geht auf die Bedeutung ein - einer der Begriffe gilt aus irgendwelchen Gründen als falsch, weil er sich auf die unterschiedlich definierten nichtphilosophischen Bereiche bezieht. In der zweiten Unterscheidung werden zwei separate Reflexionsbereiche mit einem philosophischen Charakter differenziert. Beide Arten werden abgelehnt: Es wird nachgewiesen, dass es nur einen philosophischen Bereich in Bezug auf Politik geben kann, der sowohl als Philosophie der Politik als auch als politische Philosophie richtig bezeichnet werden kann.

EN

The paper deals with the problem of distinguishing “political philosophy” from “political philosophy” in Polish philosophical literature. They are used by some authors as synonyms, while others are claiming that these terms are not identical. The paper points out, that there are two ways to distinguish between political philosophy and political philosophy. The first, linguistic, refers to meanings – one of the concepts is considered for some reason incorrect, as it refers to various non-philosophical disciplines. The second one distinguishes two distinct areas of philosophical reflection. Both ways are discarded and it is shown, that there can be only one kind of philosophical reflexion on the politics, that can be properly called both political philosophy and political philosophy.

PL

Artykuł podejmuje problem obecnego w polskim piśmiennictwie sporu dotyczącego znaczeń pojęć „filozofia polityki” i „filozofia polityczna”. Są one przez niektórych autorów używane w charakterze synonimów, inni natomiast stanowczo oddzielają je od siebie, twierdząc, iż nie są one ze sobą tożsame. W artykule wskazuje się, że istnieją dwa sposoby odróżniania filozofii polityki od filozofii politycznej. Pierwszy, językowy, odwołuje się do znaczeń – jedno z pojęć jest uznane z jakichś powodów za niepoprawne, gdyż odnosi się do rozmaicie definiowanych dziedzin niefilozoficznych. W drugim wyróżnia się dwie osobne dziedziny refleksji o charakterze filozoficznym. Oba sposoby zostają odrzucone; wykazane zostaje, że może istnieć tylko jedna dziedzina filozoficzna dotycząca polityki, która może być poprawnie nazywana zarówno filozofią polityki jak też filozofią polityczną.

20

W nurcie wyzwań ludzkiego życia

58%

Neumann J.

Studia Teologii Dogmatycznej

|

2015

|

vol. 1

EN

The contemporary man, and perhaps especially Christian, feels himself torn in to direction. On the one hand, he wants to be a good Christian, and he is moved in the direction of worship, adoration and faith in Christ. On the other hand, he believes in man and man’s eff ort to build up the world, in human progress, in diff erent philosophy and political conception, in human potential to build the future. Both of these directions seem good and deserving of all his eff ort, but they seem to be two diff erent directions. There is an apparent conflict between the upward impulse of faith, worship, adoration and the forward in the direction of faith only in man, faith in the liberally world, faith in human progress, faith in economy and political philosophy. This apparent conflict between man’s upward impulse toward God and his forward impulse toward progress results in a spiritual dualism. Therefore a man in our time will better know himself and reality of the progress of the world in the authentic value of our civilization too. On the way of renovation of his life in the faith’s dimension, has a man the possibility to find the motivation to live in the new light of God’s love.

Refine search results

Problem narodzin i obumierania państwa w myśli Fryderyka Engelsa. Kontekst historyczny i współczesny

Tomistyczne ujęcie genezy państwa u Feliksa Konecznego

Społeczeństwo i państwo z perspektywy „rodu ludzkiego” Stanisława Staszica

Bronisław Ferdynand Trentowski o przyczynach utraty przez Polskę niepodległości

Racjonalistyczne zasady filozofii politycznej G.W. Leibniza

The Constitution of the State as a Problem of Phenomenology

Rewolucja w haremie Usbeka, czyli Monteskiuszowska koncepcja wolności w „Listach perskich”

Bezpieczeństwo jako przedmiot refleksji filozoficznej

O demokracji i sprawach społecznych na przykładzie wybranych przedstawicieli personalizmu XX wieku

A Case against State Sovereignty from the Natural Law Tradition

Recepcja pism Niccolò Machiavellego w twórczości literackiej Andrzeja Maksymiliana Fredry

Wspólnota zysków i strat (societas) jako nucleus wspólnoty politycznej u Aarona Aleksandra Olizarowskiego

Czy Rosja jest cywilizacją turańską czy prawosławną?

Myśl Michela de Montaigne’a a idea tolerancji

Skinner and Rosanvallon: Reconciling the History of Political Thought with Political Philosophy*

Recepcja pism Niccolò Machiavellego w Rozmowie Plebana z Ziemianinem Łukasza Opalińskiego

A Theory of Argumentation: The Case of Ethical, Political, and Utopian Thinking

The idea of transcendentalism according to John Rawls: The problem of justification in the theory of justice

O filozofii polityki i filozofii politycznej

W nurcie wyzwań ludzkiego życia